장음표시 사용
171쪽
Uum duo corpora se contingunt .vel in conta quin
nituntur; vel in cotingunt,absque eoquod in cot elum nitantur quae se contingunt sine nisu,dicuntur sollim se cotingere,significantur nempe per Vocem,quae suo sono nullius alius rei imaginem excitat in animo,quain illius cotactus inter duo corpora quae autem duo corpora se cotingunt cum nisu, - in contactu diciatur cohaerere,hoc est significantur per vocem,quae In animo non excitat imaginem solius contactus,sed imaginem talis contactus,qui facit,ut duo illa corpora se contingentia repugnent remotioni ab eodem contactu . differt igitur contactus solus a cohaesione, quod in contactu solo corpora se contingentia non concipiuntur repugnare remotioni a contactu illo cohaesio autem facit, ut corporaeohaerentia concipiantur quidem & ipsa ad contactum posita, sed cum repugnantia ad remotionem ab eodem contactu. Ultra haec, quum nisus corporum ad aliquam partem fiat per aliquam lineam reisiam, per quam corpus illud moveretur, si esset liberum S ejusmodi linea, per quam movetur corpus liberum appellatur directio ejus duo igi turcorpora invicem in contactum nitentia, nituntur in eundem contactum per directiones suorum motuum, hoc est duae illa directiones sunt ad invicem per totum illud tempus, quo persistunt corpora in eadem cohaesione, in aliqua determinata positione; quae demum redigitur ad haec duo capita, ut scilicet Vel utriusque cohaerentis corporis directiones sint in directum, vel sint ad aliquam angularem positionem mutuam, sive obliquam, sive perpendicularem quae tamen nunquam mutetur; quousque duo illa corpora in eadem cohaesione persistere nituntur. Corpora igitur cohaerentia haec duo secum serunt, nisum in contactum, directiones nisuum semper in eadem positione persistentes quousque cohaerentia corpora in eadem cohaesione esse dicuntur. Ultra haec considerandum est, quanta vi, seu cujus gradus sit data quaelibet cohaesio corporum . quemadmodum enim gravitas est major aut minor in hoc aut illo corpore major in minima parte auri exempli gratia, minor in amplissima mole plumae, vel spongiae ita dari possunt duo corpora
172쪽
cohaerentia, quae tu contactum nitantur magis duo alia quae nitantur miniis in duorum quorumcunque nitentium corporum data colis Io erit dati etiam gradus & dicentur duo corpora eodem modo cohaerere, quum eodem illo gradu nisu nitentur in contactum. Ex quibus demum fit, ut in quacunque cohaesione duorum quorumcunque corporum
consideranda sint haec tria, nisus in contactum determinati gradus, S determinatae positionis in lineis directionum 4 cohaesio eorum corporum dicetur per totum illud tempus eadem, per quod persistent ad contactum, in ipsum nitentur per lineas directionum eodem modo adinvicem positas, & eodem gradu nisus. Ex his autem fit, ut sive positionem in directionibus nisuum corporibus non remotis a contactu; sive
mutes gradum nisuum , non mutati positionibus directionum, neque .
