De sanguine et de sanguineis concretionibus per anatomen indagatis et pro causis morborum habitis quaestiones medicae

61쪽

ad veras morborum causaS indagandas , quaeque praVae medendi rationis parens est& multorum malorum esse triT ; peto Veniam si eundem locum urgeam , novisque rationibus & experimentis illustrare con

Ac primum ad ea , quae dicturus

sum , ut animo accedaS non repugnante , liberoque ab insita jam ante menti in contrarium opinione , quam maxime intereSt. Talem te praestabis si clarissimorum Virorum auctoritate sententiam tuentium ad Versam , sed tamen potius exoptantium quam disserentium , te frangi non sinas , meminerisque & nos qui Veritatem inquirimus , & eos qui hanc se consecutos CSSet arbitrantur , esse homines , ut falli utrique humana conditione possimus . Deinde pro certo habeas non esse Sanguinem morbo

Α Polypus , non esset diligenter qzrasita ec. De quodam audivi, qui inter portenta a semetipso acta cordis polypi dissi pationes referebat, eratque jurare paratUS. De sententia decessisset , si quae Io. Fantorius Scripserat, perlegisset : Ex vitiis sulfus, ajebat Schol. Obs. med. et T. ne temere de morbis judicium feramus , cavendum . S cctio cadaverum cautiores efficiat. Polypos enim reperies ,

aqualis is constans fuit pulsus : polypi desint, o omne vitrum fuit in I Alsu .

62쪽

rum sontem & cauῖsam quorumcunque omnium , quemadmodum post Harveum immortalis memoriae Virum sanguinisque circuitus inVentorem , sere quisque putat .

Eoque libentius putat , quia ducto in numero cauSSarum Sanguine , non solum faciliores morbi , quem tractet , explicatus habet , sed etiam in mortuorum corpori

bus quidquid sere sub oculos cadit , quod

conjecturae seu sententiae circa aegritudinem antegressam prolatae inservire possit , nullo negotio assumit , propriaeque qualicunque pathologiae adsciscit : quumque sanguis in cadaveribus sensibilior sit ens , & phaeno mena absque numero praeseserat , sic ille frequentior stuporum motor est , facileque inani equidem saepe Vanaque eloquentia).ystemati cuicunque accomodatur . Plurima conspiciuntur Vasa plena consertaque sanguine siVe affectae partis , sive alterius , quae habeat cum affecta cognationem ς Viscus item quodpiam Sanguine turgidum, aut livens, quo se sanguis post mortem receperit naturali , ut supra dictum est , gravitatis motu . Ipsemct demum Sanguis , qui niger & a) atramenti

63쪽

impeditum aeris accesSUm OccUrrit : quem

quidem alii b) quasi adustum , alii c

appellant retorridum , quemque bilis atrae

sobolem aeque vetereS ac recentioreS non

nulli vocant , morborumquE melancholic rum effectorem praedicant . Sed & is , qui

in mortuorum Vasis concreVerit culpa saepe non Vacat . Soletque in cadaVerum in

cisione d) ita accurate recensiri , ut quasi

a Idem , lib. II. obf. 3o1. Atrum in utroque cordis ventriculo sanguinem , & picem ferme liquidam

referentem Morgagnus memorat , epist. IV. art. 19. Idem sanguinem in corde non multum , nigrae picissimilem semiliquatae , recenset epist. VIII. art. 17. Distenta vasa cerebri piceo nigerrimo sanguine in melancholica vidit Swietentus apud eundem Μorgagnum, epist. cit. art. I . b) Idem lib. cit. Perantiqua est, nec tamen Vetustate consumpta , adusti sanguinis mentio , ut quae habetur apud Hippocratem , de Morb. I. ritim. Ι . Causum mireris Lancisium , qui de Aneur n. Prop. 61. Pag. I 6. nigerrimos grumos sanguinis in cystide aneu-rysmatica insidentes appellat aggregatum particularum sanguinis excoctarum , seu capita mortua cc. Vid. respons. ad id ipsum in secunda Pastae epistola, quae eat

de Cordis Polyp. in diab. revoc. pag. 7s. c Idem , lib. cit. obf. 6or. Crassior item & se. culentior dicitur apud eun lcm ipsum , l. c. obs. 8O. d) Salius apud Lieulaudium , lib. II. obf. 82. in aOrta , & vena cava ita coactum vidit sanguinem ejusmodi , Mi an rehenso illius concreti uno principio rotiam

64쪽

quid habeat mirabile , cum potius qui

non concreVerit , is e SSet adnotandus .

