장음표시 사용
141쪽
Et Laryngis usus in Glandularum fabrica
ON est animus, neque vacat rem dignitate amisplissimam, amplissimam explicatu, per uarixi seriem propositionum sibi ex necessario ordine succedentium deducere; sed solum illa proponam, ex quibus intelligant periti rerum,& sequi earum aestimatores, quanti stat propossitione adfluxum Liquidorum per canales pertinentes; ex iis videant fieri posse, ut solum spectata oculi excelli tantum habitudine cujuscunque canalis in quocunque animalium genere, certo qui constituat, ad quas partes intra canalem illum Liquidum fluat fundamentum, ut nemo statim non videt, latissime patens, quod in uno puncto temporis explicat partem potissimam, ac dissicillimam eorum omnium , quae explicanda veniunt in corporibus singulorum animalium Id autem eo libentitis facto , quod quum annis ab hinc viginti sex, quum scilicet jam excederem vigesimum quintum , emississem quandam pellam, in quae promittebam scripturum me de motu atque usu Bilis ostensurumque eam fluere non posse a canalibus majoribus in minores; sed solum eminoribus in majores .id publice praestandi nunquam mihi sese tulerit occasio quum propositiones superius expositae ad hanc ipsam rem veluti manu ducant; constitui occasionem ultro obvenientem arripere, Willa saltem indicare, quibus magis per otium explicatis liberarem penitus fidem meam.
142쪽
Fluente Liquido per canalem conicum ab amplior orisicio in auguriius per Iongitudinem omnes ipsius partes incidunt in superjiem canalis, exceptis iis , quae circa ipsam mediam longitudinem ejus constituunt cylindrum cujus semidiameter sit tant minor semidiametro orificii minoris, quanta est semidiameter unius ex partibus counlituentibus Liquidumsuens
Voties canalem conicum dicimus, haec omnia simul intelligi volumus. Conum semper rectum suppono; ita ablatum ex se ipso, ut universa eju superficies solum supersit, abscissa plus minus proxime adverticem plano ad axem coni recto longitudinem canalis illam lineam, quae in cono erat axiS Liquidum fluens per longitudinem intelligo Liquidum fluens per ipsam mediam longitudinem, L per omnes rectas mediae longitudini aequidistantes quum vero canalem cylindricum dico, intelligo eadem concipiendo loco extrahendi coni e sua superficie, e sua superficie extrahi cylindrum L cavitas, quae superest, extrasto cylin- Π ri dro e sua superficie est canalis cylindricus quae superest, extracto co-ΤS no e sua est canalis conicus. His positis sit canalis A BD F, cujus orificium majus BF orificium minus AD, longitudo mediam G cui a terminis A , D ducantur rectae aequidistantc, A C, D E; erunt illae lineae, per quas fluer concipienclum est Liquidum intra canalem A BD F ab amplior orificio F versiis angustius AD & duae sphaerae, quae prope D trajiciuntur ab iisdem lineis per centra, io sitae sunt ad contactum laterum Aa, DF, erunt duae partes Liquidi uelitis, quae ad maximam viciniam orificii K deduci possunt in amplitudine ejus A D. Quoniam itaque ejusmodi sphaerae trajiciuntur ab A per centra . igitur utriusque alterum hemisphaerium est ultra easdem A C, DE ad partes Am , DI alterum est citra intra cavitatem, quae comprehenditur a rectis A C, D E quare gmplitudo illius cavitatis, seu distantia rectarum A a D E est tanto major distantia ejusmodi sphaerarum, quanta est summa ex duabus semidiametris earundem Sc semi- distantia illarum linearum, hoc est distantia rectae A C a longitudine mediam G erit tanto major distantia sphaerae, quam eadem recta A traiicit per centrum ab eadem rectam G , quanta est semidiameter ejus dem sphaerae , quanta scilicet est amplitudo spatii ad quam hemisphae-atium illius sphaerae exporrigitur extra lineam Ac versιis mediam longitudinem
143쪽
dinem H G. sed orificii KD diameter eandem illam distantiam utriusque
