장음표시 사용
311쪽
procumbit, donec tandem vim molestam ipsi in- serre 4esieris. IIuicne doloris vel pudoris sensum, animumque nostro similem dabis λ nequaquam, Sed organa tantum miris aptata modis. Unde iit ut succus in fibris & frondibus sparsus, vel minimo manus aut baculi appulsu, reVocare gradum cogatur, venasque deserat exsangues. Ideo
sese replicare solia & subsidere videntur. I. Hederae & vites prostantibus filis instru
sunt, .q rum ope debiles earum rami alieno sultro firmiter adhaerere queant. Alioqui raptare Solo cogerentur, aura vitali destitatae. Hoc malum quasi praevideant, si prope sit paries uel ar- , hor, illuc statim digitos protendunt, & sulcrum amplexae, illud tenacibus spiris involvunt: nec quae Semel corripuere dimittunt, donec ad summum cacumen assurgant. Numquid idcisco diacendum erit, suam hederae, suamque viti mem
S. Quercus non versus omnia indiscriminatim ioca suas radices extendit: sed quemdam videtur delectum adhibere. Illas enim eo dirigit & pr movet , ubi melior succus, & solum pinguius inberiora praebet alimenta. Arida prudens jejunaque loca declinat. I lex ergo mentem sibi merito vindicabit, si externa citaedam prydentia: Signa sufficiant, ut belluis tribuatur principium cogno- .scens & sentiens. 'At, inquiens, pluriae non ambulant, non e dunt vocem, non habent sensuum organa. Quid inde quamvis solo amxae, videntur tamen Ta- mo , quo Juvat, erotendere ; & quae ipsis prinpria sit escam radicibus captare. Forsan odor xus, gustus, & tactus non sunt expertes : ea quippe faciunt, quae sine illis sensibus a bellius fieri non posse putant adversarii . Dici etiam poterit mentem arboream a belluina non dister re, nisi quia posterior majori perseetione pollet. Sic dicunt adversarii aniRam strinam ab humana nou
iratare, nisi inseriori persectionis gradu.
312쪽
Nulla concipitur substantia spiritalis & cogitans , quae intellectu & voluntate non polleat; utraque igitur hac facultate praedita erit anima belluarum, ac proinde in ea erit amor proprie dictus: volutitas enim & amor .sunt unum & idem; porro substantia quaelibet cognoscens, &amans tenetur Deum dilisere. Id quippe jubet lex naturalis & immutabilis, qualis a Deo mentibus nostris insculpta est; diligendi ergo mi OLficium ad belluas pertinebit; quod tamen negant adversarii. Praeterea nonne a divina Sapientia
Prorsus calienum est, tantam animarum multi . tudinem creasse, quae ita comparatae sint, ut Dei beneficia sentiant, & divinum Benefactorem nec .co noscere, nec amare valeant; atqui summa
Dei sapientiae injuriam haec insert opinio quam
Animam spiritalem & cogitantem ita belluistribuunt adversarii, ut eam negent immortalem esse S corpori superstitem. Quid autem id aliud en, quam evertere unum e praecipuis argumentis, quae subministrat ratio ad probandam mentis humanae immortalitatem; ita enim institui solet: illa substantia est i nortasis, & corpori Superstes mansura, quae a corpore prorsus distincta est & diuersa; quae nullas habet parim, qua rum dissolutione interire possit: atqui ita se habet mens humana; ergo , &c. Porro huic argumento Vim Omnem suam eripiunt adversarii, dum volunt animam belluarum, licet spiritalem, licet a corpore diversam, licet paritum expertem, simul cum solo corpore esse interituram. Quamvis igitur anima belluina sit qualibet maateria longe nobilior & praestantior, quamvis nullum dissolutionis principium in a se habear, ipsi
313쪽
n P P E N D 1 aretamen imponitur conditio longe deterior. Μiseulula enim haec anima, dissoluto, eui conjuncta arat, corpore, in nihilum est abitura; ipsius v ro corpus alias quidem formas, aliam partium dispositionem induet; in nihilum autem nunquam est Tediturum. Fatentur enim adversarii nullam materiae partem a Deo in nihilum redigi . Quis vero Dei sapientiam in sorte tam inaequali agno-
