장음표시 사용
1쪽
l 0n immerito aristotelessuae aetatis Iuris-prudentes reprebendit, quod de formulis , quae afliones priuatas resticiunt, ad nauseam 'fique disputa- rent . Iura γero quae administrationem Reip. penὸ haberent pro derelictis. multi hodie ab eo Ditis non procul absent , aetatem instillicidiis caer,seruitutibus terunt ε, publicas res, publica Iura , quibus ciuitates linae, S . prouinciae confiIlunt , ita nec attingunt ipsi, Pt in aliis contem nant. male de Repub. merentur. Nulla, inquit Pliu. Iun. in epist. laudabilior philosophiae pars est , quam agere negocium pubi sim : cognoscere , iudicare, promere, & exercere iustitiam; quaeque Philolophi doceant , in usu habere. Habent, inquit idem, l. y ep. zo. nostra quoque studia aliquid non humile , nec sordidum , nec priuatis rebus inclusum. nam disputare , inquit Gic. ad Att. q. .i6. de Republica, est tractare rem magnam , & grauem , &plurimi oti j. quae ratio es me ad dolium meum senici inflar circui oluendum rectri ageret, memorem illius Lyrici, Sumite materiam vestris, qui scribitis, aequani
adeoque 'versantem , humeri quid ferre recusent , ac varum rem tam grauem aliis deferendam; quibus arte benigna, Vel meliore luto finxit praecordia Titan et tamen si Aristoteli, Sullam Niture monenti , obtemperaturus , Iuscemi exbibiturus incis in Chasbdin , dabit γenium quisquis asiquid rectius istis candidus i pertietur. nam desidiosos , Cr nitilpraestantes milos iam pridem nihil moror. Tibi , Lector , tantum scripsi, qui benevolus es. tibi si placuet , sutis miti fecerim ; sin minas 3 affectum tamen si boni consulueris, numquam piguerit laboris. . modicem, tuquam ergo, sum exbibiturus. Neque istam dumtaxat penneum , c&unfAm litigantium obuolutum, sed Er Potestalepraeditum, Magistratuique impositum. qualem leges nostrae intelligunt, dum Iudicem nominant: . I inianus tu autb. de Iudicib. er codicis lib. i. tit. 29. o seq. que ad 16. Dedi tamen aliquid 2sui vocis hodierno, adiunxi Magi'ratus nomina , . Senatoris. dumsub illius fere vocabulo politiam hodiὸωidemus adminisrari ; ad ride negotiis autocratiae , arcanis Imperi, deferri conse rationes. a re dum praesentibus etiam διονὶerbis, tam in hyofronti sticio Iudicem , intendo, designem.
2쪽
Ap. I. Varii passim Iudices l.ICap. II. Iudicum, Iudiciorumque maiestas. . ibid. Cap. III.Necessitas. 2Cap. IV. Qui Iudices esse prohibeantur. Cap.V.Cualis requiratur pCap. VI.Fidei rectae. Cap. VII. Timens Deum. Cap. VIII. Religiosus erga Ecclesiam. Cap. IX. Iustus.
Cap.XI. Fortis. Cap. XII. Coisstans. Cap.X IlI. Patiens. Cap.XI V. Vacuus ab affectibus. Cap. XV. Muneribus abstinens. Cap.XVI. Ab auaritia alienus. Cap.XVII. Non iracundin. p. XVIII. Prudens. Cap. XIX. Sobrius. Cap.XX. Clemens. p.XXI. Benignus, seuerus. Cap.XXll. Peritus.
Cap. XXIII. Diligent. Cap. XXIV. Per gradus promotui.
Cap. XXVI. Concordiae studiosus.
Cap. XXVIII. Veritatis amans. Cap. XXIX. Auersus a detractoribu . Cap.XXX. Adulatoribus inimicus.
Cap.XXXI. Verax de Candidus. Cap.XXXII. Nobilis. Cap.XXXIII. Diues. Cap.XXXIV. Pulcher. Cap.XXXV. Legitimus. . Cap.XXXVI. Ciuis an Exterus 'Cap. XXXVII. An Ecclesiasticus lCap.XXXVIII. Senex. Cap.XXXIX. Sine ambitu promotus.
Cap. XL. Non rixosus. Cap. XLI. Vestitu congruo uteris. Cap. XLII. Rite electus. .
CU.Ime Potestite Iudicis. q3Cap.IL De honore. S p. III. De iure tutando per Iudicem pra flando. sCap. IV. De Iudicis residentia.' ibid. Cap. V. De Causis litium. 48Cap. VI. De Litium remediis. s I p.ra. De breuitate di ordine Iudicionam.
Cap.IX. De appellatione,eius ue instantia. 6 Cap.X. De Executione rei iudicatae. 6s Cap.XI. Recidiva monita de seruando ordine iudiciario, praesertim in litibus criminalibus, ct quae ex ossicio Iudici incumbunt. 6sCap.XII. De Stipendiis. 67 Cap.XIII. De animaduersione in Iudices. 68
Cap.I. De Legistatione. 7oCap. II. De variis hominum generibus. 7sCap.III. De Institutione Iuuentutis. I9Cap. IV. De Castitate. 8iCap.V. De Reformatione. 83Cap. VI. De Quiete publica. 8 Cap.VII. De Criminum vindicta. 9riCap.VIII. De Ostractiso. 93Cap. IX. De seditionibus. 9 Cap.X. De Mendicantibu . ros Cap. XI. De Relationibus. IOZCap. XIl. De Poenis & Praemiis. Io Cap. XIII. De cogendis Nominatis. IOSCap. XIV.De dignitate non imminuenda. IOTCap.XV.De Ministris. IogCap.XVI.De fide obseruanda: I i Cap.XVII. De Dissimulatione. III Cap.XVIII. De Legatis. IsaCap. XIX. De Cursu publico. risCap. XX. De Potentia. 134Cap.XXI. De Annona. 1ιγCap. XXII De Ressciis. Iro Cap.XXII l. Monita Miscellanea. 124
Cap.I.De Iure Maietatis. 1326.I.De Principe legibus solum' i 3 sq.II. De Legum vinculo. ibid.*III. De Legumlatione. ibid. l. IV. De iure sacrorum. ibid. q. V. De Magistratuum creatione. Is *.VI De Extrema prouocatione. ibid. q.VII.De pacis ac belli arbitrio. ibid. .VIIl. De Legatis. 1 eq.IX. De iure vitae ac necis. ibid. q. x. De Pecunia imperanda. ibid g. XI. De Moneta. ibid.
g.xII. De reliquis iuribus Maiestitis: 1 3sCap.II. Ratio dicendorum, atque in primis de, lupremarum Legum iure ac Vinculo. i o Cap.III. De Legum-latione. I qaCap.IV. De Religione. 143
3쪽
Cap.V.De Magistratuum desgnatione. 3qsCap. VI. De Supremo Iudicio seu vitinis Re
Cay.VII.De bello, eiusque causa iusta. 348 Ca VIII. De bello iuste gerendo respectu
Cap.IX. Miles ut iuste bellet. Cap. Z. Vt resipectu hostium iuste belletur. is 8Cap.Xl. Vt respectu mediorum iuste belletur.
