Sacrarum cerimoniarum, siue Rituum ecclesiasticorum Sanctae Romanae Ecclesiae libri tres

71쪽

bus seruiunt , consueuit 3 ab his a ista superioribus temporibus instrumens tum de electione pontificis confici.

Quo do intrinnixuntur cibaria

CVm prandii, seu cenae tempore

cibaria asseruntur, familiae cars dinalium cornutas ita enim costi nos appellant,quibus illa portantur u ad secundam custodiam deducul. Tu praefectus familiae illius eardinalis cum duobus, qui cornutam portant, usi ad ultimam custodiam acedunt: praelati custodes cornutam aperiunt, fercula Sc omnia quae intus sunt,dilis genter pscrutantur, ne quid literarulateat. Tu aperto ab extra porticulo ab intus aperiri per clericum cerimos niarum,uocaris seruietes illius caradinalis,cuius cornuta est aduecta, tu, bet: illis cornuta cum cibis assignat, & uinum,quod est in vitreis phialis allatum. Servitores,qui eXtra astane ad portam conclauis non accedui, dc qui intus sunt a praelatis custodibus cornutas recipiunt, & qui primum uenerint,primum expediuntur. ante portam intus aliquantulum remore suspenditur cortina quaedam , ne per porticulum cum aperitur,uideri possint,qui sint intus. Et hoe semper seruatur cum cibaria portantur. Qui tibi minifrentur et pol v iudie alto vivifertaro non uescatur.

P Rimi, tribus diebus m Inistratur

patribus cibi libere pro eorum uolutate illis elapsis, panis, uinum, dc

acqua cum uno ferculo tantu earniurpiscium uel ouorum unius speciei cusalsamentis sapore:caseo, herbis eruata, fructibus Nes secundum con

stitutionem clementis vi. licet aliculex patribus de ferculo alterin uesti De cortinis-habitu Cardotalium C Vm patres comedut,aut aliquid D aliud in cellulis agunt, cortinae anteriores de collaterales apertae semper esse debent,nisi cum in lecto interdiu siue noctu quiescunt. Cum autem colle aliter a patribus est aliquid

agendum,ututur croceis obscuris, de subtus paruo caputio supra rochet tu .Est autem erocea genus chlamidis longae ad terram usi,a parte anteriori aperta a summo ad imum elaea collare rugosa, in formam capparu prae latorum, si demas cucullum . quando autem sunt in cellis,aut per aulas do ambulant, possunt esse in rochetus,

siue cum paruis mantellis desuper uema s placet. De Mod baseninia in concla LCAurant diligenter patres, ne cum horas canonicas soli uel eum alio legui, seu quippia aliud in cella Uut, molestiam aut impedimentum aliis

inserant. Et in primis ne conuenticusta noctu agitent, neue ambiendo percellulas, siue per aulas immoderate discurrant. Ids multo magis curent seruietes,maxime niau patres quies eunt, sursum dc deorsum discurrendo strepitum faciant. Noctu locis opor tunis ardeant lampades , dc assiduo in locis tenebrosis apud latrinas. Dessetis persitanon pontificem se A. Consueuerut nostris temporibus patres antequam ad electione deinueniant, statuere quaedam communi

72쪽

LIBER P R

consensu a suturo o pontifice confiis manda quae postea singuli substributiuramentos astringunt se obseruatu, ros si ad Pontificatu assumantur.haec ubi perfecerut de electione agere in cipiunt. Quae seruanda ne electio pollit impumiri.

SEd aduerteant Reuerendissimi. D.

Cardinales, ut in electione seruent sanctorum patrum canonicas consti

tutiones. Nicolai secundi, Alexandri tertii, Gregorii decimi. Clementis quinti.& sexti &alioru siquae sunt, ne impugnari possit electio. Scianista episcopos,quam praesbyteros, seu diacones cardinales aequale in eligen/do potestatem habere; nes fieri rela, tionem meriti ad meritum: nes zeli ad relum: sed numeri ad numerum. Ita ut ille, qui a duabus partibus eardinalium cuiuscuns ordinis sit rite electus pro uero de indubitato pontifice habeatur,& cardinales nouos,ut pri/mum creati, publicati fuerint,ean/dem habere potestatem in electione nisi os fuerit eis clausum a Pontifice& non apertum ante mortem , quia tunc non haberent potestatem,simustem no suisset eis os clausum integra remanent potestas. Post mortem in

