Andreae Maximiliani Fredro Gestorum Populi Poloni sub Henrico Valesio, Polonorum postea vero Galliae Rege

141쪽

Iao eandreae e iunximit Fredrogum & Principun Oratores, aderat Senatus ;Insulati Epistopale munus circa feretrum obL. bant; Caeteri sita praesentia tristem juvere pompam, praecessere omnium regni terrarum LGgati ; item equestres signiferi, vexilla provinciarum ac stemmata praeserentes, tum pori batur corona , sceptrum, pomum aureum, gladius,Regum decora,omnia ad humum Ue

sa, ut majorem loquerentur tristitiam. Ad sta pulchrum vero ministri curiae sua fregere insignia, Marschalci baculos, Cancellarii sigilla, item dc armigeri hassas, ut regio nihil deesset funeri. Acceleravit iter Rex Henricus Crac viam prope, stetitque uno ab urbe milliari: Omnes stibinde regni proceres , ac primarii regni sehatores urbe effusi, occurrebant assiventanti , plerique soli cum domestico combiatu, quatenus major appareret Senaroris pompa, ducentos alii, trecentos duxere hast tos equites, jam vero levioris armaturae armis& equis decoros ; ipsi rhedis pro authoritate

vehebilatur. . Tantus tum erat armatorum numerus, ut potentissime hosti sussiceret Polonia resistendo. Polonis enim ea riumphi dc Pom

142쪽

Dehisiacis Primuου Tuon in . . pae ratio est, ut turbam secum trahalat armato-l rum, neque in eo prodigalitatem ducunt, vorum sibi ex numero deris , dc Reipublicae in cassi praesidium. In ea Pompa PETRus

amplo Regem silutavit sermone , omnium regni Ordiuum nomine, utque laetus urbem primariam Regni ingrederetur, studiosius invitavit . Interim per Arch Marsehalcum aulicorum turba versiis urbem ordine moveri jussa: Armatae acies equitum dextro latere st tere, peditum legiones sinistro, medio iter relidiam, quo Rex ducendus era . Progrediebatur Henricus stib aurato caelo albo insidens equo. Datus item honos peregrinς gentis purpuratis, qui cum Henrico aderant uti Dux Guisitis id alii Ducum praecipui) qui medii inter binos Senatores ante Regem introducti. Admirationi tunc erat advenae populo Pol norum splendor, ac maxime Henrico, crevit inde amor regni & incolarum, qui Regem tam illustri prosequerentur cultu. Ad occisum, jam declinaverat dies, cum ad urbem Ventum, nec ideo demptum majestati adventus regii ;R a . f

143쪽

ria . . eandreae cera ximit Fred, o '. facile adinvenit sita decora nox & pompae apparatu certavit ; siiccenta lampades .in portis, illustratς domus facibus , supra arcuS triumphales micuere ignes artificiou,moenia res e duere machinarum ictibus. Interim Rex intemplum urbis cathedrale, quod in arct habetur , recta ductus, ut grates nabe .ntur Deo,

quod illa sedes regia diu vacua , suum feliciter

receptaret positabrem. Altero die convocavit Rex Senatum dc Ordines, moris autem est, ubi novum Regem coronare oportet, Legatos provindiarum adesse juramento regio, neve quis error impat, caVere,) gritias coram habuit, quod sibi tam potens regnum volentes offerrent,invigilaturum se per Numinis opem, ne sita regimina reprobari possent, scire se optimorum Regum praecepto, quos regen-s susciperet, nec ignorare quis ipse fieri deberet, . modo tam promptos & faciles in parendo habere posset quam in conferendo sibi sceptro

reperit: certissimum autem argumentum esse

boni regiminis, velle Regem recte imperare, da velle sit itos prompte parere . Quantum vero ad libertates seu firmandas, seu conse

