장음표시 사용
51쪽
COMMENT. DE RE G. Iu R. plerumq; dici solet laesus,aut circumventus . vein certe d.f. est sumptus ex L de minorab. ut indicat inscriptio,& I. ult. C. de integ. resst. Ubi Imperator, Non videtur, inquit, circumscriptus minor qui jure est usus communi. Sed videtur verbi potius hujus, CAPTus, quo usus est Pr tor in restitutione minorum, Interpretati' quam Regula asserri: inquam, quid sit capi vescaptum esse vel non ceptum esse.Cogitur enim minori restitutionem petens,probare hqc duo. AEtatem, Se captionem, sive laesionem. Nomcensetur autem laesus,si ius commune sit secutus. V. G. Si inter duos fidejussores divisa astione,alter post litem contestatam desierit es.se solvendo, totum onus ad alterum non recidit: nec enim juvabit aetas: Quia deceptus non videtur,qui jure communi est usus.ut ait Isinter eos. g pen. f.de ejus. Etsi autem hujus verbi interpretatio proprie in hac regula ad minores pertinet: Hus tamen usus est communis & generalis ; ut in Contractibus, aliisq; negotiis. t. r.
de peculio. in quibus locis,hqc duo verbaCAnus FRAuDATus Q erunt observanda, Tralititia
Edictorum 6c Legum. Atq; ita alij quoque scriptores his verbis utuntur: ut eleganter Lucretius . bLI. Deceptati non capiatur in haec duo,c ptiosum,& lucrosum, sunt cotraria. Lbysi quod cura pilo=qua ivstaudem credit.Sic & captionis verbum pro damno videtur positum .ut alibi, ita&in Lao o. quotiens mhilh.t. Sed de ea regula infra,ubi de Interpretatione. Huc quoque
52쪽
pertinet.Verb. FRAUDI , cuius 4. sunt notio- 'AEurineS LFrauS pro dolo ut notum a. pro delicto sive noxa,l IIIAbudfraus es.s deverbsignis 3. pro poena,A . t.2 .cum autem.A. E. D. de te Edil.edicito .pro damno. Θ'. h. t. Vbi haec est rufi audi, inter- ἐγ' , 'Ἀupretatiosemper in bure civili non ex eventu dunta xat. Sed ex consilio quos desideratur. Sed de ea infra, ubi de causis & principiis actionum ciuilium. Eodem pertinet verbum FRAu DARI L
334. non udantur h t. Nonstauduntur, inquit Ulpianus , Creditores cum quidnon acquiritura debιtore, Sed cum quid de bonis diminuitur. Sed haec reg. est specialis,dc est propriari ri quar auae Cuiut. Itaque de ea infra. Denique hue pertinet verbum LUCupL Es & LocupLET1OR ' . de hoc est haec reg. Locupletior non est factis qui libertum adquisierit Ira . nemota aerisii. h.t. Ra- Lex 26 s. tio dubitandi est: Quia qui turtum adquirit, st vo manumittendo seruum hoc adquirit commou sdi, ut liberto succedat. t. de successione Meno rum. Ut operas ei libertus praesteis. Diges.deoperis libertorum. Ratio tame decidendi est hetc. 1 ιιν. Quia libertus est homo liber, qui non est in comercio neque adquiritur, neque aliena tur.gr.
Ast. de inutilibstipulationib. inus igitur huius V . regulae est, primo, in Donatione inter virum &υxorena; plerumque prolii sita: nisi,donatarius non fiat locupletior.l. 13 i ysi maritus heres.d. de
donatιonib inter virum S uxorem. Qi e si uxor marito det servum, ut eum manumittat, Ualec donatio. Quia manumittendo maritus non sit . . locupletior. Paul. bb.2sentenuarum t. ab M. φ
53쪽
COMMENT. DE RE G. Iu numissionis. Secundo, in petitione hereditatis qua tenetur etiam bonaefidei possessor sed quatenus est iactus locupletior.Ex hac igitur regula ob manumissionem servi non tenebitur hac aetione. l. . sed siconsuluit. 2o. ste vensunt. s. cum ante.=de hereiulatu petιttone. Tertio,in Obligat.pupilli,qui sine tutore auctore non oblu. gatur, nisi locupletior sit factus. l. s. pupil. oblimsi l. f. de auctorat. tutorum. Quarto, inl., fatu
dc in heredibus, qui tenentur ex dolo desuncti quatenus locupletiores sunt facti, usus est hujus regulae. Itemq; in Minorib. dc aliis articulis. De illo aut verb6,nempe LocuPLES est lis rese' qui rem alienam defenAt nunquam locuples hab Eea iss. turil.Ibfh.t. sed& causa est specialis, ad judicia Γνι rem pertinens,puta ad Processum. Hinc defensor .inio m. rei&caus ali ae de ea igitur L C te rude verbo Locupletior videatur. as quos nos hostes ocuples.s. tu. 1.
