Isidori Clarii Fulgin. episcopi Sententia de iustificatione hominis, in conuentu patrum Tridentini Concilii, dicta

2쪽

IS ID ORI CLARII FVLGIN.

Episcopi sententia de lustifcatione bominis, in conuentu Patrum Tridentini,concilii, ditis.

Nceps me admodum tenet cogitatio

Patres Gip lilymi,qua mibi potissimis ingrediendum It uia de hominii iustifcatione uerba facturo: aqua omnes huius turbulentae aetatis controves proficisci uide in . Nam cum ante me

tot eruditissi mi theologi, cr haec sipientissimorum patrum corona er docte et copiose dixerint,nes tamen adhuc satis inter eos conueniat,du de furadant inquirendo,qualitates,babitus,distoptiones, quae iu'sicationem praecedunt,tum propinquiorcs, tum quae magis distant:item terminos quos uocant,et a quo,Cr ad que lindiuisibile praeterea illud cr momentum quo sit iusti si eatio, et quo puella ab iniustitia ad iustitium fui transitus,tans a somno ad uigiliam,caeteras bulas generis nonnusia: quid ego ad se s temeritatis crimen effugere uola, polliceri possim,me maiore cum utilitate disturum non ut deo. illud etiam admirationem mihi facit magnum,cur, cum seruatorine Dei sitius iam inisse quingentos π eo amplius annos,banc e calo attulerit iustifcutionem, disita late patere uoluerit,ut non sapientes tantum uiri, sed pueri etiam ac mulierculae intelligere eam possent nunc. ita obscura sti eius agnitis,ut ipse cluae huc couenere ebrisiani orbis lumina, inuenire illam uix maximo adbibito labore,posse uideantur. in m tunia in re tantis pondo

3쪽

, De Iustificationerisfieruanda est consuetudo medicorum 1, qui in curandis lmorbis prius morbi causam quaerunt et aggrediantur cu rationem: ne pro salutaribusremediis feruitiosa adhibeaant medicamenta. Huius ergo rei causam esse coniecto, quod istud in bac parte accidit, quod usu ueniret ei qui de matbematicis disciplinis trustare decreuisset, ea tamen lege,ut ipsa earum principia praetermitteret,bic nimirum quo expedire se magis uestet,in plures sie intueret laqueα . Non disimilem in modum nos in bas incidimus disjuculantes, propterea g, dum ab humana sapientia acceptis rationibus uti uolumus, ijsq; nimium adhaerescimus acfuidimus obliti fumus nos piscatorum esse discipulos,quisuis lis distulationibusbolebant*iritualibus spiritualia com iparare, quemadmodum ipst profitentur, σtatum abest, int Iaxarent habenas humanae intelligentiae , ut etiam diacerent,se uelle in captiuitate agere omnem intellectum ad

obediendum sidet. quod quia nos dedidicimus facere ιIαlud scon iecutum, ut nonsolum haec de iustifcatione materia:uerum etiam omnia,quae in christiana philosophia praecipuasunt, hac aetate er facta sint obscurifinia, Crmaximo cum populorum damno tructata sint. Quod quia

multum ad hanc causam er adsecuturus etiam cognoscendas pertinc attente,queso, audire ne gruuenimi. Habee

7christiana pronio quAa inprimis, quibus philosophia

t illius omnis constat. Ea uero uni Fides. Iustificatio, Rectet Gratia, Libertas arbitribbaec multis ab hinc annorarum mini us diuina oracula ita prodiderunt, ut ea uetus

quide lix per Moseu Hebraeis tradita subobscurius quimi dem, sed tamen acutius intuentibus demonstrarit: Nouaticro ais ellangelica tam aperte protulerit,ut qgrais iis

