Consvltatio Parisii cvivsdam de controversia inter sanctitatem Pauli quinti & serenissimam Rempublicã Venetam. Ad virvm clarissimum Venetum.

11쪽

clarissime , quibus me

rogas, Ut de controuem

sta quae est inter sanctitatem Pauli quinti & serenissimam

rempublicam vestram tibi respondeam , cuius controuersiae tria narraS esse praecipua capita. Primum de coercitione criminum quae a clericis admittuntur. Secundum de decrsenatus, quo pr6hibuit ne loca venerabilia deinceps sine eius Voluntate e truerentur. Tertium de prohibi tione laicis tacta ne res soli in ecclesias sine eiusdem senatus astensu trafferrent. Cum autem ut tibi Obseque-

12쪽

rer, me paro, allatus est ad nos liber patris Pauli theologi & religio si viri ordinis seruorum de ea re doctissi incscriptus, quem ab omnibus populis& principibus viris legi, reipublicae

Christianae maxime interesse puto Quare opera illius elegatissima praeuentus ad te tantum ea scribam quae ex authorum nostrorum libris d prompta , eius scriptioni addi posse sensero, sequutus ordinis nostri hominum libertatem hactenus non abrogatam & utilissimum publice morem , quo rogatis illis licet licuitque semper de controuersijs quae inter principes de summis etiam rebus Oriuntur, ex boni S aequi scientia re sipondere. Sed antequam dicere incipio de tribus capitibus controuersiae, videndum cst quo iure Italia regatur,

quae res communi bono cum ponti

13쪽

ficis tum principum Italiae cessura est, & illius legitimam & canonicam

authoritatem , horum vero libertutem confirmatura. In primis Italiae cum omnibus christianis gentibus hoc commune est, Vt in rebus ecclesiae regatur iure diuino quod sacris scripturis continetur, cui iuri neque reges, neque pontifices, neque tota hierarchia ecclesiae derogare p ossunt Quod ad reges attinet, sic est sancitucan .non licet. distinet. Io. Non licet Imperatori neque cuiquam pietatem custodienti aliquid contra diuina mandata prα semere, nec quidquam quod euangeli cu propheticis aut apostolicis regulis obuiet, agere. Pontificum vero nomine par est non alium respondere quam pa'pam . Is erit Vrbanus can. seunt quidam M. q. r. Sciendum e i, inquit,summopere, retia inde nouas leges condere poterii Ro-

14쪽

manus Pontifex) unde Euageli iae aliquid aut Prophetae nequaquam dixerunt. Vbi vero aperte dominus, vel eius Apostoli eos sequentes sancti patres sententialiter aliquid definierunt, ibi non nouam legem mamus pontifex dare , sed potin quod predicatum est usique ad animam sanguinem confirmare debet. Si enim quod docuerunt apostoli destruere quod ab iis niteretur, non sententiam dare, sed magis

errare conuinceretur. Hierarchiae vero

ecclesiasticae nomine respodebit co-cilium uniuersiale Nicenum secunducan. 2. Substantia no irae hierarchiae, in- Uait,sunt sermones a deo traditi, diuinarum Acilicet scripturarum scientia vera. Hanc regulam concilium Nicenum

secundusium psit ab Ephesino, quod epistola ad Pamphilia: synodii scripta, his verbis illi praecipit. Omnia facias cum consilio sacrae scripturae quae di-

15쪽

uinitus est in stirata. Dein Italia regitur

iure romano Iustinianeo cuius pars est codex canonum ecclesiae veteris

catholicae ab ipsb iure imperatorio confirmatus. am libertatem Italia summa cura & vigilantia sibi defendit, non tantum pontificibus romanis testibus, sed & propugnatoribus acerrimiS cum in rebus temporalibustum in ecclesias icis: quod per seriem temporum mihi demost andum est Ante tempora Iustiniani Imperatoris adTheodoricum Gothum regem Italiae papa Gelasius scribit can. certum. distin . . Io. in haec Verba, Certum est magni ficentiam vestram leges romanorum principum qμα in negotjs hominum custodiendas essepraecepi multo magis cir ca reuerentiam beati Petri toli pro suae foeticitatis augmento velle feruari. Gothis vero Italia pulsis a Iustinia-

