장음표시 사용
101쪽
do sublatorum Vasa Viderimus concreto
sanguine occupata , talia a) putabimus fuisse per morbum i sebrisque calore gru mum Sanguinis solVi, qui aquae resistit b)ardori ebullientis i si c) uti calor ingens , ita febtilis oesus sanguinis naturam Coa tialem auget Qui vero febris frigore poly-
docens , de Generat. anzmal. exercit. s1. in hominibus vivida constitutione praeditis missum sanguinem alba obduci crusta . Quae quidem parum constare viderentur cum iis , quae Halesius tradidit , loc. cit. pag. 89. dicens : In robustis vividisque corporibus magis concoctum attenuatumque cerni sanguinem : nisi si cum Har-veo , loc. cit. credideris jure ne meritoque, an secus, alii viderint ) crustam , qua missus sanguis tegitur , magis spiritalem esse ejusdem partem . Adeo inter opinionum commenta, obServationumque repugnantiam nutare cogimur , Si sanguinis naturam definire velimus , ejusdemque concretionem in vasis viventium defen
a) Unde non mediocrem mihi dubitationem afferunt anatomicae ejusdem observationes Salii , Fernelii, Pavii , Willisii , Thom. Bartholini : quasque collegisse Sachsium apud Halterum legimus lib. cit. ferit. I. f. 3. quasque demum ex Boneti Anat. pract. f. I 9. Isos. Is O8. ISO'. I 673. 673. 684. citat Wolfius , Physic. Hippocri pag. 2s9. seq. b) Imo firmius idem coit si omnino ebullientis aquae fervorem attigerit , Halter. Ioc. cit. ferit. Σ. . 6. Confer experimentum Pastae , adductum in epist. ad praestantissimum FranciScum Roncallum , extante in ejusdem reston morias L. Pag. 263. Halter. Ioc. cit.
102쪽
pos in corde , vasisqUe majoribus excitari arbitrantur ; in quorum numero nobilissi mus fuit Smietentus considerenῖ , quaeso,
non eosdem debere scbris calore liquari , propterea quod pars alba sanguinis, qua a) polypus constat , quin ipse cordis , &aneurysmatum polypus si cum aqua multum ebullierit , non dissolvitur . Simul etiam animadvertant , Vi cordis pulmonumque ut est opinio Senaci b polypum
sa) Petit. Ioc. cit. 1732. pag. m. F42. SenacUS, lib. III. cap. 4. num. 4. HaentUS , Rat. med. Part. 2. cap. 7. Fieri ex parte alba sanguinis posse cordis fibrosos polypos , Telchineyero , de Polyp. num. IO. consentit Halleius , Ioc. cit. O. 21. Hoc idem videtur opinatus Μorgagnus , dum in suspensis & grumos , &polypos gigni in capitis vasis , & reliquis sanguinis alveis putat , si sanguinem habuerint proniorem ad coagmlatronem , epist. XIX. art. Io. Cui quidem ultro assentior , modo ne . antequam SuspenSus moriatur homo , velit ejusmodi concretiones gigni . Siqu dem , si quibus legibus sanguis movetur in homine , iisdem moveri ponamus in canibus , collo in laqueum inserto , hos interire mihi certo constat , priuSquam ullum concretionis inditium in eorum sanguine appareat . Porro non coagulatur parS rubra sanguinis , nisi ope ejusdem partis albae , quae est vinculum rubrae , uti post Har-Veum Petitus , & Senacus adnotarunt assentiente Μorgagno , epist. XXIX. art. 2 6.
b) Vis magna est, inquit hic auctor lib. III.
