C. Plinii Caecilii Secundi Epistolarum libri decem ; eiusdem gratiarum actio siue Panegyricus : cum adnotationibus perpetuis Io. Matthiae Gesneri qui etiam vitam Plinii et indices auctiores emendatioresque dedit

발행: 1739년

분량: 765페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

591쪽

XXXIX. Nec vero contentus primUm cognationis gradum abstulisse Vicesimae, secundum quoque eXemit, cauitque, ut in sororis bonis frater, &contra, in fratris soror, utque auus, auia, in neptis nepotisque, ct inuicem illi, tertiarentur immunes. His quoque, quibus per Latium ciuitas Romana pa-- tuisset, idem indulsit, omnibusque inter se cognationum iura commisit, simul & pariter, & more naturae ; quae priores principes a singulis rogari gestiebant, non tam praestandi animo, quam negandi. 3 Ex quo intelligi potest, quantae benignitatis, quanti spiritus suerit, sparsas, atque, ut ita dicam, laceras gentilitates colligere atque connectere, & quasi renaici iubere; deserre, quod negabatur, atque id praestare cunctis, quod saepe singuli non impetrassent: postremo, ipsum sibi eripere tot beneficiorum occasiones, tam numerosam obligandi imputandique 4 materiam. Indignum credo ei visum, ab homine peti, quod dii dedissent. Sorores estis ct frater, alius & nepotes ; quid est ergo, cur rogetis, ut sitis rvobis estis. Quid 3 pro caetera lita moderatione non minus inuidiosum putat dare hereditatem, quam au's ferre. Laeti ergo ad ite honores, capessite ciuitatem, neminem hoc necessitudinis abruptum, velut trun cum amputatumque, destituet: iisdem omnes, quibu

ante

, aper Latiuntὶ Vid. 37 3. Sorores e. N frater

Plures sororexunius fratris, plures unius aut 'epotes. ' Itaque non Puro opus, ut receptam lectionem mniemus altera, quin xundam librorum, fratres, ani.

s hoc nee. abr. Id est, A, rupta ac sublata per leges necessitudo.

592쪽

ante pignoribus, sed honestiores perfruentur. Ac sine remotus quidem, imiique deficientis assinitatis gradus, a qualibet quantitate Vicesimam inferre cogetur. statuit enim communis omnium parens lum-INam, quae publicanum pati possit. XL. Carebit onere Vicesimae parua & exilis hereditas: & ii ita gratus heres volet, tota sepulcro, tota funeri serviet. netuo obseruator, nemo castigator assistet. cuicunque modica pecunia ex hereditate alicuius obuenerit, securus habeat quietusque possideat. Ea lex Vicesimae dicta est, ut ad periculum a eius perueniri, nisi opibus, non possit. Conuersa est iniquitas in gratulationem ; iniuria in votum: optat heres, ut Vicesimam debeat Additum est, ut, 3 qui eiusmodi ex causis in diem edicti Vicesimam deberent, nondum tamen intulit lent, non inferrent. At in praeteritum subuenire, ne dii quidem possunt:

nouum caput incipiendum erat. Certe cauendum, ne per Occa

sonem huius diuisionis diuellamus, quae ' ut coniunctissima. Urnitatas J Nedum consanguinitatis; argumentatur enima minori ad maius.

prima notione verbi, qua cutitare est arctitis constringere, coercere &e. Si enim de hereditate exigua, quae ViX munumento si scit, Vicefima quoquest soluenda, coercendi erunt 'vicesima parte minuendi sumtus

cuicunque modica 'Ρulchre codicia sui auctoritate firmat hane lectionem Schwargius. Vulgaris lecti O niuscunque modi ea, vix est ut sententiam commodam pariat.

