De sanguine et de sanguineis concretionibus per anatomen indagatis et pro causis morborum habitis quaestiones medicae

91쪽

midatum illam grumum Sanguinis ortum fuisse homine Vi Vente , sed SiStendo tantum sanguini mirifice congruere ingeniose

men utriusque Sententiae devinctarum arteriarum exempla repugnant , quae Μorgagnus protulit , epist. Aixart. 2 . 2s. 26. Imo ne concreScere quidem , ut post

Italpighium , Op. postis. pag. I . Halleriis putat , facile crediderim : nunquam enim in devinctis vaSis , ut

Saepe Saepius expertuS Sum, concretum eundem sidi.

Quin neque perpetuo concrescit in cadaverum vasiS , ut observata restantur Morgagni . Siquidem is tantum Concrescit , CujuS pars alba eiusmodi fuerit , ut Solidi tatem eidem valeat impartire . Immotum pariter , nec tamen probabiliter Coactum, eundem fuisse ex ejusdem

ipsius ΙΙalleri experimentis disci potest , Μ moir. I.

pag. 66. 9 1 tum etiam exper. I f s. Is . 16 T. I O. III. Contra Semper concrescit, qui concrescendi vim habeat , si vasorum motus , quibuS continetur, ex toto extinguatur . Hinc a morte cogitur ob deletam vim cordiS, VaSorumque . Cogitur similiter in va- Sis gangraena tentatiS , Si ea mortua fuerint & computrescere ceperint . Quae vero Sic est pars corporis C mortua , ut arte queat , aut natura restitui , veluti cum ira ulta nive obtecta reviviscit , quae frigore obriguerat mortuae Speciem praebens , sanguinem in ea concrevisse aegerrime affirmaverim . Non enim probabile videtur , partem quampiam corporis reStitui , si sanguis concretus jam eSt , neque hunc eundem inmotum cieri nivis accessu . Quoniam qui calente aquae vena incisa excipitur , frigida affusa , citius in fibras albamque quasi lanuginem coalescit . Eadem ratione si sanguis factus erat trombotus in an eurysmate ρpurio a RuySchio propoSiro , Obs. anat. 2. Pag. q.

credibiliter is arteriae tractus , quemadmodum irachium , gangraena fuerat corxeptu. .

92쪽

Imagis quam probabiliter putat , dum resectam arteriam cunei inStar eo censeat Obturari . Cujus haec sunt Verba : FO a gr

mi , qualem Use describo , perfecte videtur in eorum fere trunco , qui post duos u que ad piginti , aut ad triginta ab amputatio ne dies decessere . Atteriam ipse cruralem Academiae tradidi hominis , mi femur quindecim ante dies exsectum fuerat , O

cujus inspici Agura potes. Non desunt , pergit idem , ) in

ga Aoenae curatione amputationum sanae partis exempla incruentarum propter ν agrumo sanguinis obturata . Quandoquidem non semper grumus intra fines conripit viatiatae farris , sed interdum penetrat urique

ad inflammatam . Utinam Auctor clarissi mus se grumum dixisset Vidisse in Vivorum corporibus arterias aflectae partis occupa tem , sanguinisque transitum prohibentem . Qui usque dum in Viventibus non occurrit , maneo in sententia , reorque polypo-SaS concretiones non esse inflammationis caussas , siVe adsit , siVe absit gangraena :

93쪽

me plane docuit mortuorum incisio . Neque porro affirmaVerim , dum quodpiam membrum praeciditur , sanguinem grumo sisti polyposo intra Vasa genito , sed Vasorum Vinctura , quam dexterrimus Paraeus protulit , aut instrumento

murmiquet appellato , quod proposuit Μο- relius . Haec sane sunt b) , non grumus

a) Pleuritidem in obstructione VaSorum con8iste re , pulmones adeuntium , Μ alpighius existimat , de cord. polyp. apud Μanget. Biblioth. anat. tom. II. pag. I 23. his verbis : Pleuritides , uno verbo , ultra acutam febrem sunt polyposae concrctiones in pulmonibus, ut ex cadaveribus oe extra Zo sanguine apparet : idque cum Μalpighio quisque , puto , vel jurejurando assirmaret . Se tamen in errore versari facile intelliget , modo si eorum corpora inciderit , quOS Supino corpo re pleuritis sustulit . Cernet quippe partem Sanguinis

