Urkundliche Beitrage zur Geschichte Bohmens und seiner Nachbarlander im Zeitalter Georgs von Podiebrad 14501471 gesammelt und herausgegeben von Franz Palacky

381쪽

quod errantes in illo depositis erroribus suis ad gremium et unitatem ecclesiae Romanae obedientiamque sedis apostolicae simpliciter et absque quae unque conditione vel pactione redire vellent: quod adhuc

heul non sentio. Non possum satisfacere votis v paternitatis, desiderioque in eo in veniendo ad eandem paternitatem v , castrumque suum Kromena ve, quod in vera B0hemia situm est. Ideoque eum praesenti tabellario esse tum responsi suscepti a S. D. Ν eidem P.

V BR' duxi significandum . quod in hoc consistit: quod cum intum modica re, prout est factum D. Hynhonis de Weia , sedes apostolica spreta sit et spernatur, non sit verisimile . quod in negotio principali, post audientias et traelatus diuturnos in aliquo condescenderetur. sed quod dumtaxat dilationes quaererentur, prout hactenus quaesitae sunt. et medio tempore praesente apostoli eo legato fideles apostolicae sedi supplantarentur, et quod praeterea non debeam insistero audientiis vel irae talibus, sed me conferre ad principes, et prosequi quae mihi in saetis fidei catholicae contra Τureos et aliis rebus injuncta sunt. Dedit etiam S. D. N responsum baronibus super seriplis per eosdem do factis dicti de Velaw suae sanctitati transmissis, sub brevi bullato. quod fortassis V Pal. RR vidit, cujus copiam praesentibus interclusam transmitto. ut si prius non viderit. jam videro possit. Sum itaque nunc hic causa ulterius ad principes progrediendi. Verum tamen si Pat. VP RII ' Pataviam in brevi se conferre vellet, ego Similiter reverso praesenti nuntio mox illuc me transferrem. Super quo resp0nsum Pal. hoe in loco praestolabor: quae mihi tamquam minimo de suis praecipiat, quamque dirigat et conservet altissimus. Datum Sal Eburgae. XXI. mensis Junii, anno domini

Reverendissimae paternitatis vestrae filius Rudolphus opiseopus Lavantinus,upostolicae sedis orator

382쪽

Illustri prineipi domino conrado. duei Stesiae, domino Oisnensi. Kortensi Ete. uini o et bene saetori nostro Praecipuo ele.

Baldassar do Piseia, decretorum doetor ete. Ioeum tenens in partibus Stesile pro sede apostoli ea. Illustris princeps et dominet salutem in so. qui est omnium vera salus. Misimus excellentiae vestrae superioribus diebus litteras clausas, quas suscepimus a reverendissimo in Christo patre et domino, domino Rudolpho. episcopo Lavantino, sanctae sedis apostolicae in negotio ii dei rebusque Bo hemicis legato: quibus sane intelligere potuit excellentia vestra sanetissimi domini nostri domini Pauli papae secundi intentionem. Nuper recepimus ejusdem reverendissimi domini legati litteras aperias in pergameno conscriptas, appensione sui sigilli munitas, quae licet sub antiquiori sint data prioribus litoris, ad excellentias vestras missis. eas tamen tardius recepimus; eas igitur nihilominus excellentiae vestrae mittendas duximus. ut saepius litteris pulsata, nullam possit excellentia vestra aput sanctissimum dominum nostrum, ejusque sanctam sedem, legatos . nuntios . oratores seu ossiciales suos, ignorantiae excusationem praetendere. Hortamur ita quo vestram excellentiam et in domino obtestamur, ut quemadmodum progenitores excellentiae vestrae in recta fide stabiles, dampna et pericula plurima pro catholica fide perpessi, proque ea maximi pr0 pugnatores fuerunt, atque catholicis contra inimi eos fidei astiterunt: iluexcellentiam vestram eonservetis, nee permittat aliqua occasione se seduci. ut praesertim adversus clerum, capitaneos. consules et communitatem Wralistavi ensem ac oppidi Nain ps lavi ensis quovis modo,direete vel in directe, aliquid attemptet, aut eos in rebus et bonis ipsorum impediat. seu bello per se) aut suos disturbet . aut suis hostibus aliquod receptaculum tribuat. Quod si secus secerit excellentia Vestra. sciat, se excommunieationis sententiam ipso tacto ineurrisse . nosque coactos ad innovandum processus alias exeollentiae vestrae ejusque locis destinatos per roverendissimum in Christo patrem