FaEhum infectum reddere. Licet Romanis hominibus blandiri homini vivo vel mortuo cum iniuria Deorum. Cicero Sullam cum Ioue comparat, Vt hunc ignorantiae & impotentiae circa opus suum accuset, pro Rosc. Amer. c. 4s. In luctu Germanici lapidata Deorum templa , subuersae Deilin arae, Lures a quibusdam familiares inpitolicnm abiecti. Sueto. Calig. s. vid. deinde ad 8o, 6. Sed necesse est Disidum fieri. quidquid vero nimis aduersum. Qu modo

593쪽

C. PLINII SE v NDI tu tamen subuenisti, cauistique, ut desineret quisque 4 debere, quod non ei set postea debiturus. Idena eL fecisti, ne malos principes liabuissemus : quo inge- .nio, si natura pateretur, quam libenter tot spoliatis, 5 tot trucidatis sanguinem &bona refudisses' Vetuisti exigi. quod deberi non tuo saeculo coeperat. Alius ut contumacibus irasceretur, tarditatemque soluendi dupli vel & quadrupli irrogatione mulctaret: tu nillil referre iniquitatis existimas, exigas, quod deberi Hon oportuerit, an confli tuas, ut debeatur ZXLI. Feres, Caeser, curam & solicitudinem consularem. Nam mihi cogitanti, eundem te collationes remisisse, donatiumn reddidisse, congiari iuri obtulisse, delatores abeῖisse, vectigalia temperasse, interrogandus videris, satisne computaueris imperii reditus, an tautas vires habeat fiugalitas principis, ut a tot impendiis, tot erogationibus sola lusschat Nam quid est caiisae, cur aliis quidem, quum Oimua raperent, & rapta retinerent, ut si nihil rapuissent, nihil detinuillent, defuerint omnia 3 tibi, quum talo multa

modo enim in praeteritam hic ,,κenit Traianus, ut non nus euisque nostrum, remittendo debito magno parito, eadem ratione subuenire possit, nedum ut Deus 3 Itaque pro meo in Plinium amore auro redemetim, haee ab illo non esse scripta et multo sanius infra 8O, a in e- reddere, qκιψα:d feri ma

ne malos pr. habuissemus Hoe est , ne ex illorum dura lege ad tardos in t oluen- 'cri quod exerrant, aliquid damni perueniret. Suspensus atque impeditus esse hirs illorum malitiae &c. Hic etiam verba splendidiora quam senius. t, i colliationes Praeserrim auri epronain, quod ex honore prouinciarum voluntario paullatim in t ibutum abiit hoe Lipi. de magnit. Ro. z, 9. Et simi tituli de Auro Caramario in utroque Codice. Imitatus eli Traianum Adrianus Sp. a tia. 6 ,-- monariam Daciae remori in prouinciis να

594쪽

multa largiaris, & nihil auferas, omnia supersiit 3 Nunquam principibus desuerunt, qui fronte graui ct 3 tristi supercilio utilitatibus fisci contumaciter adessent ; re erant principes ipsi sua sponte auidi & ra. paces, ct qui inasistris non egerent: plura tamen

seinper a nobis contra nos didicerunt. Sed ad tuas aures cum caeteris omnibus, tum vel marinae avaris

adulationibus obstructus est aditus. Silent ergo & qquiescunt, & postquam non esi, cui suadeatur qui suadeant, non sunt. Quo euenit, ut tibi cum plurimum pro tuis, plus tamen pro nostris moribus debeamus.

X Li I. Locupletabant & fiscum re aerarium non

tam Voconiae ct Iuliae leges, quam ΜAIESTA- Tis singulare & unicum crimen eorum, qui crimine Vacarent. huius tu metum penitus sustulisti, contentus magnitudine, qua nulli magis caruerunt, P ε quam

stitui lectionem ex sententia Cl. eam, quam augendae Papiae ' Schwarziit nisi quod detinvisa Poppaeae tulit Augustus, is ma-sent praetuli alteri retinui sient, vita litis ordinabus ex verbis Tac. in paribus sere auctorit4ubuS: A. 3, as Obseruat Lipsius, Rela- cum in detinuissent simul iniu- tum deinde de moderanda Papiariae quaedam nota impressa sit, Poppaea, quom senior Augustae qua in priore parte periodi opus post Iulias rogationes incitandis non erat, cum adiectum esset coelibum poenis, & augendo opta. aerario, sanxerat. Quantum derr . . - hac iuris Veteris particula me- 2, r oconrae 'co' ritus nuper sit Ill. Helaeccius. nius sanxit, ne quis beredem vir nemo ignorat.