corporibus renaoti a Contactu sive Corpora a Contactu remoUCAS , neque mutatis positionibus directionum, neque mutatis gradibus nisuum; sive aliqua ex his, sive omnia simul in corporibus illis cohaerentibus producas semper verum erit inter illa corpora productum esse cohaerendi modum diversum a primo: in solum in modo cohaetendi diverso consisteret illud, quo compositum a composito diversum dicimus;
quoties corpora, aliqua ex expositi rationibus, ex priori cohaerendi modo deducerentur in alium cohaerendi modum deducta in hunc alium cohaerendi modum, dicerentur abiisse in novum compositum , vel Ovum compositum generaVilse, Vel loquendo more Fermenti loquo , dicerentur fermentata uisisse. vi illius corporis, quod ipsa a priori cohaesione movisset, abillse in cohaesionem aliam, hoc est in alium componendi modum. Ultra haec, neque illud praetereundum, posse duo
corpora cohaerentia mutare cohaerendi modum, licet neque remoVeantur a contadu, neque mutentur directione nisuum, neque ita mutetur
gradus nisuum, ut cohaesionis vis fiat minor, sed satis est, si persistentibus corporibus ad contactum .persistentibus directionibus nisuum in eadem positione solii gradu nisuum mutetur fiat major. tunc etenim cohaesio erit major, hoc est erit cohaerendi modus, qui, si necessarius fuisset ad constitutionem alicujus compositi faciet ut jam illud compositum transierit in compositum aliud, in illud scilicet, ad cujus constitutionem necessaria est ilia maior cohaerendi vis, hoc est major
repugnantia ad remotionem a contactu, hoc est major nisus in contactum eundem. Sed rursus neque mittendum hoc aliud si quoties tollenda est aliqua cohaesio, ad hoc ut e corporibus, quae priri cohaerebant, producatur aliud compositum , eadem corpora rermoveri debeanta contas tu, postquam a contactu remota sunt, nullum impedimentum inveniant, quo sistantur, sed libere moveri possim per lineas suarum directionum cissa corpora movebuntur ad ea parteS, ad qua eaedem illae directiones eorum respiciunt ' in nullam compositionem Venient
173쪽
nient, quousque non occurrant aliis corporibus quae eorum motus sistant, hoc est nitantur in contactu eorum Certo quodam gradu nisuum,& per certam quandam possitionem directionum si gradus ni suum,& directiones positionum cum aliis necessariis sint eadem ad novum contactum mutuum, hoc est ad novam hanc cohaesionem, quae aerant in priori cohaesione producetur jam compositum, quod idem videbitur, ac compositum prius si vero fuerint diversa, compositum diversum videbitur atque in his paucis, ut nemo non videt, totum est id, quod sermentescere dicitur. Ex quo primo patet . fermentationem duplici modo agere & tollendo scilicet nisus in contactum, hoc est minuendo illum plus minus aut ex toto hoc est solvere, S solvere plus minus aut ex toto , prout tu minus aut ex toto tollitur nisus
in contactum δε augendo eundem nisum quod est sistere ad cola-ctum, ligare, vel fixare is primum etiam dicetur fundere vel in lita quidum vertere, hoc secundum vertere in firmum vel durum vel primum in genere dicetur movere; secundum dicetur sistere L quum haec duo movere, sistere, sint illa duo summa genera mutationum seu fermentationum, ultra quae nulla alia animo fingi possiunt; patet, omnem fermentationem, aut corpora ad contactum sistentia ad eundem contactum dimovere, vel magis ad contactum sistere vel jam dimota dimove validius adeoque fermentationem esse operationem, qua partes, aliquod compositum constituentes, mutant cohaerendi modum priorem in alium priori validiorem aut infirmiorem Instrumentum huiuSOperationis, qua partes cohaerentes aut in validiorem , aut in debiliorem cohaesionem . aguntur, appellant Fermentum: tanquam necessarium constituunt in re nostra praesertim, nempe in re ad animalium separationes pertinente, partes cohaerentes neque in debiliorem , neque in validiorem cohaesionem agi posse nisi pro unoquoque cohaerendi modo detur hoc instrumentum , quod Fermentum nuncupant S contenti non sunt in genere pronunciare id , quod verissimum est, ad mutandum illum cohaesionis modum necessaria esste vim aliquam eXternam, quae momentum illius cohaesionis mutet sive illa sit in corpore aliquo, quod admisceri debeat partibus cohaerentibus sive se habeat quacunque alia ratione; dummodo in cohaerentes illas partes ita agat, ut cohaesionem illam mutare possit sed & illud constanter, confidentissime pronunciant, cohaesionem suppositam mutari non posse nisi praesto sit externum aliquod corpus, quod se immisceat intime partibus cohaerentibus, easque cogat in priori sua cohaesione non persistere; sed diversa, quacunque Olueris, cohaerendi vi vel in contactum urgeri magis, vel ad eundem contactum dimoveri: id vero non solum falsissimum esse judico, sed re ipsa falsissimum est; adeoque dico hanc propositionem:
174쪽
I, eorporibus animalium nulla feri potest separatio liquidita liquid mel δε- tutio, nisi composio e illis liquidis admiseatur intime corpus aliquod ex trinsecum, quod Fermentum si appellandum cujus et fermentescat tota illa massa, sat soluti, et separatio Lo nullus alius detur modus possibilis faciendi illam solutionem, nisi per admisionem illius Permenti.