383쪽

st dominum dominum deronymum, archiepiscopum Cretensem, tune apostoli eae sedis in litis partibus legatum, prout omnia in commissione alias nobis saeta plenius continentur, cui etiam ex mandato praefati sanctissimi domini nostri moderni diligenter insistere et fideliter incumbere debemus. Speramus autem sicut in fide recta hactenus perstitit excellentia vestra, et a mandatis apostolicis quantum intelligero valuimus non deviavit, in posterum ita faciet. ut et nos. qui pacem unimarum cupimus et salutem, aliquos labores hae in re subire non hab pamus. Si in aliquo excellentiam vestram dubitare contingat. t ad nos per suos nuntios recursum habere voluerit. reddemus eam ut speramus deo duce de Singulis certiorem, salubriaque consilia. quantum in nobis eri l. eidem praestabimus. Altissimus in hoc saeculo det exeollentiae vestrae prosperi talem et pauom, et in laturo tribuat vitam e ternam. Ex Uralista via die V l. mensis Julii, anno ele. LXV.

Paulus p piscopus servus servorum dei vpnerabili fratri, nudolpho episeopo Lavuntinensi, nuntio et oratori nostro. salutem et apostolicam benedictionem.

384쪽

Iluuiuitiis pontifex. Jesu Christi in terris vicarius, super gΡntes et regna universa obtinens divina institutione primatum. inter alius multiplices quibus sedulo praegravatur curas. prout ex pastorali officio sibi in eum bit. illam potissime amplectitur, ut sua providentia cireumspectu ovile dominicum suae gubΡrnationi superna dispositionucommissum ab omni praesertim conlagiosa labe praeservet. et si quid in eo posti serum vel morbidum et maxima Ilussitarum damnata haeresi inlaetum conspicit, mox inde radicitus evellat. ne alias. sicut expedire noscit. talia remedia cum omni maturitale adhiberi curet, ne invaleseens pestis dissusius serpat et absque medela ad priora quandoque procedat. Dudum siquidem, eum felicis recordationis Pius papa

secundus. praedecessor noster. ob dum natam et notoriam ilia sitarumhCeresim, in qua educatus et nutritus fuerat perditionis filius Georgius vel Jersicus Podie brad, qui pro rege Bohemiae se gerens, ipsum Bohemite regnum hujusmodi haeresi insectum ex obitu clarae memoria Ladisiai Hungariist et Bohemiae regis Hussitarum potentia atque favore

adeptus, in sua coronatione ad manus quorunda in hutholicorum episcoporum juramento firmaverat. se Observaturum in omnibus ritus et consuetudines sacrosanctae Romanae ecclesiae . ut catholicum decet regem et sui praedecessores secerant. obedireque Romano pontifici ac ipsum regnum ac marchionatum Mora viae ri dueero ad obedientiam et ritum Romanae ecclesiae ani diei:B ae extirpare haeresim. Suec Pssu vero temporis dicit juramenti religione contempta deique timore postposito ae digni tutis et honoris nee non propriae salutis imi nemor, cum haeresiarcha Johanne Ru huc Eana, quem ut praelatum suum veneratur Et colit, ae aliis regni et marchionatus praedictorum haereti eis publico conversari ae illis in suis perversis erroribus communicare et ubique favere ae eos defendere, illorum sermonibus ausculture, et ab eis communionem euharistiae sub utraque specie sumere non timuerat.

