Commentaria de jure Regni Neapolitani in quinque tomos distributa. Auctore Francisco Rapolla ... Tomus 1. 5. .. Juris publici libros tres priores continens

4쪽

COMMENTARIA

DE IURE REGNI

NEAPOLITANI

IN QUINQUE TOMOS DISTRIB TA. AUCTORE

FRANCISCO RAPOLLA IC.

Regio Consiliaris , ac Praesidenti Reg. Cam. Summariae oee.

IURIS PUBLICI

LIBROS TRES PRIORES CONTINENS.

EDITIO QUARTA

Novis additionibus adaucta.

NEAPOLI MDCCLXXVII L

SUMPTIBUS CAIETANI CASTELLANO SUPERIORIBUS ANNUENTI EUn

6쪽

PARTIS PRIMAE PRIMUS.

CAP. VI. De Immunitate reati Ecclesarum 3 CAP. VII. De Immunitate perffonali , sue de privilegiis ad personaseecte sicas pertinen ibus . . 43GA P. VIII. Immunitas personalis ciericorum , quibus in rebus praecipue eon o , explicatur II CAP. IX. Exponixur , in novissimo Concordato circa Gericorum personas flaturum sit, ub3 raram agitur de ciericis conjugatis . s sCAP. X. Religiosis domibus claLIBER SECUNDUS.CAP. I. De legibus, earumque promulgarion OT CAP. II. De magiserat;bus, eorumque origine , nycio , ac potesne

CAP. IV. De disi ione Iuri dictionis magnae Curiae in Civilem, Criminalam; π de novissimιs ιmibus ad eandem pertrnentibus . Ubι

minatim agitur de ejus Presecto , vulgo Regente 85 CAP. U. De auctor ἱtate Magnae Curiae in civilibus causs

7쪽

CAP. X. Exponituν . quid novi mis Iegibus pνο3ib tum , quid peνmiμIum bt, rum Praesaibus, tum auditoribus Proυinciarum : er primo de PraesidibusCAP.. XI. De Auditoνibπν 738 CAP. XII. De cognitionibus extraordinariis ad Regias audientias perti.

LIBER TERTIUS.CAP I. De origine, atque institutione nisi Regii Consilii i88

CAP. II. De akctoritate . atque munere Praesidἱs Siser; Conmἱἰ XVI CAP. Ill. Enamhrantur er alia notatu digna ad munus Praesdis pertinentia 19qCAP. IV. De auctoritate . atque munere Constaνinrum 2OσCAP. U. De auctor ate. praerunt tot7us Sarr; Consm et ICAP. V l. De origine, atque auctor irrite Regiae Cameνα CAP. VII. De incis, arque auctoritare Praefecti Regia Camera , vulgo

Loeumtenentis

CAP. Uli I. De munere, atque ostio Prodentium, Advocati Procuratoris FHei in Regia Gmera . 33 CAP. IX. De institutione Tribunalis . quod OIim dicebatur Consilium Collatera e , ejusque auctoritate postmodum transfusa in Cameram Regalem .. CAP. X. De insiturione, atque auctoritate Tribunalis Commorcii

8쪽

UNIUERSUM IUS

REGNI NEAPOLITANI

PRO LEGOMEN A.

Am satis constat optime

cum rebus humanis actum esse , ex quo publica cuvium voluntas ad suum unicuique tribuendum, te .gibus concredita suit . Quamvis enim primae justi injustique notiones . cu cunque vel hebetis ingenii in aperto

sint; nihilominus, quae nos traCisersos agunt animorum amictiones sae.

pissime illis sunt impedimento. Ad haec non semel dubiae , atque implicatae factorum species, rerumque, & personarum circumstantiae prudentiorem requirunt mentem , quam quae in vulgo adhaeret: & proptereae necessa. rium omnino fuit, ut sapientioribus Tomia L negatum daretur , per leges auctoriis late publica munitas confirmandi e quae vel malitia , vel ignorantia conaretur evertere. Sed proh dolori ut est infelicissima humanarum reis rum conditio, noci semel accidit ut optime instituta , eventa reddantu tinutilia: imo non semel malis,quibus occurrere debent fiant perniciosiora

Quod de legibus tuto dicere possis ,

ubi morum corruptio extrema est , siquidem earum vires paulatim defici utit partim ex abusis , partim ex. interpetratione perversa, unde ingens materia ad fraudes, calumnias, calliditates. Praeclare quidem Aristoteles

9쪽

quae instructa armis lit: longe tamen deterior ea elt , qu e speciem quin dam juris praeseseri . At cum mala in civitatibus quotidie apparent minus ferenda . , statim ad vulgare remedium novarum legup recurritur; quod eodem rerum statu permanente inutile evadit & tantum deseruit novis fraudibus excogitandis . Occupandisque ingeniis, quae ut plurimum multitudine legum defatigantur ., 8c confunduntur Unde senum homines illarum filiat cavillatores in pol modum incurios, & demum contemtin res. Hinc opportuna occasio datur iis, qui ceteris didiores, sapientioresque haberi ivolunt in multitudinem , confusionemque legum debaccandi& mala exaggerandi, quibus quotidie afficiuntur: homines dum , pro suo

conservango vel recuperando , ad

eges, ad judicum subsellia confugere necesse habent ; .& propterea jam felicitati accensetur quam longissime

ab iis aetatem agere.

