Philosophia iuxta inconcussa tutissimaque diui Thomae dogmata logicam, physicam, moralem, et metaphysicam. Quatuor tomis complectens. Authore P.F. Antonio Goudin Lemouicensi Ord. Praed. ... tomus primus quartus. .. Tomus secundus. Primam physicae par

11쪽

omnes Philosophi Ἀ-asii, inquit Aristoteles, iυμ-ira rec-si , primi principi rerum natu 'ranum esse aliquomodo inter se contrariar eideo Veteres, dum assignabant prineipia, semper aliquani contrarietaten inter ea reponebant. Alii euim dicebant principia ierum esse amoren , Q litem: Alii vacuum,4 plenum; filii frigus, di e lorem Alii congregationem, diseregationem; Alia latitationem,&apparentiam; Alij rarum,de densum; Alii paruum, magnumn Alii diuersas atomorum dispositiones secundum figuram, siluationem, motum, quietem, quae omnia impo tant aliquam contrarietatem in oppositionem. Vnde solum quaeritur, quomodo eiusmodi prima principia, quareuno ruit , inter se sint contra ria . Pro resilutione. Dico primo Prima principia dicuntur largo modo contra Ha seu opposita, inquantum eno ratio rerum, sicuti, Momnis motus , est inter ter minias opposinos. Declaratur conclusio solum enim explicati ne indigetis Principia erato dicuntur solum largo modo contraria , quiae Mitrarietas proprie dicta non est, nisi inter qualitates cum ergo prima principia non sint qualitates , ut infra patebit, uon possunt esse contraria , nisi largo modo, qu tenus contrarietas sumitur pro oppositione , laevinpatibilitate. Dico secundo: Non omnia principia entis nam turalis sunt contraria , sed dari debet unum ter eium, quod sit subiectum commune utriusque con

Probatur eoaelusio Primbo consensu omnium Philosophorum,qui dum ponebant aliqua ex principiis esse contraries, semper minebant aliquodi laevium. εommune substratum istis contrarii

12쪽

de derisum, vel paruum,4 magnum, vel congre- Lationem,d disgregationem esse principia rerum natura luim , praeterea statuebam aliquod/orpus commuae lubiectum istis contrat js, v ignem, vel aerem, vel aquamsiti vero dicebant motum, quietes atomorum , diuersasque earum situ a-tiones esse principia rerum , praeterea ponebant ista corpuscula esse subiectum commune diuersarum dispositionum, siluationum; ergi, praeter duo principia contraria generationisrerum

het statui tertirum , quod fit subiectum utriusque

contrarij.

IVobatur secundo ratione Tam quia contrarisi sunt, quae ab eodem subiecto sese expellunt; ergoprieter duo principia contraria,debet admitti tertiuna, a quo sese expellant, quodque ab uno con trario transeat ad aliud contrarium Tum quia principia entis naturalis sunt , quae concurrim ad eius generationem sed praeter principium , a quo fit generatis,4 principium ad quod terminatur generatio, requiritur subiectu commune transiens a termino a quo,ad terminum ad que ergo prae 'ter duo prineipia contraria datire tertium commune stibiectum utrique contrario id etiam declarari potest exemplo rerum artificialium iucenim videmus, dum fit aliquod artelaetii. v. g. imago Caesaris , dari subiectum aliquod com ne transiens ab uno opposito ad aliud oppositumsNam imago fit, inquantum materia , scilicet Ii-- gm,m, vel metallum, transit ab infigurato adfagulatum ergo etiam in productione rerum naturalium statuendunt in tertium principium, quin transeat ab unocontrairio ad aliud contrarium, scilicet, a non esse rei ad esse eius , siem, ut

statim dicetur, a minatione ad utinam.

