Artis rhetorices rudimenta breviori methodo ... elaborata a D. Francisco Xaverio Mirone

41쪽

Vus, et medicus rogis D stari non debei illum io- mero apud Caesarem incusare. Hactenus de praecipuis argumentationis speciebus.

De Confutation . 46. Q. Quid est consulatio'

R. Consulatio est ea orationis pars, in qua ratio nes contra nos pugnantes rosellimus.

47. Q. Quomodo sit Confutatio ΤR. Ea sit sex praecipuis modis: I. negando: II. ox. cusando: III. aliud objiciendo : IV. contemnendo σV. ridendo: VI. gompensando.

48. d. Quid est Peroratio Τ

R. Peroratio est ultima orationis pars, in qua id , quod in tota oratione expetivimus per epilogum , et assectuum commolionem obtinero contendimus :tia Quintilianus. 49 Q. Quot partes habet Peroratio R. Peroratio duas habet paries; I. Epilogum ; II.

associus.

5o. Q. Quaenam sunt praecipuae Perorationis dolos R. Perorationis dotes sunt: vehementia, et brevitas. Finis Libri Secundi Do Dispositione Hactenus do secunda parte Rhetoricos, qua invenia disp onuntur.

42쪽

Do Dinersis Ora senibuδ. g. I. Do Orasionibus Demonatrativi generis.

T. Q. Undenam Panegyrici nomen descendit 'R. Λ Voce graeca πανύγροις , panegΥris , quae sibi vult caelus universalis : unde illae proprict dice-hantur orationes Panegyricae, quae Olim magno apparatu in panegyri habebantur, in publico nempe, solemnique Graeeorum undique convolantium coetu . u. Q. Quoluplex est Oratio Ρanc8yriea R. Duplex t alia naturalis , artificialis alia. Prima ost, in qua historiae, ac temporis Servatur omdo: altera , cum indiscriminatim confuso temporis ordine, Omilia ac certa quaedam capita exarie re

3. Q. Quid laudandum in Orations Pavogyrica ΤB. Ante orium laudabitur: l. geuus: II. patria: in vita laudabuntnro I. virtutes; II. Scientiae: III. artes: bona corporis, et fortunae. In morte laudabitur: I. mortis genus: Ιs: mortis causa et post moriem laudabitur; Ι. pompa lanebris; II. dolor bo

norum.

II. De Orations Genet Eaea.

4. Q. Quid ost Oratio Genethliaca , seu natalitia 2 R. Oratio Genethliaca , quae etiam Genethliacum , seu Genethliacus appellatur, est oratio, qua allevius dies natalis celebratur. 5. Q. Quibus constat partibus oratio sonethliaca' R. uuatuor continet partes haec oratio: I. laudes parentum: a. Spem pueri: 3. laetitiam, et gratulationem do prole: 4. preces, ut puero omnia fausto

43쪽

m oratione Nuptiali. 6. Q. Quid est Epithalamium, seu oratio nuptialis 'B. Epithalamium est oratio , qua alicujus nuptim

celebrantur.

7. Q. Unde descendit vox Epithalamii 'R. Epithalamium est vox Graeca αλαμς, quae Cubiculum nuptiale significat. 8. d. Quot paries havel oratio nuptialis 'B. Quatuor: conlinet: I. laudes nuptiarum; 2. laudes ytriusque conjugis: 3. descriptionem apparatus: 4. Omina , et Vola pro conjugibus ad Deum.

f. IV. Do Oratione funebri. 9. Q. Quid est oratio Funebris ΤB. Est ea, quae habetur vel in ipso lancro, vel in anniversario laneris die. Haec oratio primum apud Graecos inventa est a Solone , uno ex septem Sapientibus. Io. Q. Quot partes continet oratio su nebris ΤR. Oratio funebris tres partes conlinet: I. laudes mortui. 2. Consolationem parentum.' 3. paro neSiu, sive adhortationem ad superstites. s. V. Do Orations Eucharistuca. II. Q. Quid est Oratio Eucharistida ΤB. Est ea, qua ob acceptum insigno aliquod hono-ficium gratias Bgimus B licui. II. Q. Unde nomen traxit oratio Eucharistien8 R. A voce graeca διγαμιστεῖ, gratias B gere. 13. Q. Quot paries continet tame oratio ΤB. Oratio Eucharistica continet: r. lari illam do bonoscio: g. amplificalionem boneficii a persona, cui gratificatur: 3. a re quam gratificamur, a ratione gratisicandi , sensa gratitudinis.

