장음표시 사용
301쪽
is. COMMENT. DE REG IUR.& ipsa quoque regula extat. Usus quoque est
in I. 28 uec non. si ultimsupr. ex quib. causi. πινο- res on obstat I.21. iquu conduEctionis. C. de locato. ubi exceptio dominii non datur conductori. Non enim eo contractu de dominio agitur. sed de fruenda dc restituenda re. Observanda autem Sc hic inter Actionem dc Exceptionem differentia quod omni casu detur Exceptio, quo Actio: sed non contra, l. I Lretinendaer C. perpetuo futipossidetis. Haec ratio differentiae est perspicua: quia sufficiat interdum Exceptio ; u possessori,aes .retinendassi.perpetuὸ. HuC quoque accommodari potest Regula in bu. initio: Invitus nemo cogitur rem defendere. REM ,scilicet suam. Nam procurator Ob mandatum cogituurem,sed aliena m,defendere, L 31 sed or heper*n .non solism. U.non solum.*pr.de procur. Observandum autem & hac in re non differre Actorem a Reo: Actionem a defensione: hoc est. neque agere,neque defendere quem cogi invitum rem sitam I.est. C. de Uurispupisi. l. 2o. croditor. C. de pignor. Sd.t. Coae ut nemo inust. Me Ratio regulae: quia suae quisque rei moderator ess&arbiter, l. 21. inre. Cmand Usus huiuS regulae latissiime explicatur a Petro Fabro, ut &ab Accursio.Ad Esse num& Vim exceptionum pertinent illae, ut in II; Sc Ps. g. I. ubi de verbis Cepisse, 6c Accepisse: quae jam lib. I. explicata: utin I. M. Marcellus. Desinit debitor esse is qui nactis eni exceptionem justam, nec ab aequitate naturati abhorrentem. Quod ait: Desinit D E E i T o RGetidem& de Creditore,in L 2 o. er .de veta
302쪽
An. Vera quidem est haec Regula, quo aci tu
Praetorium, & e Setiam: non tamen quo ad legis civilis subtilitate taxo: Exceptio enim actionem seu obligationem stricto jure no tollit aue
Cipiendae : ut supra dietum. Recte autem haec Regula de exceptione, quae sit e X aE TAT E NATu RAI I : Etsi enim pler que exceptioneS ex ea qquitate oriuntur: qu dam tamen in odium creditorum induin sunt: ut exceptio Senatusconsulti Macedonia niuein quali cregia non tantam vim habet . . IUsipaterfamilias.
v .cti seq. fad Senat inconsuli. Macedon. est & exceptio, Quod quisii Iuras, Sc. l. . si uluuod qui litu .intelligenda quoq; h c Regia de exceptione perpetua in non,de temporali, d. IO.s η.de ver bHn. Usus hujus regul in Exceptione pacti vel doli,&c.I. 9s. Stichum.sinaturalis i pr.desolat.l. 23.si mulier in iure. f. ad Vulatan. Isb. de verbor. obhga uic autem regul in l66 gemina est ea qui in I. 1 ia. Nihil interes ipsis rure quis actionem non habeat, an per exceptionem
infirmetur: quoad essed tum scilicet ex jure Pr - torio. Uideatur Sc usus harum Regularum in Is Vr.depaciis. as seupr.deverb. obl. & In Leto. s. obligatum accipere s*r. de lib. caus & hujus praecipue in I. 42. g. is cur .supr. de Procurati,quet lex ex eodem libr. Ulpian. ex quo h cl.IIa,
303쪽
DeJudicio .cthrimum de Iudice,
Dictum de Actionibus,& Exceptioniblis
Reliquum est tertium huius capitis mc-brum, de Judicio: in quo Actionum dc Exceptionum est usus, Sed hoc membrum eorbi pellitum. Prius enim de ipso Magistratu de Iudice deinde de ipso judicii ordine, vulgo procellum vocant, agendum. Ad Magistratum, eiusque Oricium pertinent aliquot Regulae. Sc