Quandoquidem longe saepius concrescit , quam fluidus maneat tum sanguis qui e Vena mittitur , tum qui in cadaverum Va sis insidet 3 neque majorem hunc firmita-

educeretur, gladius e vagina extrahi solet. Morgagnus similiter, epist. XVIII. art. 3 o. sanguinem. ait , non secus ac gladium e vagina fuisse e vena cava

educitum : nec non epist. VII. art. I 3. e jugularibus venis . In cadaveribus variorum morbo cardiaco extinctorum , cor sanguine lento , coagulato plenisimum , noa secus ac maiora vasa , ita ut fatis longa illius coagulati sanguinis frusta extrahi potuerint , legere licet apud Lieulaudium , lib. cit. obf 88. Verumtamen non in his modo morbis , sed in aliis plerisque , in quibus

solet sanguis vehementius concrescere , ut in pleuriti- de , angina , ast limate , phthisi , podagra , Variolis . rheumaticis assectibus , febribusque cum inflammatione conjunctis , sanguis fere tanquam gladius e Vagina e

corde Vasisque mortuorum educitur. Quin ex eorum etiam , qui eadem die, qua lethale Vulnus acceperant. Periere , corde Vasisque satis longa sanguinis frusta haud semel extraximus , interdum quidem ex toto rubra , interdum alba in rubrum desinentia : cum ceteroquin ante acceptum vulnus sani essent & bene valentes , ut pluries supralaudato Paulo Antonio Blanchicontigit vidisse & manu tractasse . Quin ipse mihi κε firmavit , nullum ferme esse vas grande sanguiferum . in quo aliquando peregrinos mirosque grumos , Varias figuras , .& quasdam quasi habenulas referentes , non in enerit in indagandis cadaveribus , vel eorum qui mortiferae externae plagae causa cito decessere .

65쪽

c item , quam illum a) adipisci cogno imus.

Haec omnia Secundum naturam Sunt , neque inter morborum causaS ea reponas ,

ut infra dicendum .

f. XV.

Quo circa nec attonitum morbum

quempiam ad b) quietem quandam san-

Ut rite grumus missi sanguinis cum eo conseratur , qui in Vasis mortuorum occurrit , non eSt Sanguis , simulac concreverit in lagena , explorandus :tum quippe est mollior , utpote sero scatens , Sed po- Stridie postquam serum emiserit , quod sensim quidem& pedetentim emittit . Saepe vero admodum Variat cum celeritas , qua serum expellitur , tum quantitas expulsi seri , ideoque etiam grumi firmitas, quippequ ceteris paribus est in ratione tum celeritatis , qua serum exprimitur , tum quantitatis expressi seri . Utraque porro harum est in ratione virium attractricium , non earum tamen , qua rubri sanguinis globuli gaudent , ut Keilius putat , de Secret. animal. terit. IV.Fag. 68. sed qua partes albae sanguinis pollent , qua Scilicet Harveo , Senaco , & Petito auctoribus , sunt rubrorum globulorum sanguinis vinculum .

b) Μalpighius , Posthum pag. 161. Obstructis Vel compressiS arteriis tantummodo apoplexiam fieri , perperam opinatur Diemerbrocchius , Anat. cap. IO. Id idem sentit Μalpighius , loc. cit. pag. 27. Etiam Venis polypo , vel aliter impeditis , gigni ait eandem : interclusis enim arteriis, intercludi quoque censet neryci succi aditum in cerebri fistulas, & exporrectos HerVos

66쪽

62guinis, ejusdemque immobilitatem in vasis capitis, nec ad ipsum sanguinem in eisdem Vasis congestum, aut a) incursum in caput, reseras . Multoque minus cum Malpi-

ghio arbitrabere b) admodum levem &

puerilem esse aposteriae distinctionem in sanguineam & non sanguineam , eo quod ut idem inquit , materiae omnes in νEΠiS

contentae s t farra Sanguinis , siue bonus , siue malus hic sit, O apertis xenis exeant;

quasi serum , quod immerito excogitatam siluitam Mocat, quae quarilitate cerebri ventriculos impleat , apoplexiam efficere nequeat , aut Si queat , secta Vena educatur . Etenim distinctionem apoplexiae in

Sio autem intercipi succum hunc posse , & sic perverti nervorum cerebrique fibras a tali sanguinea caus- Sa , ex quo apoplexia dc morbus comitialis , & alii capitis affectus oriantur, mirari subest, id qui putet, vix

ullum CSSe .

a) Willisius de apopl. cap. 8. Ubi facilius a nimio sanguinis in cerebrum incursu , aut extras atlyneapoplexiam ait fieri, quam ab ejusdem in id idem impedita distributione . b) Op. cit. Θ pag. eadem quae supra. 6 Op. eod. pag. 17o. Cum tamen constet , depreliendisse Columbum in cerebro plurium apoplcctico-Tum magnam aqua glutinosae copiam, apud Lieataud lib. II. Obs. AIO.

67쪽

sanguineam & non sanguineam , pituitosam videlicet serOSamVe , cum a VeteribuS ,

tum ab insigni BoerrhaVio positam, Sapientibus aliis viris Video fuisse probatam .

