Aemilius seu de tuenda valetundine

61쪽

vultur Titii iecur aeternum depascens , non destruens unquam. Lubentibus demum corporis viribus, ubiecta imperium animi capit avaritia , quae reliquum Vitast miserrime Corrumpit.

Quum itaque tam multa, tam graVia eX immoderatis animi assec ionibus detrimenta profluant, danda est opera, ut quam maturrime Compescantur. Cave, Aemili mi, cave a cupiditatum blandisiis: sunt dolo Sae, Sunt morbis erae. Otium tamquam p stem toterrimam fuge; temperautiae, et continentiae legibus obtempora ; litterus cole; sapientiam sidus sectare. Si contumacior assectus teneat, alio migra. Mi Tum Sane eSt, quantum ad animi affectio-

Des depellendas conserant peregrinationes. Maxime vero religio tibi constanter adsit. Talibus instructum praesidiis non insanus amor illiciet , non irrequieta iactabit ambitio, non insatiabilis auri sumes erodet: non prospera instabunt, non deiicient adversa : odii nescius veniam Mitro petes, ultro dabis.

Interea philosophiae , religionisquePxaccepta animo promptius adlabuutur,

62쪽

vividiusque percellunt, si ab ingenuocari amici prosluant labio. Quam Suavis, quum

utilis, quam necessaria amicitia est i Ila cogaudia Complet, curas mitigat, ubique Praesto est, numquam intempe StiVa, molesta numquam. Amicum itaque tibi com-Para. Hic autem idem tecum velit, idem tecum nolit: velit virtutem, vitium nolit: te parcus I audet, benignus reprehendat, D tamquam abiecta Prodat assentatione. Mortalis vim in se cXperitur, quae ad contemplandum invicta compellit. Quam Pura, quam sancta Voluptas illa est, quam Musae animis adspiranti Caetera bona, ut scite Tullius, non omnium temporum

Siant, non omnium aetatum, non Omnium locorum: ah ingenuae artes a dolos cni iam alunt, senectutem obleCtatit, SeCrandas res ornant, adversis Solatium, et perfugii in Praebent, delectant domi, non impediunt soris, pernoctant nobisCum, Peregrinantur, rusticantur. Caetera pro libitu versat fortuna : sublimes deprimit divites ad egestatem sternit; at quae ingemnio adprehenderis rapere, in volubilis di-Vue PoteState non est. Nasonem in exilium

63쪽

eomitatae Camoenae: Boetium in carcstris Squallore, catenarumque pondere solatae: non ipsae paupertatem aversanturi ipsae aegritudines mirifice sublevant. Verum et modus aliquis in nientis laboribus servandus, ne Valetudo frangatur. Nihil enim sanitati magis adverSatur, quum improbae animi contentiones. Hinc caput graviter dolet, exulat SomnuS, men SPerturbatur : non promptae recursanti deae, deiicitiar animus, organa nutritionis suo in ossicio segnescunt. Quae quidem ut declines incommoda, talia tenueris. Ne vigil noctes ducito: summo manctu is da operam studiis : a prandio , si adamatum laborem rodire cupieris, non Veto : at aliquid temporis offluxerit. Iuvat autem duplex simul studiorum genus e

colere : ubi prius fatigaverit , alterum

suscipe: si et huic mens non satis prompta se praestet, protinus abstine, et quiete , musicis modis, corporis exercitationibus animum refice. Severa studia solent citius fatigare, quam amoena. Haec ita quo illa excipiant. Quae si praecepta SerVnvcris, tantum abest, ut noxam a Studiis

64쪽

6Opri seras, ut maximam immo utilitatem percipias Quemadmodum enim moderatus corporis labor a Dimum erigit, ita et

moderatum animi exercitium Coi PHS COI

firmat. Accedit voluptas incredibilis, ac pene divina, qua ii persunduntur, qui

vel aliquam veritatem multa per SacCula incompertam sauste retegunt, vel caelestia eloquii, carnii numque modulamenta animis recte informatis excipiunt. Quis profecto Lavolsiorio beatior, qui densissimum velamen, quo arcana Sua tamdiu celarat natura, discidit, omniumque effectuum, qui a mutua clementorum actione dima

