Animadversiones in constitutionem morborum stationariam : ejusque cum siderum laboribus necessitudinem

71쪽

sitiones vitae sensiferae Vel somaticae, sensibilitatis vel irritabilitatis, systematis nervos vel Vascularis excellentis vel

elanguescentis, quae tempore roseusculorum Xaequantur, velut ad statum indisserentiae, ut aiunt, reductae. Constitutio menstrua quovis mense revertitur, quatuor correspondens phasibus Lunae, terram ellipsi parum excentrica circumeuntis Luna οὐ et plena Osserunt extrema culminationis selenicae puncta, quae invicem Connectuntur cyclo Lunae crescentis et decrescentis. Propter minus manifestum, licet indubitatum, influxum sub ordinati hujus Sideris super terrigenas, etiam periodicae metamorphoses, quas sub ejus conversionibus in spatio et tempore processus vitalis patitur, sensus acile effugiunt, nisi receptivitatis nervosae altior gradus evidentioribus reactionibus concitandis aveat. Quatenus Luna nova cum imperio diei, et Luna plena cum illo noctis congruit, essectus homologi esse deberent. Si vero perpendimus, quod tempore ovilunii concursus sideris nocturni et super terram notabiliter gravitantis cum luco solari, tempore Plenilunii contra lux solaris reflexa cum

noctis caligine concidat, supponere fas est, ipsum Lunae influxum a diurnis phasibus plurimum gubernari, atque modis cari. Id saltem in typicis ebrium, maxime intermittentium oscilIationibus satis adparet Etiamsi hac in re hodie quo nil positivi proferri possit, id tamen sine erroris metu ad severare sors licebit Lunae imperium potius celeritatem et periodicos circuitus motuum vitalium, sive Thum, quam

eorundem qualitatem et intensionem, seu characlerem sermutare ). Constituti annioersaria quater mutatur in anno, juxta

variam telluris circa Solem gyrantis distantiam et inclinatio-

72쪽

nem. Olaris antitheseos extrema solstitio aestio aphelio), et Femali perihelio respondent, atque charactere morborum NerVOSO, Sthenico, vel arterioso, hypersthenico inflammatorio comitata incedunt. - emipore aequinoctiorum, quo potentiae e diametro Oppositae veluti X aequantur, ac in pro cessu vitali reproductio organica magis actuosa evadit, intermedium sere emicat morborum ingenium, tam influxu sele nico, quam conversione telluris quotidiana, ipsiusque atmOsphaerae injuriis diversimode modificatum, cui febres intermittentes gastrismo, vel cache i consociatae, responderit. Observationes de hacce permutatione λατα ITAISM S epide natae annuae adeo victae et inconcussae sunt, ut Caeculi re eos in luce media necesse sit, qui istam naturae ina nec sensibus perviderint, nec ratione sint consequuti Nemo sane melius et adcuratius Hippocrate hanc morborum Se Cundum tempora partitionem in aestisos, hy bernos , pernaleS, et autumnales digessit et ordinavit; nam Sectio III. Aphorismorum hac in re paene tota VerSatur. Constitutio demum stationaria MaΘεIrr73ΨύτεS plurium annorum cyclo circumscribitur, ast eandem pariter praeponderantium vitae manifestationum dichotomiam Osfert obser vationibus enim evictum est, modo erethismum, in iumque augus' rem modo reagendi iacultatem 'ioidiorem et 'oboris ualis incrementum diathesin illam summo unioersalem bicere, quae priorum instar e cosmicarum pirium permutata Ad Tερὶ scaturiat, oportet ) Quum autem, eque Solis, neque Lunae efficaciae se Orsim consideratae tribui possit e determinato potius eorundem Siderum concursu, diversa ad se invicem relatione dynamica, indeque oriunda essicientiarum cosmicarum παλλαγ' ,

73쪽

Quae supra jam prolixius exposui, ahundo confirmant, gravitationis telluricae vim intendi, Vel hebetari debere, pro

diversa corporum coelestium cum Orbe nostro intime nexo rum copula vel oppositione quo admisso etiam vitae robur et polaritas virium organicarum in cunctis terrigenis analogas oscillationes praebebunt. - Qualessuri quo igitur tuerint