polyposam , aut, si mavis , polypoS , in arteriae venaeque pulmonaris truncis ramisque insidentes majotibus ,rubram Vero partem sanguinis in eorundem extremitatibus: secus atque Μalpighius credidit, Posth. pag. 176.& vulgo putatur : ut ex ejusdem polyposae substantiae, aut polyporum sede , siquidem in vivente homine , quod mehercle non arbitror , polypi istiusmodi gene- Tentur , sint cordis potius , quam pulmonum morbi expectandi . b) Petitus loc. citi pag. 3Is. Vinctura enim , ut idem ait , Μemoir. 173 I. pag. 126. sanguinem sipit , vas constringendo , is occludendo , quemadmodum tiram mine saccum comprimimus .

94쪽

intus natus , meo quidem judicio , quae sanguinis profluxium avertunt , cum antea a) saepe in ipso opere Vel profusione Sanguinis , vel animae desectione morerentur . Et si quando sanguis non perrumpit ex resectis canum arteriis , id potius earundem b) contractioni tribuerem , contracto-

a) Celsus lib. VII. cap. 33. Profusione sanguinis

saepe rapi hominem ipsemet Petitus assirmat , loc. cit. pag. 287. cujus tamen nullum , ait , metum esse , si recte vinctantur vasa , oe torcular adhibeatur, loc. cit. P g- 3IS. b) Αdversari Videtur arteriarum resectarum contractioni constrictionique Lamorierius apud de Sau- vages Remarq. haemortiq. pag. 43. qui in reSectam cruralem canis arteriam cupreum tubulum , ne contraheretur , intrusit : dc nihilo tamen secius sanguinis profusionem sustulit, nundum exacta sexagesima horae parte . At arteria contrahi potuit constringique supra tubulum , & ita Sanguinis fluxum tollere . Potuit fortasse sanguis intra tubulum coire , eumque obturare . Potuit idem sanguis in membrana cellulosa coacervari, Schwenke apud Senacum lib. III. cap. . num. . atque

ita arteriam obstruere . Potuit effusus sub cute concrescere , aut cogi intra musculorum intervalla , arteriamque comprimendo supra tubulum , sistere emuentem. Ceterum resectam arteriam Sic contrahi , ut Sanguinis profusionem impedire valeat , Galenus docuit . de cur. rat. per sang. mis. Clas. 6. pag. I. inquiens : Tota dissecta arteria faepe numero imminens exsanguinis profluvio discrimen fustulit . Μorgagnus epist.

XIX. art. 3 . exemplum asseri . Recisas arterias se se contrahendo Sanguinem sistere tradit Haenius , Nat.

95쪽

9 rumque muSculorum compressioni , quam

cuipiam felliculiae , pellucido ,

aut concretioni demum a) partis albae san-

med. pari. II. cap. a. Non facile comprimi sanguinem nisi arteria tota dissecta in se ipSam coire potuerit , Scite exaravit experientissimus Platia erus, Instit. Chirur. O- a) Praeclarisssimus Senacus , lib. III. cap. q. num. q. Viscosiorem ait esse canum Sanguinem , Miod diit cile sit illos occidere arteriarum resectione . Viscosio rem itidem esse arbitratur de SativageS DC. citi experi mento innixus Lamorieriano , quod supra retulimus . Tamen experimenta id mihi persuaderi non sinunt :quia per ea mihi constat , caninum Sansuinem fere concretione multo infirmiori gaudere , minusque pro

pterea aptum esse ad resectam obturandam arteriam .

Quocirca gelatinam illam sanguinis quam pelliculant

scatur , is septum pellucidum la Fosse obf. pag. 73. apud Halter. lib. V. sem 3. 6. 2.) qua arteriae resecti

dicuntur occludi , aut succo conflari ex incisis tunica rum fibris emanante , ut Lancisius putat de Anediri P P. II. Pag. 98. aut e lynpha crediderim ex resectis ejuSdem vasi S elapsa , & circa arteriarum ora vulneris aut in ipsius mei oris concreta . Etenim dissicile est , istiusmodi obturamenta ad partem albam sanguini S re vocari, si animadverteris in uno e duodecim aut quindecim canibus sanguinem cerni albo cortice obductum, cum in uno e tribus aut quatuor hominibus , si rite sanguiS ducatur e Vena , crustosus apparere sit solituS :ut longe minor esse deberet profluvii sanguinis metus in hominum , quam canum vulneribus , si pars alba Sanguinis concrescens in vulnere , non arteriae Vin tu ra aut partium compressio , qua uti solemuo , utamur