sphaerae eodem illo excessi semidiametrorum utriusque sphaerae superat; vel si sumatur semidiameter orificii AD, superat semidi stantiam alterutrius sphaerae a line mediam G per semidiametrum solius alterutrius sphaerae. igitur semidiameter orincii minoris A est majus distantia alterutrius sphaerae a media longitudine, quanta est semidiameter alterutrius sphaerae . si igitur a summo utriusque hemisphaerii , intra caVitatem AVO E exporrecti, intelligantur ductae duae contingentes ipsa henaisphaeria δε equidistantes mediae longitudini H G constituent illae intra conum Assi in cylindrum, cujus semidiameter erit minor semidiametro
orinci minoris, quanta est semidiameter alterutrius sphaerae. Dic igitur ex universo Liquido, quod fluit per canalem A B in ab orificio majoris B F versiis minus Am illud sollim non occurrere lateribus, seu superficiei canalis, quod fluit per ejusmodi canalem cylindricum, circa ipsam mediam longitudinem H G constitutum, & cujus semiamplitudo est tanto minor semiamplitudine orificii minoris, quanta est semidiameter alterutrius sphaerae , hoc est quanta est semidiameter cujuslibet ex partibus Liquidum per canalem A BD F fluens constituentibus. Quoniam redis A C, D Educuntur a circunferentia orificii minoris Di, nempe ab extremis terminis canalis A BD F. ultra igitur terminOSA, D, quaecunque producantur lineae, sequidistantes rediis A C, Di, rectis A B,
DF, seu superficiei canalis non occurrent quare neque Centra corporum, per hujusmodi lineas fluentia iisdem lateribus occurrent ex quibus fieret, ut si partes Liquidum componente non essent Corpora, hoc est res spatium occupantes, fieret, inquam , ut OtUS canali Cylindricus AC DE esset ab occursu laterum AB, D liber, quantum attinet ad fluxum Liquidi, quod per ipsum flueret sed quia partes Liquidum constituentes sunt corpora hinc fit, ut tantum sit demendum amplitudini illius cylindrici canalis AC DE quantum est spatium, ad quod intra eandem cavitatem A CO E extendit suam molem pars illa Liquidi, quae dum fluit, agit suum centrum per rectam AC, hoc est demendum ex semidiametro cylindri AC DE quanta est semidiameter cujuslibet ex illis sphaeris, hoc estri fianta est semidiameter cujuslibet ex partibus componentibus Liquidum fluens quare, fluente Liquido per canalem conicum ab amphori ori licio versus angustius, Omnes illius partes in canalis superficiem incidunt exceptis iis, quae fluunt per canalem Cylindricum, constitutum circa ipsam mediam longitudinem ejus, semiamplitudinis tanto minoris semiamplitudine orificii minoris, quanta est semidiameter unius ex partibus componentibus Liquidum fluens , ut fuit C. PRO-
144쪽
Si canales conici sint augustissimi ad orificium minus, quemadmodum fiunt canales minimi cujuscunque animalis , quum ni capillo exiliores magnum semper imminet periculum occlusionis, quae X hoc ipso, quod liquidum per ipsos fuit , continget o ex eo et validior , qu et is suxus fuerit inten--r ω liquidum ipsum sueus est illud ipsum quod occludit ita ut quem admodum diximus saκum per funem du tarium tractum sursum, atque
suspensum, se bi ipsi pondus , o retinaculum quasi ruina,
suspendium ita liquidum suens per ejusmodi canales conicos πι-li1simos, nitendo in orificia angustissima, Mi iasi es fueu-
ririli IT canalis conicus A BD , cujus orificium amplius DF
Fig. VIII. angustius AB; sim duae partes constituentes liquidum fluens duo globi S, R, perducti prope orificium At adaequale ab ipso distantia A N B M, quae contingant latera AD II in punctis 4 Μ ωjungatur redita N ,