Per literas quoque et nuntios ipsius praedecessoris ad Ohs prvationem dicti juramenti requisitus, et ut gressus suos in veritatis viam dirigeret monitus, mox sese in superbiam erigens ac diu dissimulatam haeresim heructans, spretis hujusmodi monitis, publice responderat, communionem utriusque speciei. in qua natus et educatus esset, non velle nee posse dimittere, aliaque quam plurima palam asseruerat contra eatholi eae sic) doctrinam et generalium conciliorum deereta: nee non eatholicos variis modis persequens, damnatam Hussitarum seclam in eisdem regno et marchionatu nec non vicinis provinciis

385쪽

seminare totis viribus eo natus suprat, sequo palam haerelleum ostenderat, ae dileetum filium magistrum Fantinum de Valle. utriusque iuris doctorem, tune ipsius praedecessoris nuncium. nune cupet Ianum nostrum et causarum palatii apostoli et auditorem, diris careeribus mancipaverat et pluribus mensibus captum detinuerat, causam contra ipsum Georgium super praemissis ad inflantiam procuratoris fisci et ea tholicae fidei certis prae salae sanetae Ilomanae ecclesiae cardinalibus commisissul, et postmodum praemissa omnia advocatus fidei coram dicto praedecessure in consistorio publico replicasset, omnemque inoram ne expectationem in hac re nimium periculosam ostendisset,ipseque praedecessur praemissa omnia et Singula a mullis fide dignis uecepisset, ae contra ipsum Georgium sania et vox publiea laboraret: idem praedecessor pro curuluris ad voeuli requisitionibus tamquam justis et rationi consonis inclinatus, causam a dietis cardinalibus ad se lid vocalis, licet super praemissis utpote notoriis aliter procedere posset, volens tamen ex benignitate apostolica nimis sie) agere ae justitiam ministrare, per publicum edielum. in valuis basilicae prinei pis apostolorum de urbe ac cathedralium et patriarchalium ecclesiarum civitatum et locorum regno Bohemiae adjacentium assigendum et exequendum . praelatum Ge0rgium peremptorie citari mundavit, ut centesima octuagesi ina die post execulionem in valuis anto dictissae tum, si dies ipsa juridica laret, alioquin prima die juridica ex tune

immediate sequente, in judicio legi illine conpareret, coram ipso prae deeessore. de jus lilia responsurus praefato prov0eatori fidei de et super liseresi, periurii. Sacrilegii, aliisque criminibus. et ceterisOmnibus praenarratis, ac ulterius in ea usa hujusmodi proceduin sic visurus ut auditurus usque ad sententiam dissinitivam inclusive, prout in ipsius praedecessoris actis et mandatis. ad quorum executionem seiusdem praedecessoris supervenientse obitu processum non est, plenius continetur. Et deinde nos, qui eodem praedecessore sicut domino placuit rebus humanis excepto fuimus divina disponente elementia ad apicem summi upostolatus ussumpti, huiusmodi processum continuare distulimus. volentes illius regis pacisi ei imitari vestigia, qui non mortem sed poenitentiam desiderat peceatorum . per plures mensPs ejus conversion Pin expectavimus: ad quod nos otiam induxit carissimi in Christo filii nostri Frideriei Romanorum imperatoris semper Augusti efficax supplicatio. qui nobis conversionis ipsius spem pollicebatur in dubiam; quam nos experiri volentes. le ex tune nuntium et

386쪽

oratorem nostrum cum certis lacultatibus ad partes illas destinavimus. eonfidentes more pii patris. sie ut nobis tunc data spes suit, quod ipso Georgius ad sic hujusmodi damnata haeresi et perditionis via desisteret et veritatem lignosceret, nec non ud gremium matris sancite

