장음표시 사용
291쪽
Poeme de la Religion, Cant. II.
Ex mi sapientia. Insipiens est legislator, qui leges a se conditas ita negligit, uti qui eas infringunt aut Servant, promiscue & indiscriminatim ab ipso habeantur. Σic enim & legibus suis, & sibimet contemptum conciliat: atqui ita se vessisget Deus , nisi leges hominibus impositas poenis ac praemiis sanxisset, post corporis myrtem praesertim rependendis i Siquidem in hac praesonii vita legem observantibus Paepe nihil Sperandum , & ipsarum infractoribus nihil timendum est ; postulat igitur sapientia divina, ut altera sit vita, in qua aliis praemia, &aliis poenae deStinentur . .
Ex Dei. sanctitate Sanctus est Deus, nec vitium approbare Potest , & virtutem improbare: atqui utriusque merito accusaretur Deus nisi post mortalem hanc vitam, praemium bonis, & poenam malis repem daret. Nunc enim Deus, opes, dignitates, VOlmptates super impios, saepe vero luctum, aerumnaS, opprobrium super justos effundit; ergo priores approbare, posterioreS autem improbare videtur; ergo ut absolvatur Dei sanctitas, altera sit vita necesse est, in qua pateat terrenas opes a Deo
292쪽
vindice id cordis obdurationem suisse impiis di s Stributas ; piis vero calamitates , ad fidei proba
IVon potuit Deus summe bonus eum imit
tuere rerum ordinem, in quo multis hominibusi probis melius esset non existere, quam existere: l atqui nisi sutura sit altera vita, ubi mercedem cvirtus, es poenam vitium recipiat, plurimis hominibus vel pietate conspicuis, lonso satius est Set Non existere, quam existere . . Si enim ruens humana, dissoluto corpore, non sit mansura, in nihilum statim post mortem relapsuri sunt otviri sancti, quies propter servandas Dei leges in- Numeris conflictantur aerumnis: a qui hujusmodi hominibus longe melius esset non existere, quam existere, ut satis patet; ergo exigit summa Dei bonitas, ut altera sit vita, in qua remuneretur virtus, & puniatur vitium . .
Eae selicitatis dissiderio nobis inunis. Pertum est hominem ita esse a natura, vel potius ab ipsius naturae auctore Deo , compararum, ut summum bonum, summamque beatitudinem appetat indesinenter. Certum est etiam hunc appetitum frustra Mon esse singulis hominibus insitum. Namque supremum Numen dede ceret, animis nostris instillare desideria quae nun-nam , eriam citra hominis culpam , explerentur. Juid enim id aliud esset, quam suis creaturis il- ludere Atqui nisi, intereunte corpore , animal servaretur superstes, & nisi experunda esset al- - tera vita, Deus frustra vividum illud beatitudinis Meiapi, T. m. Mau. N l
293쪽
desiderium mentibus nostris in eruisset; siquidem in hac vita nulla est vera.& persecta selicatas , uuae scilicet omnes expleat animae facultates, ut nemo diffitetur; necesse est ergo ut altera nos maneat Vita, in qua Vera plenaque. Matiloclinepotituri sint, qui divina praecepta Serva erint . . Magis sorte arridebit illud argumentum, SI VI- vidis poeseos coloribus ornatum prodierit .
Poeme de la Beligion. Chant. II.
Ex Ananimi popalorum consenδκ.