44쪽

9. VI. Do 'inscio. 14. Q. Quid est Epinicium'

R. R. Est gratulatio ob reportatam victoriam; volpro adepta dignitate , Vel laude , vel pro victoria de se ipso reportata , nempe paSSionum. 15. Q. Undenam descendit Epinietum ΤR. Λ voce graeca vvιη, quae latine Sonat victoria. I 6. Q. Quot partes continet oratio gratulatoria, seu Εpinicium 'R. Continet in Oxordio laetitiam de victoria in cou- firmatione belli , necessitatem, dissicultatem, et aequitatem, diligentiam in apparando, virtutum ingerendo, celeritatem in conficiendo, Victoriae commoda , laudes Virorum. Ad genus demonstrativum pertinent non Solum supradiciae Orationes, sed etiam Soteria, Prope inplicon , Apobalerion , ut Epibalerion.

7. Q. Quid est Soloria

R. Soleria est Oratio, qua rosii lutam alicui sanit tem gratulamur , et pro sua salute grates agimus. a 8. P. Quid est Propompticon R. Propem plicon est Oratio , qua discedentem saustis ominibus proSequimur. 19. Q. Quid est Apobalorion' R. Apobaturion est oratio, quam habemus discindonios hinc ubi cum benevoleutia sumus excepti. 2ο. Q. Quid est Epibalorion ΤR. Est oratΤο, sinam habet, qui post percgrinati num domum incolumis redit. Hactenus do generis demoustralivi orationibus.

Orasionea sonoris deliberalis 2 i. Q. Quisnam est finis generis deliberativi R. Honestas , ut utilitas.

45쪽

22. Q. Quaenam sunt Orationes generis doli horativi R. Deliberali vi generis orationes sunt: suasio, dissuasio, hortatio, dehortatio, conciliatio, concitatio , commendalio, petilio , et consolatio. Argumenta, pro quavis harum oratione ducuntur: I. nh hone-Sto. a. abutili: 3. a nucessario: 4. a facili: 5. a jucundo.

R. Iudicialis goneris orationes sunt: I. Reensatio , et desensio ; ulraaue eadem praerepta desiderat , quae hactenus attulimus.

FINIS Laus Deo.

46쪽

LIBER TERTIUS

a. u. Quid est Plocutio ΤR. Elocutio est accomodalsi idoneorum verborum,' et aenientiarum ad rea snventag. n. v. ludanam potissimum in Elocutione tractantur R. I ria sunt, quae sero solent in Elocutione tractari; scilicet primum quod altinet ad figuras, allorum, quod spectat ad periodum, tertium vero quod respicit stylum.

3. Q. Quid est Fignra '

R. Figura est ornamentum quoddam orationis, seu loquendi modus illustrior . et a communi consuetudine remotus: Cicero in Antonium si ita dixisset: Antonsua interfecis Irea ereroilua populi romani, eripuit vobis clariggimos ei vos, a Vetu auctoritatem hujua ordinia ; nimis communiter , atque adeo frigido dixisset: eloquenti vero, et fiεurata or

lione usus est, cum easdem sententias ita expressit: Doletia trea eremitua populi romani interse sosp inferfeeit Antonitia: Degideratas clarisarmos cive88 eoa quoquo vobis eripuit Antoniuδ. Auctoritag hujus ordinia afflicta eat ' Afflixit Ansmniu3. Quantum roboris habet hic modus dicendi, quantum dignitatis l4. Q. Quotuplex est figura

R. Iam cum figurarum genera praecipua duo sint, Uuum earum, quae in verbis, nilerum illarum, quae in sententiis versantur; hinc fgura duplex est: una verborum, altera sententiarum. Itaque figura , Seu Mornatio, ut ait Cicero, verborum e8t, quin f aius germonis snsignita continetur per politi O-nem. Sensentiarum vero eaeOrnatio egi, quin nouin versia, aed in ingis rebua quandam habet ἀί-ynitalem. Exordiemur a figuris sententiarum. 5. Q. Quaenam sunt sententiarum figurae' R. Sententiarum Figurae sunt Plures, eaeque ad eIoquentiae vim exercendam aptissimae: aliae enim ad

47쪽

ad . . movendos , nliae ad dulce landos , aliae ad docendos auditorum animos miro faciunt. Ex iis nulein, quae nil movendum plorum quo adhibentur , praecipuae sunt: Exclamatio, Dubitalio, Obsocratio, Interroga.tio, Subjectio, Praeterlio , et Relicentia, denique Epiphonem B.