Legimusque , ajente Morgagno a) ΠSandum non esse , si ab aqua dumtaxat Us-

flexia sic a qua b) esse posse verisimile

est ) ; perinde e se hanc , atque aScitem Fer ν nae sectionem velle curare . Idem judicium est de morbo comitiali , de xeris ne , de lethargo, capit que aliis morbis

generis ejusdem .

O Epist. anat. med. IV. art. I . b) Probabiliter a sero in cerebro contracto non apoplexia modo potest fieri, sed etiam graves alii capitis morbi , si nimium acrius serum fuerit, aut copiosius. aut crassius, ut Vasa cerebri ejusdemque fibras aut comprimat , aut obstruat , aut irritet. Fibra- Num quoque laxitas ex diuturniore seri mora nasci poteSt , quae apoplex in capitisque alios morbos creet: quemadmodum a fibrarum cordis laxitate syncopen interdum posse repeti , auctor est Μorgagnus , epist. XXV. art. I 3. Saepius tamen serosa cerebri colluvies effectus est morbi : quod de sero cruento circa basin

cranii reperto in puero bienni , morbo comitiali inter dentiendum rapto , Lieutaud lib. III. Obs. 46o. & deseri copia in cerebri ventriculis & circa basin cerebri deprehensa in puero quinquenni , variolis interempto , apud eundem auctorem , loc. citi obf. 463. affirmari

potest.

68쪽

Ilabentur apud gravissimum script rem Morgagnum a) aposteriae exempla ex ingenti sanguinis disperditione prosectae s qualem ilini quoque plus semel vidimus , immodicam sanguinis profusionem Alias CX utero , alias ex haemorrhoidibus ConSecutam , eXangui sermo consectoque corpore . Quibus in casibus fibras cerebri nervorumque Sic emoVeri pervertique Verisimile cSt, Ut morbum hujusmodi concitent. Cujus vitii culpam nemo prudens in Sanguinem conseret Superfluentem in capite , put retardatum , aut stagnantem , aut in

id ipsum incitatiori motu delatum; sed rectius in ejusdem inopiam , cujus caussa tollitur a quilibrium inter sanguinis molem,& vasorum diametrum p eoque sublato , quemadmodum eX sanguinis fluxu ita ne

os assici cernimus ut b) singultus , det pium , ne Morum distentio animi defectio ,

modo seorsim, modo simul incidant; sic morbus attonitus incidat non est cur miremur . ΝerVorum enim , cerebrique morbos non raro invicem permutari ObserVamuS, ut

69쪽

cissim melancholici . Saepeque videre licet melancholicos itidem quorum morbum maxima eX parte in nerVorum cerebrique vitio consistere probabiliter credimus ) aut in apoplexiam delabi , aut in nerVorum distentionem , aut in furorem , aut in caecitatem ; ut jure locum hic habeat illud veterum estatum b) : MoAborum unam eandemque esse causam , locum autem di fferentiam facere. Νon iidem videlicet morbi

perpetuo sanguinis prosuSionem Sequuntur, quia irritatio , quae ex ea nascitur , fibra rum cerebri nerVorumque , non eadem semper est ; & si est , tamen non easdem semper fibras occupat , sed alias aliasque , easque potissimum , quae sint morbo aut natura debiliores . Attamen non desunt

quod sane dolendum ) qui in curatione

aposiextae ex longa multaque sanguinis prosusione ortae , jam eXtenuato consecto que serme aegrotante , Sanguinem mittere

non dubitent , partim salsis opinionibus ducti , partim ignara multitudine permoti,

70쪽

quat eum damnat qui sanguinem in eo morbo ducere praetermiserit , in quo mitti nullo habito discrimine eum semper debere stultissime putat .

f. XVI.

Denique non ignorandum tam ait

niti morbi , quam comitialis , xertiginis , capitis doloris , Drharyi , 5yΠCyiS , ΠC PC-

tum distentionis , oirandi dissicultatis ,

aliorumque hujus generis morborum, cauS-sas perpetuo non apparere in mortuorum corporibus . Νam cerebri nerVorumque Vi

tia , unde hujusmodi morbi persaepe nascuntur, plerumque a) sub aspectum, ta-

a) Vitia cerebri nerVorumque , quorum est Sedes in eorundem fibris, plane perfecteque cognosci non posse propter ipsarum earundem exilitatem , putat eximius Whyti : Les , P. rom. I. parti a. pag. 36 s. Et pag. haec habet: Quoiqu ii parot se , par P oui e ture du cadaure de beatico de ceux , qui font moras des maux de nerss , que P estomac , les inste ins . lefote , la rate , P epiploon , la mesentere ou la matrice se trouvent obstrues , squirreux , ou altaques d' un aut mal , Πeanmolns , comme dans un grand nombre d' au-rres gens moris des memes malaeses , P examen de cesvisceres n a fati voir aucune trace de semblabies vices , ii est termis de conclure , que IcS B tomes nerveux