Artis rhetorices rudimenta breviori methodo ... elaborata a D. Francisco Xaverio Mirone

발행: 1839년

분량: 63페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

11쪽

R. Quae ab oratore excogitantur, et ex re ipsa pe

tuntur

7. Q. Quaenam dicuntur remota R. Remota sunt illa, quae extra rem petuntur, et extrinsecus oratori offeruntur, a quo tractanda sunt. 8. Q. Quoluplicis generis sunt argumenta insita 8 . R. Triplicis generi S : I. ex parte rei , quae Valent ad docendum: lΙ. ex parte Oratoris, quar valent ad concilinndum: III. ex parte auditoris, quae per lineat ad concitandum.

9. l. Undenam argumenta sumuntur ΤΗ. Argumenta sumuntur ex locis Oratoriis. IO. Q. Quaenam sunt argumentorum sedes R. Sunt loci oratorii.

D. Q. Quoltiplicis generis sunt loci oratorii ΤR. Duplicis generis, alii intrinseci, seu insili, alii

extrinseci , Seu remoli. 12. u. Quot sunt loci, sive Sedes argumentorum απο

R. Sunt sexdecim , et sunt: I. Desin illo: II. Pamlium onu moratio: III. Notatio: IV. Conjugata : V. Gentus: Vl. Formae: VII. Similia: VIII Dissimilia IX. Contraria: X. Adjunula: XI. Antecedentia: Xl I. Consequentia: Xli I. Repuguautia: XIV. Causae: XV. Εsseela: XVI. Comparula.

33. Q. Quid ost Dolin illo ΤR. Desinitio est oratio, quae, quid res Sit, explicat. M. Q. duot partibus constat Desinitio

R. Deli uitio duas complectitur paries, nempe genus, quod convenit rei desinitae, et cum aliis commune, et peculiare videtur, et disserentiam, quae convenit soli rei dosinitae, et non aliis: ul, homo est animal rationale.

5. U. Quid est descriptio Τ

12쪽

I3Ιl. Est explanatio dissusa, ol prolixa, cum clare,nportu, manifeSle, et abunde, praeter essentiam roi, causae, essecta, proprietates enumerantur; ut magis clarior innotescat ; quod apud oratores proprium , nique consuetum est isse , et copioso dicere. 16. Q. Quodnam discrimen interest inier dolinitionem , et descriptionem ΤΙΙ. Maximum discrimen interest inter unam , et aliam; prima stricto, et breviter explicat rei csscn-liam , et Micra copiose , et diffuse tractat.1 . Q. Quid sibi velit partium onu moratio 'R. Partium enumeratio est lolius in partos distributio: et enumerando , ol reconsondo partes ossicitur totum. Ex Tullio colligitur Antonium a nomine consulem repulandum. Nectat hoc D. Brutus M. perator, ConδuI MδNnatu3, natus reipub. civis,

18. Q. Quid est Nolatio

R. Nolatio nominis est locus Rhetoricae, qui verborum originem, ol significationem inquirit: unde Ox vi nominis argumenta deducantur: locus isto a Graecis Ethymologia nuncupatur. 19. Q Habesne aliquod exemplum R. Praesto est: Senatus a senibus dictus ost; Consul a consulendo patriae; victima a victoria; hostia ab hostibus ; hinc illud P im: et hostibus a victis hostia nomen habet. Ideirco jure mori loquo Τullius ait: e Pisonem , et Gabinum non QSSe consuit les , quod patriae non consuluerunt , sed potius

e eam vexaruul, alque afflixerunt. IIo. Q. Quid sunt coniugata

R. Sunt ea, quae ab uno orta verbo, vel vocabulo Varie conjugantur, et mulantur aliqua inflexione temporis, numeri, et personae. II. Q. Assur exemplum' R. Sapiens, sapientia, sapienter; imperium, imperator , imperare: peccatum peccare; bonum corin-

13쪽

Pq. l. Quid est Gonust R. Conus est locus Rhetoricus , qui communis est mullis, et multa sub se complectitur; ut virtus ostgenus , quod sub se eontinet justi liam , temperauliam, sortitudinem , prudentiam ele. 23. Q. Quid est species, seu Forma R. Species Sunt illae, quae Sub genere conlinentur, seu alia peculiaris; et propria res eSt, quae tractatur specifice, et Singulari modo ab oratore; ut virtus est genus , temperantia est Species. 24. Q. Quid ost similitudo ΤΗ. Est rerum disparium collocatio, quae conveniunt

eum aliquia re.