4쪽

tue praesitae mentes ea non multo negocio, quaesultem ad salutem sunt necessuriis, per se queant intelligere. Accisse' runt e toto pcne dicam orbe uiri docti mi, qui fuaerem ditione Cr pietate, si quid superesset offendiculi, sta uiam' comptinaueri it, ut uel caeci tuto ingredi possent. Nunc ea ac ii ipsa pes tam multa secula, tot adbibitu lumina,periu

de in controuersiam uerti intur,ais obtorto collo ad triba

' nullia,unde iam dudurece erunt, protrahi tur:qua sinung de iis supcrioribus saeculis fuerit dii tatu. id uero quom tu cum utilitate sat . considerate . Fides hoc tempore ita infide atq; adeo perfide tractatur, ut Iructus omnis. proficisci ex side solet, interea amittatur. De Iustificatiori

ne, quae nunc priae munibus est, tanta animorum contentio

ne homines digladi itisunt,ut uideatur metu boru gladiora rum misera delituisse, ut ubi nam gentium fit, non facito inueniatur. hunc ea tractarunt dexteritate,ut e x iustis ira quos,ex piis impios secerint. Recte facta tam 'crudelitaVter ac rubidί exagitatasiunt ut haec aetas ibi uendicaresomtu posit , quod nunqpost conditum orbem uenit antea indubitatio em, ut scilicci inquiratur, num Recte factis data sit opera,num ea, quae iuste atq; boneste sunt, boni an viam Ii potius uppestatio e ni dignanda. Gratia uero tam in ' grati sumus, ac de ea. ita pa rum grate uerba facimus, vel am ad laxandastin omnia fico tera bubenas populis proponamus, coς rem deducamus, ut Christum Dei βαhum,qui huc tinam ob causam sese ad nos demst,ut e cuὰ mus sancti Cr immdclitatu cordiu eo: omnis licentiae attaintemperantiae patronum constituimus. Liberum cinis, , durmadmodum est bactenus appellatum, urbitrium bo

Miis ita in diprimon uenit , ut uel libertatis noritis

5쪽

De Iustificatione

seruitutis appellatione mutetur uel certe anceps fit cogia tutio, utrum illud habere,nec ne,utilius fore hominibus,' statuedum . ita uerum apparet uetus prouerbium, Imium ultercando amitti ueritatem. Haec ipse apud me re putans,uidelisc, me, hanc eandem tenere uiam uoluero,

mulium nimis, σ frustra fortasse, laboraturu :cogitaui, 'scipulos decet, Asorte inuiui ilicatio inerme intuita me, posito tandem metu, aliquasui inmentediuestigia praebeat.

Vtar vero ijs et verbis G sensibus, quaesi ijd ni ipst chri aliae philostpbis duces piscatores adessent loquet pos sent intelligere:qui cum fuerint in bac professione munia eruditissimis quidam . erretur, quod ipsi minime esαsent intellecturi,id totum ad cbristianum facultatem no lipertinere, π mibi persuadeo, π cupio unicuis nostrunt

Use persuasissimum. Tres in buc de iustifcatione materias considerandi propositi sunt bominum status: eorum uideα

licet qui adulta iam aetate suint,nam de infantibxs, qui misadhuc ronis usu fiunt praediti, alius erit dicedi locus. Inter hosce tres status, quoru omnium suo loco siet metio. Pristinos est,ubi quis tunc primum ad fidem in c bristum accedit. In quoquaeritur inprimis, quomodo ad ea merita Seruatoris ipsius christi applicentur. Qua in re,quando non tam eruditis uiris tu prouidentur ,q infinitae ac imperitae multitudini,et secuturis etia seculis omnibus,censio prius declarandu, er sacrae scripturae auditoritatibus ostendenαd Ni merita. ipse ad iustificationem adiungi nobis, deinde Vocendum,quo id pactinat. Quod autem his opus sit intclvitis,irae Seruator admonui cu dixit Venit filius bomianis darem suam Nemption pro multis,aliter M

6쪽

i: Hominis v Wstra mortuus esset reri Ast illius meritis, eum Amas si stificandi, non eguissemus. Qua ob causam CT alio loco axit, sic deus dilexit mundum,ut filium suum unigenitum daret,utomnisqui credit in illum non pereat. βed babeue uetam aeternum alioqui uidelicet periturus,nes uitam babiturus aeternum. Huius assertionis Ambiolicae plenae epis stolae sunt, Cr eas auctoritates,quae ad hoc factu apud emditissimos ut uos sis,proferre non est necessarium. quarare ueniam ad id,quod a uobis inprimis postulatur,quo uis delicet modo bust homini,qui recens adside accessit, christi merita ad iustificationem apponuntur. dicimusq, id per me agi ate baptimum. Oui. n. crediderit cinduit et ba

ptietatus fuerit, saluus erit. Fidem autem hanc eam accia

pis,quam describit Paulus,cum ait, In Cbristo enim ies

πις circuncto aliquid ualet, nespraeputium: sed feria

tantum nes imo uero,cuaeψperatur per charitatem. Si.