eum de Utilisve de Lucro &Damno perotinente, & quide copiose. Est enim, ut MPoeta ait, Utilitas sustinia ter & equi. Nunc do Honelio: quod est alterum principi uJuris atq; adeo vitς humansequε in hoc utroq; utili&Honesto, linqua cardine, vertitur. Sed de Hones fori perpauc sub h. t. sunt Regulae. Nec enim hic t cuS tam late patet: qua vi, in multis quoq; iuris articulis Honesti habetur ratio. ut in iudiciis
54쪽
Contra imbus; quia constat, turpia non valere;
' f. deverb. obl. 4. C. de inutilib. stipulat. ut in Donationi b.l.s.st ri rination b. In Manumissi resib. I 16. illud de manumisiis vindicta: In Telfa- menti, & Legatis. y .turpia Frileg. I. In Condicionib l. i eqssde condicionibkιns. Uerb rum quoq; inrpitudo non est impunita. l. II iteram apud. psiquu virgines. f. de Injur. A. mpum. D si Eod Et maxime in Matrimoniis, de quibus est hic reg. lis . h.t. Ad hunc quoq; de Honesto lo- ι is πι-- 'cum pertinent multς R. de bonis morib. quos ρ contra si quid fiat,non valetueaut etiam punitur. fCi condis . ob turpem causam.f. 6. C. depari. Hucptinent regulae Iuris Pontis Non est obligatorum contra bonos mores praestitum juramentum coδ. de regJur. in . Ratio ejuS regulae rium. est, quia ne simplex quidem, i. nuda contentio, valet,facta contra bonos mores. Id. Cis pacti . in 'x.
Nec ulla stipulatio vel contraetiistalis, I. s. C. de coniuct. obturp.causam ct dI. 26. stl 61. Is .ffisversi obHUsus hujus Reg.latissime patet V.G.in - , Nuptiis autSponsalibus:Ut si matrem aut sero rem se quis iuret ducturum, no tenetur. d l.I34. Titiam βῶ νeis. ob c. gemma. extr. det usa- . . lib. ut si iuret maritus soluto matrimonio etiaultra id quod facere possit de dote redditurum. l. .abao . eleganter . solui. marram. Secundo, in Heredidatib. & successioni b.ut, ii juret quis se alterum scripturum herede. Iuli. epaes. Breviter omnia q cotra bonos mores esse dicuntur jurejurado cofirmari no possunt: nec interest,is
55쪽
LIBER. I. 7 randum non videtur esse contra bonos mores.
Ut, jusjurandum per falsos Deos factum, sive
non rite conceptum: sed ne hoc quidem contra bonos mores videtur. Ut, jusjurandum uxoris, de alienatione dotis a marito faetie non rescindenda. d.c.cum contingat. Sed haec quoque
alienatio juri quidem, sed non bonis moribus adversatur. ritur an si judex juret ei qui est
in carcere & in reatu se impunitatem conceL strum, si delirium fatetur. an hoc jusjurandum sit obligatorium. Pleriqunterpp. negant esse obligatorium, ut contra bonos mores praestitum. Videatur Paris de puteo, in tractatu desn- dicam. Mihi id non videtur esse contra bonos mores, sed potius consentaneum bonis moribus fidem servare, maxime juratam argum. I. I. F.depactis. Sed an tamen ex hoc jurejurando obligeturJudex,alia est quaestio: videtur enim esse contra utilitatem publicam, quae postulat delictum non remitti, sed puniri,i. si ta vulneratus.Τ ad L. πιθῶ. l. I . Cripaenis. Nec Iudicis, sed Principis est, veniam facere delici. I. r. Rult.Lde quaestionib. Ad hunc quo', locum de r.esti. bonis moribus pertinet. Reg. HO. Aihil consen- μώ, L sui tam contrarium est, crc. in qua dicitur vis & di . metus contra bonos mores: sed intelligenda est vis atrocior: dc visa privatis saeti in alios, in quos jus & potestatem quis non habet. l. s.ss. quod meim causa avi est & vis j usta,bonis moribus consentanea, quae fit a magistratu; ut quae fit ab hoste busto ac segitimo d.l. 3. ut,quae fit a
domino in servum; patrem in filium ; in quem P
56쪽
s COMMENT. DE RE . JUR. olim habebat jus vit Sc necis,ut in seruum ci minus. It .mβis f de uiaris es posthumis. Sed de ea regula,Nhil consensisi, infra latius. Atq; haec breoiter de bonis moribus,qui ad hoc caput de
Honesto ptinent. Regulae autem de Honesto, Abh. t. sunt duae . puta. Ia4 non omne. 3cl. Istra semper in eo unctioni b. Prior hςc est: Non omne Licare quod licet,bonesium est. Latine I I c g R E dicitur.