nocentii vi in electione successoris, in qua suit electus urbanus quintus extra collegium tunc abbas Sancti Germani Altisiodorensis, dc absens. D. Andronicus de Rocha abbas Cluniaeensis assumptus in Cardinale per Innocentium primo uenit ad curiam in die obitus dicti Innocentii, εἰ quis instat latus non esset in consistorio, nec haberet titulu, sitit admissus per alios cardinales ad conclaue electi nis, ut alii Cardinales antiqui, dc ita duo ex cardinalibus antiquis ex com

missione collegii eausa cognita indita

carunt esse faciendu quia sola assum/ptio ad cardinatatum Datius eligen/di.& alia cardinalibus conuenistia, dc propterea Papa in tepore clausit os nouis, quod prius erat apertum. In lio casu electum er ei adherentes Funt

ET qu nuis Romanus pontifex

ea nonice institutus nullo huma

no iudicio iudicari possitinisi fiat hae/reticus, si tamen contra formam ista, rum constitutionum papatu sibi usurpaverit, tam ipse quam ei adhaerentes sunt excommunicati,dc similiter ele, ctus per seditionem, impressionem,

uel quodlibet aliud ingenium uideliscet per calliditatem,& fraudem. De missis in concliui celebranis.

Consuetudo fuit apud superiores, ut duae missae singuli, diebus in

conclaui dicerentur,una de die curreti altera propria que sede uacante di. citur,& seripta erit in fine huius uo/luminis, una per sacristam, altera ter aliquem ex cappellanis cardinalium, nisi ipsi tardinales personaliter uelint

celebrare. De primo Tractatu electionis per viam

stiritus sancti. CVm igitur de electione agere uos

lunt,audita missa domini cardinales soli in ea pella illa remanet, sedeis super scabella siue scana illis paratarsuper altare restat calix vacuus patena, ante altare mensa parua ruinbeo pano cooperta ponitur,&super

eam pugillares,& papit': Inter quam

73쪽

ACRARUM CERIMONIARUM.

3c altare ponuntur scabella tim. In

quorum medio Episcoporum,a dex/tris praesbyterorum,& a sinistrix dia/conorem cardinalium priores sedet. Sacrista uero, familiares eardinalium 3c omnes alii qui in conclaui reperiti tui', in cappella maiori ubi cellulae sunt, clauduntur, soli clerici cerimo/nsarum solent extra portam cappel/lae paruae, ubi patres clausi de ellectione tractat, expectare,praesto futuri si a patribus pro aliqua reuocarentur. Cum omnes ordine suo consederint

prior Epia scoporum in loco praedi/cto sedens commodis uerbis hortatur patres ad prouidendu sanctae Rodimanae Eeclesiae de uiro idoneo,& sufficienti,& qui tantum onus utiliter ferre queat, Deinde proponit eis perquam uiam ad electionem procedere placeat per uiam compromissi, siue

per uiam scrutinii: quod si forte aliγquis patrum diceret de in hane sentDtiam Reuerendissimi domini perspecta singulari uirtute, probitati &c. steuerendissimi. D. N.ego iudicarem Gne alio processu ipsum eligendum ad summum Pontificatum, de ex nunc

ego eligo ipsum in summum Pontis ficem sanctae Romanae Ecclesiae,si alii uel saltim duae partes istius sentenibam sequerentur,'uiua uoce simili modo illum talem eligerent,ille esset eanonice electus, ε uerus papa , Et

uocatur per uiam spiritus sancti tali, electio sine cedulis aut compromita Saepes apud maiores nostros fuit certebrata haec uia. De electione per viam compromis.

SI dominis eardinalibus placuerit

procedere per uiam eompromisesi, oportet quod omnes concordent ad compromittendun aliter non te

net, nisi forte duae partes tandiu in

sententia permanerent, quoad com promissarii electum nominarent, ibiums compromitentes comproba rent,tuns ut electus a duabus partis bus esset canonice electus , Forma autem talis copromissi est huiusmodi.