Dant, causam in lucem tulit Z Quid Musurum incantamentis potentius ' Neque immerito sabulis delectata Graecia confinxit, Orphei suam Eurydicem lamentantis modos tartara Stupore complevisse, dirasque Eumenidos Carruleos angues Crinibus impexas mansucsccisse, et immanes Cerberi antea quiescere nescii latratus abrupisse, et miseras umbras suorum pene cruCia tuum oblitas spe melioris conditio- Dis recreasse. Quam vero sinceras volu-rtates expertum suisse putabimus nostrum

65쪽

6ICalusium, qui omnium musarum fuiscultor ardentissimus ' Nunc ipse sacras Paginas obsequetiti in Deum pietate interpretabatur , nunc inclytam Iosephinam

et Suavem Hemicam, strenuumque Ferdinandum suis carminibus ex Oblivione Vindicabat, nunc Pedemontani Cycni canori laudes in cruditis conventibus celebrabat. O virum eximium immortalitate dignissimum l O praeclarum Virtutis exemplar, quod imitari studeamus lBeliquum est, Ut ostendamus, quanti intersit, ut optimum deligas medicum, Cuius sapientibus utaris consiliis. Ne lemoveant procacia dicteria , quibus alii, quorum propositum est, quae ignorant, imprudenter improbare , alii in caeteris quidem admirandi, ut in Suo de arte medica iudicio iniusti divinam scientiam

impetere non erubescunt. Praedicant, Omnia ineluctabili fato temperari, medico8

caecutire, communi periculo discere, expcrimenta per mortes agere, torquere, fullere: Romam medicis ad saecula caruisse: villicos, quibus medici saepe desunt, multo esSerobustiores urbanis, quos opprimit turba

66쪽

GI medenti ui providam naturam, quae bruta animantia dirigit, non potuisse hominem tam miserum Velle, ut arte tam longa, tam ancipiti, tam periculosa ad suos arcendos, Curandosque morbos indigeat. Oh bonit

Ferreo regimur fato: medicina quid praestus 2 Quaenam vox ista est ' Quid praestat cibum capere, quid te ab inclementis caeli iniuriis tutari, quid tam diligenter inco-

Iumitati studero, si satum cuncta invicte moderatur, si irrevocabilis lata sententia

est; treme, perier, tace, infelix duri sati

ludibrium' obscura quaedam: orgone tem re neganda sunt omnia Z Immortalitat in Hygea impertiri non potest: orgone sabulosa' ergone fraudulenta' Vitium in dies

suum magis, magisque prolatat imperium: hinc ingeminantur aegritudines : an culpa medicinae ulla ost ' De insidiosis voluptatis illecebris monet amica : an itaque in adflictandis animis laetatur insultans' binam vitium hebetatis corpora omni ope Se praestat, ut sata praecipitet Annon

in urbibus ' Quid est, amabo, quod medicos ad decipiendum compellere queat 'Au famae cupido ' Muliercula quaevis sine

67쪽

doctrina, sine experientia cum medico vel praestantissimo arroganter Saepe decertat. An opes 3 An multi sunt, qui medicinam facientes honestas divitias paraverint i An non multo plures numerantur, qui Ob tabisticam labem ad aegrotantium lectulos susceptam praematuro fato concesserint ' An tanta poscitur Opera , an tam longa studia necessaria ad mentiendum, ad ignarum vulgus irretiendum Z Fas esto ad historiam confugere. Quis negare audeat. nullam fortasse Scientiam inveniri, quae tam multos, tam illustres iactet viros P Inter innumeros iuvat Unt m proponere Hippocratem. Avitas hic opes in alienam utilitatem liberaliter sundere: nullis laboribus parcere: nihil intentati relinquere, Ut medi Cain artem Do- vis conatibus provehat: honores, et Opes a munificentissimo Persarum Rege sponte ipsi oblata recusare: minas ad Spernari,

antiquius habens perire pro patria, quam

ab hoste contra patriam coli: omnis Sem Per Pro omnibus esse. An haec ars mentio uili, stillendi Z Neque sucile concedam,

medicos omnes c Roma expulsos fuisse:

