Consvltatio Parisii cvivsdam de controversia inter sanctitatem Pauli quinti & serenissimam Rempublicã Venetam. Ad virvm clarissimum Venetum.

101쪽

CONSUL TATIO. 9

dicebatur, caeteri nomine plebis seu populi comprehensi aut ciueS erant Origine non tantum domicilio , de hi proprie ciues seu municipales dicebantur, aut tomicilio seu incolatu solo, qui incolς dicuntur teste titulo ad municipales & de incolis. Ex his C si statinus sanctissimus imperator quo repelli vellet ab ordinationibus constituit duabus legibus quae in codice Theodosiano habentur, una ad Bas sum, altera ad Ablauium praefectos

praetorio. Primum curiales, id est, senatores ciuitatis repellit, dein eos qui Origine ciues erant siue diuites siue paupereS, tumettiam incolas diuites, solos incolas pauperes ad ordinationes admittit, quia aliorum perionae &fortunae muneribus personalibus &patrimonialibus ciuitatum nece stariae erant. Haec sunt iura sti premorum

102쪽

principum in electionibus de ordinationibus clericorum. Sub imperatoribus occidentis hoc ius coseruatum

est. Ansegistis enim archiepiscopus senonensis qui secundus Papa Galliar& germanae dictus est ob legationem romanae sedis, qua in his regionibus fungebatur, constitutiones Caroli magni collegit, quarum Vna est qua prohibetur ne quis clericus vel monachus fiat sine eius consensu, non absimilis serenissimi ducis veneti ocsenatus decreto. Eius constitutionis verba sunt haec : De liberis hominibus qui adstruitium deje tradere volunt ut prius hoc non faciant quam a nobis licen tuam postulent, hoc ideo quia audiuimus

aliquos ex illis non tam ex causa deuotionis

hoc fecise qMam pro exercitu seupro alia regali functionefugienda. Q usdam vero

cupiditatis causa ab his qui resilum con-

103쪽

hoc ideo feri prohibemus. Cum ait se uitium dei, idem cum antiquis imperatoribus dicit, qui sub his verbis,λειτουρ γα θῆ, intelligunt clericatu & monachisimum l. S. C. de Epis. & cler. Atqui constitutiones Caroli magni in Italia seruaban tur teste Leone quarto papa ad Lotharium Augustum scribente can. de capitulis distin .io. Omittere Vero nopossum constitutiones imperatorum quibus iubent ut clerici ordinandi sumantur ex eadem ciuitate,imo ex eodem vico in cuius ecclesia sint collo candi, i in ecclesiis. it. C. de episcop.&cler. nec etiam tot Novellas iusti niani praeterire possum quibus statuit ut determinat' in numerus clericoru,

quarum legum plurimae ' factae sunt aduersus typhum episcoporu qui hoc

104쪽

C o N s V L Τ A T I O. immenso clericorum numero digni-

bant, ut ait Zosimus papa in epistola ad episcopum Salonitanum quae est

in codice vetere romano , cum ait

episcolpos ex huiusmodi o rdinationum nu mero pompam multitudinis quaerere σputare ex hac turba aliquid sibi dignitatis acquiri. Si vel b haec omnia iura sunt principum supremorum maxime Vero italicorum , ut nec ordinationeS ly minum singulorurn sine eorum assensit.fieri possint: quanto magis ne nouum plurium personarum collegium,uniuersitas, ecclesia sine eorum lvoluntate constituatur. Si clerici ex eadem ciuitate eodemq. Vico sumendi sunt in quo seruire deo debensi atque hoc ius ab illis constitutum ser- luadum est, quanto magis prohiben lotus habent ne collegium foris institutum

105쪽

tum in eorum prouincias immittatur ex clericis forte compositu na, qui habeant in sinu aphori simos . confesta. ructa, inter quos elatu est clericos orimen maiestatis admittere non posse,

quia no sint subditi principi temporali. Aduersus quod genus belli neq.

principum fortitudo, neq. cus Odum

satis commode tueri possunt. Si vero clericis imperata est stabilitas,nepos sint ab una ciuitate in aliam trafferri, ut relatum est a Gratiano distin. 7 i. Scin canonibus codicis primitiuς ecclesiae. quanto magis principibus libera esse debet a finibus suis arcere hominum extraneoru collegia vaga & instabilia,& ad libitu alterius quocumque terrarum peregrinantia. Sanea gnoscendum est romanum pontifice ecclesiae caput esse de principem epi-