IN NOMINE DOMINI AMEN

anno eiusdem Ne. die dee. Nos Epia scopi presbyteri, de diaconi sanctae

Romanae ecclesiae cardinales omnes& singuli in consistorio existentes uidelicet. T. Ostiensis. D. portuenss. dc sigilatim omnes alii nominentur cardinales de electione tractantes summi

Pontificis elegimus , dc eligimus per

uiam procedere copromissi, dc un nimiter, dc cocorditer nemine discrepante elegimus compromissarios Reuerendissimos patres Dominosa. episcopum &c. A. tit. sancti.N. praesbyterum &. L. sancti Hadriani di

conum cardinales, quibus damus plenariam facultatem, de potestate prosuidendi sanctae Romanae ecclesiae depastore sub hac sorma uidelicet, quod duo ex Ipsis possint eligere tertium de seipsis,& omnes tres concorditer decollegio,vel de extra possint Roσmanae,& uniuersali Ecclesiae prouidere. Et uolumus quod dicta potestas dure tuis ad consumptionem candota inibi ex consensu singulorum a censae,& promittimus nos illum pro Romano pontifice habituros, quem

dicti compromissarii in forma praedicta duxerint eligendum 8ce. compromissarii uero ad partem in aliquo lorco se parato sere trahant, ic primum inter se pro testentur, quod per qua eunt prolationem uerborum non intelligunt dare consensum suum, nisi

inscriptis illud expresse ponant, ut

74쪽

LIBER PRIMUS.

Inter se possint uti uerbis humanis 5e

reuerentialibus sine praeiudicio. De elissime per ruam sera ij.

ΑLius modus est,& magis tritus procededi per uiam scrutinii, qui si magis placet, primo deliberandum est,an post scrutinium eadem die sit

attentanda uia per accessum. Dein, de omnibus in locis suis in cappetria consedentibus prior Episcoporrum cum cedula sua in manu, accedit ad altare, de genuflexus aliquantuσlum orat, tum surgit,& cedulam praedictam quam primo osculatur, inca lice reponit, Priore Diaco uorum asinistra parte altaris, ubi epistola legitur stante M patenam manu sua eleua

te,has autem cedulas quae uota eoru

continent, scribere solent Reueredisssimi Domini ad partem quado eis plaeti in hanc forma Ego. N. Episcopus

omeli &c. Cardinalis 3 c. eligo in summum Pontificem. Reuerendissimum Dominum meum. D. S. titu. Sancti Marci Presbyterum Cardinalem, de eodem modo qui is nominare potest duos, aut plures de collegio In eadem cedula dc aliquem extra collegium a

tergo ipsius cedulae. Cedulam ipsam bene plicatam sigillo suo annulari si, gnat,& ut diximus facta prius oratione illam deosculatam quis in calice ponit. Ut autem prior Episcoporucaedula incalice posuit, accedit ad dextrum cornu altaris,& ibi cum priore diaconorum patenam eleuat,dum pa tres uotorum cedulas calici immiti ut

Qui ordine suo omnes sigillatim Epirseopi Presbyteri dc Diaconi, eodem modo,ut de priore Episcoporum di

ximus cedulas in calicem mittunt. Cedulia in calice depositis sedent patres,

γεἰ quiis ante se scabellum habet eum papyro de pugillaribus . in papyroscripta sunt per ordinem patrum omnium praesentiu nomina cum aliqua distantia ita ut unum tantum nomen in quolibet uersu contineatur, in huc

formae modum.

Reuerendiis. Diis Nicenus habet. Reuerendissimus Dominus Rotho, magen habet. Et sie de singulis. Et scribuntur nomina, quibus communiter appellantur propter breuitatem de non nomina titulorum. Tum prior Episcoporum calicem de altari simul cum Diaconorum Priore sumens iblud super mensam praedictam impo/nit deinde & ipse de Diaconus sedet adaextris priore Presbiterorum seindente .ut praediximus, Prior deinde