cap. 6. Πum. 4. coaesonis albis sanguinis partibus. Brevi namqze inter se cohaerent , corpui Iuc creant durum , ela-
103쪽
99 non dissipari , sanguinisque demum missi crustam a) saepe adeo coriaceae esse indo
lis , ut vix dividi scalpello queat , & vix
sticum , membranarum speciem interum prabens retifo mium , quod non caloris minus vim , quam cordis , ar- aeriarumque eludit nifus . At idem ipse , loc. citi cap. 3. num. . Vidit frigore coactum ranarum sanguinem , dissolutum fuisse restituta vi cordiS . Si igitur concretio sanguinis vi solvitur cordis , qui fit , ut vis eadem cordis concretionis ortui non officiat ' Secus ea ipsa vicordis aucta , sanguineque Vehementius ad vasorum latera alliso , secedere a rubra , cogique partem albam , ait , sanguinis , loc. cit. cap. q. num. 12. aeque ac Siquis bacillo hunc quasset: quamvis is idem censeat,l- c. num. I 3. motu vasorum effici quominus lymphas rectius pars alba sanguinis ) separetur a ceteris partibus : talemque motum permixtionis paratum sanguinis ctanctarum caussam esse principem . Et postquam dixerit. ioc. cit. ad Sanguinis concretionem plurimum conferre vasorum inertiam : vasorum inertia , quam affert syncope , quaque horis aliquot vis ferme cordis extinguitur , Saepe Sanguinem non censet concrescere . Ita fluctuemus & vacillemus oportet , ipsique a nobis quodammodo dissideamus , si cordis polypos grumosque sanguinis in viventium vasis sustinere placet . a) Halter. lib. V. sect. I. O. 8. Μissus sanguis in massam pene tendineam abiit, apud eundem , DC. cit. s. 9. Phlogisticam crustam sanguinis vix transcindi novacula adnotat item Haenius , Rat. med. pari. II. cap. 7. Crustam missi sanguinis adeo tenacem , & sectioni resistentem affert Μorgagnus , epist. XLIX. art22. ut 3 ix ac ne vix quidem scindi potuerit .
104쪽
Cum igitur minime verisimile sit, dissolvi cordis palpitatione polypum , natum in syncope , ut sibi persuadet Smietentus a) , nec calore aucto sanguinis , ut modo dictum est , sequitur , ut & qui febris frigore gignuntur polypi , maneant neceSSesit usque ad eX tremum vitae diem quemadmodum de nonnullis eorum arbitratur Smietentus).& si qui permanserint, quod non equidem arbitror , saltem rarissimos eos dicant, & sine signis incidentes polyporum . Ullum enim post febrilia frigora his signis assici , quis unquam viderit Z
quorum desectu , quomodo iidem polypiaSSerendi Zq. XXI. Quid nunc dicendum de polypis , qui coeli creduntur figore creari, qui an mi defectione , qui b) timOAE , mxAUAE ,
a) Comm. in Boerrhaav. rom. I. pag. 68 . 9 ILPag. IT b) Terrore, dolore, moerore Ve accedente, aortam, arteriamque dilatari pulmonarem , in iisque insistere ac coagulari sanguinem , Opinatur Senaeus , lib. rit.