25. Q. Adesine aliquod cxemplum ΤR. e Si terim partus suos diligunt , qua nos in t et heros nostros indulgentia esse debemus f Τ Sicutagor cultura Pget , Sic et homo.

26. Q. Quid ost dissimilitudo'

R. Est rorum disparium inconvenientia, quae ex redissimili dissimile colligit, et minimo similitudinem in Se hahet. 27. 0. Dic exemplum 'R. Tullius de Oratore: e Si barbarorum ost in dieme vivore, nostra consilia Sempiternum lempus Spectare debent. 28. 0. Quid sunt contraria ΤR. Sunt ea, quae in eodem subjecto osse non p0S- sunt , Vel , Si Si ut, pugnant. 29. 0. Quoiuplicis generis sunt contraria R. Q ualuor, nempe Adversa, Relata, Privantia, et Contradicent in. 3ο. 0. Quamam dicuntur Advorsa ΤR. Sunt, quod licet ad unum, idem quo spectent genus, inter Se tamen immane quantum discrepant: En exemplum: sapientia, et Stultilia, virlus, et Vitium; unde Cicero: e si fugimus stultiliam, Sequa e mur Supi sentiam, si maliliam fugimus, bonitatem

Sequamur. 2

31. Q. Quid sunt Relata

R. Sunt ea, quae Se invicem ita respectant, ut al-

14쪽

lerum sine ultero esse non possit. Exempla Suus:

pater, et filius; dux , et miles; magi Ster , ei discipulus; dominus, et servus; qui dat, et qui accipit. 32. Q. Quid Prixantia R. Sunt habitus , et ejus privalio , Seu absentia ;ui mors, lenebrae, inscitia, paupertas, et CaecitaS.

33. Q. Quid Contradicentia'

R. Sunt, quae sibi maxime omnium adversantur, cum alterum assirmat, alterum n0gal: ut Milo insidiatus est Clodio, Milo non est insidiatus Clodio 34. Q. Quid sunt Adjuncta , sive circumstantiae 8 R. Sunt ea, quae cum re, de qua agitur, non necessario , sed probabiliter ; conjuncta sunt , quae Vel personis, vel rubus accidentia consideraulur. 35. Q. Quot sunt adjunctorum genera 'R. 4 ria recensentur : Ι. adjuncta rei , ut locus , tempus; II. adjuncta animi, ut vilia, virtutes: III. adjuncta corporis, ut pulcritudo, de rinitas, robur,

Vestis , ele: uno Verbo , omnia , quae rem circumflant, Sive praecedant, Sive comitantur, Sive consequentur , appellantur adjuncta , seu res circumflantes.

36. Q. Quid sunt Antecedentia

n. Sunt ea , quibus positis , necesse est alia consequi , ut ortus cst Sol , ergo dies est, tu natus es homo, ergo procul dubio morieris: ille gravissimi SceleriS reus est , ergo gravissime plectitur a justo judice; ignis conjicitur aridae materiae, ergo incendium sequitur: ventus luctat in mari cum Aquilonibus , ergo fluctus Qxcilantur.37. Q. Quid sunt Consoquontia R. Sunt ea, quae rem neceSSario conSequuntur, ut qui cicatricem gerit, ergo Vulnus accepit; sic etiam argumentatur a consequentia ; eSt copia fructuum, ergo et copia florum necessario suil, nam stores praecedunt fructibus.

38. Q. Quid sunt Repugnantia'

R. Sunt ea, quae non e regione quidem, ut contraria, sibi opposita, at aliquo pacto tamen diserepantia aequeunt cohaerere , ut amare , et laedere , odirre, et laudare.

15쪽

39. Q. Quid sunt Causae ΤR. Sunt ea, unde aliqua proficiscuntur , sive sunt ea , quorum xi aliqua Suni : ut vulnus est causa

o. Q Quoluplex est causa 'I'. Quatuor numerantur causae; Ι. causa ossiciens; II. maiorialis : III. formalis : IV et finalis. 4. I. u. Quid causa essiciens B. Est, quae aliquid vicit, sive producit. 42. P. Quid materialis PII. Causa materialis est maloria ipsa ex qua ros conflatur.