Episcoporum sedens calicem manu dextra capiens ac sinistra patenam fir mam retinens calicem ipsum super patenam inuertit. Ita tamen ut nihil eis fundat,& iterum calicem erigens su per mensam, ut prius erat, illum con stituit, tum sinistra aliquantulum pa

tenam elevans dextra cedulam unam,

quae sorte ad manus uenit palam digitis duobus extrahit, illams primo priori presbyterorum ostendens, tessendam porrigit Diaconorum priorri, qui eam mox aperit de uoce qua ab omnibus exaudiri possit distincte le/git Ego. N. Cardinalis Papiensis eli/go in summum Pontificem Reueren/dissimum Dominum meum. D. B. ti tu . sanctae Sabinae presby terum cardinalem dce. ut ibi scriptum inuenit. Cardinales omnes tam ipsi tres prio res quam alii super nomina in cedula

nominatorum eligentium nomina

seribunt in papyris suis uel signum aliquod faciut, omnibus cedulis perlectis & uotis eligetiu descriptis. I res

75쪽

priores uota computant,& alta uoce habentes plures uoces Diaconus no

minat dic edo. Reveredissimus D. A. habet uoces dece: & Reueredissimus, V. habet uoces octo. Et Reueredissi. D. habet uoces septem. Deinde si non potest attemptari uia per accessum,&uoces no sufficiunt, re insecta patres discendu t. nes per totum diem aliud agi potest eirca actu electionis, quia non fit bis in die scrutinium.Sequensti die iteru summo mane in tappellaconueniunt,& Re diuina peracta, scrutinium, ut die praeterita, faciunt cedulas in calicem mittut,quae a prioribus

extrahuntur,leguntur,& computan tur, ut supra.

De accesse, tr sumi fate

DEinde si duae partes in laedui Is

non conueniunt, procedui ad electionem per uiam accessus. Nam hoc pacto celerius ad finem electionis per uenitur ad illos accedendo,quos in cedula non nominauerit,& potest fieri accessus ad unum, uel plures, sicut Mnominatio in cedulis. sed ex honestate 8c decore iuniores debet aliquatulum expectare, quod antiquiores accessum incipiat. Illis uerodiutius supersedetibus, quilibet potest incipere, surgit qui uult accedere εἰ dicit: Ego accedo ad Reuerendissimum Dominum meu talem,&statim omnes signant super nomen electi nomen accedentis, de sis mili modo de alii qui uolunt,accedui, dc signantur. si no cocurrunt duae partes, nihil factum est.& sequenti die ad

scrutinium reuertuntur. Si autem uoces sufficiunt, qui ultimo ex necessaγriis uocibus accedit, solet dicere. Et ego accedo ad Reuerendissimum Dominum meum talem, & facio eum Papam. Et notadum, quod si accessus fieret ad plures imperceptibiliter 8e in confuse ita ut duo haberent duas partes, nemini ius aequiritur,& pro in se, cto habetur. Legimus superioribus teporibus cum duae partes in electione

concordabant, priorem diaconorum consueuisse induere electum mantum

Papale dictao. Ego inuestio te de Papatu, ut praesis urbi, orbi. Sed Eo,

die non seruatur. De etausime electionis,et nominis

Conueuientibus duabus partibus

in unum quempiam, ille uerus , dc indubitatus est Pontifex, tamen con sueuerunt &alii accedere rursus prior Episcoporum omnibus sedentibus nomine totius collegii illum tale eligit in Romanu Pontificem, εἰ eius assensu requirit. Quo habito omnes surgunt primo ad congrantulandum. deinde eum exuut crocea,& caputio paruo,& siccum suo rochetto faciunt illum sedere super ornata sede, quam Iocant ante mensam,ubi priores sedebant. Imponunt illi annullum piscatoris, de eXquirunt, quo nomine uelit nuncuparit 8c tune solet subscribere costititiones ante electione firmatas,

dc Iuratas,& signare aliquas Supplicastiones.

ΙNterim uero prIor Diaconorum

aperta sacrarii fenestrella, qua populus expectans uideri potest,criace fert alia uoce elamitans. Annucio uobis gaudium magnu . Papam habemus. Reuerendissimus Dominus Cardinariis N. electus est in summum Pontificcem,& elegit sibi nomen N.

76쪽

LIBER PRIMUS.