pud omnes populos semper viguit alterius vitae fides . di ulla quippe est Religio , quae hoe principio non fuerit innixa. Pagani sub amoenis sima camporum Elysiorum imagine describunt eorum felicitatem , qui virtutem colaerint; 'horrenda Averni nigredine adumbrant eorum sup plicia , qui criminibus contaminati O vit1 decem
294쪽
rpycraara. PARy II. DIN. II. verint. Eamdem hane veritatem proseMi sunt viri antiquitatis praestantinimi: D .ΜaXImum vero ar- ,, gumentum est, inquit Tullius, naturam ipsam se de immortalitate animorum tacitam judicare, is quod omnibus curae sunt, & maxime quidem, quae post mortem futura Sint ... quid procrea- tio liberorum, quid propagatio nominis, quidis adoptiones filiorum , quid testamentorum diliis gentia, quid ipsa sepulcrorum monumenta, se quid elogia significant, nisi nos sutura etiam ,, cogitare Φ. . . inhaeret in mentibus quasi saecu- is lorum quoddam augurium futurorum. V Tus-ν, cuL qι est. n. I . in i 5. Adeo manifesta est haec veritas, ut eam fateantur recentiores etiam increduli, quorum testimonia sic resert D. Bergier: TraitF Gist. saeum. de Ia Relig. t. 5. p. 222. )D sepsit romme impossisse , dii un Philosofo, de trouυθν des peπIes ciet IesqueIs ν' opinion nom--une tae donnat par tine espece e immortaIlig Θ nos iamos. Letire de TrasibuIe a Leucippe, pag. α85. ) Risn de plus popuIaire, dii un au re, que D d, me de r immretasitἔ de M ame ; rim de plus repandu, que r intra te ἀ' iam auare υie r Tur caepr6ugὁ soni finias tous Ies νυεmes religisuxo poIitique r. sarHne Ee a nature, rom. I. Map. 15. pag. 26o. γ PMinbrohe, quoi Hennemide re Myme, oue , qw il est plus antaen qu/nor eonnoissanees fistoriquet . Uuυres posth. eom. I. pag. 257. On en a tro ἔ Ees Ombo-Ies s Aes premes chre des sau ges , qui V a- volent ecauisurs inueane marque de culte public .
Bo e , Cotis. Ees pensses g. Generalis autem illa immortalitatis & alterius vitae fides, non praejudiciorum, nec cupiditatum scelus esse potuit, cum iis refrenandis non parum inserviat.
295쪽
Ex periculo negandae immortalitatis.
uamvis sententia immortalitatem animaeamrmans, non foret verisimilior, attamen viri prudentis esset eam amplecti, ipsique vitam suamaeco modare. In dubiis enim pars tutior est eli-- genda, ut Iubet Vulgare axioma : atqui sententia quae mentis immortalitatem defendit, 'longe tutior est opposita. Qui enim animam esse immortalem existimant, & vitam huic persuasioni consentaneam duxerint, ii omnia tuta habent, nihilque adeunt discriminis, etiamsi fallerentur ; qui vero mentem fore corpori superstitem negant, o- nimia in discrimen adducunt. Nam si altera vitaeos maneat, quam luctuosa, quam deploranda erit ipsorum conditio i quam horribiles pervicaciae suae poenas daruri sunt, qui Religionis, & ipsius naturae voci obstinato animo restiterint f
Objic. r. Illud interire debet simul cum Corpore , quod ab eo pendet ut existat et atqui mens humana pendet a corpore, ut existat; ergo, &e. Besp. Neg. min. Substantia enim a corpore distincta & prorsus diversa, ab eo non pendet ut existat: atqui mens hum na est substantia , ω. siquidem est Simplex, corpus vero compositum. Praeterea si mens a corpore sejuncta plurimas sunctiones facilius & persectius exerceret, certe non pendet a corpore ut existat: atqui mens humana a corporis vinculis soluta, plurimas obiret sumeliones & facilius & persectius. Ad contemplandas enim res divinas veritatesque mere intelligibiles, & supra sensus positas, magis eSSet expedita : ab earum quippe meditatione abducitur
296쪽
3PECIALIS . PARS II. DISS. D. 293& distrahitur per importunas sensationes, quibus occasione corporis subjacet. Instab. Quod est serma corporis, ab eo pendet ut existat; atqui mens humana est forma corporis; ergo, &C. r .
