장음표시 사용
21쪽
ctare videntur, expeditis, ad statum obedientium transitus erit instituendus, &disquirendum, de subditis, item de ordine subditorum , de sukectione & eontributionibus subditorum. ai. Quamprimum Respublica sic ex partibus suis erit constituta ; ad secundam Politices partem nos coninseremus , quae erit de conservanda Republ. tibi de corruptionibus & remediis contra corruptiones differtatio instituenda. Quibus laboribus exanitatis , illa expedita erunt, quae ductu convenientis methodi Politicus prae stare debebat. Et .tantum de praeceptis, sequuntur quaestiones.
Utrum Politica certis quibus lam pracepriι comprehen i possit
A Niam dubitandi praebet. r. quod omnium rerum,de δ quibus tractatur in Politicis mira , sit varietas. a. Quod omnia in operatione & exercitatione consistant, quae cum sint contingentia Omnia, praecepta etiam contingentia , & non certa sint, necesse est. 3. Quod qualis sit res extra mentem , talis etiam sit earum cognitio :Atqui eXtra mentem sunt contingentes. Ergo earum
cognitio & praeceptio contingens tantum erit. Ratio consequentis est, quod intellectus res alias facere non possit, quam quales sunt extra intellectum. Contra certa posse tradi praecepta rerum Politicarum, asseritur his rationibus. i. Ob alunctis bonae definitionis. Omnis dcfinitio certa debet esse. Atqui pleraque praecepta Politices sunt desinitiones. Ergo. Majoris evidentia patet eκ ri'.q. Phystex. 3 l. Ubi asseritur, qudd per definitiones omnia dubie, quae circa rem incidunt , solvi possint&debeant. Item probatur Major ex LA M. .Met .c. m. quod videlicet definitio debet esset juncta cum veritate. Item, quod definitio sit principium syllogismorum. 2 Probatur abessem, quia praecepta debent Politicum reddere certum & immutabilem: Ergo. Ratio est evidens, quod ex effecto judicetur de causa,& quod effectus non possit esse praestantiox suleausa.
Pro decisione quaestionis distinguitur primo inter mor
22쪽
EκERCITATIO I. 23 dum Politice vivendi & inter actiones secundum modum constitutas. 2. inter res ipsas & propositionem universalem definitivam de rebus. Quibus distinctioni. bus praesuppositis facile patet, quid de proposira quaestione sentiendum , & quomodo ad contraria argumenta respondendum.
Utrum Politiea pense sit utilis ct ne ess aria'
Nvenies e Philosophorum coetu quosdam , qui tra-- dunt libros Politicorum non ob necelsitatem artis. sed tantum ob hominum praVitatem esse conscriptos. EX quorum numerum est intrandula, cujus vcr- ha haec sunt. Si homines secundum virtutem Viverent, non opus Desiet, leges condi aut magistratus creari, quia vero ho- mines, non virtutis amore ad honestum ducuntur, ex , , accidenti factum est . ut traditae sint leges & creati sine magistratus, ut ita sormidine poenae ad benei agendum compellantur. Uerum ,haec sententia Mirandulae erronea est , & merito rejicitur propterea. quia virtus, de
qua Mirandula suam probat opinionem non suffiit ad bene beateque vivendum in republica. Idque probatur ex inductione earum rerum , quae ad rempublicam pertinent utpote sunt : ut respublica sit optima , constituta secundum materiam & formam ; secundum materiam cognoscendus est Urbis situs , ut videlicet ejus locus sit perpetuus, commodus, sertilis, aquis abundans, spatiosus , salubris. Deinde cognO-1Cendae sunt ejus pactes, quarum aliae sunt publicae aliae privatae ;vublicae, ut sunt : platea, aedificia &spazia publica , &c. Privatae ; quarum possessio & usus privatorum est. Quoad formam, ut habeat optimum regimen, & quaenam sunt sexcenta alia , ad quae perficienda sola virtus non sufficit; deinde in Rebusp. non tantum poeni infliguntur malis, verum etiam praemiis mactatur virtus. Tertio a diversitate hominum in Republ. degentium. Non enim omnes , qui in Republ:
Vivunt, idonei sunt ad virtutem , idcirco legibus sunt admonendi & coercendi. Quamobrem , quia de his o reni bus & singulis non in Ethicis, sed in Politicis, tra
23쪽
ctatur .' Sequitur Politicam maχime este necessariam& utilem.