De titilumnatis elicii, r prinia uenera tione a Carinalibus

Hii peractis ducitur eleelus in se

crarium,& a Diaconis Cardina. exuit uestimentis communibus,quae exantiqua cosuetudine ced ut clericiscerimoniarum induituri Papali ha/bitu, toga scilicet lanea albi coloris, caligis rubeis, Sandaliis rubeis aurea

cruce ornatis,cingulo rubeo cum ausreis fibulis, birreto etiam rubeo,& demum mundo, nitidos rocheto, uelns de imponunt ei amictum , albam lonσgam, cingulum,&stolam ornata cum

pertis pendentem a collo, si est pre Dister,aut Episcopus. Si autem esset diaconus,stola sit super humerum si nistrum in formam diaconi si sit sub/diaconus, uel infra non ponatur ei stola,& ita indutum educunt,ac super praedictam sedem rursus sedere iubet

ibi, suppilaationes coplures fgnat. Demum domini Qirdinales depositis

croceis,& paruis caputiis cappas suas reassumui, Imponunt nouo Pontifici pluuiale rubeu preciosum, de mitram auro,&gemmis ornatam, illums se/dere faciunt super altare cui Cardina/les omnes reueretiam exhibent per ordine pedes manus,& os deosculates.

Descensis Novi elem ad erelisia sensti petri Dum haec aguntur, portae conclauis omnes aperiuntur,repagula,

muris ostio ru, de fenestraru deiiciuntur, pulsantur capane, & signa letitiae omnis generis eduntur. Pontifex no uus precedete cruce, 8c Cardinalibus ad Ecclesiam Sancti Petri descendit, 8c prostratus ante altare sine mitra aliquandiu orat, agiis gratias Deo,

de beatis Apostolis. Tum surgens a Cardinalibus super altare ad sedenduconstituitur cum mitra, de prior Epi/scoporum genuflexus inc*it. Te de/um laudamus, quem hymnum canto res prosequntur. Interim Cardinales iterum pedes electi, manus, dc os deo γsculantur seruato ordine,quod de alii qui adsunt, prelati & nobiles faciut. finito hymno idem prior. Episcoporustans a cornu sinistro altaris,ubi Epidistola legitur,dicit super electum. Paster noster,deinde dc ne nos &e. Sed lis bera &e.Salvu fac Dsie senium tuum electum nostrum.' deus meus spera/tem in te vers. mitte ei domine auxiγlium de sancto, εἰ de Syon tuere euvers. Dite exaudi orationem meam. v. de clamor meus d c. vers. Diis uo/biscum. 31.& cu spirito tuo. Oremus omini potens sempiterne deus miseγrere famulo tuo.N. electo in summu

Pontifice, 8c dirige eum secundu turiclementia in uiam salutis aeternae, ut te donante tibi placita cupiat, & tota uirtute persciat per Christum domi/num nostrum Amen, His finitis descedit electus de altari, dc uersus ad populum solenniter benedicit dicens . Sit

nomen'domini benedictum. Tum eo/dem ordine reuertitur ad camera Pa/palem & ibi quiescit,& domini Cardinales reuertuntur ad propria,

De electo extra cosse m

Vod si electui esset aliquis ex

tra collegiu Sc tamen in urbe,

eo uicino,antequam patres exeat e couel loclaui uoces nomine collegii ab aliquib'prelatis,& introductus in coctaui a priore Episcoporum intime/tur ei electio,& requiratur eius co sensus, quo habito omnia fiant, quae de electo praesente superius dicta sunt.

77쪽

sACRARUM CERIMONIARUM.

Si autem non consentiret iterum ad nouam electionem faciendam proce dant. Si aut e canonice electus esset absens. ita in per aliquos dies eius praesetia haberi no posset. patres publicata eius electione,&destinata ad electum

idonea legatione,conclaui exeant, leagati cum mandatis, dc auteniicis documentis nominato electione insinuent& consensum exquirant acceptatem

summum Pontificem salutent.& habitu Pontificali exornent, referant j patribus, deinde reliqua peraguntur, ut nouo electo,& collegio uidebitur. Si

autem acceptare noluerit,iter u domini Cardinales in conclaue reuertantur ad nouam electionem peragenda.

Quid agendum ante coronatimem a Nouo eicio.

ANte coronationem sua electus

Romanus Pont. cosistoria tenereces ante suae consecrationis , εἰ bene γdictionis solemnia in suis bullandis li/teris modum huiusmodi obseruare c5sueuerunt. In data autem dicitur loco Pontificatus nostri, suscepti a nobis Apostolatus officii anno primo.