Cap. XII. Dolum an belli iustitia permittat' i6oCap.XIII. An ut festis diebus pugnetur ἰ ibid. Cap. XIV. An stratagemata/ isi Cap.XV. A n venenum i r 61 Cap. XVI. Iniuste bellatur respectu modi. t 6 a Cap.XVII. Iniuste bellatur ex nimia saeuitia.
Cap.XVIII.Ex verborum contumelia. ibid. Cap.XIX. Iniuste bellatur respectu finis. Cap.XX. De Foedenibus. . . Cap.XXI. De Iudiciis. Cap.XXI II. De Commeatu Cap.XXIV. De Neutralitate Cati. U. De Pace.
Cap.XXX. De pecunia imperanda tributis,
Cap. XXXV. De statu Democratico asserendo.
TRactatus hic de Iudicibus, doctissime eorum qualitates . alii
nes, nec non Reipub. administrationem per Reges & Principes exprimens , opera Eruditissimi Viri ac Reuerendi Admodum Domini FRANCISCI ZΥPAEI I. C. Protonotvij, Canonici, OLficialis & Arcsidiaconi Anmerpiensis conscriptus , sacrae paginae satis consormis, merith typis euulgari poterit. Datum Antuerpiae ax. N uembris
4쪽
gentes, pro more earum, &pro icmporum ratione sue
runt. Apud populum a Deo electum a Moysi tempore, usque ad Saulein summa authoritate & moderatione. Apud Romanos, pro tempestatum occasione, quam diuersissimi, praesertim in Urbe ipsa. nam in Prouin- cijs Proconsul, Praetor, Praeses,& quocumque nomine Rector omnium Romae Magi se a- tuum vice, & ossicio fungebatur. Omnium partes, qui Romae vel quasi Magistratus, vel extra ordinem ius dicebant , ad eum pertinebant. Vnaquaeque gens, & Prouincia , in suo
sensu abundat, sed in alijs Imperijs, & regnis, pleraque pro libitu Regum. Nihil alibi tam augustum quam dignitas & diuersitas Roma
norum Magistratuum. Testis Notitia Imperii. ut neque ullae gentes ad aequitatem & Maiestatem legum Romanarum accesserunt. Sed &hodie nationes omnes in nomine, & auctoritate Iudicum quam maximὸ sunt discrepantes. quod nihil attinet pluribus exequi. Id generatim considerare lubuit,qui qualόsve Iudices esse, quiave facere debeant; quae uniue sim functiones eis conueniant, deceant,ded D. ZIpsi operum Tom. a. erant; quibus virtutibus, naturae & ifidustriae dotibus clarescere eos oporteat. Qualibus in hoc stadium vocandis insumetur primus hic liber: reliqui ad actionem Iu- Parinio dicis pertinebunt; secundus quidem ad Iudi πςxi cia: tertius ad regimen, administrationemque Reip.quaritis ad ea quae spectant supiemar PO- testatis negotia.
Iudicum, Iudiciorumque Valeris.
DIgnitatem Iudicum iudiciorumque Ma
iestatem commonstrat ipse Deus , qui primus ea exercuit, & exercebit ultimus. nam quod attinet Reip. gubernationem, & bellorum administrationem; nihil opus hic dicere. ea sponte in omnium oculos incurrit. Deus ergo transgressiim iussa sua Adamum vocavit, audiuit, damnauit. denique omnes a mundi origine nati homines & usque ad eius interitum orituri expectamus terribilium illorum praeconum tubas, & vltimum diuini Numinis iudicium. Reges, inquit Cic.l. i. Os iustitia reddenda causι primὐm consti tuti. Adeoque apud omnes orbe diuinitus creato gentes tyranni, Reges, Imperatores, iudicia exercuerunt, per sese, & in vicem sitam substitutos. Unde Populus Israel ad Samuelem lib. I. Reg. c. 8.Constitur nobis ream, qui iudicet nor, sicut
5쪽
z Fr. Zypari Iudex, Magistratus
er uniuersa habent nationes. & lib. 2. Reg. c. I s. Absalon regnum paternum affectans, Quis me, inquit, constituat Iudicem super terram, ut ad moveariant omnes quι babent negotium, ct iuste iudi-
urati regni, omni viro qui habebat negotium ut veniret ad Regis iudicium, dicebat; Videntur mihi Mn es tui boni o iusti; sed non est qui te
Apud Egyptios quidem ijdem erant Sacerdotes , & iudices: neque apud Gallos procul ab his a rant Druides. & Augistus statuit ut in loco Senatus thure , & mero lacris caretur. Athenienses res graues apud Aras praestito iuramento iudicabant. & in Iurent stro sacrae leges, l. i. D. de Ieg. l. leges Sacratiss-nM.C.eod. de Iudices Sacerdotes. l. i. de iust. 9Hr. de Antistites i. I. C. de decreticurial. LV. dicuntur. Iustitia ii quidem sancta,& iura in quibus elucet sancta; & Iudices igitur, qui cam, colunt, & ius dicunt, sancti. qui enim sancti
non sunt, sancta tractare non possunt. c. Maxi-rminio. d. 8 i. & recte Virg.