Romanae ecclesiae prsBdiel 3 rediret. Licet aulein tu apud die tum imperatorem multum et diu pro illius reduelione ad unitatem sidoi et ritum Romanae ecclesiae laboraveris. omnes praelatos proceres et barones dicti regni per tuas literas commonueris, ut a praebendo auxilio et favore dicto Georgio haeretico in aperta persecutione catholicorum et praesertim oppugnatione Isin honis baronis de Netais cui omnes catholicae fidei et religionis testimonium perhibent, nec non diluetorum filiorum communitatis et civium H rati fluviensium, qui

haeret leo obedire recusant. desisteret ne abstineret: ipse lamen Georgius . traditus in reprobum sensum. apostoli ea mandata contempsit, catholicos insequitur et haeresim longe lateque dissundit. Quapropter nuper in consistorio publico ad ipsius fisci et apostoli eae

fidei procuratoris magna cum querela praemissa exponentis instantium continuationem processuum eiusdem prete decessoris contra ipsum haereti eum venerabilibus fratribus nostris Bissarioni Tusculano et Johanni Portuensi episeopis ac dilecto filio Bern hardo tituli sanciae Subinae presbytero diei se sanctae Romanae ecclesia, cardinalibus commisimus. Et cum fama publica reserenio acceperimus . nullum penitus in dicio haeretico salutaris emendationis spem superesse, sed ipsum dieii in eum majori pertinacia suam damnatum feetam dilatare et ideo omnem hujusmodi expectationem catholicis populis periculosissimam fore: nos igitur intelligentes adversus invalescentem haeresim plura remedia psss necessaria et oportuna, nee processum in curia Romana institulum sufficere, nisi etiam in vicinioribus to eis. ubi serpit ipsa contagio, celerius oceuratur: fraternitati tuae, de qua in his et aliis in domino fiduciam obtinemus, ultra tibi per nus eoi cessas iacultates ex certa nostra scientia hanc plenam et liberam praesentium tenore concedimus lacullatem instituendi processum adversus omnes et singulos dicto Georgio hae roti eo adhaerentes et eorum

complices, etiam si archiepiscopi episeopi reguli regitiali dueali aut alia quavis eeelosiusti ea vel mundana dignitu te praesulgeant. praesertim vialem contra illos. qui ipsi Georgio haeret leo et suis complicibus

adversus qu0seunque catholicos regni B0hemiae marchionatus Muravi te et Stesiae ac eos contra quos in praesentiarum exeret lus vel arma

387쪽

movet vel aetu infestat, videt ieet dii pelos filios Trulistavienses. llyn honem haronem de Veia uia si alios eat holieos auxilium eonsilium vel favorem praebent, nec non dissolvendum quaecunque sponsaliaetium jurula inter die lum Georgium haereti eum vel rius natum paternae si .erosis seelatorem et vlios quoscunque haereticos Mussitas ae de haeresi suspecios eum catholicis eo ulraela. ac etiam quascunque confoederationes et ligas initas per ipsum haereti eum eum quibus eunque principibus communitalibus universi latibus et personis eujus elinque dignitalis nobilitatis status gradus ordinis vel conditionis fuerint, absolvendi quoque ipsos principes communitates universitates et singulares personas a quibuscunque juramentis o magiis ipsi haeretico ot suae damnatae secta complicibus qualitercumque praestitis. exeitandi praeter principes inclite nationis germanicae Pt alios quoscunque catholicos ad suscipiendum arma contra perfidos Tureos militantis vel ad terram sanctum euntibus per Romanos ponti seps praedecessores nostros aut ullus concedi consuevit, omniaque alia Et singula. quae ad extirpalionem iam damnatae spelae et de sensionem oppressorum catholicorum et eorum in unitate fidei conservatione inae amicorum salutem iii praemissis et circa ea necessaria seu quomodolibet oportuna cognoveris. Deiendi ordinandi mandandi disponendi et exsequendi; noli obstantibus quibuscunque literis privilegiis et indullis apostolieis et eeteris eontrariis. quae nulli advorsus hunc tibi

per nos concessam facultatem volumus aliquatsenus su stragari.

Datum Romae apud sancium Petrum, anno incarnutionis dominicae HK ec LXV'. oetavo Idus Augusti, pontificatus nostri anno primu .