13쪽

contrarietatem principiorum me inconis sum apud omnes tum Antiquos, tum Recentiores sed in assignandis illis prim i iis, me quibus fiunt res naturales , ingens sul sententiais rum diuersitas, praecipue apud antiquos Philosophos an hoc ergo articulo reserenius, seiu tim refutabimus alsas aliorum opiniones duobus primis para. raphis, in tertio statuem veram circa eiusnodi principia sententiam

inea principis

PF in sementia fuit Pytagoraeorum' iireron

omnium principia redii esse sinineros:Sed haec fementia, s ad litteram explicetur , est eu, denter falsa: Nam pumeri supponunt res numera hiles; numerus enim resultat ex diuisone rerum, ergo non sint earum principi . secunda sententia a picum princ1pium statue bat, ex quo fierent omnia Et in primis Parmenam , de , melisius dicebam illud primum princi, pium esse Ens , idest ut explicati. Tu. r. phycL io quam tam substantiam euentialiter niloi, rnem diuersam vero tinnulum s nobilem apporentiam; unde consequenter admittere tene hantur ignem , aquam, omnia alta corpora esse sibstantialiter idem , solam n dister re secundon qualitatu te biles, tu n,iruus, calorem l uita

14쪽

uitatem, grauitatem,>halas vero dicebas, iblii principi uua esse aquam , quae sententia video tu derivasse ab AEgyptiis cum terrae suaeracitatem,&omnia cominoda debeant Nilo, vegratitudinem rependerent beneficiis aquis, dicebant eas esse rerum omnium principiunx, secum dum quam sententiam lociitus est Poeta, dum ait. ccae usque pater rerum 2 ram Meru seror Diooenes velo dicebat, illiu princi ram eis.

aerem; Heraclitus ignem; alsialiud. Huic autem vilico principio adiungebant duos status cortr rios; ut raritatem, vel densitatem; frigus , vel calorem; magnitudinem, vulparuitatem, aut ali .

quid eiusmodi.

Tertia sententia ponebat plura principia en tria naturalium , Et primis Empedocles poniὸt quatuor elementa esse omnium principia.quae perluem , amicitiam vel copulata , vel disiunctanMiltiplicem rerum 'arietatem Giutuerent. An

xagoras velo dicebat infinitas particulas diuersae rationis verbi gratia ignis terrae , carnis, sanguinis digni,&c .esse permixtas in qualibet re Dum autem particula ignis extra prodibant, res fiebat ignis, dum vero retrusis, natu intibus illis paseticulis, particula aquae prodibant, fiebat aqua; sic de alias: Vnde dicebat omnra esse an omn/bus,

sed unum tantum apparere , caetera vero latere. Democritus autem, eucippus, Epicurus , a iudicebam infinita corpuscula quaedam , quae v Ἀ-bant atomos, idest magnitudines indiuiubiles,e se rerum omnium principia: Et barum atomotu aquasdam dicebant esse rotundas, quaslam triagi

lares, quasdam oblongas, quasdam quadrates,aut alterius Murae,imul'B cedat, rerum explic tio exii ebat. Ex his igitur atomis omnia fieri dicebant, in Fantiis certo quodam modo , vel con'

15쪽

gregabantur,vel dilgi egabantur , vel moliebati tur, vel qu=escebant:Vnde apud ipsos, aqlia,ignis, animalitia, amores, omnia, nihil aliud erant,nisi

Cotyi mixtio quaedam atomorum quadratarum a

tundarum, oblongarum quiestientium vel se se mouentium Maiia sententiam iam sepultam quidam conantur resiliscitare, eo quod sciIicet, facilest atomos issas adibitum in omnem faciem vertere, ut de omnibus ad densum, imaginationem ratio reddatur. v autem breuiter haec omnia. Veterum in enta refutentur is Aristoteliciι principia explicemur Dico mimo: Nulluit ex elamentis inmst instprimum principiam rerum naturalium. Probatur facile conclusio: Nam ipsa elementa habent principia, ex quiruis fianti ergo non time prima principia rerum naturalium , sed potius quaedam principiata. Probatur antecedens: Nam omne, quod gignitur, habet principia . ex quibus generetur,sed videatus adsensum omnia elementa de nouo stenerari, corrumpit se enim accenditur ignis ex stupa,& rursus extinguitur;fOrm tu aqua ex aere, jursus in aerem impatius

rentur.