Iura, Magistratums legunt, sanctum, Se
Quin de in populo Dei nondum admissis regibus , apud quos rei summa erat, Iudices dicebantur. Iudicia testimonio Iosaphat, a. Parae.19. Dei sunt: qui igitur ea exercent Iudices, Dei ministri. Rom. i s. q.& Valent. l. lese osc. vic. Iudiιationis nostra, inquit,solet reprasentare reuerentiam. & Cassio l. in form. Re t. prouinci. a principe, frater vocaris. sed magnifice David
Psal.8 i. ego dixi, Dii estis, ct fila, Excelli omnes. Fili j ergo cum sint Dei, habere ita se dcbent,
Vt ne personam, nec actionein, quam reprae
sentant,ignominia sua dehonestent. Neque fanio', igitur, ct notatis, ct quos serus aut turpitudo vita inquivat, o quos infamia ab honestorum coetu siegregat, dignitatis porta patebunt. t. a. C .de dignit. Vt nec criminis quidem postulatos tantum, donec se purgauerint, honores appetere permittit Alex. Imp. L reos C. de reis post. I. Io. Turpi autem iudicio damnatus, inquit Cicero pro Cluentio, tu perpetuum omni honore
O dignitate priuatur. Sed quid ergo sibi vult
Epistola D. Pauli a. ad Corinthios 6. Secularia iudicia si habueritis, contemptibiles qui sunt in E clesia, illos constituite ad iudicandum ' Non agit ibi D. Paulus, aut disserit, quis esse, vel qualis Iudex debeat: sed ne fideles in ius vocent fideles coram Iudice infideli. non est, inquit, iu- ter vos sapiens quisquam, qui psit iudicare inter patrem suum' sed frater cum fratre, iudicio comrendit : ct hoc apud infidelesy ad rerecundiam restram dico. sic non est inter vos sapiens quisqaam Vult ergo ut potius, quam id permittatur, contempti stimus quilibet, modo sidelis, iudicet, quSm infidelis adeatur. ad quam rati nem & Conci l. Carthag. IV. cap.87. eum cX- communiciat , qui ad alterius sidet Iudicem Iusa lis in prouocat. ) neque enim D. Paulus judicia ater Chr, maioribus & dignioribus reiicit. su nescitis,sijUM inquit, quoniam sancti δε hoc mundo iudic/buvnnesii is quoniam Angelos iudicabimus, quanto maris secularia I Ita D. Chrylost. & August. ad Procul. N. 47. imo D. Augustinus in l. deopeie monachorum, ait, sese ex hoc loco Pauli cogi ad suscipienda iudicia causarum, cum esset Episcopus. & continuus Ecclesiae Christianae usus habuit, ut Episcopi, Mctropolitae, Papae, Imperatores, Reges, Principes, ct praesides sub varijs nominibus, Iudices Christiani, di e populo selectiores, iudicia tractarent.
Porro iudiciorum necessitatem attulit societas humana, rerum negotiorumque I. com nio, dii cordiarum seminarium. idco Iudicio uni3sagistratus, inquit Quintil. Dctam. is . necessita iaca maioribus accepimus, ne sui quisque dolaris viv- iudicum idasiit.& Honorius & Theodosius in I. iq. C. de Iudais, Indiciorum,inquiunt, rigor, iurisque publici tutela in media est constituta, νι nema Ibi ipsi valeat permittere ultionem : nec quis id quod deberi sbi putat, aliter quam per Iudicem reposcat. I. I s. D. quod motu. l. 17. C.unde vi. Indicia qua vectes urbium, Prou. I 8. ijs concluditur securi- tas humanae societatis. Enimuero leges quidem urbis animam a Cicerone, anchoram a Verita Solone dictam scimus: tamen parum est, inquit Pomp. in l. r.* post originem D.de oris .iur. ius in ciuitate esse inis sui qui iura reddere pesum: per eos enim, qm iuridicundo prasint, esectus rei
acclisur. ut vere Arist. l. 6. Polita. 8.d Cicero
l. 3. asscruerit opus esse Magistratibus.quod ne is ἶ-lis ciuitas rei te constitui non possit. Iustitia quippe sine persona subministra non agit. dc ideo 'sine Magistratu Iustitia sepulta esse appositu dicitur a Bald. cons. D8. col. 2. in sue t. s. &pulchre ille: Driis est lex, fi Principem habet.
ubi enim Iustitia, eaque ritὰ exercita non est, societas humana consistere nequit. vi recte disputat apud Ciceronem Scipio. Quocirca, in- 'quit, ubi non es vera Iustitia, iuris consiensiusο- . I ...ciet; hominum catus esse non potes di ct ideo me S ης iudicii- populus,nec res populi, sed qualiscumq*ς multuu ne suit, aut dinu, qua populi nomine digna non est. regna.
Non desenduntur muris,nec manibus prbes; Si leges tollas, maeuia cuncta ruunt.
Regna sine Iustitia magna latrocinia. Ideoque Sed inagna laus Pop. Rom. la ciuiu
6쪽
Senator. Lib. I. Cap. IV.&V. 3
stui iudices esse prohibeantu '
Mnes igitur procul profani sint, procul improbi. sanctitas Iustitiae , frictitas myster ij eos re Dpuit: singulatimque aliquibus regno suo Λ-iueire, ni straea intordixit. Si quidem Iudices dari polluta prolii. sunt qui lege, natura , aut moribus non probiti. hibentur. Natura, ut surdus, mutus, & perpetuo furiosus, & impubes ; quia iudicio carent. Lege impeditur, qui senatu motus est: moribus, sceminae, de serui r non quia non
T, N* hibent iudicium, sed quia receptum est , ut
ciuilibus ossici js non sungantur. l. cum propicr. D. de Iud. I. foemina D. de reg. Iar. Nisi foemina
meritis excellat. Ita. c.q. ut Delbora. c.Itivam. 2. φ .c. cum deuotisi. I 26. 2.c.s quos 23. q. q. aut moribus co atrariis, & conjuetudine obtin- tum sit. c. si ecl. de Irbitr. Lege etiam prohibe-2. tur Haereticus: I. Cor. c. 6.lmis in Conc. Lat. c. g. Im oleu, excommunicatus; c. cernimus de excommuni. Iege prohi- cat. in illiteratus c. ex litter. de consang. laicus bitus: co- rcspinu clerici: tr. q. t. per ret. Dominus adrini ic-IV uersarii, c. causam deus deleg. consanguineus, i ἡ-ri 3h. Vel assinis: c. M dcvs. el. 2. visite an contest.