I quod jure & Legibus permittitur . quo differt, τι ina OP 8. τε RE,&DEcERE dc quod hic dicitur, eum HONESTu M EssE: quae verba diligenter di, νώνα stinguenda. ut hic ct in d. l.semper . h.t. Sic Cic ro pro C. Rabirio Posthumo. Hic ia m Judices,&C. Quid deceat vos, non quantum liceat vobis, spectare debesis: Sic &Clauci. Poeta ad μ'
L . Nec tibi quid liceat, sed quid fecisse derabis Occurrarimentems domet reste uia honesta Et Seneca,in Octavia: Id facere laus est quod
decet, nsi quod licet: Sic&de verbo OPORTET; Ciceroero Corn. Balbo: Esst enim aliquid quod non oporteat,etiamsi licet: quicquid vero non licet,certe non oportet. Quem locum imitatus musis est,cum desmp. Valentinianus, AmmianuS.lib. so. ignorans, inquit,esse 'uaeda, quae non Opo teat,quamvis liceant. Usus aute hujus regul est multiplex. Et licebat olim Heredi retinere hem reditatem,quamvis eam jussus restituere μ' A Instit.d Micom. hereritatib maxime jussus restituere foeminae, quamvis filiae testatoris vete-
57쪽
LIBER. I. 3 xi enim lege Voconia sceminae excludebatur ab hereditatibus Honestius tamen erat resti tuere, teste Cic. 2. de ib. Secundo licet Ecclesiae retinere donatums etiamsi donatori liberi postea nascantur. Sed D. August. noluit retinere, Sc se- Qui potius quodvportet,quam quod licet.Te tio,licet qua quis velit veste uti, & Praetori jus dicere;ut ait Seneca. libo. controversia ac ubi Sclicet,inquit. Praetori ire in lupanar: sed non decet. Quintis,licet injuriam alteri non propulsare, sed inhonestum id tamen esse, ait Cicero primo de ossiciu Sexto,licet Contrahentib. inviscem se circumvenire.II 6 in cause. Isis minorib. G1Aultss Locat.conducit.sed pugnat cum aequitate & honestate: de qua COvarruviaS, adc. I 4μθ.extr.de testament. Septimo, licet Principi hereditatem capere ex testamento imperfecto: itemui litis casias, sed inverecundum est: in
licet Nobili viro negotiari: sed ii Mestum non est. de quo Tiraque lius lib. de nobιlit. quaeri. 27. dc pulchre Zonaras in vita. p. Theophili. NO-no licet hodie, quamdiu vel non diu quis ve
lit Lugere parentes liberos, &c. l. M F dens
'us noxantur infamia. Sed non honestus est nimis brevis luctus. Decimo, licet jure civili Pactum nudum non stivare: sed honestum no est fidem semel datam fallere, & contra natUrR-lem aequitatem. l. I Maxime autem usus regulae cernitur in matrimoniis sive coniunctionib ile
quib. 3c hic est regula: Semperiuco unm ib. Hobolisis quid liceat considerandissed quia hon
58쪽
te is r. sum sit. lit. Ut, licet manumissis mali i&- ρος filio inter se coniungi: Quia intor servos nulla fuit cognatio. l. 2.1f. ad SC. Tertuli. g. illud. In se.degradib. comat. Sed honestas tamen refragatur oc pudor naturalis, qui in matrimonio maxime inspiciendus. unde nec vulgo quaesi-ram siliam pater ducere potest: ut Paulus ait. l. r . g. serviles. Τ de ratu nuptiarum: ut, si uxor . mea devortio secto alij nupserit, dc ex eo filiani susceperit, no est ea mihi priuigna, dclinde liceret eam mihi ducere: 1ed honestius est abstinere: ait Ulpianus I. ia si a mihi.Isi uxoriae caerit .nupt. Scsifluxor Ins. denupt. utilire civillii . licet consobrinam ducere. A. duorum Inst. d. t. quamvis Pontificio non liceat. & omnes tamen hodie abstinent,qo si non deceat. ut, lici ta res. est concubinatus. s. stoto tit . de con- cub. Sed haec quoq; conjunctio minus est honesu: l. r. probrum . de ritu nupt.ut, licet mortuo, ma ritomu ristatim nubere ; & licet quoties velit nubere: sed non satis honeste: adeo ut SGregor. Nazianzen. suem vocet, quae quater nubat. c. aperiant st aseqq 3s.er se I.c. . extri de
secundis nuptiis. Ubi Pontifex etiam secundis nuptiis vetat benedictione. Ex his perspicuum est, quaedam jure Ac Legibus non prohiberi, quod hic breviter,licere,ut 3c L28. IIa jex qu/bm causis majores. quae tamen non oporteat, L LO. ἶ- vel quae non sint honesta. Atque Petrus taber conciliat. Iost dejurisae cum l. et L. de judiciis.