Illa sententia reficienda est , ex qua Sequeretur animam belluinam in plurimu eve mente numina praestantiorem : atqui illudbconsectarrum emigere non potest quam profligamus opimo. Suam enim persectionem es cogitationes sibi De-eessarias statim ab initio, & natura duce, asse-cuuntur belluae, sine documentis , Sine maFIStro, e tvrocinio; dum scientias & artes nonnisi magnis laboribus ediscunt homines. Id eleganter sic exponit Auctor operis, cui titulus: de ι'a me des BEtes
314쪽
stres. Cap. IS. pag. 15'. Ex iis innumerisque aliis patet, si in brutis admittatur principium quoddana cognitionis capax, eorum animam in plurimis esse mente humana persectiorem. Id autem homini quem creaυis Deus ad imaganem oe similitudinem stiam Genes. I. 27. quam injuriosum sit nemo non intelligit. Nonne satius est cum Augustino dicere, nullam esse in belluis scientiam nullam cognitionem proprie dictam, sed externam tantum illius speciem y In sensibus Dratio titim animam
rium , etsi scientia nuIIo modo, est certe quae-
am scientiae similites o. Lib. as. de Civiri Dei,
Ex summa Dei sonitate s iustitia. O - . Qi brutis animantibus inesset prineipium e gitans & sentiens, inde sequeretur ea innumeris Obnoxia essς doloribus, & siti, same, morbis, vulneribus durissue cruciatibus vexari, & quidem sine ulla melioris vitae spe: belluarum enim animas Simul cum corpore interire docent adversa-Tii: atqui . misera haec brutorum conditio a summa Dei justitia & bonitate prorsus aliena est rsub Deo enim summe justo nullus malum pati. alicujus peccati sit reus: atqui belluas cujuslibet culpae immunes esse, nemo est qui non sateatur; ergo nullo debent dolore affci ; ergo, &eo
Quantam Deo injustitiae & crudelitatis labem
315쪽
inureret opimo , quae belluis animna sentientem& doloribus obnσxiam attribuit, luculentis his versibus exponit Racine ' . Sotis re ire d'un Disu tous putrsant, εριιι -
Omnipotentia Deus immediate & per seipsum
ea potest exequi, quae in Mutis operari nobis detur interventu cujusdam intelligentiae IpSis ppriae. Ipse enim prima & universalis est motuum omnium causa, qui in orbe existunt, & creaturae non sunt nisi Instrumenta &.uccra.di Praeterea plurimae humana industria concinna
316쪽
APPENDIX. 3I3, eae sunt machinae, & quidem tanto artificio, ut prima fronte spirantes videantur & animatae. In Diario Doctorum anni i68o. legitur, equum tam ingeniose constructum fuisse, ut die una per longam planitiem septena vel Ccto leucas confecerit. Ibidem san. I685. narratur humanam statuam a peritissimo quodam artifice, qui Marochii Maroe in carcere detinebatur, arte mira- .hili fabricatam fuisse,. Ε carcere dimissa ad Regis palatium recta contendit, & Principi, flexis genibus, libellum quem manu serebat, Obtulit; deinde ad careerem per eamdem viam rediit. Alia etiam plurima reseruntur ab auctoribus fide
dignis automata, quales sunt serpentes sibilantes,cesumbae volantes, aVes cantantes, Sc. Quis stupendas D. de Vaticanson machinas ignoret λ Ροrro si eo pervenerit humana dexteritas, ut auto mata tam mirabilia fingeret, numquid nou potuit Summus rerum omnium artifex Deus m chinas emcere, a quibus ea omnia perficerentur,
quae a belluis fieri observamus λPorro si Deus ejusmodi machinas emere potuit, eas fecisse multo prudentius censetur. Ista enim sententia summam Dei justitiam , bonitatem, rapientiam in tuto collocat; opposita vero divinas illas persectiones maximum in discrimen adducit, ut patet ex modo dictis, & magis etiam apertum erit ex responsis ad objecta.