verr. I, a. 4ed v niuersam hu- . - .ν J- ius legis rationem declarauit Plena apu' Suetonium & Taci-Perizonius secunda dissertatio tum omnia. num, in Triade ab ipso, tum et' magnitud. - maiestatem iam ab Ill. Heineccio edita. Respicit. Opinor, ad etymon ma Iuliae Praesertim intelligi iesaris , quae inius quiddam

stommuni,

595쪽

C. PLINII SECUNDI a quam qui sibi maiestatem vindicabant. Reddita est amicis fides, liberis pietas, obsequium seruis: veren-3 tur, & parent, & dominos habent. Non enim iam se tui nostri principis amici, ted nos sumus: nec pater patriae alienis se mancipiis cariorem, quam ciuibus suis credit. Omnes accusatore domestico libe

rasti, unoque salutis publicae signo illud, ut sic dixerim seruile bellum sustulisti, in quo non minus

seruis, quam dominis praestitisti. hos enim securos. 4 illos bonos sedisti. Non vis interea laudari; nec fortasse laudanda sint: grata sunt tamen recordantibus principem illum in capita dominorum seruos subornantem, monstrantemque crimina, quae tanquam delata puniret: magnum & ineuitabile, ac toties cuique experiendum malum, quoties quisque similes principi seruos haberet. X LIII. In eodem genere ponendum est, quod testamenta nostra secura sunt: nec unus omnium, nunc Fia scriptus, nunc quia non scriptus, heres eS. . Non

communi, quae in homines cadit, magnitudine notare vide

tura

a redd ta amicis fides

Ante enim solicitabantur amici, liberi, seriti, praemiis, quae delatoribus iudicibusque propo sita essent, ut prodere vellent liberam vocem amici, patris, domini &c.

I serui nostri Leuissima

transpositione ex suo aliisque libris prolata verum & suum hule loco sensum reddidit Schwarzius. Al. serui principis nostri avi iei.

enim laudem meretur, qui latro non est, Jrannus, insidiator, crudelis, non est 3

Amabat Augustus in testamentis amicorum honorem sibi haberi ; sed honeste & liberaliter vid. Sueto. 66. Alii principes

ad auaritiam & crudelitatem testamentorum obtentu abusi, qui rescinderent ultimas voluntates, in quibus ipsi scripti non essent. eoque terrore perinouerent albos , Ut contra animi tui l entemtiam, quo partem certe honinrum suis seruarent, principem

adscriberent. V. Sueto. Calig. 38 quo

596쪽

PANEGYRICVS.

Non tu salsis, non tu iniquis tabulis aduocaris. Nullius ad te iracundia, nullius impietas, nullius furor confugit: nec quia offendit alius, nuncuparis ; sed quia ipse meruisti. Scriberis ab amicis, ab ignotis a praeteriris: nihilque inter priuatum di principem interest, nisi quod nunc a pluribus amaris: nam replures amas. Tene, Caesar, hunc cursum, & pro- 3 habitur experimento, sitne seracius & uberius, non ad laudem modo, sed ad pecuniam, principi, si herede illo mori homines velint . quam si cogamur. Donauit pater tuus multa, ct ipse donas i. cellerit ψparum gratus: manent tamen ii, qui bonis eius fruantur, nihilque ex illis ad te nisi gloria redit. nam LIBERALITAΥΕΜ iucundiorein debitor gratus, clariorem ingratus facit. Sed quis ante te lau- sdem istam pecuniae praetulit 3 quotusquisque principum ne id quidem in patrimoniis nostris sutim duxit, quod estet de suo ρ Nonne vi regum, ita Caesarum munera illitos cibis hamos, opertos praeda laqueos, aemulabantur 3 quum priuatis 1acultatibus

quo nuper usi sumus ad Qx'nctil. 6, 3, 92 Nero. 32. D mir. 12. Notabile praesertim Taciti epiphonema Agric. 43 a

hono patre non seribi heredem nisi malum principem.

iracundia Vt Iudaei olim ad Norban, ut Christiani proh pudor i ad pias caussas saepe confugiunt, ne habeat a se posisessa heres naturalis, cui iniquissima de caussa irati sunt.

cesserit parum gratus

Ille enim obtentus rescindendorum test amentorum. Vid. quos laudamus ad s. I.

clariorem ingratus) Multa Seneca in fine librorum deheneficiis. Ultimum illud, Non est magni animi dare perdere rhoe es magni animi, perdere s