iii elaticii quacumque iusta de cauta suspectus: c. quod su- uiangui- specti 3. q. s. infames; cans s. q.7. adeoque non suspe- deportati ,relegati,damnati ex publico delicto, ct ri: rcus: ipse iure, vel ex genere poenae insa' mes. Quod infamiae impedimentum obtinen-- di, vel retinendi Magistratus prae caeteris exa- να ististiis es discutit Loisseau . dei σ.Li. c. i s. Magistra-
honor non tum gerere honoris est,non muneris. . Imperat. munus, D. ad municipat. Prooem. Inst. in verb ignitur.honor. Infamibus autem dignitatum, & honorum portae non patent. l. oica.C. de infam. l. G-
qiue famosis. C. de dignit. l. I 2. Damnati etiam criminaliter , aut banniti per contumaciam' etiam a dignitatibus obtinendis arcentur.cii tu vel solum delatus, vel inquisitus reus, donec se purgauerit,repellatur. l. νu.C. de reis pestulat. I. io. Iure Canonico Iudices a Sede Apostolica vel illius Nunt ijs delegari non possitiat, qui non sunt in dignitate , c. flatur.de rescrip. in 6. , iue & Iure Concit. Trid. se . 23. c.Io. praeter E- debet esse tu piscopos, eorumve vicarios, seu Ossiciales, redisnit te, quiritur,ut dinguati sint in synodo, pro unaquaque dioeccsi. & nisi Iuris periti fuerint,m-quisiti tenentur assessorem asia mere, & iuxta Thbblotu, illius sententiam iudicare. Leo X. in const. in 'assessori us cip. Regimini. Plura sunt apud Akiat. in prax.
ENimuero ut haec quae diximus proximὶ
quem vetant, Magistra tum adipisci, honore atque dignitate sungi; ita neque suffecerit aliquo eiusmodi nodo deuinctum non esse, si non insuper, naturae, industriae, virtutum, alijsque dotibus claruerit. εItaque Iudicem, qui in Astraeae arcana im ' grcssurus, eique ritu litaturus sit, ijs praeditum .i lute cite qualitatibus conuenit, quas & Diuae sin praeditus, ctitas, & actionis religio deposcit. Atque inprimis virum bonum esse necesse est adeo, quam conuenit medicum non esse latronem.
Nesciet tia, & auctoritas vergat in publicam tuli itapcrniciem, uti ne ille venenum pro medicina legulis porrigat. Quare optime Arest. l. 3. Erbi. c. i. univers lis docet Iustitiam legalem non esse partem vi mtulis, id est, speciem aliquam, sed uniuersam virtutem. Sicut Iniustitia, inquit, legalis non es species malitia: sed νniuersa malitia. ideo Iur consultus, Iudex,& Magistratus, quorum est profiteri, explicare, at te exequi iustitiam, boni esse di iusti dubent, id est, univcrsim virtute praediti. Eo modo Iethro ixad. c. 8. riuos virtutis reis a. quirit. Apud Ciceronem l. 3. de teg. ordo se- Iciliro viminatorius omni vitio carere iubetur. Lex. xa r. Tab. Is ordo, inquit, puto vacato, caeteris specimen esto. Nam integritas proid timv μω est ra x xiri subditorum. c. miramur. d. 6 i. quomodo fac rae Tab. vitio litterae Oniam describunt, Machab. lib. 2.c.is. v cuum. Virum bonum aer benignum, erecundum visu, mο-drsum moribu/,9 eloquio decorum, ct a puero in virtutibus exercitatum. Iod Imp. Iulianus ma- ῖ.gistros studiorum ait, in I. 7. C. de professor. Moribus tu oportet excellere moribus, multo nisi ius in iis &ma
Magistratibus, & Iudicibus icquiras. Illorum gesςritu enim est, recte dicere, & docere: his capita ci- is ζ' auium , & sortunae committuntur, & urbium gubernacula, atque prouinciarum. Si orator q. cst uir bonus, dicendi peritus, ut Cicero in Orator imRhetor. definit , & perfectus orator esse non iudex vis possit, nisi vir bonus ; vi asserit Quintil. in p rProoem. Orat. Inst. quanto magis Iudex is csse deberi Lcgcs ideo Iudicem per antonomasiam
atque excellentiam virum bonum appellant. ita Venuleusin l. continuus. D. verb. Dobl. l.vir bonus. D. Iud. sel. Ea enim phrasis in iu- es vix re nostro emphasim habet, nam is bonus vir ψ dicitur, qui nullius fraudis conscius, verum honestatis Iudicium, in qualibet re sequitur. Vnde Iudex brevisis definiri no potest, quam . 'Vt bonum virum esse dicas, ut Celsus definit P haus, elle artem boni, & aequi. cuius,inquit,ex Vlpia. Iustinianus, incrito cos saccrdotes ap- aequi.