Siderum ad se in icem necessitudin es atque com ersiones in spatio

et tempore, sive illae, quae Solis aut Lunae desectum progignunt, sive, quae sub transitu per nodos Orbitae terre Stris, aut sub variorum posituum concursu Aphelii cum Perigaeo, Plenilunii aut ovilunii cum Apogaeo aut eri gaeo, Apsidum cum unistiti O, Nodorum periodo, et s. p. locum habent, sive demum illae, quae adpropinquante quo

dam Cometa obveniunt psi), permutationum una cum illis in nostro planeta contingentium nullam aliam insimulare possem causam, nisi pariantem rapitalis et mutuae inter orbes coelestes a miractionis nisum, cujus e scacia in mutandis vitae humanae modis ex hactenus prolatis abunde liquet. ira 'ilatio planetica itaque ii ioersale illud mihi 'idetur esse Agens, illud Dioinum,

το θεῖον Hippocratis, sive Magnale et moniti

otii consillulionis talionariae conoersiones auscultant.

Conditiones geneticae constitutionis stationariae nunquam et nullibi deficiunt hinc etiam nullum est tempus , nullusquc

β Influxum, quem conjunctiones et oppositiones aliorum Planetarum super globum terraqueum exercere sorsitan possent, ceu problematicum hactenus excludere volui namque desiderantur hodieque experientiae, quae testarentur constitutiones epidemicas sub dato Pl netarum coitu mutationem subivisse. Quae a Valentino rutigero narrantur de pestilentiarum ortu, dum Saturnus cum Marte

aut ove in signo Capricorni vel Cancri coit Vide n' Se id id te ex Bis en diasten in de Dare Brandelabiirq, ei te 418ὶ,

aevum sapiunt Astromanticis somniis obcaecatum. Quamobrem theoriam artesii, catastasi stationarium unice e relationibus lectro- magneticis tellurem inter et proximos Planetas explicare studens, licet valde ingeniosa, mero conjecturalis mihi videtur. 7' In toto niverso latet spiritus quidam, quem Magniale magnum odicimus , qui sympathiae et dispathiae Iuno , confabulator, et actio- ,,uum Promotor xistit, ct rutioii cujus magnetismus, tamquam Persevehiculum , ad distans objectum extenditur. Paradox. 2. r. 12.

74쪽

locus, ubi oel momentanea tantum Genii stationarii absentia cogi fari posset. Verumtamen non insciandum, subinde circumstantia concurrere, quae illius intensitatem eum in modum hebetant, ut vel adtentissimi observatoris sensitius subducatur. Huc imprimis reserri meretur efficientia cosmicae, quao per hanc illamve conversionem in Systemate solari prolicitur, potestas e re so minor, vel repressa tantum Ob eminens constitutionis annuae, intercurrentis, vel climaticae domi nium. In primo casu processus vitalis internis magis auscultat imipulsibus autocraticis in altero influxu anni temporum, tempestatis, vel climatis hiar' EOFην obtemperare cogitur EXinde quoque intelligi poterit, cur tot accidunt Solis aut Lunae eclipses, quin dominans catastasis stationaria vel

minimam praebeat mutationem. Ipse demum Silus geographicus plurimum conseri, ut constitutio stationaria manifestius in uno loco adpareat, obscurius in altero. Priorem casum in

locis centralibus, secundum juxta ea tremam peripheriam illius plagae super quam data constitutio stationaria Nienditur, Obtinere, ratio Suadet. Cum prima causa motrix, saltem quoad formam, nec semper eadem sit, nec aequali recurrat temporis intercape

dine cum insuper pluribus subjiciatur variationibus , pro uticum aestate Vel hyeme, cum vere vel autumno, cum die vel nocte, cum Luna plena Vel nova congruat, istiam permia lationes, quas processus vitalis inde sortitur, sive diatheses morbosae stationariae neque in circuitu et duratione, neque in charactore adeo strictam et constantem'sterro Possuri regularitatem, qualem caetera constitutionum epidemiarum genera, intercurrente excepta, observant. Id medicorum Observationes ad amussim confirmant. MOX enim Jiara ITAIt stationaria per duos tresvo tantum annos perdurat mox ad octennium π),

o ultra ' ' protenditur.