J q, pq'gm h p propositionem hisce conceptam
verbis,in intelligendam eo modo, quo concipienda est ex significatione verborum ipsam exprimentium,
evidentissime falsam esse Ἀ mox ex ordine ostendetur, Fermenti quidem admistionem eiIe unum ex modis, quo cohaesione corporum Compositorum mutantur; sed dari etiam alios, qui rediguntur ad divertos pressionum modoS, in quo Venire possunt cohaerentia corporae se ipsis, dum in motum acta occurrunt diversimode corporibus circumpositis, sive in motu constitutis, sive quiescentibus si occursus ad alia corpora earum sint conditionum , quae facere possint, ut cohaesiones corporum occurrentium mutari debeant mutabuntur sine ermento, quemadmodum mutantur cohaesione inter parte cranii, quum
quis ipso assiditur muro cum impetu Sc disjicitur tota moles cranii nullius , arbitror, Fermenti vi sed de his ex ordine, falsitatem propositionis deducito hunc in modum.
Si obaera quLibet nitatur in punctio aliquod momento quolibet etiam immensos facultas obliqua momenti cujuslbet , o quod i etiam minimorum minimum , quo silicet nullum dari possit minus , eandem phaeram licet immensi nisus, loco moetebit oportet autem ut cum eadem sphaera nulla facultas cohaereat , obliquae facultati contranitens momen O , quod non At minus momento ejus.
175쪽
Fig. IV sit sphaera, cujus centrum I nitens in punctum cquocunque momento etiam immenso quaelibet autem facultas obliqua nitatur ex puncto F in ipsam sphaeram per directionem
FP aut quamcunque aliam momento quantum viSetiam mi nimo : nulla autem detur alia facultaS, quae cohaereat Cum
sphaera I aut a partibus Κ, quae contranitatur illi facultati obliquae Omento , quod non iit minu momento ejus Dico sphaeram illam loco movendam Patet autem ejus rei Veritas ex demonstratis in Fig. IV. .succedentibus. Sive enim nisus immensus sit, si vo determinati alicujus gradus semper verum est in illa data possitione constitui totam sphaeram quasi suspensam per duo sua hemisphaeria a distantiis aequalibus librae rectilineae, cujus centrum in centro sphaerae; facultatem obliquam niti in alteram distantiarum adeoque libram removendam esse a quiete quum & si daretur facultas aliqua contra-
nitens facultati oblique prementi, supponatur illa momenti minoris momento ejusdem facultatis. Quar. patet.
' ita eadem obliqua pressove, sed non nitente in sphaeram unicam, erunt in plures sibi quocunque ordine superimpoistas, ac tantam altitudinem constituentes, ut dis pressAnis obliquae nou pertingat ad imum usque illius a titudinis; sed absumat aliquam ejusdem altitudinis partem, ita ut ab imo termino ejus partis ad usque imum totius altitudinis , nihil progionis patiantur sphaerae comprehenso debeant autem uni defae phaerae ad imam usque mini preissionis obliquae sentire id a sequemur . totam altitudinem minua
mus, o di ders locis con stituamus sphaeras, o ipsarum singulis addamus suam pressionem obliquam, quae pertingere sigit ad imum usque singularum altitudinum, supponendo semper ad superficiem sphaerarum nullam facultatem cum iis cohaerere, ct contrauit potentiis obliquis momento , quod At earum non minus. AEc omnia ex se ipsis patent ut rem facilius concipiaS huc revoca quaecunque XposuimuS, quum de fusione albuminum intra ovum loquebamur facta vi aeris sed ut adhuc rem illustres ipsorum , Chymicorum exemplis utuntur illi quodam operandi modo per Fermenta , quem Stratificationem , 6c Stratificare nuncupant stratificare autem, Vel per stratificationem fermentare nihil aliud est, quam inter duo quaecunque strata fermentandi corporis constituere strattim
176쪽