597쪽

s 8 C. PLINII SE v NDI

tibiis velut hausia & implicata, retro secum , quidquid attigerant, referrent. XLIV. Quam vae ILE est, ad usum secundorum per aduersa venisset Vixisti nobiscum, peri

clitatus es, timuisti, quae tunc erat innocenti tam vita : scis & experius es, quantopere DETEST E N- T v R malos principes etiam, qui malos faciunt.

meministi, quae optare nobiscum, quae sis queri s a litus. Nam priuato iudicio principem geris, meli rem immo te praestas, quam tibi alium precabare. Itaque sic imbuti sumus, ut quibus erat summa V torum, melior pellimo princeps, iam non post inaus,3 nisi optimum ferre. Nemo est ergo tam tui, tam ignarus sui, ut locum istutia post te concupiscat. Facilius est, ut esse aliquis successor tuus possit, quam 4 ut velit. Quis enim curae tuae molem sponte sub cat 3 quis comparari tibi non reformidet 3 Expertus& ipse es, quam sit onerosum succedere bono prin- cipi, & asserebas excusationem adoptanti. An pro

Duo participia responitent nominibus praecedentibus. Munera comparata sunt hamis, itaque veIut haurinutnr i. e. deu rantur ; loqveis, itaque implicantur , privatis facultatibus.' Primo illud Mina in aucta corruptum fuit, quod traxit deinde alterum implicata, Vt multiplicata estingerent inde homineS. Hic velut sons multiplicis circa hunc locum varietatis, Drout alterutrum vel utrumque e X hoc gemino pari verborum adstantum est.

adoptanti te hanc excusationemasterebas, nimis dissicile essetani bono principi, quam es et Nerua, succedere. ' Adoptanti diserte prae se ferunt Colces MSS. plures. Malit etiam eam ex coniectura inserere Schwa Eius h. m. Et eam afferebas ex cinationem adoptanti : quod ad lucem sententiae facit line dubio. Vulgo legitur. Et asserebas excusationem adoptati. Sed quae sit adoptati excusatio, non

intelligo: potest enim deprecari. Nisi forte quod melior sitius cauta est, quam si quis spori te, vel vi adeo, se ingessit.

598쪽

na paruaque sunt ad aemulandum, quod nemo im coluinitatem turpitudine rependit 3 Salua est vinii,s bus vita, ct dignitas vitae: nec iam consideratus aut sapiens, qui aetatem in tenebris agit. Eadem quip- si pe sub principe virtutibus praemia, quae in libertate : nec bene facto tantum ex conscientia invices. Amas constantiam ciuium, rectosque ac vividos animos, non ud alii contundis ac deprimis; sed fouesct attollis. Prodest bonos esse, quum sit satis abun- Ideque, si non nocet: his honores, his sacerdotia, his prouincias eskrs: hi amicitia tua, hi iudicio florent. Acuuntur isto integritatis & industriae pretio simi ilas, dissimiles alliciuntur. nam PRAE ΜΙΑ b Dorum malorumque bonos ac malos faciunt. Pau- 8ci adeo ingenio valent, ut non turpe honestumque, prout bene ac lecus cessit, expetant fugiantues caeteri, ubi laboris inertiae, vigilantiae somno, frugalitatis luxuriae merces datur ; eadem ista, quibus alios artibus assiquutos vident, consectantur; qualesque sunt illi, tues esse & videri volunt ; α dum volunt, fiunt. H

aliquid committere, V. c. inore cedere, adulari, delator esse, cO-gitur, ne salutem & incolumitatem imperator eripiat.

tiliis pretii emendatio, ingenio Lipsiano debita, quam recipi dignam iudicauit etiam Schwar-Eius. Editum adhuc: aeuunturissi inteiritatis V industriae pretio : Simitis di miles assicinu-

mirum verum est, quod dicebat apud Xenoph. Memor. I, 7 SO- crates, ουκ ετι καλλίων οδος

ἐπ' ἐυδομν, η D Iis αν τις ἀγαθοs τετο γένοιτο, o κώ δε- κῶν βουλοιτο. Deinde illud. quod eidem tribuit Cic. de orat. , 47, 2uibus persuasam esset, ut nihiι β malint esse, quam bonost

viros, iis facilem reliquam esse doctrinam. Hic est naturalis quoque precum circa Virtutem parandam