77 Sydentiam, Schedula moniloria de novae febris ingressu In ejus Oper. Di edicis Genexae 1737. Tom. I. pag. 354.

75쪽

Ηuitis modi mei silas durationis et characteris, quae constitutioni stationariae competit, vel est realis, vel solum adparens, et a sequentibus dependere videtur circumstantiis:

1 Quod subintrans constitutio stationaria gradus mitioris admodum leves in organismis producit effectus, hinc ejus ingressus adtentioris etiam medici aciena effugit. - 2 Quod

nova epidemia stationaria quandoque cum constitutione anni versaria ad altiorem gradum evecta concidit, quae si ejusdem sit ingenii, uti saltem sub ingressu semper evenire solet, hanc ab illa distinguere vetat ' '); si vero successu temporis et erogeneam indolem contrahit, prioris intensitatem quodammodo elidit, ac tanto facilius praetervidetur. 3 Quod grandi mundiales, quae sibi succedunt, vicissitudines non Semper adeo eieronymae sunt, ut constanti lege post Siderum conversionem, qua gravitationis planeticae nisus intenditur, subsequi necessario debeat status e diametro oppositus Plures enim et diversae esse possunt circumstantiae, quae unum eundemque producunt gravitationis modo auctae, modo imminutae essectum, atque sibi immediate succedere possunt, quin eorum ortus laudamentalibus natu rae legibus adversetur, V. g. eclipses, cometae, transituSterrae per nodos orbitae, variae Siderum systematis Solaris conjunctiones et oppositiones. Tali pacto evenire quoque Potest, constitutionem recenter ingressam homonymum sermo emorientis ingenium induere, quo in casu una eademque S Sevidetur niaras rasi per longius protracta tempus.

anno 1 5 ad 1785 in edinania septentrionali laaracturum stlienico iutridum , ab uno 1785 ad 1803 nervosui et pituitosum dominatum habuisse refert.

76쪽

statio lanias huc dii in stabilire liceat 'ra asthesia in ut potecum te roseashia, quena passim noroosum a. ollant, et byci sthe-iticum cum an iopathia, sive ii lammatorium pag. 2.) eatenus etiam, docent omnium primo artesio, successi nonnisi secundum leges antinomiae, sive contrarietatis fieri poterit, ita ut semper constitutiones Oppositae indolis semet XCipiant, transitus nempe constitutionis nervoso asthenicae in inflammatori, hypersthenicam , et vice versa. Utrum Vero sub ejusmodi conversione, uti te se suspicatur '' , 91idam character intermedius subnascatur, cum praepollente ossicientiae cons Ormatricis et vitae plasticae energia, qui Similia offerret indisserentialis syntheseos extrema, a ConSti tutio annua aequinoctior una, et quotidiana crepusculorum,

hodieque determinari nequit. Quamobrem decidere non ausim, an constitutio epidemica astrica, quam Stoli, Iet-ten, Lent in Bernili ''), aliique memorant, vere Stati Ο-naria originis cosmicae dici possit, an vero potius modifica tionem epidemiae annuae, vel intercurrentem epistem iam Citra morem protractam et vaste dissus ain originis telluricae praebeat. Qui plures species constitutionis stationariae admittunt, eam aperte cum aliis epidemiarum generi laus annua

et intercurrente, confundunt. In huncce errorem prae aeteris

incidisse Iuno horum, quilibet intelligere poterit, uni seX genera constitutionum ab illo stabilita paulo ad curatius ierpendit 'in). Idom dictum est de constitutione rheum alica et calari laali, a clariss Autenrieth perperam ad lationariae dignitatem evecta ' ). Utraque, semper Originis telluricae sive almosphaericae, ceu constitutio intercurrens eoit

Clar Boii lit sch pri inus la auoc dictio tomiani exi, ressit, constitutionem adni illens iustaminatoriam et Putrido Gicrvosam , inera duC-

tus experientia. Vide jus p. it.