Periculosa est ista praetica. quam sanetissimus dominus noster contra Boemiae regem instaurat, si quis totius rei seriem mente revolvat. Mortuo Ladifluo. vir iste regnum subintravit; de morte Ludis lai gavisi sunt. qui necem ejus lugere tenebantur; muluerunt haereditatem expilare . quae jam sere in cinerem redaeta est et solis

388쪽

palet violentis: et eum rex tam subito mergens a cunctis irridebatur. serpnissimus imperator primus eum recognovit. Suecessit mare hin Brande liburgensis, cujus interventu Saxones eum rege matrimonia junxerunt: comes Palatinus . insidias sibi strui videns, eum mujore gloriu in regis societatem coit; episeopus Herbipotensis nimium prope se potentiam convalescere ratus, antiqua foedera post Sigismundum jam inveterula eum rege renovare non dubitat; Alberius dux Austriae, ne ab imperatore opprimatur, eum rege fraterni latem stipulatur: rex Poloniae eum in fratrem recognoscit; certatim omnesrpgis gratiam. assinitatem, amicitiam et auxilia petunt, ut nemo se tutum esse putet . nisi in illius regis aliqua necessitudine eonii sus.

Quisquis apud regem priorem sibi locum vendicare potest, is toti viciniae suae minas facit et quaerit esse formidini. Novissime dux Oilo

flavariae, virtute praeeipuus, divitiis tenuior. viribus inferior, a reges expostulatus. ut quasdam terras regi restituat, quas avus quondam suus regno dempsit, ab omnibus principibus derelictus, propter metum regis, easdem et alias quam plurimus terras in laudum recognovit. Nunc tutela sibi parta eum recte colit, a quo sibi pacem comparavit. Nunc singula repetite, et resultabit talis sententia: Imperator videns se negligi et eonsiderans istius viri p0tentiam. ejus openedum Austria potiri, sed quibuscumque vellet si 'ium posse parare sperabat, non multum dispar ingenio Sigismundi quondam imperatoris. qui eum divitiis illius regni seu status esset, ejus regni barbariem sibi vertit in usum et alios disterruit. Noster autem imperator minime

ratus regis vires adeo convalescere, tanto praesentiore animo regem

intuitus est, favorem illi et gratiam papae Pii conciliando, quae suilprima causa alios principes simili respectu apud regem se perhibendi. Rex salutem suam ex aliorum principum discordia pendere ratus . occulta quadam factione fratrum Austriae principum diseordias eiet, imperator varie constrictus regis auxilia vocat: Bohemi Austriae divitias inbuentes magis intenduntur ad praedam. Alberto a re hi dueemortuo Austria magis invaditur, et uno armi duetore pretio exucto seu pileato. alter eontinuus succedit; fideles imperatoris arma capeseere suadent, ne crebra pretii redemptio Boemos ad praedam perhennem illiciat. Imperator congestam pecuniam ali ingere non audens, clam molitur, ut Romanus pontifex Boemiae regem ecclesiastica censura conturbet . quatenus rex imperatorem ab incursionibus Boemorum propitie defendat, spe gratiae caesaris interventu faciliter impetrandae.

389쪽

ita scilicet. ut rex aliqua simulatione laeta do ritu et observantia Romanae ecclesiae in regno Boeiniae introducendis et reparandis, gratiam assoquatur sedis apostolieae, pollieens etiam illi omnes germa-ilicus opes seu divitias ad manus regis posse transferre sub colore militaris expeditionis in Thureos instaurandae. Haec omnia jam pridem regi in noluerunt. qui callidissimus omnium hominum, quos terra sustinet. sibi providet astutissime. et jam contra astutiam certat calliditas. Praesul vero Lavendinus, vir pietato et populari seu vulgari virtute commendalus. quam bonitatem vulgo dicimus. sensu autem hebetior. minus caute incedit. Hactenus sine metu perieuli rem enarravi. Nunc restat istud altingere, quod majori periculo subjicitur et elementiori miseratione dignatur. Stesiae me miseret, cujus pars potissima contra regem adeo succensa est, ut Deile commoveri possit adversus regem. Rex autem illam ipsam landitus exterminare valet, prout etiam de praeterito valuit, sed quia Stesia principulus est regnissoli omiae et Fruilistavia secunda sedes regni nuncupatur. maluit rex pietate notari, quam crudeli latis insimulari. ut elium inter arma clementiae loeum secisse videretur: ut de ipsa Boemia exclamaret, quod apud Maronem de perlago Trojano socii fingunt exelamasse. quasi