68쪽

oruditorum enim virorum sententia est, medicos Graecos,qui tunc maxime Romam Confluebant, ob mutuum gentium odium exulasse. Caeterum nobis sat est, Archagatum in urbem inter acclamationes suisse receptum. Quae cum ita sint, tandem aliquando iniustissimi medicae artis hostes consilium mutent; aequumque illi praestare non detrectent obsequium. Neque existimes volim , Aemili mi, medicinam aegi tantibus quidem opitulari, at valentibus plano inutilem fore. Non ita est. Quemadmodum enim non simulatque debellatum est arma ponuntur; sed et illa pacem ab omni metu bselli tutantur : ita quamvis sanitas vigeat, non ideo inutilis habenda medicina. At darida est opera ,

De morbus adoriatur incautos. Accodit,

quod saepius illae in homine porturbatio-

Des oriantur, quae sacile, si nantiaram seras Opem, sedentur, Si vero neglectae suerint, gravissima mala , non raro et irreparabilia adducant. In navero si prudentis est vitam sapienti medico committere, nihil confra imprudentius , quam se cuique medicum sese

69쪽

1 1 aedicanti concredere. Satius immo existimo, omni carere medico, quam ignarum adhibere; saepe enim sola natura sibi susticere visa est; at Stolidus medicus non ossi-Cere nequit.

Scire cupias signa, quibus sapientem medicum dignoscas. Iudicium mehercule dissicile. Ingenue tamen prodam quid Sentiam. Ac protinus animadvorto , nequiC- quam noui ullos , non dicam cx Vulgo, Sed et inter cos, qui sapientiam asseCtant, maximum inter theoreticos, ct practicos medicos discrimen constituere. Quid mediusfidius absurdius, quid ridendum magis, quam arbitrari, docere medicinam, eamque sacere sibi penitus adversari' Theoria sancest ratiocinium : theoriam igitur expungere idem Planc est, ac expungere ratiouem. Fateor ultro, Donnullos hypothesibus abuti: at non idcirco rectus carum usus improbandus Interim non modo Con Cedo, Verum Contendo, sat non esse morborum indolem, remediorumque virtutes apud auctores investigare: at maxime oportere,

ut quae lectituta suere , ad aegrorum lectulos sedulis observationibus confir-

70쪽

inentur. Sic istur cito, sic statuo: theoriam absque praxi iuunem sabulam sa-Ρexc : praxian absque theoria esse per invia absque luce pererrare. Quamobrem tuus medicus utramque calleat, iuventu tem in studiis exercuerit, nec laurea ipsi fuerit sinis studiorum. Qui post cruda Studia tu sorum modicum ii rumPunt, aeternumque vale scriptoribus dicunt, nobili medici nomine honestari nequeunt. NO-tiones enim in gymnasiis cX Ptae math Tandae sunt, claborandae , Persiciendae. Interca scientiae virtus accedat, Sine quδvel nulla scientia est, vel perniciosa. Tibi itaque medicus sit prudens, iustus, religionis cultor. Ille autem meten Perare non Possum, quin eos refellam, qui medicinam distrahere a religione animos Praedicant.

Calumniosum satie hoc est. Ecquid magis Divini opificis benignitatem, a Din OΓUm Praestantiam, humanae vitae caducit ateniostendit, quam hominis contempla fio Vbi autem medicum, qualem descripsimus, inveneris, morem ipsi gere , DeC eos imiteris, qui modicum consulunt, inter a