Utrum virtutes Et hic a ct Politiea disserent p i. Ubium alicui facere potest,quod Arsm I. Eth. I. asse-L rat his verbis: Virtutes idem esse bonum & hominis& civitatis; item eandem esse singulorum & civitatis se licitatem l Q. Sol. 2.Item per easdem res & Virum pro .hum &civitatem bonam constitui, l. 3.Pol. I 1. Item quod leges nihil aliud snt quam Virtutes armatae poenis,l. S .Eth. i. ct x. EN quibus teXtibus constat , quod sint idem civis bonus ti vir bonus. Cum ergo civis bonus a viro
bono nihil differat, sequitur virtutes Politicas ab Ethicis nihil differre. Contra quod Ethicae virtutes & Politicae differant prohatur, his iundamentis. I. Quod in Virtutibus Ethicis imprimis spectetur σθα,εσις & voluntas. Politicae vero ab invitis etiam fiunt, quin imo maxime interdum
metu poenae ab hominibus invitis eXtorquentur. 2. Ethicae virtutes comparantur crebro usu & exercitatione& pHoficiscuntur ab habitu : Politicae vero contra ex singulis aestimantur actionibus, sic unicum surtum sus- ficit ad furem,& unicum homicidium ad homicidium constituendum. 3. Ethica Omnes Virtutes, quaecunque rectae rationis judicio virtutes nuncupantur pertractat,& ordine persequitur. In Politicis non pertractantur
irtutes, neque Praecipiuntur omnes, quia non Omnes virtutes omnibus rebuspublicis eπ aequo congruunt, neque omnia tempora omne. Virtutes Athicas requirunt, sed eas duntaxat,quae ad hujus vel ilius Reipublieae ineolumitatem spectant. Pro decisione quaestionis, & solutione argumentorum in contrarium oppositorum distinguendum esse putamus, inter virtutes Ethicas & Politicas , quatenus in specie & per se considerantur, & quatenus considerantur in usu PoIitices. Primo modo dicimus easdem ab invicem differre . non vero posteriori modo. Sic enim in bene constituta republica unum idemque sunt: ita, tit qui civis bonus , necessario etiam sit vir bonus, Ar- .
24쪽
Utrism Oeconomica specialiter a Politis a Isincta nec ne tREperiuntur nonnulli Philosophi .qu i vulgatam & bene tritam illam distributionem.qua philosophia practica distinguitur in Ethleam, Oeconunicam, ct Politicam, improbant&rejiciunt his fundamentis. I. Quia teste
Orsor .l. I. Oeccn. c. s. Domus est pars civitatis. Ergo
Oeconomia est pars Politicae. 2. A toto ad partem. Ubi agitur de toto , ibi etiam agendum de partibus. Atqui in Politicii agitur de toto. Erg9 ibi etiam agcndum de partibus. Totum autem in Politicis est re spublica ad quam familiae & societates tanquam membra & partos omnino spectant. 3. A simili : Uti semilia non potest distrahiti civitate : ita neque Oeconomia a Politica; veluti urbs non potest esse sine aedificiis: ita. Politica non potest esse sine Oeconomia. q. Ab authoritate Aristo in telis quia ipse Aristoteles M. Polit. omnia illa explicav& tradit, quae solent tradi in oeconomicis, quo facto ipse Aristoteles indicat, oeconomiam ad Politicam referendam esse , Fieol. l. p. in fine introduct.ad Io grad. C sus in praefoeoon. Timpl. Oeron. in q. 2. Contra quod distincta si disciplina Oeconomica a Politica probatur his fundamentis. I. Ab authoritate iristot. l. I .seccn eap. i. Ubi distinguit intex Oeconomiam& Politicam, tanquam inter diversas Philosophiae practicae partes,& docet quod differant. I. Subjectis,quod in Oeconomia sit domus, In Politica vero civitas. 2.Mumero imperantium : multi enim sunt imperantes in civili societate ; in domestica vero unus tantum. 3. 'Τine , qui in Oeconomica est recte constituere domum &administrare familiam; in Politica vero recte constitue-xe Rempublicam, & ea constituta recte uti. q. Ordine generationis: nam oeconomia secundum ordinem generationis prior est Politica. Hinc aliqui, ut G h. in argrI. I .Pol. nec non 'ch inprac.-ρο ν' pr. Onops prast.