pellat, Distitiam namque collimus, ct boni o aquinotitiam profitemur, aequum ab iniquo separantes,
7쪽
n Fr. Zypaei Iudea, Magistratus
7. victu poenarum, verum etiam proniorum quoque nati, aspectu rebrmenti, o sarmidabili, luminibus LVera Philo. exhortatione escere cupientes. Verani nisi fallor) oculorum acribus; neque lumilis, neque atrocis, 'i phi/- Philoisbiam, non mutitam Uectantes, l. i. D. sed reuerenda cuiusdam iustitia dignitate. Huic ' i . ' de Iust. 9 Iur. se asymbolum Iu dux formet ; non precibus, nivis. Igitur Astraeae mystam ea desideramus im pretiove corrumpatur , non minis, metu aut structum Philosophia, ea Iustitia decoratum importunitate expugnetur,malorum infringat
- rν . r - . . audaciam, fiduciam bonis inspiret, lumina
uasta in sest riuulcs co μο ρm' ' uetiter intendat in examen veri, atque aeqM. i δ' Quae deinde in eas partes se diuidat , quibus Virgo etiam sit ipse ; intactus scilicet 1 viiijs, iudici
8. prudenter sipiat, sortiter dolores animi ccti' & priuatim etiam bonus, non in publica tan- i ' ore tali, temperanter Voluptates irae RPt, ii stς tum ossicij executione. Iudiret, inquit Ambr. enumeratio res cxternas moderetur; arithmetice in con ' ρ. Iudicet.3. q. 7. ille qui non agit eadem , qua tu i 'virtutum, mercijs, geometrice in poenis & honoribu : alio putatum esse punienda.ne,cam de alio iudicat, Vixi, D qWibμ iu ς Chorumque omnium virtutum ducendo sin- iis se ser at ipse sint utiam. quando inexcusabilis ' ψ q*. hii ' gulas colit , sinctitatem erga Deum, pictatςm es omnis,qui iudicati, tu quo enim iudicas alterum,
esse debeat. ei P parente , gratitudinem erga bene merentes, liberalitatem erga egenos, obedientiam erga maiores, comitatem erga minores,amicitiam erga aequales, humilitatem erga omnes;
Ioase ipsum condemnat. Rom. a. Qui decolore iudicat , ab omni alienus debet esse colore. Arisor. l. 2. de anima , qui de peccato, ab eo im
munis. Non permisit Christus in adulterio deprehensam iudicari, nisi ab eo, qui sine peccato citet.Ioainc .ct Matth. . volens festucam tiae vindictam, & crudelitatem, pariter ac nem ex oculo fratris eiicere, prius iubetur trabem Ie. gligentiam: a Societate veritatis mendacium, , ex suo tollere. de Ier. c. r. Iudicate nFit, manὶ Manὸ s
simulationem, hypocrisin: ab amicitiae contu- iudicium; id est, sobrii a vino, de Fit ijs , & ita bilus a Virijsbcrnio adulationem, detractionem , os bilin- Dauid Psalui. i i o. in matutino intersciebat pec- iv jςλ gue ; a liberalitatis vexillo prodigalitatem at- catores. Optime Ambros. Olf. t. s. c. s. nequeque auaritiam: a sortitudinis signi, timorem, quicquam, inclist Jacit in quo se crimine quoquam audaciam,temeritatem: a magnanimitatis mi obliget, etianis latere positi bi euim est rem pri iulitia praesumptionem , & pusillanimitatem, quam cateiis, nec tam pudenda apud eum publica- 'mollitiem N pertinaciam: a patientiae foribus ita flagitii, quam conficientia est. non enim i crebra inconstantiam, iracundiam, iram, odium, in- sapienti spes impunitatis est, scd innocentia. uidiam, serocitatem, crudulitatem: a pruden- Porro palam etiam peccare Iudicem , sumtiae adytis praecipitationem, astutiam, dolum, mae nequitiae est, cum sibi non tantum peccet, Publi fraudem : a choro tem rantiae crapulam, ac sed & populo; qui re nulla magis quam Re- M'o ebrietatem, luxum atque libidinem: a mode- gum, Magistratuumque exemplis in virtutes stiae necessitudine superbiam, bomolchiam, trahitur,atu vitii. Tot martibus digni sunt,inquit rusticitatem, leuitatem, singularitatem, arro- Nicol. Pap. ad Lothar. Reg. quot ad subditos suos ζ 'r gantiam. Colat inquam virtutes singulas ad- perditionis. exempla transmittunt. c. praecipue ii. 'r uersarijs suppressis: non timore tantum poenae, q. 3. Pie admodum in vitis Patrum l. r. c. s a. sed ipserit in virtutum amore, desiderio i psius Abbas Moyses coactus ad iudicandum istaveri & recti, dilectione iusti, amore pulchri, trem acceuere, sportam arena plenam sustulit,cudocia boni. Qui his gressibus ad Sacra Iu- quam sua peccata cile dicebat, quae cum non stitiae contendunt, iis illi veram Philosophiam nosceret ipse, iret ad iudicandum alium . qua
affectant. De his certe Vates Gal. I 2 i. Sacem ratione iudicium soluit,omnibus compunctis, dotes tui induantur iustitiam. & Leuit. I9. Sau- de a iudicando auersis. Timenda enim comctieritis. quoniam ego sanctiu sum. le Vlp. in l. i 7. minatio patrisfamilias apud Lucam c. I9. Ex D. de adult. Iudicem Religiosum vocat. Reli- tuo ore te iudico, serue nequam. In iudicio sidens, Religiosux. gionem Iudicantis Papin .in l. quaesitum δε re'. inquit Chrysost. c. multi distinct. o. si quidem ita in l. C. ubi sinatores. sacer cognitor, L . C. bene vixeris, ct bene docueris, omnium Iudex es;
quorum appellat. non recip. Sacrum auditorium, si autem bene docueris o male vixeris; tui selius Iudex sacrarum cognitionum , & faciarum condemnator eris. Senec. I. a. de ira c. 7. inter I 6. 'constitutionum legitur. Sacra sunt non arae caetera litium mala Iudex, inquit, damnaturus, Iudex
tantum, ge templa; sed religio in primis, & qua secit, eligitur. & Epist. 97. de iudicio Cis minu reus iustitia, & per eam leges, unde & sacerdotes diano, asimus, inquit,crimine, absolutisne, qynb iuris; quod sanctissima res sit ea sapientia. Ini- peccatum est. nec ante fuit de salute securiu,quam rium, inquit Sapiens, Prouerb.i6. bona vita sa- similes sui iudices suas reddidit.quod Tacit. l. in . ' ' cere iustitiam. Optimὰ Budaeus iii l. Iustitia D. Annal. scribit de Nerone sceleris fibi conscio, de Iustitia o Iure. Iustitia antistitem, inquit, veniam sperante , si largitionibui valid simum oportet esse grauem,sanctum, siuerum, incorrup- quemque obstrinxisset. vix enim seri potest, utrum, inadulabilem, contraque improbas, nocentes- ea damnent, quae faciant; non enim in alioque immisericordem,atque inexorabilem, erectum- ponunt Odisse, quae in se amant. Cum ergo,