in ipsa regula: ne occasio m. ita fere Quint.declamat.I . Nos igitur magistratus legesque a maio- ribus nostris accepimus, ne sui quisque doloris iudex sit 3cc, Damnum accepissi: Erat lex, sora, judexmisi si vos jure vindicari pudet. At mehercule iam ad arma mittitur, dc instituitur perni- ciosa nocendi contentio ,& in vicem legis tr succedit. Usus est multiplex: ut in I. ait Praetor.ris debitorem.supri quae iustauri credit. & maxim id agit Tribunianus, ut pleraque per magis iratum,non per singulos, licet pactum intervenem aut clam. t. i. Cripign.l.9 dotis C. se mair. l. priCdepig.act. 2. C quibuου ex causmaior. V.F.nevis fat. i. .sipensio e migrando. In quibus legibus apparet manus Tribui iam, propter hac regulam. Huc etiam ea regula, Neminem sibi juspis,agantur.l. 7. paliuw.si bellissimς.msinpur quod dicere posse,pertinet: quae non hic, sed extat iula a
304쪽
curton bus. Sunt tamen casus aliquot, in quibus
propria auctoritate quis uti possis, ut intit. C. quando liceat unicuique sineIudice se vindicare. . .rbi Cinac.l. s.sso Oea .rer rim is si meminisse s ae operis novi nunc. ι . si bellis e. F. quo a. u ι 'am. Ubi tamen Tribuni anus id moderatu videtor adiecta clausula d. l.nulgus.ct d. gener l/Eodem pertinent Qtaςstiones. An Conductora locatore , Vasallus a domino cui seudum se conantissum, Emphyleuta, Fructuarius, nus.obabo suiri, a lij sque de caussis, propria au- ritate expelli pollini I ide Horam. consi. rogonum. Ism sieqq. l. 3. C de locato sis. si cuim. βυcnter. f. dein ruer. Eodem pertinent quaestiones aliquot de pactis ad propriam auctoritatem facientibus: de q libui Duatenus iis alia caussa.in .solui. matrimon. validus tib. I. quaest. 1 Gail. bbr. a. observat. 44. Huc reserri por s& regu l. in L Um qua dicitur esse iri do imperio magistratus non obtemperat: & contra, qui paret, vel iussu iudicis quid facit
bonae fidei& carere dolo, in 167.ssi. oc in ι. 1, .
Sed de his se pra, ubi de dolo de bona fide, jam diebim. Officium Magistratus est dc in cognitionibus & in Judiciis. Ad cognitiones pertinet
hae regulae: m t. 71. Omnia quacuns cause cognt. eo D- tionem desiderant, per libellum expediri non pos et sunt. Eadem est regulae in IV. L I. de σι pro- cons Admonendum haec duo, per libesim o tribunali, in jure ut contraria Opponi. cc
dam possunt per libellu expediri id est, de pla-
305쪽
no. Sed cognitiones non rusi pro tribunali, &c3sidente judice. Cuius generis sunt hae caustae Dilatio,i.4 C de dilationibus. BQnorum possessio decretesisI3ssica a. upr. de bov p . Venditio praediorum pupillarium,i s minorum C. deprae-
Restitutio minorum, L quid A s ult.de mi. rorib. Urc. Contra per libellum, id est oblato principi aut magistratui libello, multa expedia Untur. ut leviora crimina, 6 f de accusat. ut servorum manumissio,l. 9 β de ossicio proconsul. Adr os, cognitiones pertinet& reg. inlios. Πbicunque - casese cognitio est,ibjpraetor desideratuWh. e. Caus- sae cognitionum, sive Caussae quae cognitionem desiderant,non per judices pedaneos ut Duumviros, sed per Praetores & Praesides ipsos, h. e. Magistratus populi Romani, expediri debent: non alijs mandari solent: ut sunt caussae modo iexpositae in quibus Sc Cautiones Praetori . t i Τ de Pret. Q. Cautio tamen damni infecti per magistratum municipalem expediri solet; quia
ea res celeritatem desiderati. I. mi. . si M. Sseqssis damno in f quae est quasi Exceptio huius
regulae. Sic& cognitio de suspectis tutoribus propter utilitatem pupillorum mandari potest: quae est altera Exceptio , l. q. . de incio eiu cui mand Non mandatur quoque gladi j potestas;