non sit justior alter pietate bollo vel armis. Ego vobis jurejurando

despondeo, me piniri inos nosse principvs et magnatos, regis Boemia osores cord intimos. quamquam huc clam esse mulint, quosque rex ipso potenter invasit, qui tamen auxiliu Stesitarum neque arcescere. nec ultro oblata suscipere voluerunt. sola pietate ducti, ne rex omnes Bohemiae vires contra Stesitas convprioret. Maximo enim vires regis

corroborant. quundo exteri eum templunt impugnare. et longe amplius. si Stesilae . pars regni B0hemiae, regnum templarent invadere. Ideo meum est consilium . si quidem pietas et miseratio in vobis est. quod si etiam Stesilae se offerreni regnum Bohemiae inpugnare velle. adhuc potius esseni prohibendi vel saltem dehortandi, no velut caeci in hostium arma ruerent sese necaturos. Scitis quod Justinus Justiniani nostri pater, eum adversus Τheodericum singula apparasset belli gerendi necessaria. Theodericus autem praecavisset ita. ut alis- quo maxima clade Christianorum ii 'gotium consummari non posset. maluit abstinere, donec Theodericus, qui Wangionum et omnium principum finitimorum gratiam habebat, ab hac vita docederet. Postea Wiligi sueeedente Justinianus duce Bilisario ac demum Narsete patricio cognomento Castrato. Gottos Ariana persidia laborantes Roma

390쪽

omnique Italia pepulit, et fidem eatholi eam glorioso defendit. Si rex Georgius decederet. nemo talis succedere posset, qui imperatorem et tot principes sua calliditate sibi devinetos haberet, aut qui prineipum mores et ingenia pari astu calleret, totque principum consiliarios sibi conciliasset: quisquis enim illius regis familiari fato potitur, is ab omnibus prudens judicatur, tamquam prudentissimi regis judicio approbatus. Magis probarem, quod aliquis prudens legatus apostoli-eus Uiennae. Pataviae, Ralisbonae. Νurenbergae et Fratista viae residens processus instauraret, nedum super ritu euearistiae ministrandae. sed et super variis causarum figuris, de quibus instrui posset pendente processu, possent animi principum discuti. Jam multi clamant: juramentorum infirmatio Maguntinum destruxit, si foedera solvuntur. quid ratum manebit etc. maturius agendum erit. Habsent enim Mussitae multos alios reprobos articulos. quos Rohygana cautissime celat, qui si examinarentur. aut nostri principes regem desererent, aut Bohemi inter se dissiderent. Alioquin Deilitati et bonitati, imo vaeillationi dabitur. quod rex ille, cujus oratores a papa Pio reverenter recepti sunt et rex gratiose salutatus est. nune haereticus denuntietur. aut quod ab executione sumptum sit exordium, et tamen nil novi commiserit, sed tune et nune eadem sibi fuerit fidps. religio, ritus sacrificii et vitae norma. Vellem pro mea virili quod dominus Lavendinus usque modo nil de hac materia dixisset et quod euriales euriae Romana nil de hoc scripsissent, sed quod processus instaurarplur super omnibus eorum erroribus, et ordinario jure procederetur. Datum uerbi poli,dio VIII. Septembris.

Reverende pater, frater noster dilectet Rediit nuper ex Urbe nunetius quidam serenissimi domini nostri regis, qui eidem literas apostoli eas sub bulla allulit . quae demum nobis de mandato domini nostri rogis suerunt transmissae: sed cum negotium, de quo erant seriplae . vidissemus ad serenissimum dominum Bohemiae regem pertinere. curavimus illico earundem literarum exemplar praesentibus inclusum ex bonis causis ad P. V. miliore: hoc enim indultum fuit