que o arduum, o potentem vi O Maiestate aqui- scribente Fabio , faetere, O misereri coeperit, agi ratis, veritatisque terrificum. Quare per lὰ iam rem suam existimabunt, o sicut amantes de Chrysip. apud A. Gellium t. i q. c. q. mores serma iudicare non possunt, quia stusum oculorum Iudicis a iustitia instruens inquit,hria riuiis premit amor; ita omnem inquirenda viritatis r
8쪽
tionem iudex amittit occupatus afectibvir olla fertur, O veluti rapido flumini obsequitur. Nece seriunt est, inquit Callid. Reipub. ut cui Iustitia
committitur, malis moribus non gravetur : alio
quin inefficax est ab homine exigere, quod agnos citur non habere. ὶ contra νer. con denter quarν-- rar, quod inesse sentitur. Volo ergo virum bonum, cui re ipsa vi vele bonit, tus insit, non imago tantum, & paries deal- non ficte sit batus. ut qui conducti plorant in funere. nam vi
ita . lus ubi se bonum simulat, tunc est psimus: O δε-
nitatis verba imitari, maior malitia est. Virtutum sane niagna est coniunctio.quam Senec. N. 67. vocat individuum comitatum virtutum. vi Stoici existimarint virum non esse persectum, qui non omnes virtutes haberet: nec actionem persectam, quae non fieret
- Sed viiijs nemo sine nascitur : optimus iste, qui minimis urgetur. & proprium cuiusque virtutis' 'rain munus est , ut quamuis in caeteris virtutibus iu sto nimium quis non excellat, modo nec viiijs notetur, & a recto iuris iustitiaeque tramite non discedat; bonus vir hic, & bonus iudex erit. ut haec non amare, sed cum quodam temperamento accipiantur. ut a Caio in l. siquid venditor. i8.ffur. D. de edic edici. quem admodum si forte vensitor constantem seruum affirmauerit, non exacta, ait, grauitas ct conflautia quasi a Philosopho desideratur:sed qui optimum coquum esse dixerit, optimum in eo arti cium pra- pure Lbet: idem ct in rateris generibus arti -
Itaque virtutes in Iudice desideramus, non I9' Vt in aliquo summi rigoris religioso; sed me-S diocriter; vi in seruo Caius modice. quemadmodum Greg. IX. probari non potuit statu-ἐoctos aut tum, seu consuetudo Ecclesiae Argentinensis, eminemus ne ad illius praebendas alij, quam nobiles, dem eminentis doctrinae viri admitti possent. c.pen. S . x de praeb Tic de August. in c. I. d. 8 I. in ordinato praesule, D. Paulum interpretans , ait non requiri, ut omnino sine pcccato siti sic e- P sui βης nim omnis homo reprobaretur: sed sine cri-''' mine ; id est, graui peccato, accusatione, & igitur. damnatione dignissimo , praesertim in desectu nostrorum temporum, quibus non solum merita, sed corpora ipsa hominum defecerunt. quibus nos oportet condescendere. ut docet M. Pelag. Papa c. 7. d. sq. in qua re Galbam pec- Hi anti. sse notat Tacit. l. i7. constat, inquit, potuisse quin rigot couciliari animos quantulacumque parci senis li- noxius. beralitatem necati antiquus reor,st nimia seueritas, mi iam pares nou sumus. 22. Iustitiam tamen, rectitudinemque semper Nisi quoad summam requirimus in Iudice ; ut in coco Iusti m. optimam coquendi artem Caius. semper enim
boni ct iunocentis νiri Oscio fungi eum oportet. I sum- Vlp. 4. D. famil. ercis inde & Iudices ς Mi im , nisi ob:. id est, optimos, & praestantissimos appellabant. Ita apud Acta Apost. c. et q. Claudius Lysias Felicem, & D. Paulus Festum vocant; c. 28.& Cato describit:
Iustitia cultor, rigidi seruatilr bonesti ,
Sed tamen fieri aliquando potest, ut el - 2 δ.ceat tanta in aliquo spes, ut quamuis vitiosam Nisi & cera priuatus vitam Uerit, alium Magistratus o- ta si es meis stensurus sit virum, de aduersus communes reia lioris frugi gulas sit promouendus. Vespasianus in melius mutatus est. Nicolaus Rentius Romae priuatus, lemens, & nugator putabatur; Vrbis tribunus cuncta ad se traxit, summa apud omnes reuerentia. Pius IV. omnium expcctationem superauit. Sunt alij innumeri. Vnde cum in Senatu actum esset, nequis posthac vita probrosus, & opertus infamia prouinciam sortiretur. idque Princeps diiudicaret ; non legibus delicta puniri;quanto fore mitius in ipsos, melius in socios prouideri ne peccaretur l. aduersus ea disseruit. Tiberius, non ex rumore fla- tuendum: multos in prouini ijs contra quam spes O metus fuerit egisse: excitari quosdam ad meliora magnitudine rerum, hebescere alios.
P Rima sese bonitatis in Iudice species est
rectit de Deo sentire, pie credere,rite venerari. Constare debet inter omnes veraciter pios,
neminem sine pera pietate, id est, veri Dei vera cultu , vetam posse babere virtutem. Augustin. A Deo ludex, a sincera fide, a proba religio a ne si dissenserit: non allicr munus administrabit, quam prouinciam Praeses, qui ab Imper tore secessit. nam ita Christus, Luc. H. Q i ηρη tua. colligit mecum, distergit. Seminavit Christus ileus,ut ps probum semen; insperget Iudex zizania: quin is ab Imp. modo hic agricola & dominus conuenient, in sece laus seruandis,colendis,purgandis fructibus 'Quare recte Imperatores orthodoxam fidem colendam , haereses, haereticosque comprimendos, dignitatibus arcendos,Iudaeos, paganos, compescendos; templa horum cla Ucnda, superstitionem tollendam decreuerunt. tot. tit. C. de
Sum. Trinit. O de Haret. summa felicitas Re-rum p. si boni reges, boni Magistratus, probae Diici δῖ .sdei, & Religionis fuerint. Illi sinquit August. lib. I. civit. s. i9.) qui rera pietate ρradisi bene vivunt, si hanc sententiam regendi populas consectati sunt, nihil est felicius rebus humanis, quam si Dea miserante habeant pessatem.
