Institutiones philosophicæ auctoritate d.d. archiepiscopi Lugdunensis ad usum scholarum suæ diocesis editæ. Tomus primus sextus Metaphysicæ pars 2. sive tomi 2. sectio 2

321쪽

318 ' A p P Ε N D I a . partes, quamvis speciatim earum fabricam , db spositionem & usum non perspiciant. Praeterea male sibi blandiuntur adversarii, si in explicandis. animalium operibus feliciores sese extis timent . Belluis quidem animam concedunt, quae intelligat & sentiat; verum ab ea tum liberi etem , tum ratiocin ndi vim excludunt: helluarumtamen aqiones , si externis, ut Volunt adversarii , indiciis aestimentur, non pauciora libertatis& ratiocinationis, quam intelligentiae signa exhibent . e Objic. 4. cum belluinae animae Gallica defensore : Ce principe que fous tin Dieu juste, on ust

cbariment. Diction. Enoclop. . . Resp. I. ab adversariis non solvi dissicultatem, Sed potius confirmari. Ibi enim confitentur belluas variis malis affligi; sed negant dolores quoSIariuntur in iis poenae de oldtiment rationem abere.. Quid autem id aliud est, quam concedere belluas, quamvis innocentes, quamVi immeritas, doloribus conflictari di porro illud imis-Simum est, quod a bonitate & justitia Dei alienum eSSe clamat ratio naturalis. Difficultatem igitur inde petitam, quod sub Deo miser esSequisquam, nisi mereatur, non possit, ne quidem perstringunt adversarii. Resp. 2. - Eos secum pugnare, dum libertatem

322쪽

. a P P E N D I X. 3Is vimque ratiocinandi belluis denegant. IIndenam colligunt iis inesse principium cogitanI & sentiens λ Nonne ex ipsarum operationibus p atqui

plurumae brutorum actiones pariter externa .quaedam libertatis & ratiocinationis indicia prae se

serunt. Ex innumeris paucaS seligi m x. Canis perdicem a venatore intersectam comedit , ideoque egregie caeditur. Postera die alteram perdicem occidit venator, in eam statim irruit canis, & intactam prudens ad herum suum deseri, quamvis illius edendae sit cupidissimus ia

psius autem anima suos in. appetitus maximum habeat imperium necesse est, ut naturalem Suam propensionem contineat. Cur aurem a comedenda perdice sapiens abstinet Nonne ita ratiocinari videtur λ Hesterna die, ob aemoratam volucrem , insignirer υaputaυi s non minus fodis υapulabo , si edendae hujus perdicis cupiditati indulaeam; satius ergo es3 ea delectatione me fraudare , quam certis verberibus me expouere .

F. Felis soricem exploratura in angulo latet, ad terramque se apprimit se rapit in ne videatur. Cur autem ira hoc, potius quam in illo a guto excubi9s agit λ Nonne ex propria' liberaque , ut videtur, voluntate Τ Τandem e suo cavo exit musculus; at selis ollida in eum non insilit , quandiu iste cavo propior est; vividae resistit

impressioni, quam E. ea excitat soricis aspectuSImmota Stat,. suorumquΘ motuum veluti domina expectat, donec musculus e suo cavo Satis distet, ut eum corripere possit, antequam suum ad cubile redeat. 5. Canis aliquam earnem mensae satis atrae impositam. arripere cupiens, in eam uno saltu non

insilit; quod sorte ipsi ex sententia non succederet verum in seipso quasi reputanS, quanam via tutius possit finem suum assequi, Si prope videat sol tam tine chiaso in eam conscendit,& inde in mensam. Cur vero in iStam uno sal

tu d'un pleta saue non prosilit , Iicet haec via

323쪽

3m APPENDI xis brevior sit & compendiosior λ Cur mediam adH-bet sellatia λ Nonne utramque viam simul comparasse videtur , & omnibus pensitatis, unam praealtera eligere, tanquam magis idoneam & tu-