Ex Scriptura sacra.. Belluarum animam in earum sanguine conSi- atere in Scripturis non semel testatur Deus, id que ne illarum sanguine vescantur Judaei prohibet . Cave, inquit, ne san3uinem cometa Tan guis enim eo m animalium pro anima est so idcirco non debes animam comedere cAm Par
317쪽
Israel O si commerit sanguinem, οὐ misa faciem meam contra animam illius , dispem Eam eam de populo suo, quia anima carnis is sanguine est. Lmit. I7. Io. II. Omnem cogiationem proprie dictam a betiuis excludit Scriptinrar Nolitε fieri risui equus O muluτ qui rnon est intellectur. Ps. II. s. )
Somuntur objecta. Obj. I. Corpus belluinum iisdem ac corpus humanum, organis instructum est: atqui haec o ganorum Similitudo in belluis demonstrat princi pium cogitans S sentiens; alioquin ad quid inserinviunt sensuum Organa, v. g. oculi, au S, na res, &c. ergo, &c. BeSp. Neg. min. In organorum enim functioni-hus quaedam sunt, quae sine mente fieri queunt. In Visu, v. gr. duo Sunt accurate Secernenda, I. scilicet motus qui in corpo e nostro excitari debent , ut quidam in anima sensus exoriatur: R.
ipsa visionis sensatio. Nihil quidem vetat iti bel- tuis admittere eos motus , quorum occasione in nobis visionis sensationem experimur; siquidem mere sunt mechanici: sed nihil ultra m brutis reperiuntur. Nec dixeris prorsus inutilem esse Organorum Supelletalem, si inde nihil cogit tionis. aut sensus in belluas derivetur e motuS enim in omanis excitati ad illud inserviunt, ut spiritus animales eo modo impellantur, qui ad
corporis Conservationem necessarius est. Si quis V. g. Cani Sese offerat minitabundus, fuste aliove instrumento simili armatus, tunc spiritus anima les canis versus musculos assivunt, eosque ita di- Sponunt , ut juxta mechanicae leges a Deo institutas, canem in fugam vertant .
. Huic quaestioni, cujusnam utilitatis in belluis
sint organa , si omni sensu careant, ita respondet D. Ioannes in opere, cui titulus: Ies Betes
318쪽
APPEN DIX, compa erois υOIonrier cette question a celis ti aurest Dite a M. de Vaticason An spectateur ses automates; pourquoi it a muni son 'ssit rde Misis mobiles, de sis qui ' repondent, des iers qui Ies tirent, de poma qui pressent, oecis
xolent potat lieu. Tim. I. pag. 175. O ic. 2. Si belluae Omnis cogitationis eSsent expertes, Deus nos falleret, sicut nos deciperet, si hominibus quos alloquimur nullum inesset principium cogitans: atqui Deus nos fallere non pot
R p. Neg. maj. I. Enim Deus in Scripturis
nos admonet belluaruis anima in ta earum sanguine constitutam esSe 2 contra vero sexcentis in locis hominem exhibet , ut corpore & anima con- Stantem, quae cognoscendi, amandi, bene vel ma'
I. Μultae rationes, quas Supra exposuimus, pro
bant in brutis nihil esse praeter materiam certa modo dispositam. Quae rationes in hominibu quos alloquimur locum non habent. Non magis enim mihi constat exis rere figuras humanas, quam eas principio intelligente, quale mihi ineSSe consciuS sum, esse praeditas. Saepe enim expertus sum eas mihi optima dare consilia & documen- .a, & quae mihi eventura erant praedixis3e. Si Quam ex iis figuris interrogaverim, eam aliquam diu meditantem silere video, deinde mihi dare re
sponsum, solvendat questioni maxime accommo' datum . Easdem autem actiones in me ex vera
mente prodire intime certus sum. In belluis vero nihil simile deprehenditur; ergo ex eo quoiumus no s falleret, si homines quibuscum vivis,inus, omni cognitione & sensu forent destituti,
319쪽