105쪽
s. num. 2. at neutrum satis probat : nec si quis primum probet , secundum Sequatur neceSSe est . Sanguis enim in Varicibus non concrescit , ut perspicuum est ex earundem inci Sione , neque in turgentibus haemorrhoidalibus Venis , neque in iis quae admodum intumuere ob devinctos artus: certe ipsi nundum concretum his in locis sanguinem vidimus . Qui igitur san-Τuinem in perterritis mittunt , ut concretum dissol-Vant , ut natos dissipent polypos , videntur ii magis conjectura , quam re atque experimentis duci: ut si in ranis eximius Halle rus & sanguinem venae sectione incitari , & ejusdem concretiones solvi saepe deprehenderit , verisimile sit utrumque horum alio , non ad Sanguinis misSionem esse revocandum . Potest enim aut ranarum cruciatu , aut internarum quarumdam , externarumve partium nisu , aut ratione incognita quaque alia effici , ut sanguis multo celerius cieatur . Quoties animal terretur, inquit de Savvages i. c. pag. 23 scalpello anatomico , corpus tremit universum. Μicant arteriae in equo bene se habente sexies & trigesies puncto temporis : Vinculis vero cultroque vexato territoque , quinquastes , sexagies , imo centiuS Saliunt , eodem temporis spatio , Hales Hamastatiq. p
3. num. 2. Et Si demus Venae Sectionem caussam eSae ,
cur sanguis in ranis incitatius feratur : ne per eandem celerius moveatuν in homine , vehementer potest dubitari : eo quia Hallerus, Minoir. I. pag. m. in Seipso febricitanti pulsum perceperit nec tardiorem , nec frequentiorem esse factum , dum sanguis mitteretur,& simul ac missus fuerit : animadverteritque Senacu , lib. III. cap. 6. num. 3. pulsum vena secta fieri debiliorem : & quamvis idem auctor , lib. cit. nu G. 2. percipi scripserit frequentiorem : debiliorem tamen effici non dubitaverit. Pulsus porro frequentia , si robur sortitudo absit , sanguis non incitatur . Aliter in i m
106쪽
nis i Hercule nisi dixeris minus tamen
ribundis , inque debilitatis exanguibusque corporibus , in quibus quam creberrimi, & quam minimi sunt pulsus , ut ViX tantillum sanguinis e corde s si modo ciuid ejusdem singulis hujusmodi contradiiunculis cordisqucat ejici ) expellatur : incitatius ferri contra Halesii
experimenta lib. cit. pag. I . num. s. dici deberet. Accedit Halterum eundem , loc. cit. post de Sau- vages , Disis fur P inflamm. num. I s. pag. 267. & Se nacum , lib. cit. cap. 8. num. 8. censuisse sanguinis misione cordis vires minui ; ex quo & sanguinis motum, qui cordis respondet ViribuS. Unde venae sectionis emanat utilitas ad febres , & ad sanguinis prosu-sionem , eodem auctore loc. cit. pag. II 2. non tamen puto omnes , sed quos Sanguinis redundantia parit, aut impetus. Demum ex ipsius Halteri experimentis, quae legi queunt, loc. cit. pag. II 2. II 8. II9. Scever. I93. num. T. itemque ex iis quae Senacus protulit, lib. III. cap. 6. num. 7. quamvis ab Hallerianis, pag. II et . adductis dissentiant) cvinci potest , vires cordis Venae sectione minui, Sanguinemque retardari , modo ne vasa nimia plenitudine laboraverint. Deinde vel in ipsis ranis non modo sanquis retardatur in vasis , dum e venae aut arteriae vulnere fluere desiit , sed etiam dum adhuc effluit : quod tum ejusdem concretio indicat, qua Vulnus creditur obturari , Ha Ller. DC. Cit. pag. ΙΙΣ, ΙΙ6. & passim alibi, tum membranarum arteriosarum contractio , quam idem Halle- Ius , Isc. cit. pag. ΙΙ7. vi mortuae tribuit , ut qui vivam haud scio an merito ) insectorum Vasis deneget , ever. 66. V s. 76. 8Ι. I 2 O. I 32. I 7. num. s. In homine quoque pluries sanguinem idem ait supprimi, lib. cit. Vag. IO s. e vena ductum , Vulnere non obligato . Quod accidere videtur posse , quum Vim sanguinis non tantum vis superet cohaesionis , qua sanguinis
107쪽
Aonantur particulae , quantum Vis ea, qua Vasorum incisorum ora ipsa in se coire nituntur. Quibus cognitis si morae sanguinis, aut retardationi mala tribuas , quae timor & maeror affert , quae equidem minus ad sanguinem referam , quam ad perculsas perversasque cerebri nervorumque fibras : cogites velim , quanto pluris faciendum sit aut meracioris vini poculum , aut corporis exercitatio, aut frigidae cyathus a Boerrhaavio propositus ad fibras excitandas , liquoresque quoslibet agitandos atque ciendos , quam venae sectio . In timore enim , ut notat Halveus , de
guidius & infirmius pulsat . Hoc excitamus frigida extremis partibus allusa in animi desectione , quae non prodesset , si sanguis in hoc morbo concresceret . Sic Celsus , lib. III. cap. I9. ad recreandos cardiacos periflatum consulit patentibus fenestris, ejusdemque jussu, lib. cit. cap. a 3. epilepticus Super caput multa aqua frigida perfunditur , itemque attonitus , ut quae ejuS-dem cordis validissime excitandi vi polleat , Idem lib.