Oec. videntur Ariitotelem arguere erroris , propterea ,
quod lib. I. Polit. Oeconomica tractarit, sed absit, ut summum Philosophorum huic illigemus errori ac si fines disciplinarum discernere non potuerit.Quia non a Usur
25쪽
16 D. subenthesε COLLEGII POLITI cx de iis quae ad oeconomiam spectant absolute& simpliciter, sed quatenus ad rempublicam & publicam spectant
salutem. Ideoque l. i .Pol.c. i. subqicit statim non possc eκ- pediri civitatem, nisi ea praemittantur,eX quibuS componatur, ut sunt familiae & familiarum societates: Quamobrem eκ ipsis Aristotelis verbis planum sit de familiis: lib. I. Pol. non alio agi re spectu , nisi quatenus sunt pax tes civitatis seu subjecti, quod eκl. I.Tol. s. etiam patet , ubi de re domestica , parte, liberis , conjugibus, ser vis ,dominis non aliter se tractare proponit, nisi quatenus domus sunt partes civitatis, & hae societates domus. Id , quod expressius adhuc eodem in l. c. ult e X primit , ubi de virtutibus mariti & uxoris se acturum pro- Ponit, quatenus subordinantur Rei publ. Nam addit: cum omnis domus sit civitatis pars, illa autem pars domus , partis δutem virtus ad totum respicere debear: necessiari uin est respicientes ad rempublicam filios & u- Nores instruere. Quamobrem non omnia, quae de familiis dicuntur, pertinent ad oeconomicam, sed ea tantum, quae ad sustinendam familiam spectant, quod vero in his publicum est, uti est jus dominorum in servos, Patris in filios, & quae sunt his similia . ad publicam disciplinam pertinent. Distinguendum proinde inice di versum modum rem considerandi & tractandi. Tractantur quidcm eaedem quaestiones in diversis disciplinis. Verum , diverso . uti dictum est , respectu. Non secus ut medicus, qui disputat de qualitatibus herbarum. Quod idem facit & Physicus; verum diverso respectu. Nam medicus id facit, quatenus diriguntur ad salutem;
Physicus , quatenus sunt corporum naturalium affectiones. Ita etiam hae quaestiones quatenus simpliciter considerantur, & tan im ad sustinendam familiam pertinent sunt considerationis Oeconomicae: Contra, quatenus non absolute & simpliciter , sed respective , videlicet cum respectu ad civitatem considerantur , ad Poli-
ticam merito reseruntur . Ornis in prooem. adpolit. Ex
quibus dictis jam facile est respondere ad Argumenta opposita, & quidem ad i. Domus dupliciter consideranture uno modo absolute quatenus constat ex familia sine respectu ad civitatem, altero modo quatenus est parS civit
26쪽
vitatis. Ad a. negando, familias simpliciter considerando esse partem civitatis. Ad 3. est fallacia falsorum imparium. Ad responsio patet eκ supra dictis.
DRo negativa sententia inatth. in SI Z. Pol is
' proleg. s. a. duo reseruntur Argumenta I. depromptum est eκ Schola Logice. Quia politica est Ens collectivum sive aggregativum , quod definiri non potest. Propterea quia istiusmodi Ens in praedicamentis poni non potest. Ergo nec definiri, ratio conis sequentiae est , quia genera deisitionum eri praedicamentis desumuntur. Quod autem Politica sit ens aggregativum & collestivum , patet inde : quia objectum ejus est multiplex videlicet multae societates tum domesticae tum Politicae, seu civiles. Et ubi objectum multiplex . ibi quoque disciplinam ipsam multi Plicem esse oportet, quia ab objecto, disciplinarum unitas vel distinctio, sive diversitas pendet. a. a communi regula ICtorum . qudd omnis definitio periculosa, t 2O a.de R. I. Ergo definitio Politices periculosa erit, iaper consequens certo definiri non potest. Quas duas
rationes non tantum adsert, rist.Matt.d. l. Pro sententia
negativa , verum etiam ipse ibidem responde: ad primum . distinguendo inter Ens collectivum & aggregativum materialiter & sormaliter consideratum. Materialiter si consideratur, quatenus constat ex diversis societatibus tam domesticis, quam Politicis, Politica non definitur. Formaliter vero quatenus hae societates omnes Unione & consocietate seu certo ordine ad felicitatem Politicam obtinendam colliguntur, hoc respectu Politica non multipleκ est , sed unum quid , atquc ita recte definiri potest, non secus ut sacramentum , ut Ecclesia, De Collegium, quae sunt Entia aggregativa, δε tamen definiuntur, ratione unius & sermalitatis, non Verci ratione partium ; ita etiam vocabulum Politices, Vide me SrsP.Pοι. in prae. ad objectum, prud. Ad 1. distinguendum inter desinitionem οργανικας et: γρια ἶκως ac ceptam. ICtis enim definitio eo loco non est desinitio
organica sive Logica, sed regula. &e. Posse autem Poli-
27쪽
ticam se definiri, probatur ulterius. I. quia est in praedicamento qualitatis. 2. habet genus & differentiam specificam. 3. ab effecto , omnes sere Politici illam definiunt, ab inrt'.3 POLI. πολιθεια των τ πωλιν οι - κουντων ἔς ταξις τις , Politica est ordo inhabitantium civitatem. A Ofol. I.e. i. quod sit scientia bene administrandi civitatem. Α Kee . Timpl. Gallo. lihusio eraliis, quod sit ars vel disciplina practica , vel doltrina hominis ad vitam socialem constituendam & conservaridam consociandi, Tim l. Tol.c. I. quast. a. duodeCim recenset definitiones Politices variorum autorum. NO-bis placet illa , qua definitur: quod sit prudentia bene de rcpubl. judicandi, eamque recte constituendi & sapienter ad publicam salutem administrandi. U AE S T I O VI.