Resp. Dist. maj. Quod est forma, id est, modificatio corporis, ab eo pendet ut. existat, conc. quod est forma corporis , id est, substantia quae corpus regit, & informat, ab eo pendet ut exi
Μans humana dici quidem potest forma corporis, quia corpus cui conjuncta eSt, regit, moderatur & insorin ir; non autem eo Sensu quod sit corporis modificatio . Corporis enim alicujus modus, v. g. rotunditas, ab eo non distinguitur,& nihil aliud est, quam corpus ipsum hoc vel illo modo dispositum: atqui mens humana utpote simplex a corpore prorsus distincta est ac diversa ; ergo illius modificatio esse non poteSt. Objic. 2. Μens humana est Substantia inco I
ra , ergo sine corpore non potest existere. Resp. Dist. ant. Μens humana est substantia incompleta ,. eo Sensu quod Sola hominem, cujus pars est, non conStituat, ad corpusque regendum destinata sit, conc. eo Sensu quod sine cor
pore existere nequeat, neg. . 4. .. -
Porro mens humana dicitur incompleta, quod simul cum corpore ad hominem constituendum concurrat, regendoque corpori destinata sit; minime autem eo Sensu quod sine corpore existere non possit. Ubi enim duae substantiae sunt naturae prorsus dissimilis, una potest sine altera existere: atqui corpus i& anima duae sunt substantiae naturae omnino diversae, ut demonstra-
obj. 5. Substantia quae propter solum corpus creata est, cum eo interire debet: atqui mens humana, &c. ergo, &c. Resp. Neg. min. Deus enim propter seipsum, tanquam finem ultimum, mentem humanam prC-
297쪽
υ4 ' π a P ΗΥ S I e creavit, ut Scilicet ab ea coga ceretur & dills iretur. Et vero substantia nobilior & praestantior dici non potest creata propter aliam longe inseriorem & ignobiliorem 2 atqui, mens humana su stantia est corpore nobilior & excellentior ; & aliunde eum eo nullam habet neceSSariam Conne Xionem , .cum sit naturae omnino dissimilis ; ergo mentem suam nimium deprimeret quisqui eam . propter e pM SQlum crearam fuisset exlMimaset. Instabc Quod formando corpora destinatuimestes propter Solum corpus merito dicitur bcreatum: atqui mens humana corpori informando destinata est; ergo, &C. . Resp., Dist. maj. Quod informando corpori ennatura sua destinatum est, merito dicitur pro- Pres corpus. suisse creatum conc. quod nonnis
ex libera Dei voluntate insomando eorpori destinatum est , merito, dcc. neg Porro humana mens ex libero tantum Del Qecreto ad corpus informandum destinata est, mi
nime Vero eX natura sua.. . Illa enim. subStant
eorpori informando ex se compaTata non rit, in. qua nqlla deprehenditur necessaria cum eo Ipore connexio ; atqui in mente humana nulla, c. , quinimo utriusque natura & proprietateS Suut O mnino dissimiles,. nullamque inter se habent cognationem y ergo, & Obiic. 4. Illa. substantia perit cum corpore , quae corporis assereones sequitur γ atqvi mens hummana , M. Frout enim bene vel male se habet corpus, anima pariter bene vel male se habet Lergo , &z. Rem. Disti ma3. Substantia quae Sequitur corporis affectiones, ita ut similes experiarur eius demque naturae, conc. eo tantum Sensu quod Oc easione variarum corporis affectionum, varias &diversae naturae affectiones, experiatur ne g.. , Porro mens humana occasione assectionum quae leorpori accidunt, varias experitur assectiones , sed luaturae prorsus dissimili. : ex. gr. si paries cors l
298쪽
'ECIALIS. PARs II. DIU. II. assporta a se invicem divellantur, ea octasione ex-s citatur in anima sensus doloris : atqui nihil simile contingit corpori. Istud etiam diversis motibus agitatu : atqui motus' illi in animam non transeunt: siquidem Omnium est partium expers ;ergo. mens eataem ,. ac corpus, affectiones non
Objic. 5. Substantia quae initium habuit cumeor re, cum 'eo pariter finem est habitura : atqux men& nOStra, &c. ergo , &C. Bespc Neg. maj.. Ex eo quod anima idem ac corpus initium habuerit, non inde sequitur eam simul cum corpore esse interituram ; potuit enim Deus velle , ut corpori dissoluto Superstes serUaretur . Numquid unius substantiae destructio alterius ruitium exigit, & maxime cum naturae sunt omnino disparis, Praeterea corpus post suam ab anima disjun Euonem non abit in nihilum, sed tantum mutatur; non destruitur , sed dumtaxat dividitur ; non perit, sed novam solum formam induit. Norunt enim omnes Philosophi nullam materiae particunm ad nihilum rediret atqui ex adversariis , earri i Oel' sortem & fortunam experiuntur corpus &. anima; ergo mens a corpore sejuncta in nihilumn*n recidit, ac proinde non perit L siquidem perire non potest, quin redigatur in nihilum; par, te . quippe nullas habet, quarum dissolutione in- , terire possit, ergo manet corpori superStes .i Instab- Si anima , quae initium habuit cum cor-; pore, simul cum eo non interiret, mortem eorporis non tantopere reformidaret: atqui.tamen eam vehementer reformidat ; ergo simul curri
. Resp. Neg. maj- Deus enim animam corporii jungendo voluit, ut. ejus conservationi invigilaret , & ideo naturalam ipsi indidit eorum omnium i sormidinem, quae corporis constitutioni nocereis pomunt. Quid vero corpori magis noxium esse potest, quam mors p Praeterea dubitatio, anxie-
299쪽
296 . M E ruas Ag Υ SI e -ου tas , qua sollicitatur anima , de futuro post cor Poris mortem suo statu , vitae praeroitae recordatio, & justitiae divinae quam nullus enugere
potest intuitus, non leves sum caura , cur momtem corporis mens refugia . ' . robjic. 6. Nemo est, qui ab omnibus miseriis& doloribus sese immunem non cupiat: atqui tamen immunitatem hanc nulli mortalium conces-Sam eSse testatur experientia; ergo rei alicujus desiderium non probat nos ad eam eSSe compa-vatos , ac proinde ex innato immortalitatis desiderio male' colligitur mentem Stram. re im
Resp. Dist. min. Nulli mortalium concessa est haec immunitas, quia homo per peccatum a priamaevo innocentiae statu excidit, conc. min. S cus , neg. min.