quae extra centra illarum transibit ad partes A B; propter rectitudinem coni , aequale lineas A, B M constituet angulum B M N aequalem angulo per centra M. agantur duae rectae B, Η Α, equidistantes mediae longitudini LΚ; erunt ejusmodi lineae illae , per quas fluunt duae sphaerae R&S, quae perductae ad contactus ta&Μ supponantur totum spatium, quod medium est inter sphaeras R, S, intelligatur plenum aliis sphaeris, series constituentibus, quales in Fig. IV. descripsimus statim ex iis intelligitur lineam Μ, ungentem contactum sphaerarum R Scum lateribus A D, B F cadere extra centra mediarum si dentur sphaerarum ad partes orificii minoris AB. Non dentur primo sphaerae mediae; sed orificium AB sit tam angustum, ut illius diameter sit duabus semidiametris sphaerarum R/ S minus ac tum a duae sphaerae' ri, perductae ad contactus . sint etiam ad contactum mutuum occludetur canalis ab iisdem sphaeris quum etenim sphaerae a m urgeantur versus Aa per recta Gm,ma equidistantes longitudini La teque validas, .seque inclinatas ad AO, BI; sphaerae 4 S, ad conlaetus
Ni perductae, aequalibus momenti nituntur VerSIIS AB. aequalibus momentis in se ipsas, si pariter ad mutuum contactum perductae supponantur quare eodem tempore. eadem vi nitentur versus A B, non mutata quoad positionem suam lineam , vel ipsi aequidistante, Ilae per centra ducatur; nec Veniente inaequales angulos, sed semper persi-
145쪽
persistente in eadem aequalitate angulorum A N MI quum
duae semidiametri ipsarum, hoc ii tota amplitudo, quam sphaerae illae occupant perductae ad contactum , sit major diametro orificii A B. & in illa positione non mutata nitantur versus orificium illud igitur versus orificium illud moveri non possunt verum ex ipsa vi fluxus sistuntur, S canalem occludunt obvium quidem necessiarium Tet exsuperitis expositis, ut quum sphaerae illa: ad conlaetum perductae premantur oblique a lateribus AD, BI; oblique truderentur e suo loco ad partes majoris orificii DF sed quia praesto est liquidum fluens a partibus D F versiis Assi, quod easdem sphaeras S semper urget ac premit & nititur trudere versus AB, sed semper per lineas equidistantes
rectae L . hoc est semper ad utrunque latus MD, B F aeque inclinatas, & aeque validas hinc fit ut semper conservetur positus rectae Midem, nunquam anguli ejus ad partes A mutentur. hinc fit, ut non sollim sphaerae M. ad contactum perductae non possint extrudiversus D F propter obliquam pressionem ab AD , I provenientem; verum propter vim liquid super affluentis a partibus Da vestis A B,4 semper magis ac magis nitentis in easdem sphaeras S MR ad contactum perductas,in nunquam a sua positione dimovendas; fit, inquam, ut semper sphaerae non solum ad contactum persistant; sed in eundem nitantur, ac sistantur magis ac magis , quo magis ac magis liquidum , a partibus D F influens, easdem magis ac magis urget seu quod idem est , fit, ut illud ipsum liquidum, quod caeteroquin partes libera antecedente premendo magis in fluxum ageret; premendo sphaera ad contactum positas facit, ut ipsae sint ad fluxum magis dissiciles; seu quod idem est, fit,
ut ipsum liquidum canalem obturet,&sibi ipsi sit flueddi vis, &impedi
Secundo dentur quotlibet sphaerae mediae inter sphaeras Rriri; cadet linea m extra centra ipsarum ad partes A B, ut dictum mox ; St ut patet ex Fig. IV. eaedem sphaerae mediae nec ipsae dimovebuntur e suo loco, sed seriem cum lateralibus R. ita constituent, ut tota series ipsarum occludat orificium AB eodem modo, quo ipsum occludere ostensae sunt duae sphaerae R clari, si ad mutuum contactum perducantur. Quare patet, quod proposuimus S ex his patet insuper multo facilius ista contingere debere, si liquidum, quod per canalem illum fluere supponitur, sit viscidius; quod olfim innuisse satis est interim Hic vero quantum expatiari possem ad arbitrium , ut explicarem e suis causis mille, quae contingunt in canalibus liquida ducentibus , in quibus subit non raro subsistit liquidum, vix nota causa illius intercepti fluxus; quod saepissime fit ex eo , quia ad aliquam angustiorem ipsorum partem, partes liquidi ita in se ipsas transverse nituntur ad eos contactu , in quos Veniunt ut cogantur non seorsim ab aliis moveri , sed con)undiae cum