16쪽

no , impetrauit ab eo papa Vigilius pragmaticam sanctionem , qua forma Italiae receptae data est. Eius pragmaticae initium sic est , Pro petitione mi lii venerabilis antiquioris mae episcopi quaedam dissoneta esse censuimus ad

utilitatem omnium pertinetia, qui per oc'cidentales partes habitare noscutur. Deinceps articulo decimo sic ait, iura insuper vel leges codicibus nostris insertas quas iam Aub edidialiprogrammate in Italiam dudum misimus, obtinere sancimus, sed γ ea; qua posteapromulgauim 9stitutiones iubemus Abiai tali program mate vulgari , m ex eo tempore quo sub edictali programmate vulgatae fuerant, tiam per partes Italia obtinere, ut una volente Deo facta republica, legum etiam

nostrarum ubique prolatetur authoritu. Postquam Vero Imperatores occidetis Italiam in potestate dc ditione habuerunt,

17쪽

CONSUL VAYIo. 9buerunt papa Leo A. eandem rem postulauit a Lothario augusto, quae petitio illius habetur in can. Vestram, distinet. 1 o. ve iram flagitam clementiam , ut sicut ha ctenus romana lex

viguit absque uniuersis processis oe pro nullius hominis persona reminiscitur esse

corrupta: ita nuncfluum robur poprium-q e vigorem obtineat. Quod quidem ius Iustinean eum publice praelectilina

est Romae imperatorum authoritate

qui post Iustinianinia regnarunt; Vt& Beryto de Constantinopoli quibus tantum in locis ab ipsb iure permissum 't publice doceretur. Authori tate imperatorum in Italia imminu ta, & repertis in Amalphitana urbe Digestis, quae diu latuerant, Irnerius iussu comitissae Mathildis Iustinaneuius publice docuit Bononiae , quo

munere successis res eius in eadem Vr-- B

18쪽

io CONSULTATIO.be pontificum Romanorum ornati

stipendijs priuilegijs functi sunt.

Pontificum exemplum totius Italia: principes maximeq; serenissima res publica summo ardore sequuta est. Hinc factum est ut Honorius secum diis papa de iure respondenS cap. I.

periali irretractabiliter definimus. Definiebat autem & respondebat de i

re iurando clericorum ex codice canonum primitiuae ecclesiae ab imperatorio iure confvmato. Quod eo magis ab hominibus harum rerum peritis est ob laruandum , quia inter pontifices Grego xij septimi succes' sores fodit Honorius secundus, qui omne S haeredita emi Odij creuerunt, quo Gregorius septimus imperatores & eorum iura regia, dignitatem

19쪽

CONSULTATIO.

que omnium regum sunt prosequuti. Quare tota Italia in hoc iure quod coluit libertatem suam esse positam semper existimauit. Nec Vero solum secularium rerum causa tanto studio laborarunt pontifices romani in hoc iure retinendo, sied etiam ut ecclesiasticae controuersiae secundum illud dirimeretur, stupra quas ecclesiae caulas eminet reuerentia beati Petri apostoli qua ex hoc iure seruari postulabat aTheodorico rege GOrhOrU. Nec enim definitiones fa fite ab hoc iure de rebus ecclesiasticis in Italia sola religiose obseruabatur, Verum etiain toto orbe christiano: Cuius rei testis est locupletissimus, can. de illici Caa q. s. synodus parisiensis sub Ludo uico Pio habita , quae ait ab uniuersa ecclesia seruari constitutionem a Iustiniano factam de excommunica-

20쪽

tionibus quae ab episcopis p rq ter cauresas canonicas fiunt. Q r constitutio a Italiano antecestare latine literis mandata est cum caeteris Novellis Iustiniani, quarum ex eius interpreta tione cognitionem iampridem habuit Italia, Iuliani hqc sunt verba, A G moepiscopus , nemoprestiter excomunicet aliquem antequam causa probetur,propter quam ecclesia tici canones hoc fieri iubent.

Si quis autem aduersus ea ex ommunica' uerit aliquem, ille qui excommunicatus est maioris sacerdotis auritoritate ad gratiam an Le comi munionis redeat: is autem qui non legitime excommunicauit , in tantum tempus ab linea an ta comunione,quan-

tu maiori acerdoti viseumfuerit, ut qaodinis te fecit , ipse iurile patiatur . A Iustiniano aute, post omnes, qui eum antecesserui christiani imperatores,probatus est & confirmatus codex cano -