sin a P P E N D I a . . . concludi minime potest, nos a Deo esse decipiendos, si belluae principio cogitantes careant. Inst.' Ideo nos falletet Deus, si in hominibus quos alloquimur nulla eMe2 cognitio, nullus sensus, quia in iis eadem quae in nobis deprehendiamus cognitionis Sensusque Signa; atqui pariteς in belluis actiones observamus, quae in nobis cum interior, sensu & cogitatione sunt conjunctae. Si dolorem per gemitus & lamenta, gaudium per
jucundas acclamationes, timorem per fugam praecipitem 'significant; ergo, &c. ' . . . Res. I. Nimis probat istud argumentum. Indae enim sequeretur in brutis admittendam esse vim
ratiocinandi: ab iis quippe multa fieri videmus ,
quae ab hominibus sine ratiocinio non efficiun-1ur .. Si V. g. cani per apertos campos currenti ex improviso fovea quaedam Occurrat, quam, primo impetu superare nequeat, Subito gradum sistit; deinde retrocedens, tantum spatii relinquit, quantum satis est, ut rediens & viribus auctis , fossam valeat celeri saltu transilire . . Idem factitare solent homines, at non sine ratiocinio. Pariter quidquid de provid/ sormiearum cura, de eanum, elephantum & simiarum industria narratur , in nobis adj unctam habet ratiocinationem ratqui tamen negant adversarii belluis inesse ratiocinandi facultatem. ; ergo nimis' probat bbjectum argumentum.
Resp. 2. Dist. min. Sed alia in bellula animadvertimus , quae eas cognitignis expertes esse probant , conc. min. SecuS, neg.
. Multas quidem in belluis actiones deprehendimus, quae in hominibus cognitionem habent adjunctam ; sed plura in iisdem Obserrantur, quae sab iis omnem excludunt cognitionem, ut patet ex supra dictis: si cognoscendi facultate pollerent, nonne ab usu, experientia, & parentum docu-
mentis didicissent ab aeris injuria & hominum insidiis sese defendere ρ Nonne quoad vivendi &ygendi normam, plurimum esset discriminis in-
320쪽
a P P EN D I x - ' yrrier hujus temporis & superiorum saeculorum beluiuas λ quae humanam imitantur loquelam, nonne ira institui possent, ut vocum significationem .intelligerent, & variis quaestionibus apte responde-xent λ Ex hominibus enim vel maxime stupidis , nullus est qui verba ita disponere non queat, ut
suas aliis cogitationes aperiat ε. Bruta vero quibus desunt organa , proserendis vocibus articulatis idonea, nonne Signa quaedam excogitassent, quibus nobis suas notiones manifestarent, ut facere
solent homines ab ortu surdi & muti in bulluis vero nihiksmile: unquam deprehensum fuit; quod
profecto non leve est argumentum, belluarum anones nihil aliud. esse, quam machinarum es- Dctus, quas sapientissimus naturae auctor mirabili quom in artificio movet ac dirigit. Ο te. 6. Haec opinio rejicienda est, qua POSira, explicari nequeunt belluarum actiones: atqui in opinione, quae bruta ut meras machinas exhibet, explicari non possunt ipsorum aetiones; e go , &G. Besp. Dist. maj. Qua posita, explicari, ne quidem universim, possunt belluarum actiones, cone. ma, si assignari nequeant singulae partes & singuli motus, quibus illae actiones perficiuntur, neg.
Non diffitemur quidem in opinione quam defendimus assignari non posse singula , ex quibus pendent belIuarum operationes, instrumenta. Quis enim eujuscumque organi structuram & destinationem noverit ρ Quis singulas corporis belluini
ParteS, earumque rum ad sa invicem tum ad objecta externa relationes compertas habeat λ sed universim explicari possunt brutorum opera, quatenus scilicet ea repetenda esse dicimus a certis motuum Iegibus ab auctore natu cie institutis . Ita
feneratim plerique norunt, ab horologio indicari oras, non quod ipsi inhaereat principium intelligens; sed quia ad eum effectum, conspirant occultae quaedam machinae, nimirum rotae & aliae, o 2 Par-