96쪽

92 guttais, quae a rubra intra arterias secedat, easque indurescens obturet. Non enim duarum harum partium alteram ab altera di sjungi , & aut seorsim concrescere , aut in unum coire consueVit , nisi Vasorum pres

su nisuque Sublato , quorum quidem quassu partes sanguinis inVicem permiscentur , ejusdemque fluxio bellissime conservatur. Ex quo , puto , essicitur , ut neque polyposas concretiones in ligatis canum arteriis unquam Viderim , neque ex brachii venis arciissime deligati sanguinem ferri , ut quidam censent , aut grumOSum , aut ad funis modum Vasculum percutientem , aut cum frustulis permixtum polyposis , vel in ipsis pleuriticis , quorum miSSUS Samguis crassiori firmiorique cortice solet tegi , quapropter suspicari non deSino , cum sanguinem legimus e Vena apoplectici educi nequiVisse , non ideo nequivisse quia su rit concretus in Venis , aut quia fuerit Vena grumo Sanguinis obturata , vel polypo ;sed quia summa cutis tantum lacerata , Vena non fuerit incisa . Egre porro credide

que omnino necesse est , remedio esset Sanguinis pio.

susioni.

97쪽

rim qui ex incisis Venis extracti recensentur polupi, eos reVera polypos fuisse, quales e Vasis mortuorum a) saepissime educi mus ; maluerimque , si quando postpifo mia hujusmodi corpuscula intueri contigerit , ea aut in pinguedinis quaepiam frutSula , aut in concretiones effusi sub cute sanguinis , aut sertasse etiam in Vermes reponere , non Venarum , ut Borellus b) , aliique putant , sed cutis incolas .f. XX. Rem itaque maxime dubiam , quam vis a Galeno c) , Graecisque antiquioribus traditam d) , sanguinis concretionem in

a) Halter. Physiol. lib. V. sect. I. I. Io. 6 Centur. III. OV. A. pag. I99. 1sq. c) Fomentis utebatur frictionibusque Galenus ad

dissolvendi . in attonitis sanguinem , quem arbitrabatur fuisse concretum in vasis , de rat. vi L clag. T. Pag 27. Longeque ante eum apud Hipp. lib. de Morb. scit r. uum. IO. Syderatio ducebatur a sanguine , quem pituita coagulasSet.

d) Pituita frigida sanguinem , coagulat , Hipp.

de Vi t. acui. num. 39. Idem de Morb. I. num. 22. γII. num. 28. Idem de Morb. sacri num. 8. 9. IO. Atra

item bi e sanguinem coagulari legimus apud eundem de Morb. II. num. 6. Frigidae pituitae opinio , ejaS Re

98쪽

cari evolvique morbi queant , pro certa atque explorata habuisse videtur is, qui

b) scripserat sanguinem a frigo; exire morum , O aeris ambientis gelati , O sp

ritibus , ut in mortuis , destitui . Frigore coagulatum sanguinem haud semel se vidisse fatetur LeeuWenhoeckius c) ; nec

in pristinum cursum restitui caloris ope , sed cordis arteriarumque motu reVocato ,

observavit Senacus d) in ranis . At enim

sanguinis coagulandi potestas ad nostra serme tempora pervenit , ut Carolus Piso vir ceteroquin doctissimus , Ober. 1 cf. a. pari. 2. cap. 4. affirmare non dubitavexit , Se Sanguinis concretionem , sive congelationem invasis capitis observasse a frigore aqua in eo stagnantis klurima ; quasi aquae illud frigus in cerebro contractae sensibus explorasset , dum homo viveret , eumque deprehendisset ejusmodi , ut Vim Vasorum omnem extinguere Valeret , unde SanguiS coagularetur . a) Explicari aeque potest morbuS , quem a Sanguine ducendum esse conjicias , si cundem repetas ab ipso sanguine in vasis retardato & non , ogrediente elut solebat , Hipp. de Morb. sacr. num. 8. aut ab ejusdem sanguinis institione , idem de Elat. num. I s. aut ab inaequali ejusdem ipsius traditu , adem lib. cit. num. 2I. aut demum a multa ejusdem sanguinis coacervatione in vasis , idem lib. Cit. Hum. I 2. b) Harveus de Mot. cord. is sang. cap. I S. pia . M. Iby. 1sq. c) Continuat. Arcan. natur. Pag. I 2'. 6 Lib. III. cap. q. num. I .