lioc inodo: ut patri esse judicem sibi in
oisito. causa fith,& contrad.lo . sed non debeat esse
59쪽
id est,non sit honestum .d.l. Io. Mihi tanEn probabilior Duare ni videtur conciliatio.in .d . pr.
de judice: sed l. io. de magistratu intelligatur ut & tituli indicant,s ub quibus sunt positae Atque haec de utili. 5c de Honesto. Ad quod pertinet 8c insignis locus Ciceronis tib. 3. de stois. Sed aliter, inquit, Leges aliter Philosophriol
num Aliae, inquit, sunt Leges Cae saris, aliς Clitini aliud Papinianus aliud Paulus noster procepit. Et Seneca in Din. Quam angusta innocentia est ad legem bonum esse. Solet autem interdum esse contentio sive conflictio utilis 6c Honesti. Sed de ea contentione nulla est hic regula. V. G. cum dolo non dicitur carere is, qui nonori & existimationi. anteponit commodum. l. 26. Juban. f. si quis omist .caustes. LI. reprehendenda. C. de instat. ssubstit. item cum in jure bona fama lucro praesertur. l. II. miles M. 3Aad L Juliam. de adulteriis. ordireprehendanda. Cum honestase existimatio bona, vitae comparatur. l. 9.ju .F.de manu 'en is vindicta. De ea vero comparatione copiose Cicero, lib.3. deo cris. Interdum quoque duo honesta.& duo turpia, inter se comparari , solent: ut sub t. de condicit. ob turpem causam. V. G. si quid detur alteri ut furtum facIat, uterque est in vitio, tam accipiens, quam danS: Ubi autem dantis & accipientis turpitudo versatui, no datur condictio. IH Grt.aet. contra nca cessat, '
si soli is accipientis ; ut si tibi dedero ne injuriam mihi facias, L IIE.ael. Ceterum hic locu ς ' ,.
60쪽
41 COMMENT. DE RE G. JUR. de consentione honesti dc utilis, a Cicerone plenissime monstratur ibs de offici CAPUT J V. Te ipse jure: ejus origine,natura,sscis, ct ectu.
ADHuo explicatum est de juris duobus
Principiis; Itili,& Honestor Nunc de pso Jure videamus: Primum generali-τer de juris nomiue, ejusq; interpretatione: de- lindewprie&singulatim. Ad hunc asit locum, ut latissimὲ patentem, multae sub h. t. Regulas
Ptinent:quarum ut ordo iustus teneatur,hic lo-' . Cus iterum erit bimembris: ut priore mAmbrodeJure& AEquitate: Altero,de Interpretation
uris,ac legu,quod est pr cipuum JC.munus Mossciu,agatur. Quod igitur ad prius membrii attinet, de Jure Ac AEquitate: Admonendum est initio, haec duo, Jus& AEquitatem distingui: Quamvis Iuris quoque pars sit Aquitas, teste. Aristoc hys Ethicorum. De hac distinctione juris & aequitatis videatur. l. qi .siservum. f. sequi . - 'ra . . . O. Cic.bba.de Ora. rsyrio c.Jus in- ,, ιν. d Suit , urgebat Antonius, qquitatem Crassus. ω iac ni 'ρ Servium J C laudat,quod solit' sit lusiu=- μα ad aequitatem & facilitatem revocare, nec t.m 1 ru esset juris,quam quitatis & justitiae consultus. mmo. EtTerem.m Heautontim. Quid inquit,cum illis gas, qWi neque jus, neque bonum atque aequum sciunt. Videatur & l. 31. si ex duobus.f. depecΜt. cI6 n his. f. de condit. ct demoni Z. EOl pertinet 1 s. s. reg. . in ambguis si quorιens.h.t. fitque ita haeoae e quoque duo, Ratio luris, Ac aequitatis benigni-