vtrism Politi sit scientia,τeors, vel prudentia N assignando genere Philosophi non consentiunt, ut passim Videre est. Pro conciliatione ergo diversarum opinionum, nos has adseremus. i. Distinguendum est inter Politicam habitualiter & systematice consideratam. a. Distinguendum inter genus essentiale & accidentale. Quod si Politicam habitualiter considerare , prout merito considerari debet, & genus essentiale eiciem assignare velis, tunc dicimus quod vorum , proprium , legitimum genus Politices fit prudentia. Est enim habitus practicus & non Theoreticus. Non enim in contemplatione sed in operatione acquiescit. At si systematice non quatenus est in mente Politici , sed tantum quatenus est in libro, considerare velis. A rs nominari potest.
. Suodnam sit verum 9 adaquarum objectum Potitiees '
--Rempubl. alii civita rem; alii locietatem civilem : alii consociationem hominum , alii statum publIcum ; alii modum bene admini strandi civitatem; alii modum bene vivendi in societat civili , alii mores hominum quatenus civiliter quispiam iis instituendus, pro objecto adaequato venditant. Nod
IN hae quIstione magnam invenies apud Politicos di sensionem : nonnulli dicunt esse Rempubl. alii civita
28쪽
EXERCITATIO I. 29 maluimus statuere objectum Politicae hominem, quatenus civiliter informandus. Idque a natura & conditio ibus objecti. Nullum enim objectum ingreditur Con stitutionem ejus, cujus est objectum , sed extra illud est& existit. Deinde omne objectum correspondet toti Politicae. 3. non debet demonstrari&tractari in ea scientia, in qua est objectum. q. est radix . a qua Omota ea , quae tractantur in ea disciplina oriuntur, Zab. de tributprAcog.e. Σ. Atqui haec singula competunt homini quatenus est civilis , vel moribus civilibus informandus. Ergo. Pro conciliatione diversarum opinionum & scientiarum distinguo inter objectum cognitionis Politicae &inter ohectum operationis Resipublica enim sive civitas, consociatio vel status publicus possunt nominari objectum cognitionis , si videlicet intelligamus modum& formam civiliter vivenditia administrandi rempublicam, operationis objectum est homo quatenus civilis'
Suinam re vera Politiei nominandirCUm nihil magis intelligentiam rerum impediat,
quam vocabulorum varia signiscatio Scheg. in topio. pag. 98. &Politicae vocabulum admodum sit ambigvum , ne quid erroris aut confusionis nobis hiet pariat, placet illud ab aequivocationis vinculo liberare. Usurpatur autem potissimum triplici ratione. L. Pro quolibet homine seculari in latissima signi fisatione saepius
accipitur . quo sensu omnes, qui ab Ecclesiastico ordine distincti sunt, politici nominantur. 2. Sumitur non raro pro eo, qui instructus est cognitione praeceptorum Politicorum. 3. Sumitur pro eo , qui comiter, amicC,& decore cum hominibus conversari potest. Φ, Pro eo, qui optime simulare ac dissimulare potest, qui omni genere nequitiarum , qui fraudibus, & versipelli astutia instructus, qui optime alios potest circumvenire, mendacia comminisci,alios criminari,taxare optime didicit. Pro eo, qui longo usu & eXercitatione prudentiam Politicam sibi acquisivit Reipublicae tractandae omnes vias tenet, ejusque naturam optime perspectam habet,& omnia ad publicam salutem dirigit. Hisce significationibus notavir ordine de singulis breviter dicemus. Ez
29쪽