Itaque homines tot miseriis & doloribus non eSsent obnoxii, nisi a primigenio innocentiae statu per peccatum excidissent. Sub Deo enim Iu-3to nemo miser, nisi mereatur, esse potesta illae ergo miseriae, illi dolores quibus: conflictatur genus humanum, naturam arguunt in deterius mutatam , neque ad primam hominis conditionem
P terea in ista quidem vita non expletur de- Siderium, quo veIimus nos ab omnibus malis solutos esSe ; at suum essecium assequetur in altera vita, ubi nullus aerumnis & doloribus locus -- pererit; si divinis , dum in terris peregrinamur, PraeceptiS Obtemperemus. Hanc praesentibus in malis consolationem injicit certissima vitae atterius expectatio; qua quidem sublata, nihil solatu . miseris relinquitur mortalibus . objic. 7. Anima belluarum est a corpore distincta , & tamen perit eum corpore; ergo idem
de mente humana Sentiendum est. Resp. I. Neg., anteced. Propter rationeS quas
exponemus in appendice de anima belluina, quae Metaphysicam claudit.
300쪽
SPECIALIS PAR3 In DISM IL 297 ReSp. I. Neg. conseq. Qui enim in belluis assimittunt substantiam a materia distinctam , eam tamen a nostra insigniter 'differre confitentur. Namque, juxta ipsos, animae belluarum nullam Dei, nullam rerum mere intelligibilium cognitionem habent, nec virtutum & vitiorum sunt capaces, quae homines vel' praemio, vel poena dignos efficiunt ; ergo ex eo quod anima belluarum,
si quam habeant, cum corpore pereat, non Se quitus mentem humanam cum corpore simul in
Objic. 8. Virtus ipsa sibi merces, vitiumque sibi poena est sufficiens; pax enim & securitas
sunt virtutis comites; stimuli vero conscientiae malos pungunt & exasitant; ergo non requiritur altera vita, ut sua Sit virruti merces & Vitio poena. Resp. Neg. ant. quoad utramque partem. I. Quidem virtus non ipsa sibi est merces sufficiens; tum quia ad virtutem constanter sectandam multae supi difficultates superandae; tum quia Sensus inteirnae pacis SuaviSSimus, non semper est Virtutis comes, dum scilicet timent justi ne Deum quem amant offenderint j & praesertim ne justitiam aliquando sint amissuri . Praeterea interior illa conscientiae pax, nititur spe mercedis in altera vita percipiendae , quae sola justos, varias inter aerumnas, erigit & solatur. Quae igitur vir-rutem comitari Solet pax animi, alterius vitae
necessitatem demonstrat, nedum eVertat.
I. Vitium non sibi poena est sufficiens; suas enim habet illecebras, per quas male placet &delectat. Praeterea improbi ipsa criminis consue-Iudine, adversus conscientiae stimulos ita quandoque firmantur & obdurescunt, ut eos vix ac ne vix quidem sentiant; si ergo non alia vitio poena destinaretur, eo minor fieret, quo magis criminibus assuescerent nefarii homines . Denique ideo conscientiar. aculeis vexantur improbi, quod
impressam anim9 gerant ideam Dei, qui in alte-xa vita sit .criminum vindex; si ergo, quibaa