cit. cap. et O. Corporis Vero exercitatione liquet cor Ve. hementius & celerius moveri, ut si sit fortior, HaleslOC. Cit. ex . Ia. Pag. 6'. cor Vicies & centies Vibret ,
dum homine quiescente , quinquies & septuagies mi
a) In momentanea vasorum quiete partem albam sanguinis suum nisum sequi , ait Haenius , uti ante diuetum est , Rat. med. pari. II. cap. I. ut in educto sanguine : quum videlicet , puto , alba crusta obducitur . Ait etiam : si quies oritur in humorum circuitu ut interrore , conspectuque rei horrida , is animi dosectione , sanguinem solidescere incipere . Ait item : minima cordis arteriarumque quiete , fauguinem solidescere . Ipse ex clarissimo auctore averem scire , si Viveret , cur in sempiterna mortis quiete non similiter pars alba sanguinis
108쪽
IO liquefieri sanguinem , Vicissim generari ia
suum niSum Sequatur , nec sanguis solidescat. Siquidem observationes extant , eaeque haud paucae , apud accuratissimum Μorgagnum universi sanguinis in cadaveribus fluidi , ut patet ex indice pererudito ejusdem Operi praeposito Visorum in cadaveribus , voc. sanguis suidus . Scilicet sanguis talis omnino in mortuorum vasis deprehenditur , qualis e venis viventium fuerit ductus . Nimirum is in lagena si haudquaquam concreverit , manet itidem in cadaveribus fui lus : in ea si colverit , in his pariter occurrit coactus , Si crustam missus ante mortem edidit , polypos etiam gignit in mortuis . Quae tamen ut constent , tum sanguis iis legibus mittatur oportet , quibus mittendum docuit Pasta , Epist. de Cord. polyp. num. XV. pag. 6 I. seq.
tum aliquot horas immotum sinas cadaVer, neceSSe est.
Sapientissimo Haltero , lib. V. feci. I. I. II. CauSSa polypi videtur ponenda in aliqua sanguinis in vivo antimale quiete , quAE cumque ejus quietis caussa fuerit; binaque A. Pastae scripta citat , ut Lectoribus videri queat Hallerianae assensus opinioni , atque hoc pacto apertesezum pugnans , quippe qui polypos in vivis refellere
studeat, eorumque ortum tantummodo , qui mortem subsequuntur , explicare. Pastam porro aliter non fuisse opinatum , non video , non modo in indicatis ab auctore locis , sed nusquam alibi : eique est condonandum , si in tanta rerum , auctorumque ubertate non potuit singula, qua solebat, diligentia recognoscere.
b) Adde , in animi defectione longa vehementique , in hystericis suffocationibus pertinacissimis , quae Persaepe Occurrunt, & in quibus cordis arteriarumque motus si ex toto non deletur ut perperam quidam putant ) certe non percipitur, si polypum velis gigni. quo , quaeso , pacto , temporis puncto nam tantillo temporis spatio homo solet restitui ) eundem solvi . dissiparique existimas posse Θ sin minua , non Video
109쪽
destrui polypos, illud non facile intelliges,
quomodo manere polypus queat , & signa deesse adscribi polypis solita . Etenim simul ut homo convale-εcit , statim pulsus , qui secundum naturam CSt , redit , & ceterarum partium Vitia quaeque recedunt. ConcreScere persaepe sanguinem vel in integris eorporibus II alterus existimat , exper. 2. O. Hum. 6. eun denique deinceps solvi posse . exper. 6. 7. 6O. 93. dcae s s. Dubium tamen mihi est, exquisitae ne Veraeque sanguinis concretiones fuerint, quas Vir insignis memorat , an species tantummodo & simulacra earundem: cujusmodi videntur esse quas idem Vocat , Immoin I.