Jς D. iiehenthasg COLLEGII POLITI cI. i primam significationem quod attinet, tantum abemur omnes Politicos nominemus, cum vulgo notum , inquantum vita civilis distet helem & ordine Ecclesiastico , & quantum etiam discriminis sit inter hominem civilem & Ecclesiasticam vitam agentes. ProInde neque illorum opinionem recipimus, qui statuunt illum esse Politicum, qui modum administrandae reipuesicae ex Praeceptis didicit; sequeretur enim omnes studiosos Politices, extra civilem vitam constitutos , Politicos esse nominandos. Neque temere de quovis ardetione vel eo, qui comiter R decole conversari didicit cum hominibus , qui in conversationibus suis cum aliis,tempori, loco, & personis sese accomodare queunt, simulare &dissimulate norunt. Hi enim magis Politi quam Politici nominandi sunt, propterea, quod magna sit inter eos Politicos differentia, quippe quod omnia agant & faciant ad proprium commodum & emolumentum. Poli- vici Vero non tam proprium, quam Reipublicae commo d9m & salutem publicam quaerunt. Quarti generis Politici tam exosi & tam viles sunt, ut dubitetur, an in Christianorum numero habendi nec ne i Themas Stapleton, Anglus, in Orat Acad. Non ergo tam temere judicandum est de Politicis. Restat igitur, quod nomen politici tantum mereantnr, illi, qui & modum remis publicam gubernandi tenent, & jam prudenter in eadem versantu. & degunt. A omnia ad publicam salutem
Utrsimseli Prineipes dicendi Politiei NI Egam in hoc primo, quia non solum Principes, Ve-- rum etiam haud exigua subditor uin copia, habitum prudentiat sibi comperavit. a. Non solum in imperando , Verum etiam in obtemperando prudentia Politica locum habet. 3. Respublica non a solis Principibus, sed ab horum consiliariis, senatoribus praetoribus, consulibus , &c. administratur. Proinde distin- .guendum cst inter principale & mimis principale. Principaliter quidem Princeps quatentis reipublicae tractan.
dae & gubernandae omncs vias tenet, ejusdemque naturam probe habet perspectam, rempublicam prudenter
30쪽
administrat, & omnia ad publicam salutem dirigit, est Politicus nominandus. De nde & Ephori , & Vicarii, iaossiciales , &c. hoc nomine sunt digni. 3. Minus principaliter & subditi quatenus civilem prudentiam sibi compararunt, & in civili vita publicam salutem spectant,hoc nomen merentu T.
utrum Polities consare possit absque virtute'FLorentinum illud monitrum , quos citat & resutat, Casur in pras. suae Sphaerae civitatis , dicere non erubuit. Politiam .ne ulla virtute, fide & religione feliciter posse administrari. Verum salis est, imo impia Ablasphema haec Machia velli sententia , & non tam refutatione quam relegatione digna. Quod autem nulla politia efficax esse queat absque virtute & fide , probamus his fundamentis. i. A causa esseiente : Quemadmodum enim omnia Entia esse suum dependens & participatum habent a summo Ente i ita & Politiae & omnia imperia, ab unico hoc sonte , Fr. Patricius de Reg. I .et II. Huc omnia sunt referenda,ab iis, qui aliis praesunt; ut qui eorum suberunt imperio, sint quam beatissimi, cicer. ad aes . s. r. hoc est, quemadmodum Ara Uril. I .IU.Cyr f. 26. eXplicat: universi , ut tales finx, qua Iesesti convenit, vel ut, i. aul. I . . a. interpretatur ; ut pietas & honestas inter homines cum pace vigeat. Unde Homer. Agamemnonem Voc ς ποι μοι λιμν; curam populorum, quod Rex subjectorum habere rationem debeat, veluti pastor ovium. Deoque summo Principi de singulis non secus ac pastor suo domino rationem reddere debeat. Est enim imperans Dei minister, ergo secundum voluntatem Domini mi administrare debet. 1. A causa materiali. Est enim Politia multitudo bene beateque viventium sub uno eodemque imperio cohabitantium. 3. A sorma, quia Politica consistit in prudente administratione. q. A sine, qui pax, honor , 5c ipsa beatitudo civilis est. Quamobrem. quia ex his numeratis causis tantum constat, quae in lummodo ipsam virtutem amplectuntur & sequuntur, . sequitur sine virtute nullam florentem & beatam rem pub. constare posse.