144쪽

Henricus 6mra Pianorum. ' andas, attineret, non tantum scripta charta

aut privilegio, sed sanguine dc vita obsignare

se velle.Movere ea verba assidentem J natum,& caeterorum adstantium assee us. Tum re- nsum omnium nomine : Non desperare Rempublicam, Henrici regimina sere secum diora,quem Superum Votoin tanto competit rum numero steptro dignissimum judicaret; cum alii quodam vicinitatis aut familiaritatis jure ad purpuras Polonas magis pertinerennia. Qirantum vero de civium prompta subjecti ne inquireret, prope esse ajebant, ut ii velint prompte parere, qui imperari voluere, non aliud Polonos praeterita electione quaesivisse, quam ut Regem sibi invenirent. Et quoniam Henricum invenerant, laetam esse ejus adventu Rempublicam, laetari quoque debere sua Cor natione Henricum. Dicta tunc eo in Collogio dies xx Februarii futurae Coronationi; simul praemonitus Rex more coronandorum

Regum, ut templum sancti Stanistat s Rupelladisi im: pedes inviseret; nam quod Bolesta

Rex sa suo facinore audax nuncupatus) occu

145쪽

' 13 iandreae e faxinia. Frum in templo per scelus patrarat, illud novos Ree

ges devota prece expiare, mos tenet. Post stalennia Coronationis Rex pro more accinxit se

primus Comitiis. Proposita per Cancellarium negotia ad disceptandum ; Petitς senatorum

sententi ,varii varias tulere,quas recenserenon est in animo, ne perolexitatem huic adseram seripto. non praeteribo tamen magnς prudentis viri sermonem, sed poenitet cujus nomen ignoro, ad tantς sententiς gravitatem illustre nomen stire oportuit) sapienter ille admoedum desieruit de confirmatione jurium & privilegio legibus inserendo, in eum modum :Quemadmodum, mortuo Rege sigisinundo Augusto , a Deo Maximo precatus sum, ut Regem nostrum concordi eligeremus assensu, ita nunc rogo, ut tecum, Henrice, nobis jam imperante, non divisis imperemur animis. Si vero unquam alio tempore, his praeserti rimis Comitiis Coronationis,non dixerim concordia , sed quod ultro requiro, amore mutuo nobis opus , ut ad Rempublicam convem, unus alteri privata condonemus studia, ac ve-- lut de una loquamur Republica, dc ullam cau-

146쪽

Henricus Primus Polonorum. 13 ssim dismembrationi Provinciarum demus. Haec Comitia ta libertatibus nostris sentemtiam latura simi, horum eventu novum I. gem quem Numen diu servet) imperare nobis docemus , aut quomodo pareamus d

cemur. Hic noster amor in Patriam, concordia, prudentia, aut, quod absit, pertinacia, amor privati studii, mutua dissidia ; diic, ve bo dicam, incolarum genius novo Imperat ri nostro patebit ut boni & stabiles reperi mur invigilandum est, ut tacito praecepto imsinuemus Reginostro, recte, prudenter, domum ex amore Reipublicς eum debere imperare . Te vero, Rex Henrice, sapientem esse Principem & credimus & certo 1cimus, credere anteacta vita tua nos jubet, stire nostra electio. Non ignoramus enim quem te e Gablia ad purpuram evocavimus. Sed jam quod hujus consessus est ajere me oportet, & loqui quod non sucatus candor imperat. Bona huic Reipublicς opto, coronatum habemus RGgem , libertates nostras juramento confirmari videmus, nil amplius restat, quis ut privit

gium , in Comitiis electionis conscriptum, libris

147쪽

hris constitutionum inseratur; Ac de hoc ego nonnulla loquar, nec vereor, ut mihi vitii loco Vextatur, cum, me praesente,ea libertatum pumcta conscribi passiis sim, nunc dum ea legibus inserere oportet, secus sentiam. Pertinacem quae magis consiliarium judicate, quam prudentem , cui cum selubriora Venerunt in mentem , a sententia priori recedere indignum ducit : Ego vero existimo Senatorem quemque bonum non quq plures aut pauciores sequumtur, non quq aliquando ipse sentit, aut sensisse visus est, sed quod optimum, dum sonsulit, judicat, sequi oportere, is ea inconstantia est, sed potius constans sepientia & amor Patria Fateor ego omnia pr clare in eo privilegio ae se conscripta, multa specifice nominata, sed arbitror melius a Republicli provisum antiquarum legum generalitati, quam a nobis specialitati, qua non aliud obtinere cupimus, quis r petitam legis unius interpretationem, vacillam do vim prioris. Cautum antiquitus lege hab

mus , ut penes nos maneat libera Regum ei

ctio, tum ne Rex privato arbitrio quidquam statuat, quam ex Senatus-consulto, quid ultra Opus