c P. 3. Pag. s s. coagulum te plus simple ; quasque profert exper. 6. I. 88. & Is 2. Quandoquidem is idem docuerit , Phys l. lib. VI. feri I. J. 27. sanguinem arteriarum parietibus , quanaxis aveat adhazere , iis tamen non adhaerere in vivo Sanoque animale. Quin etiam neque ad arterias intus asperas , inaequales, rigidas, osseisque squamis obductas : ubi aut nulla aut quam infirmissima est lateralis pressio : fere non inhaerescit , ut exempla testantur , etiamsi partes albae sanguinis , quarum ope is concrescit, segnius moveantur, quam rubrae, iterque suum procul a Vasorum axe, in quo sanguis vehementius cietur, conficiant, Halter. Per. I 3 . Quomodo porro verae polyposae concretiones queant solvi , vix ac ne vix quidem intelligo , si verum est quod vim caloris non minus quam cordis eludant, ut docet Senacus , lib. III. cap. q. num. q. is , qui praeterea ad Vim cordis , qua cietur agitaturque sanguis , visendarum fibrarum ortum revocat , quibus polypus gaudet , & crusta sanguinis ejusdem ipsius ludicio vacat : cum tamen ex Μ angelo liqueat , cui est assensus Halterus, lib. V. seci. I. O. 0. missum Fanguinem in massam pene tendineam abiisse , fibris implicatis ut iam. Itemque si Terum eit quod trῆdit Halterua,
110쪽
I os quomodo tot revixerint a) fuerintque reis
loc. cit. O. II. compingi cordis motu, laboreque polypum : quo ferme pacto opinatur Ruyschius , obf. anat. 28. pag. 2I. uteri Placentulas vel rectius fortasse. meo judicio , polypOSas sanguinis concretiones in utero , nam placentulae longiori in eo mora putrefieri ut plurimum solent ) ab utero comprimi , ut non solum
carne musculosa Solidiores evadant , verum etiam forma & magnitudine uteri naturalis exteriorem faciem adaequent' .
Non igitur remanet , nisi putrefactio qua crustam sanguinis dissolvi Senacus Voluit, loci cit. num. s. quae polypum , quae grumum sanguinis solvat : qua solvi hunc ipsum SchWenheus , & Pringleus viri praeclarissimi adnotarunt , apud Halterum lib. cit. Dct. a. I. 7. At quotus quisque erit qui putet sanguini putredinis ope dissoluto eam naturam superesse , quae cum
humani corporis integritate consistere queat 3 ut optime acer rerum humani corporis investigator Hallerus existimat , Ioc. cit. J. 2O. Ex quo , ni fallor , nec ec-chymosim putredinis vi dissipari mihi videtur, ut fert
opinio Senaci , lib. III. cap. . num. I . maluerimque per eam sanguinem Sub cute non effundi, sed in cellulosa transire vascula , unde Saepe tumor oritur .& fuscus cutis color , quem sensim in Viridem , deinde in flavescentem, tum in eum , qui naturae conSentaneus est , mutari cernimus .
Quocirca quoties legi apud Halterum , lib. cit. Ioct. 2. S. I. de grumo illo essust sanguinis ex praecipiti casu ab alto contradii in cellulosis musculorum ossiumque intervallis, pondere unciarum duodecim , putrefactionis ope fuisse dissolutum , sanguinisque orbi restitutum : toties mecum ipse cogitavi , an tumor ille , magnitudine quasi caput alterum aequans , ad id tumorum genus redirri posset , qui non e sanguine gignuntur effuso . sed ex arcuata distentione fibrarum .