106쪽

scopalis coronae. At sanctis canonib. sancitum est ut unaquaeque ecclesia sibi suos clericos eligat,Vt neque ciuiste in ciuitatem, neq. dioecesis in dioecesim imperium de potestatem sibi tribuat. Sunt enim quatuor genera empiscoporum quot& onciliorum canonibus sacris, cpiscopi scilicet ciui tatu metropolitani prouinciarum, patriarchq seu primates dioeceseon &patriarchae oecumenici. Sic enim prς-cipiscan. secudus cociiij Constatinopolixani, qui & codice ecclesiae an tu quae catho aedicbdice vetere roma,

no continetur , de dioeceseon finibus lregundis factus est autem lucesis l multitudo pronunciarum linquit, aper dioecesim episcopi, nequaqμε ad ecclesias, quae sunt extra pro os sibi

terminos accedant, ne eas hac praesumptio- ne confundant. Non vocati autem episco-

107쪽

rum, dioeceseonent , neque su

n quidquam si-

pi ultra fluam dioeces .accedant propter ordinationes jaciendas vel propter alias distensationes ecclesiasticas. Itaque haec

iura quae sunt ordinariae potestatis ciuitatum, prouin Ciarum, confundi non debent , perior in inferiorebi arrogare praetςr nonum ecclesiasticorum. Potestatis ordinariae pontificis rofani - , quae ei canon. 6. concilii Niceni tri

sias , ait Rustinus V elaesus oc prCIDyter Aquileiensis concili j Niceni me tem referens. At Russino bellum in- dicunt scriptores romani huius tem

poris, nes ietes quae sint illae ecclesiae, quas primae &ordinariς potestati papae subiectas intelligit concilium Ni

cenum. Rufinus vero Ecclesias intellexit suburbicariarum prouinciarum

108쪽

Ioo CONSULTATIO.

vel regionum quae sunt quatuor, pri ma romana intra praefecturae urbana

terminos, silue, quod idem est, intra centesimum ab urbe miliarium lapidem,& tres aliae quibus ipsa cingitur, Campania tota, Picenum suburbicarium & T uscia suburbicaria, quarum saepius meminit Notitia imperij ro-naant. Sed huic rei explicandae opuS esset longiore oration ς & description P quadam geographiae politicae &ecclesiasticae imperii romani. Magnitudo enim tanta est huius argumenti ut si dignitati eius oratio seruiret,maiore in modii excresceret haec epistola. Ab illo antiquissimo tempore Italia diuisa est, quod ad ciuilem admi

nistrationem attinet, in duas dioece ses, alteram urbis romae, ad quam regiones extra Apenninum positae pertinent, alteram citraApenninum, eius

109쪽

CONSULTATIO. IOI

iugis de Alpibus clausam , in qua sita

est Venetia regio. Iuribus etiam dioeceseon siccessere regna, quae dissoluto imperio romano nata fiunt. Quare nulla iuris canonum ratio patitur, Ut in Venetia regione extra suburbica rias prouincias sita summus pontifex collegia noua clericorum instituat,ves foris instituta in Venetiam & rei publicae serenistimae subiectas prouincias immittat suae ipsius authoritate & consensu Superest ut de tertio capite controuersiae propossitae dissera in quo agitur de senatusconsulto quo laicis vetitu est ne res soli in ecclesias trans ferant sine senatus Voluntate De quo mihi resipondendum est eo quo pro' po fui ordine ex iure diuino , ex iure

canonico ecclesiae veteris catholicae, δί romano Iustinianeo. Haec Vero

110쪽

io2 CONSULTATIO.

quaestio ab aliis duabus quςstionibus

quae illissent praeiudiciales, pendet rprior est quis de rebus ecclesiς statue di ius habeat, p0sterior in quos Vsus res ecclesiae sint impendendae. Quod attinet ad priore iam, sic dicitur in Actis

apostro.Omnes qui credebant erant pariter habebat omnia comunia, σsiones vendebant,m dispertiebant ea omnibus prout cuique opus erat. Omnes, ait, credentes dispertiebant: ergo tota ecclesia. Cod ex canonicus Veteri S ecclesiae catholicae earum rerum potestatem, quae prius totius ecclesiae fuerat , committit senatui clericorum,

cui praeest episcopus canone ultimo concilij Antiocheni, qui canon non tum codice ecclesiae catholicae, sed& codice vetere romano & nouo quem Gratianus collegit, continetur. Eius canonis verba sunt haec,