Postquam sederit in solio regni sui, describet sibi it j. '' '
Deuteronomium legis huius in volumine, excipuus ineuntia in
exemplar a sacerdotibus Leuιtica tribus, ct ha- structio. bebit secum, legeth istud omnibus diebus vitas , ut di cat timere Dominum Deum suum, ct custodire perba,ct ceremonias eius,qua in lege pracepta 'sunt. Nec eleuetur cor eius 'perbium super patres suos, neque declinet in partem dexteram, vel sinistram. & ipsa sapientia c.6. Audite ergo, ait, Reges,o istelligite discite iudices fvium terra. Pra-bete aures res qui continetis multitudines, Glac tu rρ . in turbis nationum. quoniam data est a Do-
9쪽
Fr. Zyp ei IudeT, Magistratus,
mino petistas vel u, ct virtus ab sissima ; qui iu-tcπogabit opera vestra, or cogitationes scrutabitur : quoniam cum essetis ministri regni illius, non recte iudicastis nec custodistis legem iustitia icq ς secundum voluntatem Dei ambulastis.Horrende θciiὸ apparebit vobis, quoniam iudicium durisimum his qui praesunt , er. Exiguo enim couceditur miseriso dia: potentes autem potenter tormenta pa- Prouerb. 36. praeseret illa iacem, quae tenebra dispellci, quas tili undere Pollant affectus, metu',amor, dona,& quaecumque alia humanaidccum his pugnatarem atque sub illius anciliis mox vincentem sol bitur: Dicite iusto,quoniam bene, quoniam fructum adinventionum suarum comedet. Isaia. 3.
Deum. Initium quippe, sapientis timor Do-mrni. Psilo. io. Non ab alio fonte fluit, non alia via graditur,quam timor sepserit. In malevolam animam non introibit sapientia , nec habi-rabit in corpore subdito peccatu. Sapren. c. I. Radix sane & custos virtutum est timor Domini : ab eo procedunt, sine illius satellitio non sunt securae. Anebora cordis, inquit Greg. H. 6. c. 23. est pondus timoris . ab eo naues nostrae, ne insanis mundi tempestatibus disiiciantur, immerganturque, retinentur, ac sustentamur. Timor Domini odit malum. Prou. c.8. ubi ille hospes est, non admittit vitia , nec cedit malis, quaecumque demum immineant; progenerat sortitudinem, Iudicis iusti scutum inexpugnabile. In timore Domini ducia fortitudinis est.Prο-verb. sq. Super aspidem 2 basiliscum ambulabit, ct conculcabit leonem ct draconem. Psal. 9o. Si consistunt aduersus eum castra vis timιbit cor enu. al. 26. Assumet pennas, o si ut aquila volabit,
o non deficiet. Isaia qo. Rectis lime Laetantius 3. epist. primum iustitiae esse ossicium scribit,
Deum cognoscere ut parenycm ; metuere ut
dominum; diligere ut patrem. non ille est seruilis, is enim degeneres animos timor arguit. Fi-Timoi D, Qtum metum simul & amoremmiui fili lii. VnO nodo com dctit, uno halitu spirat. Is ille est,qui,quem possidct, beatum incit. Beatus vir Eius in im qui timet Domintim. Psal. III. Beatus homo , qui uel per es patii lus. Prou. 28. quare in mandatu' eius cupit nimis. ea illi regula voluntatis, vitae, actionum. Qui timet Deum,faciet bona. Eccl. II.& quod inde profuit qui continens est iustitiae, apprehendet eum, & stricte complectetur: non tepidu, non saccide, non in duas partes claudicando, sed scruenti acto, incenso, intensoque
amore totam amplexabitur. nec ita eo merente
Iustitia fias partes deseret,sed obviabit illi quo mater honori cata, sponte se ei offeret, si eam
solam tota animi intentione,nullo affectu alio admisso teneat, ip a diriget consita eius,vias suas demonstrabit illi: liberabit eum, proteget, eripiet, I gl irificabit eum, o ostendet tili salutare suum. Psal. 9o. praeibit illa, aequum iustiumque praeci net, audire tantum,& succinere Iudicem
Oporter. tiruent Dominum . inuenient iudiciton iustum, o iustitias quasi lumen accendent PIctas in Deum asseclam habet Religionis
obseruantiam , vi Ecclesiae venerationem. Valer. Max. Rubrica i. Omnia post religionrmponenda, ct semper nostra ciuitas hoc duxit, etiam in quibus summa Maiestatis consuci decus voluit. Quapropter non dubitauerunt sacris imperia seruire. Varro ; Pritis de diuinis quam humanis rebus ad senatum resciendum est. de Liu. 6. Consules nulla de re priusquam de religiρηi με risis, ergatum consuluere. quin de Nicepti. I. IO. c. 22. ait rhi,ui Iulianum apostatam prohibuisu, ne apparit Veneratiores praesides antecederent, quando delubrum ecclcsiae. intergrederentur. Boni Principis est, ac reli-
gagiosi, Dei sacerdotes honorare atque tueri. c. boni d. 96: Non licet, inquit Simmachus, Inus peraIori, vel cuiquam pietatem custodienti, aliquid contra diuina mandata praesumere, nec quicquam quod Evangelicis, Propheticis, aut Apostolicis regulis obviet uere. & Felix ; Certum est hoc rebus restris use salutare, victim deca is Dei agitur, et. iuxta ipsius constitutionem , Iiam rolaut rem Reuerentia.
sacerdotibus Christi νideatis subdere,uοuprafcrre, o Sarro aucta per eorum prasules potiuι discere, quam docere; Ecclesiasticam formam sequi, non huic humanitus sequenda iura progere: nequo
eius sanἰlionibus vitae dominarι, cuivi clementiae Deus voluit tua pia deuotionis colla submittere, nedum meusura calesu distositionis excedituro tur in contum iam di 'oventis. c. certum et . io. Vn caur,inquit Isidorus, Principes secuti Deo proiectio. 'debere se rationem reddere, propter Ecclesiam, quam a Christo tuendam suscipiunt. c. princ. q. I. de Ioan. Vt II. eos qui Ecclesiarum tuitionem rogati negligunt, poli secundam, & F comm 'tcrtiam admonitioncm omni communione Π f-xi0. N
Vsque ad condignam satisfactionsem declarat 3''s
csse priuatos. c. admuri t. ibid. Concilium Late- Oppituitaranense anathemate eos scrit, qui Ecclesiae lium. iurisdictionem de auctoritatem Praelatorum
euacuant. c.non minus. v. iuris lustione. x.de im-rnunit. Eccisis. Si inter omnes fideles pax &concordia habenda est, multo magis inter Episcopos& Principes esse debet i qui post imperialis apicis dignitatem populum Dei regunt; ita tamen inter se concordare debent,ut alterutri sibi ad Dei seruitium peragendum, deministerium suum explendum non solem non noceant, quin potius adminiculo sint. Cubilo nece sub Catalo. c. 2O. Arelat. sub Carolo c. o. 3. Cogitem Iudices Deum zelotypum esse,
10쪽
Senator Lib. I. Cap. VIII. & IX.