599쪽

c. PLINII SECvNDI XLV. Et priores quidem principes, eXcepto patΓe tuo, praeterea uno aut altero, dc nimis dixi, vitiis potius ciuium, quain ViItutibus laetabantur. primum quod in alio sua quemque natura delectat deinde, quod patientiores seruitutis arbitrabantur,2 quos non deceret esse nisi seruos. Horum in s-

num omnia congerebant : bonos autem otio aut sita

abstrusos, ct quai sepultos, non nisi delationibus d 3 periculis in lucem ac diem proferebant. Tu amicos ex optimis legis, & hercule aequum est, esse eos carissimos bono principi, qui inuisi malo fuerint. Scis, ut sunt diuersa natura dominatio & principatus 'ita non aliis esse principem gratiorem, quam 4 qui maxime dominum grauentur. Hos ergo pro- ueliis, & ostentas quasi specimen & exemplar, quae tibi secta vitae, quod hominum genus placeat . dc ideo non censuram adhuc, non praefecturam morum recepisti ; quia tibi beneficiis potius, quam remediis ingenia nostra experiri placet. Et alioqui cinescio, an plus moribus conserat princeps, qui b nos esse patitur, quam qui cogit. Flexibiles quamcunque

randam effectus, quem si quis alius, praeclare intellexisse videtur ille noster Arndius.

Hi sunt illi ferat nainra, qui poenis & inem reguntur Sc. 4 non praefectuτam moram a Censura, cuius haec alioqui periphrasis est, diuersam, qualis Pompeio primum

delata videtur viris doctis, cum Tac. An. 3, 28 corrigendis moriabus delectius dieatur. Deinde

Iulius Caesar apud Sucis. 76

inter reIiquos honores nimior, ut continuum consularem, perpetuam dictaturain, etiam praeseditarem morum recepit. Eodem teste

c. a8 Augustus morκm legumque verimen perpetuum recepit, Mecensurae honore. De hac par, ter & censura proprie dicta Imperatorum Vid. EZ. Spanta IO, IOP, q7 a sqq. Nam qui cogit Cum enimie virtutis decus ' nobilitaso insit, quod libera est, quoa

600쪽

PANEGYRICUS.

cunque in partem ducimur a principe, atque, Ut . ita dicam, sequaces sumus. huic enim cari, huic probati esse cupimus; quod frustra sperauerint dissimiles : eoque obsequii continuatione peruenimus, Ut prope omnes homines unius moribus villamus. Porro, non tam sinistre constitutum est, ut, qui malum principem possumus, bonum non possimus imitari. Perge modo, Caesar, & vim effectumque censurae, 6 tuum propositum, tui actus obtinebunt. Nam v I T A principis censura est, eaque perpetua: ad hanc dirigimur, ad hanc conuertimur: nec tam imperio nobis opus est, quam exemplo. Quippe INPIDELII recti magister est metus. MELIVS homines exemplis docentur, quae in primis hoc in se

boni habent, quod approbant, quae praecipiunt, fieri posse.

XLVI. Et quis terror valuisset emcere, quod reuerentia tui effecit 3 obtinuit aliquis, ut spectaculum pantomimorum populus Romanus tolli pate-Oo 3 retur;

munt prineipes, ' quasi castrant, qui perficere imperio volunt, ut homines boni sint. Simulationem forte effecerint ea via, viriuti plus sere nocent.

riue malo, frustra sperauerint ei Probari. Simile enim simili gaudet.

solet, respexisse videtur Claudia. 4 COS. Honor. 299 Componitur orbis Regis ad exemplum, nee se inflectere sensus minariose dicta valent, ut vita regentis.

gans est coniectura, de Heuman no digna, cum monuit Cl. Schwargium , legendum esse praecipiuntur: & quam facile interceptae duae literulae sunt 3 Necessariam tamen non puto. Nam ipsa quoque exempla prae cipiunt, docent, commonstrantiquid fieri debeat non miniae,

quam quid possit. 4 t spectaeulumPantom.

V. G. A Nerone Pantomimo-vum factiones enm ipsis finκI religatae Sueto. I6. Et Domitianus ibid. 7 interdixit bifrioni bus scenam.

scenis

SEARCH

MENU NAVIGATION