148쪽

Henricus Trimus Polonormata. 13 Il opus tutius hanc legem uti universalem tueri , t plusque ejus interpretatione liberi sumus, i quam si ad specialitatem descenderimus, cujus haec est natura ut si quid non expresseris, pro omita habeatur. Ille vero articulus denegationis obedienti q, juramento Regis inclusus, nonne apperit viam licentiae in lentioris populi , huic obviando cautela quae adjiciatur, ut antiquo more moneatur Rex, primum per primatem: Multa certe per errorem hum num elabuntur Perrores humano; tollere, limmanitatem est tollere, praesertim in Principe, quem cum plurima mortalium agere oportet, ' .

in pluribus ut peccet, tristi quodam privilegio fragilitatis humanae licitum habet ; nec ideo temerario inobedientia inducenda , tuenda est omnino aut boritas Regia, cui si quid omniano derogaverimus, non credamin quaeso E-

bertatibus nostris melius provisum. iri, stademptum diminuta authoritate in Principe, diminuitur in populo saperioritatis re1 - ctus, ut nia per licentiam fieri debeando. At si pertinatius tamen peccare Velit R , . sunt alia , quae illum in ossicio retineant 3.

149쪽

hambeae e Toximit Fredire Scriptet leges, jusjurandum, Senatorius ordo, authoritas Primatis, qui potestatem habet cogendi Senatus , si Rex noluerit esse Rex sed

tyrannus. Circa motionem communium ammorum haud diserem a scripta lege, in eo tamen difficultas occurrit, cum vetamus talem exercitum in parvas aut magnas partes posse

dividi, qui campi quaese sufficient huic populo capiendo ni dividatur , qui agri nutriendo pestis,fames, amat comitari viris onustos exertacitus, apud nos praesertim, cum singuli nobilium, intra comitatum, quem armis capiem dis secum trahunt necessarium , decenos Vic nosque viros, totidem equos, paulo pauci res currus post se ducunt, minime necessaria' castris onera ; Cur non sufficeret unicus currus

victui devehendo aptus, aut saltem tot bijugi, ques equi armati duo item famuli in locumcaeserum substituendi, reliqua turba frumento& pabulo consumendo apta semovenda, ne ' patriis agris sit oneri Illud item minus opportunum, tempus bellandi lege praescriberet Imscripsimus enim privilegio : ouod si intra duarum Atimanarum flaitam extra fines non fuerimus ducti ;

150쪽

Henricus Primus Polonorum . I3ν

Erebit cuique adswa libere reverti. Qine si bellium cunetatione gerendum est, tum ne ad penates per insesentiam decurretur, cum maximum pro penatibus certare oportebit utique qui litiberi sumus, nec atabluto ex imperio Regem, sed libero Comitiorum assensu, arma gener, ita indici patimur, pro libertate Sc patria, cur non voluntarii patriam defende&mus 3 sine temporis mensiara, sine selutione marcarum super hastam: ut tandem doceamus nos liberos , nec pro imperio agere: Sat magnum. b nis civibus militaris laboris praemium, communem Patriam defendisse. Minoris quidem momenti ea quae locutus sum , Verum ulud duligentius videte, qua ratione incolis terrarum

gularia privilegia, authoritate litatum Co-tiorum, conserantur; an ignoramus ea ratione dismembrari Rempublicam. Dum quaeque provincia privatis struit sibi in partibus immonitates, aut singularia prosert privilegia, discunt paulatim separari puli. Ne quidquam ego concedi 'tiar alicui populo, nisi incommune tota Respublica deti participes; . Eae . S a dem