Dico, Prima inimi principia non simi quamdam particulae rerum omnium in qualibet reconfidim permixtae,itaui quando particulae quae emineant, fiat aqua quamis sepultis iteriis, in massii Particulis aquae appareant particulae sterius res, ut sanguinis , vel carinis, fiat sanguis, aut caro. Probatur co Ius, Nam alias sequeretur inagne esse particulas aquae,& in cStraxis esse aliud contrarium sesequens est fit 4 ergo e. Maior patet . Probatur minor Tum quia omnis

particula igni est uti Gracia igne nulla videtur

16쪽

esse particula quaea valde Καε ait Aristoteles..a-xagoras hae in parte de rebus sensibilibu dι-DMraocontra fensibilem Oxperiensium Turn quia cum piniculis aqι sim cotrariae particulis ignis, non possunt inuicem conciliari , saltem naturali . to , de absq; destructione, vel violentia. Tum demum,quia sequereriir in rei veritate ignem non agis esse ignem, o in auuam,sed solum iecitn - . dum apparentiam, inquamilui particulae exterius apparent,particula verὰ aqua intus latenta Dico es Corpuacula, seu atomos, non esse pri-rina principia rerum. Haec conclusio non selum est contra veteres Epicureos , sed etiam contra quosdam recentiores . opinionem atomorum, sepuliam suscitare student unde paulo accuratius erit stabilienda . Probatur ergo ratione fundamentali Nam principia rerum oportet esse principia verae generatis, δε diuersiauis substantialissed atomi non

sum principia verae aenerationi. - d Me, stratis

substantialis 1 ergo non sunt principia rerum Da ruralium Maior patet: Nam res naturales non solum secundi melispositionem accidentalem,sea etiam sebstaimasiter diuersisscamur, ex una substan i producitur perienerationem alia ensentialiter duieri , ut ex ligno ignis, ex se in 'ne planta, ex pane caro, c uitam etiam producti

nem , ac genetationem substantialem, infra probabimus quaest. 2. arta a Mino vero probaturet

diam vixi, huntii menti Aut res, atomi senis per manent substantialiter eaedem , solum di uersificantur quantam ad motuu 1, e quietem lis

calem,suuationem, figuram: sed diuersitas, quae est totum smmdum motum localem, siluationem,&fiquiana non est diuersi a substantialis ergo

17쪽

stantialet 3. Probatur minoris Nam motus, qui

figura , fruatio sunt solum quid accidentale, idem mstantialiter homo est&dimi ambulai: dum quiescit; dum est striam,& dum est deorsum; eadem est cera dum est quadrata. dum est rotundi ergo diuersitas secunduli figurana, motum , di quietem non est diuersitas substantia .lis, ac proinde si res naturales istam diainguatis

tu secundum motum, quietem, siluationem aut

figuram atomoniis, nulla est in iliis diuersitas substantialis v. lenis diffut sesumaargno, quia atomi componentes lignum quiescunt , dum vero excitantur, mouentur, fiunt lanis, ligniam non disses ab igne substantialiter id solum aecidentaliter. Confirmaturilterea concluso rationilnis misenlobatis. Primo enim hae opinio oratis ponit illas aruinos sne ulla ratione distinguit in inis tot figuras,fingendo quasdam esse rotundas , quasdam acutas euasdam quadratas, quasdam adurisca , quasa mi mas, quasdam in modum gladioli conformatas , quasiam hamatas , quasdamia ratas, e Quae omnia sine ullo fundamento finguntur: Rogo enim quibus conspicillis aut euocorpusculisa experientia enim quas adducunt, non conuincunt , sed alio modo fine istis atomisi luari possunt. Secundo, salsum est aliquod corpuscinum esse atomum, idest indiu sibila; ergo non dantur istae

atomi Pr Wtur ante dedens, in omne corpus, quamurauris minimum , est quantum ita omne quantum est diuisibilis ergo omne corpus est d, uisibile. Maim nitet Nam quantitas est proprie tas corporis . Minor probatur tum quia diuisibi

18쪽

- partes lineerantes, est diuisi laci sed omne quantum habet partes intea rantes siquidem quan- tuas est essentialiter extensio partium herinomne quantum est diuisibile Tertio, dato quod ista e pustula sunt indiuimbilia non erunt figuratas ergo Dis. si uritumi

figurae in illi . Probatur antecedens: Nam figura est, quae consergit ex varia partium quantitatiu Him dispositis me, ut figura rotunda fit in cera ex eo, quod partes cerae disponantur climaequalidi-

uisibile, sev atomus, nullas habet partes ergo impossibile est in atomo esse aliquam figuram. Quarto, dato quod atomi haberem figuram, omnes deberent esse eiusdem figurae ergo male distinguimiri illis tot figura . Probatur alit cedens r Nam si haberent varias figuras v. si una esset quadrati, alia oblone , sequeretur vitam aminume limiorem vel latisremalteras sicque posse sit ividi in duas partes aequales alteri in longitudine, proinddat insillas non es se indivisibiles. Probatur sequela Nam aton usqblonga vel est longiori glacilior altera qua- drati, vel non siminest gracilior, neque longior quadratas ergo non est oblongari nam figura ob longaci necessario vel est longiori vel gracilior quadrata; si verbissa atomus inlonga est lotigior, graciliora ergo ex atomis una est longior aruirem. Qit into, etiamsi darentiis atomi , seu minima

i rpusculi, deberent componi ex potentia , actu corporem, idest ex materi serma ergo non essens prima principia . Probatur antecedebs: Nam nullum corpus ,quantumuis minimi. γ', est esse actus purus,ergo debet componi ex potε