, sive ea,quae sunt meri imperii,c ijdest elin cui. ροιὸν . m d Et hoc est quod ait Reg. in I. 7o. Alemo po-
306쪽
coer Ilionis,ad alium transferre. Qua de re
se explicatum in ac LI.Videatur & l. 6. f. aeosicio Proconsulis. Ad officium quoque Jus dicentis pertinet, Aetionem dare & denegare: Sic enim intelligenda regula in IIos. s. I. Eius est aritionem fringare,qui post S dare nimirum Praetoris,& Praesidis :non vero iudicis pedanei: Ea enim res Jurisdictionis est l. 3. f. de iurisdict. Praetoris autem est jurisdictio: Judicis est notio tantum l. cs de re ludic. l.2.in . . ad th de adult. Sunt autem haec, Atitionem daree denegare , eX vetere iudiciorum ritu: quae quemadmodum JuriJustinianeo & moribus nostris accommodari cie-beant, non facile est explicare: qua de plenius. Ad hunc locum de magi liratu Sdictione videtur Sc haec Regula pertine
IV. Temporariapermutatio Iustrovinciae nnovat. Cujus regulae sententia a Cujac. bbγνbservat. c. a. recte exposita videtur: haec nimirum, ut cum provinciae aliae sint praesidales,liae proconsulares: si una proconsularis fiat tempus praesidalis, non ex eo jus provinci: potestatem judicum ordinariorum mutari hae sere sunt Reg. de Magistratu, cujus Sc me tio,inreg.l. 2.in quasceminas,&impuberes,quia tes ab omnibus civilibus vel publicis officiis ventur, nec magistratus gerere, nec judices e posse dicitur. Qua de re praeclare disputat Pet. Faber 8c Conn. lib. s. cap. 8. De Judicis, qui a magistratu disteri, officio, haec tantum est
la ini. Iro. Eactum a judice quod ad officium
307쪽
hac regula. Sententia enim eius est: Maiorem esse caussam famae quam pecuniae: famosa j udicia maiora esse non famosis; etiamsi haec maiorem pecuniae summam contineant: furti etiam levissimi, petitione hereditatis. Fama enim dc existimatio bona divitijs praestat,ut ait Cic. a.de orat. 38I. Pen. f. ad L.Juc de adulti Haec enim est prior pars huius regulae, qua iudicium famae
comparatur actioni pecuniarie. Altera eius par- α te, iisverbis,ubi autem Fc.Judicium famae coninparatur cum judicio famς:& ait, si duo concumrant judicia famosa, eaque sint paria; ut si utraque sint privata,surti puta , & iniuri : unum alis teri non pr sertur,etii maior in uno quam in altero poena aut summa contineatur. Summς enim non habetur ratio, sed iam . Sed si famosa non sint paria, h. e. si unum sit criminale, alterum civile; jam illud huic priseretur; dc de eo prius agetur, ult. C. de oraejud. Porro in ius vocatio, est judicij exordium : ad quam pertinet Reg. in I. 1o3. Nemo de domo sua extrahi debet. Le Quod argumentum copiose tractatur in Liδ.s δε dein j tu vocando: dc prolixe a Speckhan. 'cenm.q.16. Intelligenda autem hςc Reg de judi. cio civili. Aliud inpub. judicijs. Culac ib. 7. obse. 13. Ad persenas in Judici js pertinent Procuratores & Defensores: de quibus est Reg. in L id . to tr uui rem alienam defindit, numquam locuples ha -- αν betur liqc vetus regula in s. Si verb.DHis
de satisd. Sententia huius regulς est:Defensorem alient litis cogi satisdare sive dare fideiussorem dyansit.oc ratio est ne judicia sint illusoria. Sed
308쪽
arx COMMENT, DE RE G. Iu R. de hac regula n dyansit. latius. Observa ndum
hic verbum LocuPLETIS , pro eo, qui non cogiatur dare fideiussorem: credo ex x I. Tab. In quiabus tamen Assiduus: de quo ιn comment.ad xII.