77쪽

texunge; Constitution considerari debet, lurimum in veram ex

candescens epidemiain. Eiordium no a coinstitutionis lationarias iere semper cum homologa constitutione annua concidero solet, ita ut genius sta tionarius hypersthenicus hyeme vel vere, asthenicus autem aestate vel autumno primas agnoscat radices. olia insuper observatio communis est, quod ingrediemi quadam catastasi almoVhaerae insueta, - V. g. aeState praeter morem servida, sicca , Omnibusque entibus organicis infesta, vel ex adverso hyeme rigidissima, ac iusto longius protracta, mori Solum consillumi morborum anniseersaria, evro-aSthenica, vel angi Osthenica, altiorem adipiscitur gradum, astiusque domiti tum, Se letiam ultra praesaeos limites protrahitur, et quasi in constitutionem stationariam transit, Ousque plurimum perduraturam, O nec per novam et oppositam quandam sera Acisi induciae conditiones invertantur. Ἐjusmodi conversiones anni temporum insolitae, dicet temperie gradus , seu AcesSu Caloris et rigoris, palmariam ibi ludat partem, is fortuit is in ipsa tellure contingentibus vicissitudinibus difficulter con cipi possunt, sed potius altioris cujusdam rex olutionis grandi mundialis essectus esse videntur. Ita v. g. jam summi ori scio telis 'si aevo veluti res nota habebatur, stellas crinitas proximam sistere causam, quae quidem opinio hodieque a

multis, et sors non sine ratione defenditur. Ne tamen Come iis nimia, ut vulgo seri solet, tribuatur efficacia. Permutatus vero character Constitutionis stationariae veluti co Ussec ius ejusdem causae universalis habendus, quae extraordinarias anni temporum ac tempestatum conversiones determinal. Meteorologiae studium indefessum etiam hac in o nova dissundet lumina. Quotiescunque evolutiones cosmicae insolitas atque in signes in atmosphaera ipsiusque telluris penetralibus coiici laverint turbas, quas anni temporum tempestatisque alio ma Meteorol. Lib. I. Cup. VII. 5

78쪽

liae, inundationes, terraemotus, Vulcanorum Xplosiones, meteora Varii generis etc. sequuntur, tunc unacum constitutione stationaria originis cosmicae etiam intercurrens originis telluricae copulabitur. Prior momentum pro egumenon, altera procatarcti cum largitur, e quorum conflictu epidemica generatur lues, tamquam morbus populi Tolf5franshei 0, qui mox ad eam, ubi ortum duxit, plagam circumscribitur, mota juXta generalem, quam Conversiones cosmico telluricae se qui solent directionem, ab ortu ad occasum, dissunditur, exemplo In Juencae, Anno 1732 totam Europam pervadentis. Quemadmodum autem certa morborum sporadicorum genera in singulo homine sub adversis circumstantiis contagiosum extricare valent somitem cita quoque morbi populares , licet in exordio progenie mere atmosiphaericae fuerint, sub sinistro circumstantiarum concursu in veram contagionem dege 'neraΓe Consuescunt , quae eatenus tantum directionem ab

oriente versus Occidentem sequitur, quatenus prophases luis matricis eidem adstringuntur. Xemplum praebet Mors atra saeculi XIV. atque holera orientalia currentis aevi Contagiones per simplicem omitis translationem dissus ae nullam observant directionem, nisi eam, quam ipsis fortuitae hominum Communiones conciliant.

Quousque character epidemiae stationaria a simplici virium cosmicarum permutatione, ah infracto videlicet vel aucto gravitationis nisu dependet , cardinales tantum vitae manifestationes, seu fundamentales Oscillationum organicarum motores, sensibilitas nimirum et irritabilitas, justo majorem vel minorem energiae gradum adipiscuntur. Inde dichotomia

pura constitutionis ner OSac, Stherii ac, aluus in flammatoriae, by persthenicae, eluti ci pus graintationis fidei uni infractae oel adaucla . - Quod si vero aelluri Cae una concurrant potentiae,

suae jam cum singulis et determinalis systematibus organicis atque visceribus specialem necessitudinem habent, etiam character lationarius cum eminenti proclivitate in passionem unius alteriusve sphaerae Orgo iis mi hepatis, culis pubi O-