4. Si canis leporem aliamve seram odore ductus insequatus, ad triviumque deveniat, quio agit λ Primam statim & secundam viam olfacie do serae vestigia scrutatur. Ubi per eas lepore ni non transisse exploravit , tertiam quae una superest, illico nullaque praemissa indagatione, arripie& seram prosequitur. Eum sic ratiocinari juraueris: Lepus unam ex trius his υiis .iniis r at- ά neque primam , neque secun m instituit, tir odoratu mihi compertum fuit s ergo per ter iam

ἡ . Porro si huj usmodi actiones probent , ut volunt adversarii, bellius inesse animam cognoscentem,& sentientem , nonne pariter ira iis demonstrarent eligendi ratiocinandi, ac proinde bene vel male agendi, seculiarem λ Eam igitur belIuis denegare non posSunt, si constare sibi velint. Curerbo tam confidenter asserunt cullam esse in bel- tuis liber talem, nullam ratiocinandi vim, nullun opus moraliter bonum vel malum fl

la gIoire de Ia bonte disin . ibiae. Besp. Nequicquam desudant adversarii, ut di ficultatem .summa Dei bonitate & justitia petitam dissolvant . Quid enim sibi volunt ista verba Qui pourroit pisetrem Ieur in risur, ' Irou

veroit tine compensatiou de GDtir ω d plaistr. Nonne significant compensationem hanc certam

fieri non posse , nisi animae belluinae interiora ha-

324쪽

A P p E N D I m. 32 Ibeamus explorata λ Numquid vero ita perspicaces sunt adversarii , ut intima & secreta mentis serinae penetralia rimati suerint ρ Cur ergo tam confidenter pronuntiant in brutis mala bonis accurate compensari ρ ι Praeterea, ut nonnulli homines, ita & belluae quaedam , propter vitiosam eorporis consormationem , ab ortu ad obitum usque perpetuis sere morbis & doloribus conflictantur. Μulta sunt etiam jumenta, quae continuis vexata laboribus,

assiduis caesa verberibus , tenui pabulo vix sustentata , miserabilem vitam morte crudelissima seniunt. Ubi ergo erit ea quam rastopere venditant adversarii bonorum & malorum compensatio λ Numquid eam reperias in cane, cujus corpus vivens dissecat, visceraque & intestina ferro scrutatur Anatomicu&, & cujus deplorandam con

ditionem ita describit Racine λ

Des intestins fumans D tourteux in Ie pDenique ab adversariorum responsione sequeretur Deum , illaesa bonitate & justitia, posse creatu ram innocentem acerbissimis cruciatibus devovere,. modo tot mala paribus honis compenset. Quis vero istam' agendi vationem Deo summe bono prorsus indignam, esse non sentiat '

325쪽

Resp. Rationem belluis auferre adversarii nequeunt , si principiis suist stare velint, ut modo tprobatum suit. Immerito etiam dicunt brutorum animas futarorum metu non exagitari, quia illorum perceptio intra individuum temporis praesentis punerum continetur, nec ultra excurrit. -- . ternis enim belluarum operationibus ducti, vel potius delusi, ipsis insitum volunt principium cognoscens & sentiens : eamdem igitur ob causam existimare debent , belluarum perceptionem intra praesenti, temporiS angustia& non coerceri: multa enim ab iis fiunt, quast mentem isturi praesagam iudicare videantur . Sie aves V. g. prolis modo nasciturae quasi consciae , ipsi nidos prudenter parant, & quidem satis capaces, ut pullos, quorum numerum ueluti praesentiunt, contineant. Hujusmodi cunaa levi plumula insternunt, ut tenella pullorum membra mollius conquiescant. Plurimae belluat, quales sunt apes, Brmicae, per aestatem assiduis indulgent laboribus, ut bene providae cibos. suix in sedibus congerant, qui-h per hiemem vescantur. Non pauca etiam bruta constanter in excubiis stant , ut praedam expectent quam venturam quasi praevident Veligitur ipsam cognoscendi & sentiendi facultatem bellius denegent adversarii, meraque eSSe autOmata & machinas fateantur; vel in ipsis etiam admittant mentem iuturorum praesciam . Denique suo in responso fatentur , belluas doloribus assici, litat minus quam homines: id vexo cum Des summe boni & justi notione conciliarὶ non potest . Fisia Metaporicae .