99쪽

s s lora conglaciari sanguinem , negat Li steriis a) : ut si quis eum Viderit concretum in ranis aliisque hujusmodi anima

libus , sit valde probabile se b) speciem

quandam Vidisse concretionis , nequaquam Veram concretionem , grumumque Verum sanguinis quem nec calore solvi cerni-mUS , nec Vasorum motu facile dissipari , ut mox dicetur .

in pulmones impingi, incrassari , non transi e sanguinem , calo

reque accedonte solvi , ex incisis eorum corporibus , qui ineunte tertiana morieban

tur febre , nos docet Harveus c) . Qualia

a) Dissert. de Humor. cap. I. pag. 36. b) Ita vasa frigus arctat , ut sanguinis globuli

comprimantur , sanguisque in exiguis venis & capillaribus arteriis speciem quandam praebeat concretionis in inanibus , pedibusque frigore correptis , nigroreque foe- clatis , Baherus , te Mycr cv. pari. I. chap. IO. Pag. 1 s . 9 168. Tum Vero, ut arbitror, concreSCit Co rumpiturque sanguis , cum Vasa frigoris magnitudine emortua , Omnem prorSus Vim amiserint , qua sanguinem pellunt, gangraena accedente . Vid. Platner. In-ycit. Chirurg. f. aO7. pag. m. 68. 6 Lib. cit. cap. I s. pag. m. I 3. Ut haec observatio lucem rei medicae amerre queat, oporteret auctor ostendiSSet sanguinem eorum , qui febre in vigore consistente decesserant , nimirum eo tempore , quo quam

maxime incaluere , in pulmonum vasis fuisse dissolu-

100쪽

tum : nec concretum nisi in iis , qui per initia febris, urgente videlicet frigore , fuere sublati . Quorum sane neutrum puto facili negotio ostendi posse . Harveus . credo , cum Veteribu, censuit, Hipp. de Morb. I. num. 22. aliique post eum , febris frigore cogi sanguinem , solvique subsequenti calore . Caeli certe frigore non coagulatur ii Sectorum sanguis , nec piscium gelidissimis in aquis . Suppetunt quoque exempla sanguinis in hominibus trigidi apud Μorgagnum, eps ALIX. art. 28. nec propterea Coagulati . At demus hunc frigore sive febris , sive aeris coagulari : ecquo , Scire velim , calore dissolvetur Τ nam calor interdum eundem coagulat , aeque ac friguS , auctore Senaco , lib. III. cap.

4. Hum. I 2. quamViS mox idem auctor aSSerat , nunquam intus in corpore tantum esse calorem , Ut coagulet sanguinem secus quam de Sau vages existimat , Dig. fur la cai . de la Fiesre, chap. o. Densiorem tamen in febrientibus sanguinem agno- Scit Senacus , loc. cit. magisque divisioni resistentem :quod video confirmatum ab Haltero , lib. V. feci. 2. S. 7. Non igitur Verisimile est , febris calore extenuari

sanguinem , Solvique frigore concretum . Febris calorem ad sanguinem coagulandum tendere , existimat Hales , Hamastatiq. pag. 87. natural inque iccirco fau-guinis motum , atque adeo VaSorum magnopere augere , ne idem coaguletur . Et sane vasorum pulsui Vina gru. mos sanguinis dissolvendi adscribit Senacus , loc. cit-num. . is idem mirabile ) qui num. 12. haec habet :Quo fortior est vasorum ictus , eo est sanguis ad coagulationem proclivior. Similiter apud Halterum legimus , Ioc. cit. O. 8. quo robustior homo fuerit , eo sanguinis concretio est celerior is durior: is Memoir. I. pag. m. Concretiones sanguinis in vasis viribus cordis , q supra modum fuerint , feri duriores . Quibus praeivit Harve us