4 I. Haec sane incommoda nescio an alibi majora appareant , quam in hoc Regno in quo praeter ea,quae

sunt communia cum ceteris nationibus , inter .quas Romanae leges, vel male deducuntur ad ulam ; ex tot tamque .variis publicarum rerum conversionibus , .necessitas veluti quaedam effecit , ut in dies novae

leges sermarentur , .quarum .corpus

mole sua jam superat Romanas ut nihil dicam de difficultate , & confusione, quae maxima est , non Tam ipsius rei natura is quam negligentia compositorum .& intrepretum . Quapropter apud nos immensitate legum mirum in modum laboratur; & vix, ac ne vix quidem post diuturnas

vigilias, laboresque , imo & post

longam consuetudinem judicandi, &causas agendi , quid pro iure certo

, O M E N A.

habendum sit liquido constet . Quoia turn , ut paulatim . universa juris, disciplina male audiat ; ,& qui cetoris . cutior s : feliciorisque judicii se te. jactatae, iam damnent eam , &: abiiciant , utpote rem natura sua dissonam incertam , & innumeris

difficultatibus involutam: omniaque ad ingenium reducendo.quid justum quid

aequum sit , magna consdentia ubique pronunciant,& decernum,soluti sacratissimatrum legum vinculis, interpretationibusque Iurisconsultorum , qui omni aetate ad eas illustrandas ac. cesseruiit. Qui autem legum addiscendarum studio tenentur ., utplurimum a recto tramite .aberranto; siquidem praevaluit jam non tantum in vulgo

imperitorum, sed in hominibus levi. ter eruditis haec praejudicata opinio :juri Romano vix .locum superesse ob

ingentem molem 'legum nostrarum , unde . illius exacta cognitio 'superva- .canea redditur , ,& Otiosa . Hinc

majori ex parte adolescentes obruti avaritia , & ambitione , delibatis primis 3Institutionum elementis , Scaliquando ne delibatis quidem , stolim confluunt in forum ea persuassione securi, ex solo usu forensis , Sinter ipsas causarum actiones Do-

ctoris , Advocati ., Iurisconsulti officium addisci. Quo fit, ut post multa temporis, occupationisque dispendia, quoniam jus ipsum , oc commune ,& municipale a suis 'sontibus , &principiis, perceptum non est , semper dabit sint, di haesitantes . Inter eos autem, qui maiori pollent inge, ni o , & memoria pro jure certo nihil aliud praeseserunt, quam rudem,& indigestam quandam molem legum,

constitutionum . pragmaticarum, quas vel fando acceperunt , vel cursim

legerunt ρ & frequentiores quasdam species ex rebus judicatis protractas, easque Diuisigod by Corale

10쪽

easque passim , & ubiqui iactitant , parum aut nihil. pensi habentes , utrum illa specieς ad rem sciat an secus p Sc utrum. denique argumen tum , Sc illatio, quae deducitur, Vera sit, δc propria, an falsa , & a proposito aliena . Qui vero foro addicti

tardioris sunt ingenii, & judicii minus exquisiti. alias tamen ad agendum , & loquendum promti., inter assiduas, diuturnasque moras serensis palaestrae , universam iuris facultatem ad formulas, conceptionesque verborum redigunt quas ita mordicus tenendas existimant , ut a Iurisprudentia , tanquam profani arcendi sint earum ignari, atque imperiti . Imo haec sola censetur scientia litis recte introducendae , eiusque modo accelerandae modo prolatandae ἰ exception iv . sive ad rem sive extra rem proponendae οῦ Sc generaliter verae artis acquirendae, unde deterior causa meliori evadat , vel contra .. Igitur nota rum si res eo paulatim devenit ,. ut in. foro doctior , peritiorque habeatur , qui strophis, antistrophi que forensibus memoriae mandandis, plus operae impendit quam qui praeter solidam jurisprudentiam , ipsarunti formularum, Sc actuum iudici lium originem, vim, & effectum:ex ipsis legibus cognoscere cupit : nam ille quaquaversus iis . utitur , unde vulgo censetur ad rem aptus. 3cdum victor existit in causa , creditur ex tali scientia id provenisse : hic vero

naturam ipsarum rerum cognoscens,

dum, importunis , ineptis, cavillosis,. alienis, sive formulis, sive exceptimnians , sive dilationibus abstinet , quatieς causa cadit , licet iniusta , vellicatur , reprehenditur , utpote doctoris attis imperitus 3c forensibus negotiis. omnino ineptus . Quid plurae jactantur undique hae voces , dc

assiduaque meditatioue circa justitiam 4 αPitatem , genuinum , cdi proprium ipsarum tegum se um , interpretationenque jura conquitorum . Quae omnia, facta, sunt otiosorum occupationeς , Sc eorum, qui abjecti, contemtique in scholis , 3c academiis. docendo, Sc disputando tempus.

III. Sed ne quis putet , me niccensoris munus assumere quod lane privato ,. 8c nullius auctoritatis. homini inconveniens est, praesertim cum

in rebus humanis impossibile pene sit vitia , & abusus summoveri ) ea

ratione superiora a me dicta volo , ut unicuique persuasum sit, quaectam que eveniunt mala. , 8c incommoda in civili disciplina , provenire tum ex neglectu legum , tum ex pravo usu . Sed quoniami perversa indoles nostra fert , ut procedente tempore virtutes, Sc bene instituta Malorum paulatim decrescant, Sc ad interitum perducantur ; vitia e contrario , bc

morum corruptelae magis, magiique augescant,& confirmentur 2 ideo quae

in jurisprudentia cernuntur mala, in. dies majora videmus accipere incrementa: unde est verendum . ne paulatim reddatur omnino invalidum sacratissimarum legum auxilium. , dc pro iis vis. dominetur , fraudibus cooperta. 3c verborum. involucris Sc denique paucorum arbitrium , ambitio, avaritia, petulantia ' . . IU Haec saepius. cogitanti mihi Ut- sumi est, non, leve remedium fore .s haberent adolescentes , qui foro sese addicunt . uno volumine ex Pu- A a. catas