Fermenti Rem igitur finge hunc in modum . Cogita solvendum esse Pinarmor alicujus majoris altitudinis in liquidum aliquod per Fermentum memini dubium est , si universa superficies illius marmoris Fermento illinatur, marmor solVendum; sed tantum temporis exigere, quantum secum fert resistentia cohaessionum non solum per totam altitudinem, sed quaquaversum per latera occurrentium .ejusmodi cohaestiones tolli non posse nisi affermento subeunte per superficies oppositas marmoris, quae potest esse operatio longissimi temporis, nec feliciter succedens propter inaequabile ordinem, quo illae cohaesiones intra marmor dispositae sunt. unde plures partes marmoris post operationem superesse pollunt non solutae: atque insuper fieri facile posset, ut Fermenti partes semper infirmiores redditae ab occursu resistentiarum, demum sisterentur, antequam ad totam altitudinem pervenirent; adeoque mediae partes marmoris non solverentur. Quid praestant hymici, non Oltl ut partes Omnes solvantur, sed brevissimo quovis tempore Secant marmor in tenuissimas qua- 1 laminas ita ut tota altitudo marmoris dividatur in tot minimas altitudines, quot sunt altitudines singularum laminarum tum inter duas quasque laminas constituunt tertiam quasi laminam Fermenti atque ita struem quandam constituunt compositam ex lamini sibi invicem superimpositis, sed diversi generis alteriae sibi succedentibus , ut earum alterum genus sit Fermentum, alterum Corpus fermentandum iit ut si ima Iamina sit marmoris, succedat ipsi, ascendendo per altitudinem struis lamina Fermenti huic lamina marmoris, deinde Fermenti laminas atque ita semper alterne progrediendo ex clamina marmoris in laminam Fermenti per totam ilhim seriem sibi superimpositorum corporum, quorum dispositionem, modo exposito se habentem , aptissimo nomine videntur explicare, appelland illam Stratificationem /Stratificare in illam dispositionem constituere. Quid autem ex hac stratificatione fit Psit quidem , ut major ermenti quantita in dat tempore absumatur; quum multiplicentur superficie marmoris pro multiplicitate laminarum, in quas dividitur .mter duas quasque ipsarum constituatur Fermentum, quod ante divisionem marmoriS in lamina non insumebatur, quum illae superficies deelsent sed quum in minimis laminis minima occurrat altitudo fit, ut Fermentum, utrinque subtens, totam altitudinem singularum possit pervadere , antequam ipsius penetrandi is , quae semper a
cohaesionibus per altitudinem marmoris Occurrentibus diminuitur, X- tinguatur, cesset ex toto . Unde Per ejusmodi extenuationem marmoris, seu divisionem ejusdem in parte altitudini minimae, hoc est in partes minime crassas, nempe exile , gracile , tenue , subtiles , fit , ut Fermentum undecunque penetran protraira suam vim ad imas quasque particulas earum daminarum subtilium , ad qua eandem protrahere non potuisset, si marmor in tota sua majori altitudine perstiti D
177쪽
set. Quod de marmore, iratificatione diximus de penetratione Fermenti illud dicito de quacunque facultate obliqua operante in seriem sphaerarum tantae altitudinis, ut, si omne In eadem altitudine per sistant, fieri possit , ut momentum illiu Obliqua facultatis non pertingat ad usque imum altitudinis; sed a summo eius descendendo , continue minuatur, qRousque extinguatur penitu Si deficiat, antequam deveniat ad imum altitudinis , hoc est sphaerae aliquae supersim ad imam partem, quae nihil pressionis patiantur. unde si omne deberent pressionem admittere atque sentire ponenda obliqua pressio non ad summum altitudinis solum, sed veluti stratificanda strues illa sphaerarum , ita ut
inter duas quasque sphaera ς obliqua pressio constituatur; Vel singulae sphaerae seorsim collocandae, singulis sua obliqua faculta aptanda . Quare patet.