quemadmodu lucobus ait sides me operohs mortua est, quid uiuum er efficax a re mortua est expectandum ρ non mihi quipiam nilc scrupulum injciat, Apostolum eo la fgniscare ea recte facta, quae ab iustificato iam homine functium latius hoc patet,dicis quouis hominis statu uerum est idem ne operibus esse mortuam,christianus dem nunq bonis operibus esse destitutum.quod alio huius orationis loco fortuis: fuciam apertius. nunc pergamus liqua,Cr quod deinceps a uobis Patres postulatur,explicemus. Q hid uidelicet in bae iustisicutione faciat Deus, eri quid requiratur ab homine. Primam δε quid Deus in α mine iustificando facis scire uolumus, cogitemus,quid istis agat nobilicum rebus,quae intra nuturae nostra reminos continentu r. in quibus st ita egemus Deo,ut in ipso M. A in

7쪽

quid iniis' quae naturam omnino nostram superare est comperti imum somnia ergo pera nostra ut ait Propheta deus est cui in nobis.nec tamen iccirco ociosis esse noηbis licet: med illud requiritur ab homine, quod uni ex omη 'hibus unimantibus homini diuino manere datum esse, nos soli sacrae Iitcraeliostrae, uerum er externi etiam philosophi, is luscὸm tae ipsi profitetur. id aute est Libertas

, quae vocatur arbitrii, ut oblatis a Deo donis homo asscn tiatur eas uonduersetur, alioqui audiet Sapietne increpation , qsiae aduersus contemptores quaeritur in haec uerra 'ba, lauoc renuistis extendi manum mca. non

fuit qui stice uestruxistis omne contrium meum . Cr

incrcpatioes meas neglediistis: ego quo Q in interitu uestro MeFowub amabo, cum uobis es quod timebatis aduerarerit: Neq; est quod miremur,quisicri posit, v c si De pse sescere omnia in nobis dicatur, efficere er nos aliquid dici postimus . nam diuina actio eam uim habet,ut, dum in

nobis agit,non solum id quod nostrum de in nobis est, uet

auferat uὸ corrumpat: uerum etiam illud roboret, atq; ορ- tuis ad agendum reddat. quod corporeis exemplis facilius parebit cernimus coelum ipsum inferiores motus ita ciem pre aut e isto motu, ne mea quidem, qua ad loquendum toruingua moueri posset,quam tumen lingua ego movere dicor, quamuis ipflus motus uim e coeli motu pendere fateamur: ne dicimus tamen coelum, sed memetinum linguam meant agitare,dc mouere. Exempla itemsit igniια ferrum,nam ubi igniferrum canduit, Crytota caloris ratio ab igne proficiscaturoolimus tumen frequentius dicerare erram illudis uitam er canecns adurere ignem ιl

8쪽

Ηοminis sium qui in foro est misime. cositemur quidem oem age

difacultatcm diuinae gratiae acceptum esse referendam, nec propterea tamen ea ipsa, quae: agente in nobis eudem gratia, agimu nostra etiam appellare prohibemur. QSacb causam Seruator ipse,cum diceret, sine me nihil potem

se stis facere, fisducti sipissasset, nos palmites, in quos ab

ipsa vite succus ac uigor omnis . manareC. non dixit in uite

in palmitibus,sed palmites ipsos qui in uite ina erent, multum fructum allaturos. Et haec quidem breuiter de Iibertate nostra, quae ii dci gratia iuuatur potius 1 tollitur , sint dicta. num expatiari liberius, qui madmodum a nobis alibi factum est, huius loci ratio non nitiquare ad id quos dem inceps propo situs, Venis μsiAn sicilicet Ricte factu ad hane Iustificationcm faciήnt et quando facere illa quidemo siuperius cum Paulit m lacobi auctoritatibus demonis strauimus spost pa 'o ctum nihilominus unius d monstraturi quare ad illisi potisis r spondebimus, quando id accidat,ut ad iustifcationem faciant. dicimusq; ista toties facere quoties ipsa agit coeliis gratia quod adeose cois gnoscite,praeuenit impium adhuc hominem gratia occu tosilla suimpiae istum ac fagitiose uitae admonet: is, si proxime ad iustifcationem ac edere vult, continuo motuidius gratissequitur, incipiis.rri piscere, iudicium Dei formidare, quem omnium G ιnspectorem iudicem cressit,non dili erat tamen:Ad incomprehensa eius incipit pridere bonitate, caeteros ogit,qvae a multis iam ex patriabus praecedere iustification in dicta sunt. Eadem quos opera dum sit in homine iustificatio , nil enim uelim a me expectetis, dum uobis explicem subtilius trauis