146쪽
reliquis omnibus unde si amplitudo totius seriei, quam constituunt, sit major amplitudine canalium , per quam debent agi per eam agi non poterunt , ut manifestum est . unde subsit stent ipsae quum liquidum superaffluens non solum non possit seriem illam perrumpere in a Contadiu sejungere partes illam componente ; immo easdem magis in contactum cogat, occlustionis Vim alidiorem reddat; fiet, uti illa prima series subsistat quasi quid obturan canalem δε ad ipsam subsistere cogetur Liquidum posterius affluens . Exempla hujusmodi occlusionum maxime familiaria sunt iis, qui versati sunt in experimentis, ad quorum administrationem necessariae sunt fistulae vitreae angustiore , per quaStrajiciendum sit Liquidum aliquod etiam liquidissimum Subsistunt enim illa Liquida intra hujusmodi fistulas nullo negotio; sed summo labore Opus deinde est, ad hoc ut Liquidum, quod subsistit, agatur in fluxum per ejusmodi fistulas angustillima ut hoc etiam addam, non solum id contingit in fistulis conicis , sed etiam in cylindricis; in utrisque tamen eadem de necessitate , ut nullo negotio patet ex expositis praecipue in parallelogrammo Tig. N. Non solum autem Obvium exemplum est Liquidorum in canalibus subsistentium, eoquod ipsa Liquida canalem obturent iis, qui in ejusmodi experimentis versati sunt; sed quibuscunque etiam rudibus, qui toto statim impetu aS, non ita exilis colli , Liquido plenum invertant ita subito, ut quod orificium res ta respiciebat sursum , respiciat recta deorsum . Liquidum enim tum non effluit; sed subsistit qua quidem in re licet plurimum habeat partium aeris
externi vis suam amem. confert Operam etiam
147쪽
Si ad inicipium caualis contineatur Liquidum erogandum per It0 caualas, succclyis e lateribus ejusdem canalis deri datos canalis, quo magis in longum protrahitur, erit semper magis ac magis angustus seu fiet quasi conicus 3 idem continget in arb0ribus , ramos per latera fusum ex ordine emittentibus.
It canalis ABF per cujus latera AD, B successiive der1-Fig. IX.
ventur alii minores canales ORC SD, G, TH: in ima parte canalis Ald contineatur Liquidum, quod implere debeat totam reliquam longitudinem I F cum canalibus per latera derivatis . Dico partem canalis A BIO debere esse amplissimam , partem Rria V debere esse angustiorem partem T VJ angustissimam , hoc est totam A BI longitudinem debere esse conicam . Quoniam in spatio Alio continetur totum Liquidum, quod implere debet canales I S, CR,& quicquid est reliquum ad usque R. igitur postquam ex spatio A BIO
trusum est totum Liquidum, quod continet, eoque repleti sunt canales O CR,ID S; id , quod ex ipso superest, erit minori molis, quam antequam impleret eosdem canales O a , ID S; adeoque minus spatium occupabit sed antequam ejusmodi canale,implerentur, occupabat spatium ABIO igitur postquam illi canales impleti sunt, occupabit spatium minus, seu erit spatium RS V angustius .eodem modo progrediendo, .implendo succedentes ramos, spatia implenda a Liquido, quod iis impletis superest , erunt semper magiSac magiSangusta, seu tota longitudo canalis Aam fiet conica . Iod autem ad plantas attinet, consule Summum Naturalis B ei publicae Dictatorem MALPIGHIUM;
ipso pronunciante intelliges, gemmas arborum idem e Te ac ramo earundem; gemmas sive ramos nihil aliud else, quam fasciculum, seu manipulum ex iis filamentis, ex quibus earundem arborum trunci constituuntur . Ubicunque igitur per truncum arbori erumpit gemma Vel ramus ad eum locum plurima illamenta ex iis, quae truncum componunt ab imis usque medullis trunci fila mentis cum aliquot alii ex circumpo sitis in manipulum collecta , deflectunt VerStis latera extrorSUm quousque ad Orticem usque perveniant inter cujus si lamenta ibi viam faciunt ad exteriora, in gemmam seu ramum erumpunt. Hinc fit, Ut