Si in corporibus animalium daretur aliqu0d Fermentum generale quod sanguinem imperfectum , atque Dium in suas partes solveret; ita ut per ejusmodi solutionem nullae eκ partibus suentibus intra canalem inter se in vicem cohaererent ideoque non impedirent facultatem oblique prementem continue fuere per canales ramosos arteriarum esset ita continue oblique premi, ut liquidi fuentis partes semperta praeexi lente cohoc isne prohiberentur continue suere e canalibus amplioribus in angunti0res, eosque contra tiles,
esset continue fratificare liquidum suens θ' inter duo quaeque strata bindem constituere suam facultatem oblique prementem: sibi csuκus protraheretur ad usque arteriam, extra quam liquidum aliquod a portari posset farita esset solutio, d derietatio illius liquid absque ope
Ingula haec manifesta sunt ex superioribuS, excepta conditione, qua scilicet supponimus commune illud Fermentum solvens chylum sanguinem in sua partes. 1lum autem rem habeamus cum hymici , qui ut superilis exposuimus astant se aut invenisse, aut se inventuros Fermentum non solum solvens sanguinem .chylum in partes suas, sed resolvens omniari libenter, quantum X istimo, conditionem illam nobis concedent velut possibilem quam tamen inferius non solii in possibilem, sed quae re ipsa de fac o detur, ostendemus si possibilis tantum nobis conceditur , ut concedenda est jam confecimus demonstrationem propositioni PraecipVae, nempe evidentissimae falsum esse, nullum dari modum possibilem prae-
178쪽
ter Fermentum peculiare, quo in corporibus animalium fieri possint separationes liquidorum a liquidis . Quoniam enim , possito illo generali ermento, partes fluentes intra arterias ita solutae sunt a cohaestionibus suis, ut obliquarum pressionum momenta impediri non possint.
obliquae autem pressiones urgent per totam arteriarum seriem ramosam. Continue igitur fluere per arterias ramosas est continue oblique premi.
sed obliqua illa pressio ex demonstratis trudit per emissaria canalium Partes, componentes liquida seorsim singulas disjunctim a reliquis cir-Cumpositis oblique igitur continue premi fluere est continue prohiberi a cohaesione praeexistente, hoc est in toto fluxu persisterem solutione. Rursu quia arteriae, qud magis in minores ramo abeunt a minore ex ordine ad usque capillamenta sunt exiliores, seu subtiliores. igitur liquida per ipsos fluentia mino is semper ac minoris alcitudinis fiunt, quo per exiliores atque exiliores ramusculos ducuntur singuli autem sunt contractiles, oblique in contentum liquidum nitentes. igitur per hanc admirabilem ramificationem canalium liquidum stratificatur inter suas obliquas facultates ita ut, quod earum momentum Pertingere, iervadere universam illius altitudinem non potuisset, si perititiiset indiv1sum intra truncum arteriarum, aut canalem ejusdem amplitudinis pervadere illam possit divisam in veluti to idem laminulas, quot sunt rami capillares arteriarum atque ita Omne parte acoliae ione prohibere 6 conservare in eadem illa solutione, in quam abierunt per Fermenti generalis L qua posita, per sola lege expressionum possit liquidum , sejunctum ab alio liquido, amandari per Canalem aliquem tertium, ut chylus ex intestinis per vena lat eas. His itaque hunc in modum ostensis, manifesta est Talnsa propontionis allatae superillS patetque propterea hanc aliam generalem esse Verissimam: Data solutione quorumlibet liquidorum intra commune aliquod spatium mistim fluentium suamque solutionem semper conservantium, absque ullo alio Fermento aliquod ex iis derivari potest extra commune illud spatium ejunctum a reliquis dummodo in loco, ex quo deriVandum est, dentur illae vires .machinae , quae ad derivationem necessariae sunt. Dico jam ulterius PRO-
179쪽
Con uno Fennentum soletens sanguinem, atque chylum dari in corporibus anim Hlum illud aer est.