9쪽

De Iustificationeste quidem ex bis patribus cum cerneret in bu bulas materiae tractatione multu ab externa philosiopbia pset qVae eam obscurarent potius, 1 lucis aliquis terret, in familiari congresso dixit mirari se, siquis ex abstrusis blasce ac diuinis dotis expedire se posse spararet: cum laborent pbilosopbi,quando transitu istum, qui a somno' ad vigilium conatur explicare. Edde ergo opera, dum iustisi scando Deus bominem innovat interiore,d iustificante grattia noli fiunt separatu.nast christiani boininis opera ab iis

iis Iudaeoru Ethnicorums, quae tantum aestimabantur csi extra prodiren, quemadmodum beri quidam ex bis putribus sup ien ter admonuit,prolata etiam ex Arutotele senα tentia, linet nostra opera diuersio a nobis 1 ab illis modo accipiantur, ut prima praecipuas eoru virtus intrinsecus, petatur,princto cum remittatur homini peccatu er inaterior innovatur homo choc enim est iustificari no potes tunc anima pulcherrimis cogitationibus, quae uere sinuereste,cta, quae er bona opera vocamusnon esse grauiuda. quae eadem opera er post iustificatum hominem emin: dem ipsum gratia, uelut indiuiduae comites sequuntur, Crcum ea agente simul agunt: nes enim in homine tanq insipite agit gratia, sed cum ea duntaxat ratione addita sit, ut in rem honestassum incumbere uolentibusJt udiuae meto: tuc demum aut potius luc sola uires fuas depromit, cum ei operanti cooperari uoluerimus. Postremum quod in hoc primo bominis statu er conditione quaeritur, est,

quid sit ipsa iustificatio, et quo pacto sit intelligendum,bomine iustificari per fidem, es ijs,quae dicta hactenus fiunt. ita definire possumus,ut iustificatio sti,innovatio interio . tris hominis,dum perfici in christκm rmittantur pta.

10쪽

. rata, ex naritas dei in cor illius per stiritum sanctum es funistremo niue uero iustificari persidem,quo sit interusigendum modo, recte cc sapieter admodum quoitum est, quando borum morborum pro cuiusq; stomachosuctu inaterpretatio,inultis erroribus uiam aperuisse bac nostra aetate ui uestiat etium in ipsis nascentis ecclestae exorαdque ferunt uetustiissimi auctoressuisse mustorum sentetia, quae Cr nunc suerat excitata nos sola siti in christum ser udri,qualiscunq; uita nostra pret. conabor ergo similituadine ante oculos ponere, cur Mei ascributur iustificatio quae tamen fides ne rectefactis niιllam ad iustificationem adipiscenda bubere uim posit. In lege, quae a Deo per Mosen dat est,praecipitur,nequis sanguine uescatur, propterea quoq anima,hoc est uita hominis in funguine Ri.uitana ergo hominis in sanguine esse, nihil est aliud q hominem

persanguinem uiuere:nes enim aliter quenq uestrum opinor esse interpretaturum, uiuit igitur homo persanguia nem,quo tandem id pacto dum uidelicet ab ipso cordis eo ceptacula per uetias in omnes corporis partes membras dissunditur:quae corporis membra , ns essent in quaerem riperetur,non folἰm Mitam homini non praeberet, uerilitane ipse quidem uitale quippia in se habere posset. Hac nos similitudinem rei propositae accommodemus. Iustifcari persidem hominem dicimus, quemadmodum eundem homminem persu guinem uiuere, er sicut necessaria sunt correporis membra ut non tam uiuat homo per sanguinem, jsanguis ipse uitale aliquid sit,ais babeat : IIc tu hac parte accidit. conflatur enim quoddam ex uirtutibus corpus nominori arte compactumsuus membris non minus distitia