& quae eius praecipua sunt, et psque patrocinio
p ' tecta non sine vitionis exp'ctatione tem 2 lotyi,us. Nnda. eam saltem reuerentum tribuat Christianus Ecclesiae illiusque ministris,quam Romani,Graeci, Germani, Azgypti, Cappadoces, ' Galli suis olim sacerdotibus, aut Alexander edelis ii Magnus Summo Pontifici obuiam Hieroso-mini Moici; lymis venienti.
. Dis te minorem quod geris, impetas. Sequatur exempla Constantini, aliorurnque Principum Christianorum, quorum apud homines gloria, apud superos pr. Pinia crunt ae-Vera reli- terna .Plura recenset Ribaain. tu prin. Prine. Di ς non Li.c. Π . QuicumqUe imitabitur iudex, in m hyr uiuria aeterna erit Iustus. hic tamen vcram religionem desidero, non fictam; non Hypocri- sim, non specie religionis in ambitionum relabentem , quod execratur l. 2. D. de extra ord. crini. non specie religionis fortunas effundentem. Vindicta diuina est , chim ad tales deseruntur publicae porcstatas. Permittit Deus regnare hypocritam propter peccata populi. Iob. R . Neque populo benefacere possunt, qui Deo illudunt. Dissicile est in potestatibus temperare,qri per ambitionem probos s sesimulatiere.Sallist. in Iugurt. Non tam n vitandum est, ne viri Principes conspicui sint, & eluceant virtute,
Vera tamen, non ficta. Videaut opera vestra bo- ra. Matth. . Fuit Scipio non veris tant lim virtutibus mirabilis, sed arte quoque quadam ab
iuuenta in ostentationem earum compositus.
Liu. lib. 26. Ideo Persis Regibus ignes praeserti, & Romanis Imp. ante thronum apponi soliti, ut introspiciantur, & virtute ac vero Dei cultu subaltis praeluceant. Enimuero ut Deus auersatur eos, qui virtutes mentiuntur, qui Curios simulant, o Bacchanalia riuuut: Ita non aeque vetat, ne desectus Dos, qui eminent , celent ;Rara quidem menda sacies caret, Oaula men
Imo si a vitiis ipsis non abstinent, priuatim
tamen. & tantum clam peccent. tum sui causa, quia solutὶ riuentes desticabiles fulit, ct mul-ras opportunitates praebent iii sidiantibus. Arist. s. Pol. c. IO. tum populi. nam quemadmodum exerratis, qua in nau: bus inter nauigandum contingunt, siquis praesertim nautarum peccet, leuectparuum a Vert damvum , Pertim si gubernator aberret aut delinquat omnibus nauigantibus communem fortunam ac periculum 'uit: ita pritiatorum hominum delicta non in plebis, sed in ipsorum iu-
commodum referuntur. Demost. orat. I. contra
Aristog. Magi liratus & Principes qui clam pec- cant,Vt priuati peccant; qui palam, ut potestates:& in sequelam subiectos trahunt,& in Oinnibus peccant, qui eorum peccant exemplo.
Drui iudex iustus, fortis 'patiens. Val. . eadem elogia . coque ordine tribuenda ludici, pro sui prototypi imitatione. Igitur is csse debet iustitiae , & aequitatis amans, atque
obseruans. non est Iudex, si non cst in eo, i u- stitia. c. iustum 23. q. a. Iustus Dominus, ct Iustitiam dilexit, aequitatem vidit vultus eius. ea scili-cci dignatione,ut totum vultum inspiciendum porrigere, non frontem tautum exporrigere velit, ut tenere id amantium est. Epithetaim ,
d gnissimum Iudice est Iustus& AEquus. Hieroglyphicum Iustitiae di issimum Lancx &
Equi librium : quo momenta causarum litigatorumque rationcs ponderentur : ut quo inclinat Lancx Iustitiae, co descendat religio it icantis: e. t. de sem. in 6. siue suum cuique tribuendum sit, siue scelera vindicanda. Quomodo Diuina manus sententiam Balthasiris in pariete descripsit: appensus es tu patera, ct iuuentus minus habens. quam cudem n icte diuinae damnationis ministri executi sunt, Rege neci dato. Neque enim Iustitiae trutina lola priuato- I. rum iura cxpendit: sed & praemia , atque bo In publieis nores,& supplicia examinat. Semper enim aeque ac
iusta est, siue de publico, siue priuato statuen- priuati . dum est. In i js autem quae spectant ad causam
Iustitiae commutat it , rcrumque communicationem , seu commercia; per formas constituit aequaliter ab omnibus seruandas r non distinguit personas. In his quae ad causim distri- 2. butitiae spectant, personas distinguit meritas Commut ab immeritis. Est tamen in utraque aeqvilitas, Muc di- in commutatiua ad legem proportionis arithia ex.bvs WV metici; in distributi ad legem proportionis geometricae: quam & priuatus & Magistratus utramque colere debet. Facit id Magistratus, cum ius dicit super conti stibus, de distribuit praemia , & poraas pro ratione & varietate meritorum. Pacit id priuatus, tum suum cuique tribuit, quod ex contractu debuit; & distributivam obseruat, cum gradus ossiciorum obseruat, erga Magistrum, parentes, liberos, - . amicos,hospites,ciues. Pulchre August. c. duo 23. q. q. Inuigilet disciplina sicut cuique regenti apta ct accommodata es ; non socian Episcopo regenti plebem suam,sed etiam parenti regenti sum Iiam suam , marito regetiti conita in suam , patri regenti prolem suam , Iudui regenti prouinciam,
reeti regenti gentem suum. De distributiva illud est Tulli i lib.de iuuent. Est, inquit, habitus animi communi Ptilitate conseruata suam cuique rit buens dignitatem. & ad Heren. dicitur esse aequitas, unicuique tribuens, pro dignitate uni in
cuiusque. quo disputatio nobilis Triphon. in L 3 i. D. depos. Et probo, inquit, hanc esse Iustitiam , qua suum ita cuique tribuit, ut non di- . Irabatur ab pilius persona iustiore petitione.