43. Q. Quid formalis '

B. Est , qum Speciem , sormamque rei tribuit.

4 Q. Quid finalis Τ

B. Est, propter quam aliquid sit; ut aliena salus, cuius gratia suscipitur labor.

5. d. Quid vissectus Τ

R. Sunt illi, qui ex causa oriuntur. 46. Q. Quid comparatio ΤR. Est oratio, qua duo, Vel plura in tertio aliquo conseruntur ; quod illis commune est: ut Catoni licuit sequi bellum civile, igitur et Ciceroni licebit, commune est enim ambobus sequi bellum civile. 47. Q. Quot sunt comparationum genera R. Tria: primum est a majori ad minus ; secundum a minori ad majus, tertium est a pari.

48. Q. Quid a majori ad minus R. A majori est cum contendimus , ut id , quod

valet in majori, valeat etiam in minori : ut ait Cicero: e ctenim si summi et clarissimi viri cives, e non modo Se non Contaminarunt, sed etiam hoc nestarunt; certe mihi verendum non erat, ne quidit hoc parricida civium interfecto invidiae mihi ine posterilatum redundaret. 3

49. Q. Quid a minori ad majus '

R. A minori ost cum contendimus, ut quod valet in minori, valet cliam in majori: ut si ploholi vi lutem amant, quanto magis summi viri: vel si dicas cum catechismo Romano: et Si summo viro ,

16쪽

ITe aliquid amemanti, arrogantis est fidem nota lia. e bere , quanto magis Deo revelante. 3

5o. Q. Quia a pari '

R. Est cum contendimus id , quod valet in unare, valere eliam debere in alia pari; ut, e si mi- et lites Rom. invicti bella gesso runt . eo magiS VOS' et milites strenui; a vel cum I ullio; δi conjuralis Falefacta per me eδt, tam palel IArgentis, quam Mihi.

De Locis erDλδecia, Reu rEmolia. 51. Q. Quinam sunt loci extrinscci R. Loci extrinseci, seu remoli, seu assumpti Sunt, qui extra rem petuntur, et nullo modo pendent ab arte , ingenioque oratoris . ut excogitentur.52. Q. Quot sunt loci extrinseci R. Sex assignantur a Quintiliano , et sunt: I. Leges , quae sunt stabilia superiorum praescripta ad commune bonum. II. Fama , quae est Vul gi sermo nullo Buctore. III. Tabulae, quae sunt omnia testimonia scripto Ornata. IV. Iusjurandum, quod est assirmatio, vel negatio rei alicujus ritu religioso, et D. D. M. in testem appellato. V. I Ormenta, quae sunt cruciatus ad verilatem a reiSextorquendam.

VI. Testes qui de re testimonia scrunt.

M amplificatione.

. . i

53. Quid est Amplificatio '

R. Amplificatio est gravior quaedam assirmatio, quae motu animorum conciliat iu dicendo fidem. Sic a Τullio recte definitur.54. u. Faveas quaeso explicano definitionem ΤR. Prae, to ostr gravissit a illa affirmatio , de qua hic agitur, nihil aliud est, quam vehementiuS quoddam copiosiusque dicendi genus , quo rei vel di-

17쪽

18gnitalem , et amplitudinem , vel indignitatem olatrocitatem, pondere verborum et enumeratione circumstantiarum ita demonstramus , ut non animos nuresque praetervolet, ut forme fit cum ros levi lornu striclina altinguntur, sed ut seriat animos, permoveat asseclus , et audientium memoriae penitus

insideat. 55. Q. Habosne aliquod illustre exemplum amplificalionis hujusmodi ΤR. Habes luculQntissimum in atrocissima illa Didonis adversus AEneam abeuntem querela. Poterat Dido simpliciter, et nudo AEneam appellare durum, inhumanum, ferreum , sed querimoniam illam sieamplificat Virgilius Tnoidos lib. IV. Talia dicentem jamdudum averea suetur,

me illuc volvens oculog , totumque Pererrat Luminibus tacitis, et gis Moenaa profatur omo tibi Diva Parens,generis nee Dardanu3 auctor, Pers m. sed duris genuit te caulibua horrens Caucasua Hyrcanoeque admorunt ubera Hyrcta. Sic etiam libro a. polorat . neas exiliter ei jejuno dicere se amissam conjugem Creusam clamoribus maximis per noctis tenebras appellasse: Verum rein ita verbis exagerat: Ausus quin etiam voce3 jactare per umbram , Implevi clamore vias , moe3Iuaque Creuctam Nequidquam ingeminana iterumque sterumgue vo-