6. u. Quid os i Exclamatio ΤR. Exclamatio , ut eam cum Cicerone definiam , cst, quae conficit significalionem doloris, aut indignationis alicujus per hominis, aut urbis, nut loci, aut cuiuspiam compellationem. Hi ne ipso in Vor. rem: O maynum, atque intolerandum dolorem I Osravem, acerbamgue fortunami Quamquam Exclamatio non dolori tantum, atqno indignationi servit , verum etiam aliis animi motibus explicandis. Por hanc figuram Sinon apud Virgilium egregie

Aeospere, aut quid iam misero mihi denique realat p . Q. Quid est Dubitalio

R. Dubitalio, nil Tullius , est cum quaerere Videtur orator , utrum de duobus polius , aut quod de pluribus potissimum dicat. Sic idem pro Cluentio: Equidem quo me Neriam , neδcio , neyem fuis

Iam rem vi alam in concionibuδ' Sic etiam Franciscus Petrarca secum ipse dubitans canebat :

S. Q. Quid ost Obsecratio ΤR. Obsecratio ost ea , quae sit cum alicujus si vo Dei , sive hominis opem imploramus. Quare Cicero pro Deiotaro sic opem Caesaris implorat: Por ateram , ω , istam, oro, quam Reyi BOOIaro hospes homui p0rromisti, istam, inquam , aeteram non tam in bellis, et in proeliis, quam in promisδis , et in irmiorem. Et apud Torquatum Tassum eadem sermo ratione imploratur auxilium Colostidi t

48쪽

interrogamus . noni iam ad rem dubiam quaereu-dam , quam ad pro νitum ipsum vehementius urgendum. Ita Virgilius: Quid non mortalin pectora coctiis Auri /aera Iaweδ8 . , cum vero Interrogationi succedit Responsio, tunc sit ea figura; quae vocalue Suilaeivio: nudi Peu ream: me porto Τ o done sono, e chi m' myanua pAliri, eho io εlρεδο., e 'i de3iar ε-er I is.

- R. Plaetori lio, inquit Cicero, est eum dici in1s no praeterire . aut nescire , aut vollo dicera. id, quod tunc maximo dicimus: Io Ia/eso stare si it Ionan nes dolia Cima s Bolo ona, ct Virenaa , e RomG. e molli aDri δωfi, quali voi Carolia in V. H loquebatur; por avveutura avr έθ pomis assevcti menta in L Derat fompi farvi Si more. ra. d. Quid sunt Belicentia, et Epiphonema R. Relicetitia, quae a Cicerone vocatur Prinosais , est cum, dictis quibusdam, reliquum quod coeptum diei relinquitur uiadientium judicio. Neptunus apud Virgilium uom ventos incropnis.

Θοδ esto , Mil moto' pro δια eomponere sDema. Denique. Epiphonema est rei narraim summis ac clamatio : ita Virgilius. Pansae molia erat Romanum conuere Ventem. 13. Q. Quaenam,suot figurae ad d0leelandum aptioro,' R. Sunt prassertim Apostropho, Hypotiposis , Pro

49쪽

stropho ovi figura quae tu cum sermonem ab eo, vel ab iis, apud quos loquimur, nil alios convertimus. Sic Cicero in Miloniana ii judicibus ad mili-los conversus , ita exclamat: Vos , DOR appello , fortis8imi viri, qui mullum pro Republica gansvinom e fudistia. Nec tantum ad homines fieri solet Apostrophe, sed oliam ad res inanimes, Sen Suque carentes, atque adeo ad bestias, qualis facta est a Petrarca rVallo , ehe de lamenti misi se' plena,Fsume, chs veδεο det mo playner creδci, Fere gilveatri, vasthi auselli, s pe3ci, Cho I' tinet, e Patira veris r*a reua.

14. l. Quid est Hypoli posis

li. Hypoli posis desinitur a Tullio, ut sit demonstratio quaedam , quae fit cum ita res verbis exprimitur, ut aeri negotium , Qt res ante oculos esse Videatur. Hac figura describuntur ad vivum, CIclopes fabrilibus artihus inlonii apud Vir ilium AEnoid VllΙ. Alii Centosis follibtia aurast Accipiunt, re untque , alii atridentia tingunt A a lacu ; semie impositis incudibus antrum, fui inter δε as mulla vi brachia tollunt

Innumerum , versansque senaci forcipe maδδam.

15. Q. Quid est Prosopopoeia'

B. Prosopopoeia, sive Conformatio ut ait Cicero , est cum aliqua, quae non adest, persona, fingitur quasi adsit; aut cum res mula, aut informis fit loquens, et serma ei, et oratio attribuitur ad dignitatem accommodata ; aut actio quaedam. Ita Lucanus patriam inducit, quae Caesarem a bello civili dolioriatur :Ingena visa aeuoi mirim trepidansis Imago

Et gemitu permista loqui: quo tenditis ultra Uuo fertis mea signa , viri ' si jure venuia Si civea Λue tisque I et p

50쪽

Sie aliam Alexander Guidi Fortunas tormaru . dignitatem , et orationem attributi: Vtia donna euperba es par di Gitino Colia treetis dorale ali' aura marcto , Κ oo' heyli oechi di certilea luee