quae illamenta abeunt in ramos, non verShs stiminum arboris extendan
tur; sed veluti a recto tramite declinantes per latera sibi viam faciant
148쪽
non sursum per longitudinem arboris, sed transverse per amplitudinem eius,5 velut extra arborem abeant exquibus fit,ut si concipias verbi gratia abietem, . radicibu sursum ascendas per trunci longitudinem ad uiaque primum ordinem ramorum in toto trunco , qui comprehenditur inter radicesin primo ramos, continentur Omnia lamenta, quae constituunt totam altitudinem arboris, continua a radicibus usque ad summum ejus sed ultra haec continentur alia lamenta, quae per latera vim suam exerunt,& ad diversa altitudines arboris erumpere soras possunt quum erumpunt dicitur arbor gemmam producere , gemma ramum quum autem gemma nihil aliud sit, quam fasciculus ex hujusmodi filamentis igitur ad primum imum ordinem ramorum in abiete e trunco abietis extra ipsum derivantur tot manipuli lamentorum, quae ipsius crassitiem X parte constituebant, quot sunt rami unde succedens trunci pars inter Primum, .secundum ordinem ramorum ex filamentis tanto paucioribus constabit, quam prima ima trunci pars posita inter radices,in primum ramorum ordinem, quot ex se illa emisit ad produinionem ejusdem Primi ordini ramorum . unde secunda trunci par. inter primum D secundum ordinem ramorum posita erit tant gracilior prima inter radices c primos ramos, quantum exigit universa illa multitudo filamentorum, quae abierunt in ramos primi ordinis. Similiter ex hac secunda portione trunci absumentur plurima filamentorum, ex quibus constat, in secundos ramos unde tertia succedens tant paucioribu filamentis constabit, quot derivata sunt in ramos secundi ordinis Patque ita deinceps progrediendo unaquaeque trunci par posita inter duos quosque ordine ramorum sibi ex ordine succedentium: erit exilio unaquaque portione trunci posita inter duos quoiaque ordines ramorum sibi eX Ordine praecedentium . unde tota longitudo illius arboris in figuram conicam aptabitur ex quibus deduces insuper; si velis, ut arbor cylindrica PerseVeret, prohibe ne gemmae erumpant vel erumpente lacera Vel si jam in ramusculum adoleverint ramusculum amputato: hujusmodi artibus utuntur, qui arborum' colendarum curam gerunt easque aptare debent ad varios usus hominum non in figura Conicas, quale naVium mali conveniunt,
iis palis, qui in aedificiorum substructionibus solo praecipue uvido adi-oendi in ipsum sunt festucis sed in cylindricos quam maximae ad sor- mandas trabes longitudinis , crassitiei cujuslibet aequalis ad sustinenda quaecunque pondera contignationum .
149쪽
Tam truncus arteriae 2 primo ordine ramorum ad usque fummum, quam rami ramorum, o qui nascuntur ab illis, debuerunt se conici ultimi ramorum omniums aut abeunt in venas aut con stituunt instrumentum illud,
quod appellamus Glandulam , o cujusmodi illud At non hic demonstratum; sed indicatur solum unimersa series ramorum 2 primo ordine trunci usque ad ultimos ramorum ramos ejus debuit se fabricae, cujus opera feret, ut sanguis per arterias suens non esset Micipsi fuendi mis impedimentum;
superaret re lentias occursuum o contrahentibus se illis , membranas arteriarum constituentibus, non extruderetur m immissario trunci quae ea
dem fabrica, exceptis instrumentis extrusionem hanc impedientibus, multo magis necessaria etiam in canalibus Liquida miscida vehentibus ac denique , quaesit ejus nodi fabrica, quantum rei praesenti satis superque est , etiam, orienditur.