De ortinatione, , consecratione noui Pontificis ier primo de promotione electi ad sacros . . ordines si iris careret , primo ad

sudiaconasum.

AEterum si electus In .

Romanum Pontificem non esset in sacris ordiunibus constitutus, ut de . Petro Moroneo anachoreta,& de qui busdam aliis patrum nostrorum me moria accidit, statuta per eum die an

te diem coronationis per alique Episcopum Cardinalem, uel altu, si magis

no cosueuit, ne j prouisiones aliquas placet ordinetur,&ad omnes ordi Ecclesiarum sacere, Si tame aliquo im net etiam presbiteratum poterit in ea pedimeto coronationem diutius differre oporteret,& urgeret necessitas,

Ecclesiis recte posset prouidere , de omnia quae esset pro utilitate Reipublicae necessaria peragere,& hoc tempore Bulla plumbea literarum suaruab una tantum parte imprimetur; ubi sunt capita Apostolorum,ab alia au/tem ubi literae sui nominis imprimi solent, nihil erit. In principio si prius

erat Episcopus consecratus, scribere tur In nocetius Episcopus seruus &c. ut alias. Si autem non esset consecra tus spiscopus, scriberetur Innocetius electus seruus seruorum dei. In fine autem literarum ante datam adduturhaec uerba. Nec mireris quod bulla exprimens nomen nostrum non est ap/peia presentibus. Nam hii quisuer ut hactenus electi in Romanos Pontifi/dem die simul, uel interpellatis diebus

promoueri,ut placuerit. In promo/tione autem haec servabuntur. Con,

uenient in loco, ubi ordinatio fieri debet electus Pontifex cum duobus diaconis,& aliquibus presbyteris Cardinalibus , subdiacono & accolythis

apoctolicis,& omnes conuenientibus sibi,& tempori paramentis ornentur. Deinde Episcopus consecrator cum suis ministris paretur, paretur etii ante altare, credencia pro consecratore,&credencia pro Pontifice electo curebus opportunis ad ordinatione, et e ctus ordinandus ad subdiaconatum in sede sua in loco conuenienti constituta, primo lauet manus, tum supra ro che tu paretur amictu, ita tame ut possit imponi supra caput cu tepus erit,

alba,& cingulo deinde pluuiale, quod post

78쪽

LIBER

post collum remittit, ut totum re tro dependeat, tum mitram accipiat tempori congruam.Cu omnia parata erunt,electus accedit ad altare, proscumbet ad orationem sine mitra, de surgens faciet confessionem cum Or dinatore,deinde reuertetur ad sedem

suam de leget introitum d e. ut alias& ordinator procedet In missa moare consueto usi ad collectam ante epistolam exclusive. Tunc electus

super faldistorium procumbet sine mitra, ordinator autem in scabello ad eius sinistram cum mitra, & alii omnes in locis suis sine mitra , dc fiet litania per sub diaconum, εἰ

cum peruentum fuerit ad locum consuetum surget ordinator, & be/nedicet electum tertio dicens. Vt hunc electum &c.ut in ordinario, de inde iterum procumbet et finietur iis tanta. Tum electus sumpta mitra res uertitur ad sedem suam, dc ordinator accedet ad eum,&sedenti cum mitra ipse stans cum mitra dat electo calicevaeitu cum patena, de mox urceolos cum uino,& acqua ibaccile, de manus tergium: Quae omnia electus tanget ambabus manibus ordinatore dicen.

te. Vide huiusmodi ministerium &e.

deinde successive etiam cum mitraordinator dicit. Oremus Deum pa/trem, dc dominum nostrum. 3 c. Tum deposita mitra dicit. Oremus, flectamus genua , leuate. Et interim etiam electus surgit sine mitra, dc or dinator prosequitur. Domine sanγcte pater omnipotens aeterne deus&c. qua finita oratione electus sedet sine mitra & ordinator accepta mitra imponit amictum super caput electi dicens. Accipe amictum &c. qui mox reasumit mitram , 8c ordinator im,

ponit illi manipulum in brachio sini

stro dicens. AccIpe manipulum M. tum surgit electus .extrahitur sibi mitra 3 pluuiale, & ordinator induit eum tunicella dicens. Induat te Doγminus ueste &e. sedet. Deinde ele, ctuscu mitra, & ordinator tradit illi librum epistolarum dicens. Accipe librum epistolarum dee. Finita ordi/natione, Subdiaconatus, si electus non uult ulterius procedere, re assus mit pluuiale, & finitur mεssa more

consueto.