Erem esse maximi usus in corporibus animalium nemo jam dubitat. Aliquod aeris admisceri sanguini, vix ullus est, qui in dubium revocet. Quem in finem fiat hujusmodi mistio,varii varia constituunt: sunt, qui afferant, per ipsum mutari sanguinem; sed quo pacto illa mutatio fiat, quid inde de- ducatur ad rem Fermentorum singularium faciens, nemo est, qui viderit,i quantum noverim , ne quidem cogitaVerit nos ex iis, quae in Respiratione Ostendimus quae multo majori numero ratiociniorum etiam ob oculo ponimus in Theoria vi; ut obiter indicavimus superius, quum de Primi Motibus Generationi loquebamur certi nobis videmur aerem intra pulmones solvere in suas partes, quicquid liquidorum fluit per arteriam pulmonariam e quo demum fit, ut si ejusmodi solutio conservari posset per universam seriem arteriarum sanguis derivaretur in Glandulas jam solutus adeoque nulla opus esset alia causa vel instrumento, vel facultate solvente: sed suificeret, olfim necessarium esset, ut fabrica Glandulae eo artificio se haberet, atque ejusmodi facultatibus instrueretur , quibus fieret, ut perductis in ejus cavitatem omnibus ii liquidis, quorum partes istae simul quidem, sed solutae fluunt, ex eadem cavitate derivarentur non omnia illa liquid , sed eorum solum aliquod , hoc aut illud, prout hujus aut Ilius Glandulae constitutio permittere posset. quare ex his patet rursus, non solii possibile esse derivare liquidum a liquido absque Fermento peculiari; sed hanc derivationem sine Fermento peculiari de facto dari. Placet autem h1 exponere aliud etiam artificium elegantissimum , quo natura utitur, ut consequatur facilius, ac tutitis hanc derivationem liquid a liquido absque Fermento peculiari δε hoc artificium tam elegans consistit in quodam teX tu arteriarum, qui occurrit circa singulas quasque landulas admirabili quodam modo implicatum, veluti reticulatum opus constituens sed rere Compositum ex innumeri maculis, & rete continen mille retia filamenti maculas comprehendentibus sibi millies occurrentibus. Resolve jecur eXcarna reneS ablue aut denuda lienem contemplare piamina
trem denique diligenter observa, ubicunque in canalium corporibusnaajor
180쪽
major viget Glandularum copiari invenies tam prodigiosis textibus sibi millies occurrentibus reserta esse omnia , ut sicuti spectaculo jucundissimo incredibilem in modum capieris ita rei jucundissimae usum incomprehensum meditans, rapi animum senties inexpectationem alicujus admirabilis industriae, ad singulare aliquid facientis nec te fallet opinio. reticulares enim eiusmodi pleXu ad conservandam ωpromovendam solutionem generalem liquidorum maxime faciunt,in separationem liquidi aliquido in Glandulis absque Fermento.
Exponitur fus reticularium textuum, qui tu disceribus, liquida ὰ liquidis separantibus , deprehenduntur. Ogita tempestate adlatum Mare duosque fluctus exadverso , velut in se invicem concitatos , ac demum sibi ipsis occurrentes quid in concursu contingere judicas aut quid contingere Observasti, si unquam occasii tulit, ut observare ξ mirum quantum illi se disiiciant hic illic in mille particulas, velut divulsi undecunque per latera,& per sublimem aerem dissilientes in mille majoreS, minore , a minima guttulas,
quae constituunt asperginem longe lateque se diffundentem , te depluentem postremo undecunque in tu Viam, Constantem ex guttis diversae magnitudinis ad usque tam minimas, ut repraesentent quasi tenuissimum pulvisculam , in lassi pollinem dispersum per aerem. tuid simile observabis etiam in fluminibus, quoties plenior alveo fluunt, major est impetus profluentis ipsa etenim, si in aliquem obicem incidat, disjicit se ipsam per latera, atque sursum non absimilem asperginem constituit. yis exemplum magis parabile, Magis elegans P ex vase quolibet quod aquam contineat, depluere facito filum aliquod ejus continuum , quousque ab insignior aliqua altitudine in pavimentum, vel quodvis durum reo a incidat si ad incidentide locum oculum convertas, observabis aquam incidentem resilire undecunque circa filum aquae de- pluentis divisam in guttulas, singulas equidistantes filo, ipsumque veluti totidem rotundiS gemmulis, quasi dixerim, coronantes. Quid istud rerum
est Sentis quo spectent, quid istaec singula ostendant Θ suadent scilicet siquida, sibi ipsis superat fluentia, sua partes, quibus superat fiunt, O