56. Q. Quotu plox est amplificatio

R. Duplex : alia osi verborum , alia rerum I Seu , quod idem est , alia sit rebus ac sententiis ; alia verbis lanium.

De ampliscatione rerum. 5 . Q. Quot modis fit amplificatio rerum B. Octo praecipuis: r. fit per congeriem definitio. num, seu por definitiones conglobalas: 2. per congeriem adjunctorum : 3. per congeriem, Seu per

18쪽

I9 enumerationem partium : .. per congeriem enu-rum , et effectuum: 5. per congeriem consequentium: 6. per congeriem similium, comparationum, Di exemplorum: 7. per contrariorum, dissimilium, et in se pugnantium conflictionem: 8. Denique per

incrementum.

g. II. De amplisicalione per congeriem es nitionum p 58. Q. Quid est amplificatio per congeriem desini-lionum ΤR. Est ea , in qua variae ejusdem rei definitiones Congeruntur, et quasi coacervantur: ut cum ait Cicero lib. I i. de Oratore: Historia eδt Ieglia tem Porum , luae veritatis, vita memor QD, massistra Nilin , nuntis vetu/tatis. Sio etiam idem pro Milone : eum to tam sano silatis , an timuinis , mentiis , congilii publici, caput urbὶδ , ara ZOciorum , FO 'lu' Omurum sentium, δe δεδ ab univerδO Populo Romano concesga uni ordini

m ampli alius Per constersem addiunctorum. 59. Q. Quid est amplificatio per congeriem adjune

torum.

B. Est ea , quae ducitur ab omnibus Seu rerum , Seu personarum adjunclis , ne circumstantiis simul coacervalis. Ita Virgilius Iulii Caesaris interitum sub finem lib. I. Georgicorum Iucubriter, et tragico admodum lamentatur , coacervando lanustissima prodigia, monstraque, quae Vel anteceSSere, Vel mox

subsecuta Sunt.

Eo Miam extinoso miseramg GPsam Romam , Cum caput obscura nitidum ferruino feriis, Impiaque o Iernam Iimuerunt cloecula nsclEm , ae quoque per lucos vulso fraudita alienses Iractens ; et almulacra moris pallentia mirict

19쪽

f. IV.

De ampli cations Per congeriem , Seu Psrenumerationem partium.

6o. Q. Quid est amplificatio ab enumeratione Paritum 'R. Est illa , quae sit , dum tolum aliquod in suas

partos distribuitur, seu dum rei alicujus p. rtes Vel omnes, Vel praecipuae certe quidem, singillati in enumerantur. Ita Ovidius lib. g. Metamorph. dilata LSententiam hane: Roae Miaeus omnsa quincumque favis, in

aurum convenit.

L Plus abis, saudetque malo Hereemmius herog, Polliostique Adem tangendo gingula tensa Viaeque gibi credens , non alta fronde virentem Illi es Mirarit vimam p vima aurea facία εδις Tollis humo aurum: garum quoq- Passur auror Contigit et globam ς contactu fleba potenti Massa si, aronses Cereris Meerpsit -ialaa ς Aurea meδδis erat. De tum tenet arbore pomum; Hosperidas donas3st pinea si postibus allia Admovit digitos , po3tes radiare videntur e Ille etiam liquidis palmaa tibi laverat undig , se fruens palmis Danmen eludere poδgit. 9. V. De ampliseatione per congeriem caumrum , et offectuum. 6 i. v. Qia id ost amplificatio per congwriem CR a rum , et essecluum Τ

20쪽

R. Est ea, in qua multae simul unius rei causae , et essectus multi conglobantur ; ut si diceres cum celebri artis magistro: quoereris multis modis Deae tam eδge Provinciam, aed ad causas calamitalia attende. Gyobat in ea ambitus, lururia dominabatur; δγnctae erant massistratuδ, populus φδs

buntur.

f. VI.

De amplis alione per congeriem con8equentitum. 6et. Q. Quid est amplificatio per congeriem consoquenlium 'R. Est ea, in qua plura ponuntur neerValim ox eadem re consequentia. Ex hoc loco Virgilius noctem egregie describit. AEneidos 4. amplificando res

s. VII.

De a limoati one per comparasiones, atauisuiui nes, et ere M. 63. Q. Quid est amplificatio per comparationes , Similitudines , et exempla ΤΗ. Est ea, quae st, per unam, vel por muIlas comparationes , ac similitudines, et per unum exemplum vel per plura. Fit amplificatio per plures

SEARCH

MENU NAVIGATION