De promotionem ad Dias

conatum.

SI uero placuerit ad Diaconatum

procedere,ordinator, apud altare in suo faldistorio prosequitur colle ctam diei cum oratione pro ordinan

do sub eodem per Dominum, de docetur epistola suo ordine. Qua finita, si electus ante electionem erat subdiaconus, paretur in principio sicut dixi mus,addito manipulo, & finita epi/stola procumbat in nidistorio, &fiet litania, ut diximus. Si autem tunc ordinatus est,finita epistola surgat dc deponat tunicellam , dc iterum sedeat eum mitra dc pluuialia collo, ordi/nator autem ad eum accedit, εc stans cummitra dimissis aliis rebus dieit. Oremus dilectissimi Deum patrem omnipotentem &c. dc cum peruene/rit ad Peronia secula in praefatione deponit mitram,&prosequitur praefationem v ad eum locum ubi dicitur,&quae sunt agenda concedere, tune electo sine mitra sedenti impo net ipse solus dextram manum super caput dicens. Accipe spiritum san/ctum ad robur 8ce. Deinde prosequis tur praefationeus, in fine, tuc deposito pluuiali,& mitra ab assistentibus

79쪽

SACRARUM CERIMONIAR VII.

electo stanti ordinator cum mitra ponit illi stolam super humerum siniγstrum dicens. Accipe stolam candiγdam dcc .deinde induit eum dat matica dicens. Induat te Dominus &e. dc mox tradit illi 1 denti euangelio tum librum dicens. Accipe potestatem&c. Quo facto eleelo sine mitra surγgente ordinator deposita mitra uerstus ad altare dicit, oremus , & mini est ri flectamus genua.&c. Et ipse prossequitur uersus ad electum Exaudi Domine.&c. & Domine sancte pa/ter dec. His completis si noluerit adulteriora procedere missa suo ordines nitur. Si autem ad presbyteratum

tunc erit promouendus, ordinator

reuertetur ad suum nidistorium, &leget graduale, S alleluia sue tra ctum, postea procedet ad ordinem sacerdotalem, ut sequitur: Quod si electus erat prius Diaconus parabun stur omnia, ut supra,& ipsi addetur stola super leuam in forma Draconi.

De electi ordinationem in presbiterum.

f L sthi Ponti sex in ordine Di

conatus existens cum ad presby/teratum uoluerit ordinari, parabitur

ut supra diximus, Se in missa procerdetur usi ad Alleluia, siue tractum

exclusue, ut praedictum est, & tunc Pontifex electus paratus amictu al. bo cingulo, manipulo, stola in m dum Diaconi, Sc pluuiali a collo re tropendente, procumbit super falλdistorium ad letaniam si non est facta,&illa ut praemissum est in subdiaconatu finita,reuertitur ad sedem suam,

ordinator uero cum mitra ad eleγctum sedentem accedens manus am

bas super caput electi detectum im

ponit nihil escens. Et idem ficiunt omnes Episcopi, siue , praesbyteri

Cardinales praesentes, accedentes tasmen cum reuerentia,& detectis capi/tibus, deinde ordinator stans cum mitra extenta manu super electum

stantem dicit, Oremus dilectissimi

Deum patrem omnipotentem dcc. ut in ordinario. Deinde deposita mitra oremus, ministri,sectamus genua leuate,& rursum. Exaudi nos quaesu mus domine. Et in fine expansis manibus dicit praefationem per omnia seincula seculorum. Et us p in finem, doinde deponitur pluuiale electi, de or/dinator acedens cum mitra reflectie orarium electo ante pectus in m

dum crucis dicens. Accipe Iugum domini 8 e. dc mox imponit illi casu Iam ad scapulas a parte anteriori pendentem dicens. Accipe uestem sacerindotalem &e. post haec deposita mitraordinator super electum dicIt. Deussantificationum omnium auctor, definita oratione genuflexus ad altar eincipit hymnum. Veni creator spiristus , dc similiter electus genu flexus et dicto primo uersu surgit et alii prosequuntur,ipse uero ordinatur acce