N Fig. IX. sit canalis Arara truncus arteriae magnae canales D,C G, H rami per latera trunci δε ab iis intelligantur producti alii, labiis alii, atque ita deinceps spe-
Aantes ad partes omnes sursum, deorsum, & per latera undecunque Dico primd truncum arteriae primo ordine ramorum D, C ad usque summo G, H Sc omne ramo ramo-- rum, qui nascuntur ab illis, debere esse conicos . Sitio
tio Assi I, inter Cor, primum ordinem ramorum D, C posita, cujus cunque figurae velis . Quoniam in illa portione Assio contineri semper debet ille sanguis, qui debet successive implere canales per latera, dc truncum succedentem igitur ut superius truncus M,T V debebit esse angustior, quam ABOI de quia per totam longitudine trunci RSTV densissimi ramuli undecunque per latera oriuntur. hinc fit ut tota longitudo portionis Rcia; non sit cylinde gracilior cylindro A BUI sed sit re vera conus, cujus par amplior ad S, angustior ad T V: quum hoc ipsum de omnibus ramis, &ramis ramorum dicendum sita patet prima pars propositionis. Dico secundo , si concipiatur terminus Utanquam illa summa pars arteriae, ad quam erumpere desinunt rami illam dico abire in venam; ita ut vena sit arteriae continua vel antequam venam efformet, seu in ipsam abeat; formare illud instrumentum, quod appellamuSGlandulam. Dico autem , haec, ut ex suis causis ac necessitate constarent, exigerent totum illud opus . quod sibi vindicat machina , .constitutio Glandularum motus Liquidorum, separatio Liquidorum a Liquidis quae ope
150쪽
earundem Glandularum sit. Id vero, quum sit fusissimum quiddam, plenum motionibus variis,&per mille propossitionum series ducendum solii in hic indico ubicunque opus est Mnaturae necessita exigit, formari
Glandulam pos te, si a summo ramo arteriarum, Vel etiam a quacunque parte ramorum, aut trunci deducatur canaliculu non conicus, neque
emittens ramos; sed cylindricus: Vel advolutus in spiram, vel plicatus inplicas vel etiam neque intortus, neque plicatus sed extensus per longitudinem, quantam res exigit per quam sive plicatus sit ciniortus, is explicatusa directus , sit ejusdem amplitudinis, tu sine ramis;
ac demum abeat in canalem ampliorem cum vena continuum insuperfluat per ejus longitudinem sanguis de Ore ex universa interna superficie canalis originem ducant canaliculi alii hiantes in cavitatem ejus dem canalis, quales ab interna superficie intestinorum originem ducunt Venae lactes , hiantes in cavitatem eorundem quemadmodum haec per totam longitudinem membranarum feruntur ad exteriora δε extra intestina per mesenterium ducuntur, quousque confluant omne in unicum alveum lumbarem ita Canaliculi illi, hiante in cavitatem arteriae intortae, extra membranas ferantur per pelliculam aliquam, quae ipsos, & canalem, ex quo derivantur, apte liget cistat, te in communem aliquam Cavitatem deducat. Dico, inquam , si haec dentur, hanc vel non absit milem esse Glandularum fabricam,qua thim ad arteriam pertinet; dum-naodo addas canaliculum illum arteriae , postquam superaverit totum illum tractum, ex quo erumpunt canale trans Versi respondentes venis lacteis debere ampliorem 1eri,' mutari in Venam, seu formare venae alicu)us radicem. Rei exemplum luculentissimum, is eluti maximam Glandulam patentem oculis habes in intestini . illa etenim canalis ob longus sunt si tenuia intestina solum consideres sunt omnia seree iisdem amplitudinis Per totam autem intestinorum tenuium longitudinem ducuntur lacteae, ut notum est per longitudinem autem crassio rum, aut ad sese nulli, aut pauciores; crassa intestina multo amphora tenuibus tenuia intestina plicata in mille anfractuS, Ut notum etiam cuilibet per amplitudinem abdominis in nobis, aliisque animalibus. In pluribus autem ruminantibus non solima intestina levia plicantur in illas plicas per latitudinem abdominis; sed ipsorum portio sibi ipsi advolvitur in spiram per e; usdem abdomini longitudinem In qua positiones intortas, ilicatas venire, persistere semper coguntur vim e- senterii, quocunque motu pressione CaVita abdominis agitetur Loco igitur intestinorum levium arteriolam hanc capillarem concipe intortam, vel inflexam, et directam etiam, ut suo loco ostenditur loco asi earum concipe canaliculo alius ordinis, sed eodem modo constructos loco in te lini coli concipe arteriam jam se ipsa ampliorem, Scvelut in radicem alicujus venae abeuntem , seu radis em illius Venae