rab. Judicii quoque pr ciput pars eli linis con- τ' testatio de qua tres hic sunt regulpini. 8 5 8 . or: pertinetes omnes ad vim 5e Effectum Con-.1 8s. Non testationis. Sententia earum hi cest: Actorem ti- δε- tem contestando ,rem sua acere metiorem non de reriorem: ut si actio non detur heredi, aut cltra, L . Nemo peesitis contestationem fiat ut detur,d. l. n. ut si σπι ε p r actio est temporalis , per litis contestationem
μ' perpetuetur . l. 13s . de qua & supra dictu in. Ei
εc alius Usus harum Regularum : h. e. multo plures sunt effectus litis conteilationis et quos Hotoman. lib. . obf. adfert I4. pro actore; M εἰ contra eum: In quibus quasi Exceptiones taxum Regularum continentur. Ratio autem harum regularum,h. e. cur actiones litis contestatio perpetuet faciatque hereditarias, videturh c esse:quia judicio velut contrahitur,& prior actio quasi novatur . 29. aliam. supr. de novat. ne scilicet judicia sint illusoria, ut temere litigates puniantur. Est &Sententia judicij pars principaris, εχ ιν. ES:de qua hic q. sunt Regul :ini. 28. 7. I73.2O7. Et ν 3. υ a17. in hac t. aOI. est via.Res Iudicata pro veritate habe tur. Quae regula iteratur in I. uls destat. hom. ex qua intelligitur hanc regulam veram esse in causia status, ut libertatis, ingenuitatis, liberti, patroni JO.si. Isupr.de leg. I.l. 83.supr. de cond. st demon .Lρ latroni. Vr. de twm voc. l. rq .supris. ἀυ repatronatis. Usus igitur huius regulae est
309쪽
tur liber,&c.is: habetur pro vere libero,nec ibi uin apud ilios, qui litigat uni, sed apud omnes. In aliis caussis non habet locum haec regula, In ijs enim sententia lata pro veritate quidem habetum rater litigatores,& inter eos jus facit; Inter aliΟS non riem .l.pI.y.1 fritig. i. Res enim inoter alios judicata at ilS non noce I: Excepta causia status . credo ob favorem libet talis. Sed & haec regu la vera est; nisi collusio intervenerit, i. 4 f. de collusquae t . tu & d. l. 2 s. de t. hom. & haec ca I. sunt ex eodem libro Ulpiani.& proinde inter se conlurigendae. Videtur igitur haec reg. ad Effectus sententiae pertiitere:quos 3I. collegit P.
sonas pertinet Reg.ιn l. 7. Nemo qm coudemnare
potest absolvere nonpotest. Eadem iteratur tui. 'r' svr de re; ud Qui damnare potest, is absol venis di quoque potestatem habet. Olim cum a Praetore iudicia ordinabantur,in formula fiebat i thm mentio condemnationiS, Sc. con idem Judex. Dubitari poterat, an quia codem nationis tantum mentio esset facta, cogatur Ju- dex pr cise condemnare: an vero posset caussa
cognita etiam absolvere' Et ait Regula , posse. Quae est vera huius regulae & sententia;& dubitandi Ratio: sed decidendi, ut vocant, haec est quia non est ea mens Praetoris, ut semper i dex condemnet, sed ita demum, si appareat reum debere &c. Simile quid in L 8 se pr.deo . praesiduin inlaoa.V I. h.t. Vide Duar. ad c 3. de 'ν udicrediὸ haec explicantem quius autem lo
310쪽
,r, COMMENT. DE RE G. Iu R. gis scriptura in vulgatis antea libris est: sivi eri Ademnare nonpotest absolvere potest. Quae fortasseverior est scriptura. vide ct ἰδμpr.de r udic. I ncondemnando autem debet hunc modum tenere Judex, ut in quod conventus quis fuerit,de debere eum constiterit, in id totum eum condemnet , argumento l. s. infundus. f. com. Huad. Excipiuntur quaedam personae; quae non insolidum, sed in id tantum quod facere possunt cOdemnantur ut parentes,patroni,maritus,secius
his personis est & Donator: de quo est hic reg. in I. a8. Dium Pilos resin sit eos qui ex bberatitate conveniuntur, in id quod facerepossunt ondemnari Et Ratio regulae,sive de Donatore, est: In liaberalitate non est illiberaliter & stricte agedum& non Obstat L pen.F. de iure doti ubi δc ipsa haec Regula iteratur. Nam distinguendum inter dotem ex liberalitate;& dotem ex causa promisi, sam ut recte in I. t. Nesennim supri de re judici Quid autem illo verbo , quod facerepossint, contineatur; declarat Reg. in III . In condemnatione persnarum qua in id quod facere possunt conde-nantur , non totum quod habent extorquendum
se : sed ct ipsarum ratio habenda est ne egeant. Qua dicitur iis personis non totum quod habee auserendum, sed aliquid ad victum & ne egeat relinquendum Quod de ei qui bonis cessit re linqui solet l. 64fde Cesibon.Αlijs personis , quae haec beneficia non habent , actor nihil reli quere siositur , potestque eas si non set vendo singi