dit cum mitra ad electum sedentem etiam cum mitra,& inungit ei ambas manus de oleo facto cathecuminum producens cum pollice suo intincto duas lineas a pollice dextrae manus

electi ad indicem sinistrum, dc a pol lice sinistro ad indicem dextrum, εἰ

mox palmas, & reliqua intus peruns git dicens. Consecrare, dc sanctio. eare 3 e. manus electi ita perunctae una super alteram ponuntur, de in mappala a collo pendente ut fit in episcopis reponuntur Tunc ordinator deterso aliquantulum digito eum mia ea panis tradit in manus electi caliacem cum uino, Sc acqua, dc patenam

80쪽

LIBER P

cum hostia, quae omnia electus tam git ordinatore dicente. Accipe pote, statem offerre se. &e. Quibus peractis electus a sua sede, & ordinator in suo fildistorio lauabunt manus eum mira panis & aqua. Deinde lega/tur Euangelium more solito dc libet

offeretur osculandus electo tum Or dinator dicit. Dominus uobiscum de offertorium,& mox accedet ad et ractum sedentem cum mitra, Se ipse si ne mitra accipiat de eius manibus onfertorium intorticia accensa, panem dc uinum, ut est moris. de per singula osculatur manum electi osserentis, post haec reuertitur ordinatus ad fati

distorium, de iterum tam ipse quam electus Iavant manus . & statim in/trant ad altare.Electus accedit ad cornu altaris, ubi dicetur Epistola dc presbytero Cardinale ministrante,& seruiente de libro, stans sne mitra, uoce submissa omnia dicit cum ordinatos re, Sc cum ipso concelebrat signando

Sc etiam uerba consecrationis cum ipso proferendo, non tamen mouet

se loco suo nis ad communionem, proceditur in missa in omnibus, ut consuetum est, oc post secreta de die dicitur secreta pro ordinato sub eodem per dominum, postquam oti dinator sumpserit sacram Euchariastiam dc parte sanguinis Christi cum

particula eorporis , quae erat intus, communicet electum stantem in ipso cornu de corpore de sanguine Cristi,&postea ambo purificentur cum ui no ut eis placuerit, his peractis eleactus reuertitur ad sedem suam cum mitra,& ordinator cum mitra lauae manus, deinde accedens ad electum, stans sine mitra dicit super electum stantem sine mitra. Respon. Iam non dicam uos seruos &cito finito or

dinator imponit ambas manus super eius raput dicens. Accipe Spiritum Sanctum,quorum remiseritis 3ce. 8c mox explicat casulam quae in scapu/lis erat electi dicens. Stola innocem tiae induat te Dominus. Quibus fini/in imponitur mitra electo. Et tam ordinator quam alii Cardinales, praelati assistentes recipiuntur ad osculum manus, pedis , di oris electi, post haec ordinator redibit ad altare de perficiet missam cum oratione pro ordinato,& dicto Ire missa est uel benedicamus Domino, Electus crucem ante se habens stans sine mitra in me/dio altaris benedicet omnibus dicen/do. Sit nomen domini benedictum

8ce. 8e mox ordinator sine mitra aeγcedens uersus electum tertio genu

flectens cum distantia conuenientiter dicet. Ad multos annos, εἰ solua recipietur ad osculum oris, & sic exγpleta ordinatione exuet se uestibus

sacris cum orationibus consuetis.

Et ille modus de benedictione , dc ad

multos annos seruatur etiam si orγdines acciperet in pluribus diebus Hilatim.

Si es Ius nullum haberet

HAEC ordinatio condeceter fiesri poterit die sabbati preceden

te diem dominicum consecrationis episcopalis. Quod si forte electus in ripam esset merus laicus nam lai

cus eligi potest dummodo sit Christianus, dc eatholicus) accipi, de pri/mam tonsuram et minorm ordines,

ut aliis inferiores, nisi quod erit in/dutus cum rochetto et manto post

collum et mitra. Et in suo faldisto/rio recipiet instrumenta ordinum,