Sext.

19쪽

' Sexto quaero; virum omnes istae atomi sint sub , flantialiter eiusdem speeiei, vel non si sint eiusdem species; ergo debent habere eundem motii

naturalem nam corpora eiusdem speciei mouentur eodem motu naturali, omnes particulae ignis nouentur sursum, ero falassicum Autho- res huius sententiae , quasdam atomos moueri naturaliter sursum, quasdam deorsum, quasdam in transuersum mi vero sim diueris specie , cum Conueniant in ratione corporis, debet assignari in illis aliquod princirium lentiale , secundum quod una atomus differt ab alia Septimo, ex istis atomis non potest reddi ratio

esse et tum naturalium , cur v. g. tantus in natura ordo eernatur: quomodo ex modico grano possit

fieri arbor, cur mille gener' sibi smile uno

tanta varietas potentiarum , virtutum, inclinationum , Mactionum in rebus unde tanta , tamque mirabilis solertia in animalibus ad procuranda fimbi commoda, fugienda incommoda quomodo

sat in illis memoria, imaginatis, aestimatiua sensus communis; quomodo species visibiles rerum emittantur ad oculos,&ad speculat;quomodorum attrahutur a magnete;quomodo modica scin t illa magnum pulueris omitentari,aggerem tam subito inflammet.Dicere enim quod atomi scintil Iae,cum sint in perpetuo motu,dum tangunt latomos pulueris, suam illis inquaetudinem c mi municando, tantum in eis tamq, repentinam sididitionem excitent, in qua consistit ignis, incredibile prorsus videtur; vestiti si quis dicerire, muscivolitantem circes aggerem frumenti , posse totam

granorum mastam commouere, vulgato repen te in omnia grana suo motu totum aceruum dissi lpare . Similiter diceres, quod istae stupidae atomi an cerebeli' aeis cosaresave possim ei commuiu-lcaret

20쪽

hare adeo mirabilem industriana;quod pecies vi sibibis sint quaedam atomi derasa ex superficie corporum,quae tam subito, cum tanto ordine,iam recte erantur ad scillum ut nulla distantia retardentur, nullo ventorum flatu abripiantur . nulla aeris agitatione tuclientur, nullis fenestrarum clitustris impediantur, quod magnes attrahat seserum per quasdam atomos aduncas, hamulatas,

qtias a se ad ferrum dimittit, postea retrahit Gmul cum ferro, sicut piscator piscem;Ηaec omnia, inquam, similia , quae prosequi non vacat, non

modo absiarda, sed uesitio fabellisque simili.

videntur .

octauo demum haec Ammistarum sententia non satis congruit ad explicanda fidei dogmata; cum enim tollat omnem distinctionem realem accidentuini a fulmntia quomodo explicabit lib- stantiam panis verti in Corpus Christi, manentibus ramen jsdem accidentibus quae erant in pane Et cum neget dari ullam mam substantialem, quomodo saluabitaniniam hominis esse sormam Iubstantialem eius corporis, cum lio componat valeam substantiam Elfi concedit hominem constitui exanima tanquam forma, corpore tanquam materia quare etiam idem non poterit diciae alijs rebus, eas scilicet constare ex materia etei orma; de ex selis atomis Et s iuxta fidei doctri-3am constet gratiam sanctificantem , virtutes su- ex naturales, dona Spiritus Sancti esse qualitate spiriuiales ab anima distinctas, eamque informati, .aesa quare negabis etiam res corporeas informari

de per qualitates corporeas ab4psis distinctas3

Adde tandeminito , dum laaec sententia suas: to MD rerum omnium naturalium causas facit.' ericiatum est, ne tandem eo diicat homines ima

Iinationi deditos o cum Saducaeis existiment

omnia