79쪽

num, vel stulae astro intericae incedere poterit. Huius generis forent exempla de epidemia Stationaria asthemcο-putrida, qualem Lentinus per plurium annorum seriem ab

anno 1756 usque ad annum 1785 '' et pie defunctus Parens ab anno 1785 usque ad annum 1 9 in Vothynia, o dolia et

Ucraina 'i observavit, nec non casus constitutionis astricae, quam praesertim e tolli scriptis desumere licet ''), ubi vices epidemiarum ab anno 1775 ad 178 recei

sentur.

Quemadmodum character constitutionis stationariae Omnibus morbis epidemicis alius generis atque elidemicis sese immiscet, easque, ut tolli verbis utar, in suam potesta tem redigit, ita etiam ille ipse omnigenas a statu atmosphae rae, vel climatis qualitate contrahere potest, imo debet modificationes. Conversiones uranicae, utut altioris ordinis sint, a legibus vitae telluricae temperationem nanciscuntur;

et vice versa.

Licet vicissitudines cosmicae, quibus tenor reciprocae Siderum gravitationis augetur, vel minuitur , aliaeque in nostro planeta mutationes es sciuntur , transitoriae tantum sint essectus tamen, quos in terricolis ponunt, per satis longam temporis intercapedinem durare poterunt, et quidem eousque, donec actam impressionem nova atque priori opposita deleat Analogum phaenomenon quotidiana offert praxis in plerisque morborum casibus, in quibus causa etiam ablata essectus morbosi diu persistunt. Impressiones sorin secus illatae, et si confestim removeatur prophasis, tantam saepenumer in organismo vivo exerunt efficaciam, ut moX oscillationes hi suscitent continuas, mox opportunitatem inperiodicas impertiant reactiones , absque novae causae inter Ona id Septrage III. h. 2. soth.

Val. ab Hiidenhraud Ratio medelidi in Schola practica in

dobonensi Pars altera. 1813 pag. 160.' Stolli Ratio medendi Tom. I. III.

80쪽

Ventu uapte ponte recurrentes, exemplo febrium intermit

tentium.

Omnes constistitiones cosmica determinatis, vel plane periodicis recurrunt circuitibus, variisque Siderum revolutionibus in tempore sibi succedentibus respondent. Ad nutum Oscillation una grandi mundialium continuo mutantur, in Cipiunt, invalescunt, vigerit, fatiscunt, ac subintranti dominio lucum cedunt. Opulant igitur id eam motitis, unde merito constillitiones temporales et mobiles dici possunt 'p). Quo a ostio sequitur, eas in motuum vitalium intensitatem, celeritate iii et circuitus rationem plurimum influere lupi a proinde Siderum Conseorsiones myicis quoquo corporum organicorum oscillationibus consociari debere. 97us autem , ut cum G ad erui loquar ''), est ordo intentionis et remissionis retυπος ἐς τά- Si ἐπὶτ a se is δεα ανεσε S), qui, si ratis temporibus re currit, periodi nomen nanciscitur Item δος). Quotidianae

morborum, et maxime ebrium exacerbationes et remissio nes rotationi telluris circa axin periodicae ebrium intermittentium accessiones, aeque ac septenarius in acuti pyre-xiis cyclus, motu Lunae circa tellurem correspondent Variatae anni temporum Phases, et una cum illis permutatae constitutiones universariae mox continuo, mox intermittentitypo patrocinantur, prout vel solstitia, vel aequinoctia tan gunt Quoad constitutionem stationariam e generalibus physices et nos O genia legibus , quas hactenus enucleare, vel saltem adumbrare studui, sequens stabiliri potest corolla rium quod constitutio limpetrathonica, cum excessu irritabilita tis vasorum, quae sub dominio Praeponderantis gravitationis telluricae viget, continuo, - constitutio asthenica vero, cum excessu sensibilitatis, cujus ortus et dominatus cum elanguida gravitationis planeticae efficacia conspirat, Illo inter-