장음표시 사용
191쪽
,88 F. Zypaei, Iude X, Magistratus,
uilibus officiis , sub ijs nominibus, quae om- Quare S merito suspectus est quisquis ex .nia regnorum munia, dignitates, ossicia rese- teros frequentat; & praesertim cum exulib urant. In eaque re semper excelluit Domus Bur- familiariter vertatur. alio respiczre , quam ad uethogondica. parum abfuerunt Brabanti,& Flandri. suum orbem recte creditur.quomodo Pompo- familiat: se Iudas Machabaeus inchoando Imperio I. r.c. 3. uano apud Sueton. crinii ni fuli,depictum orbem Maιb. constituit duces populi, tribunos, cen- terra in membranas, concione 1 regum, ac ducum turiones, & pentacontarchos,& decuriones. ex T. Liuio circumsulisse, seruis vomiua Magonis Eodem pertinui nimis splendide aedificare, cr anmbalis indidisse. pala iij arcisve instar : tribunal militare extri e- Cui etiam necis causa fuit habere imperato- 22. re, conscendere, sedcre in clypeo, excubijs,ar- riam gelictim. nam ex temporum illorum rδ' Neque mmis, comitatu militum cingr. Erat, inquit Ta- tione est illud Tertulliani, M. Apol. Cui opin gemum .ut cit .l. 3.Annal. de Pisone , Inter irritamenta in- est persoluari super Caesaris salute, nisi a quo ab- μμ' . Muidia domin sero imminens festo ornatu, ὶonui- quid aduersus illam cogitatur, vel optatur, aut ps mutnq, ct epula,ct celebritate loci nihil occultum. illum ieratur, aut sustuletur ' nam ea etsi pausi, '
Con ulu, occupare velut arcem eius,opprimere de- pe ad scelus infligant. Ad extremum, inquit, lactam iuuentutem, quia Vestinus imminentes foro Sueton. Telephus quasi debita sibi fato dominatio- ades, decora i seruitia, o parietate habebar. de ne, ct Senatum ct Augustum aggressio est. adeo I. Annal. Excubis, inquit, arma catera,aula. miles que inter crimina 6biectum apud Tacit. ι i 2. in sorum, miles in curiam comitabatur. & Her Auvat. Chaldaeos magos, ct Appollinis Clatir sinu-dian .de Gordiano , sequebatur ipsum principalis lacium super nuptijs Imperatoris interrogatum. pompa orianis, milites q-umque aderant, iuuene Scribonianus tu exilium actus, quasi inem Priu-urbam procera flatura, ad eorum fi litudinem, cipis per Chaldaeos frutauu . quare ille rectius; qui Roma Imperatorem comitantur ; virga item Cave, inquit, ne quando de flatu Rei p. vel de vita laureata , quo insigni Principes a priuatis dignosse Remant Imperatoris aliquid rogatus, restonicas. cuntur. praeterea ignis de more praeserebatur. saltem vaticinia n si apud Principem nemo Militiae gloria , & auspicia ad solum P cin- profiteatur, quo nomine Alexander Aristandrublilitiae glo. cipem reserantur. Craterus, inquit Curtius,lib. apud Curtium lib. 7. increpat . quanquam nec Ira ad Dium 6. Omnibus praeparasis regis expectabat aduentum, hoc extra periculum ; si quid sinistri porten-P Φης Φpς Π capta urbs titulo ciens. ct Agricola .apud Tacit. dant. ut alias expertus cst Tichus Bratus; qui J- - μ ' nunquam in suavi famam gestis exultauit. ad au- apud Daniae regem profusius Prat, ex guncti Q rborem ct ducem, νι minister sertu iam reserebat. ius indicia dari , quod si bello contra Caede iterum Curtius. ibid. Alexander hostes vivιi νο- sarem se implicaret, cum regno exigendum. Iuerat Antipatrum vulse tacitus quidem indigna- quem idco ipsum Rex rcgno prius exegit.batur sua demptum gloria exi inmans, quidquid Huiusmodi diuinationes recte a iure prohibitet cessset aliena. & reuera ita res habet. immi- sunt. . 6.C. de malefic. quippe ipsam propcmodum nuitur Principum existimatio , quantum al- pulsaut Maiestatem ι.7. C. eod. dc iudiciariam a- teri ex gloria asscribitur. nec immerito Tibe- strologiam leuere da innavit Sixtus V. in bullarius bellica Germanici gloria angebatur. caeli o terra. Ideoque pluribus constitutioni-i0. Praeterea aliorum Principum essigies cole- bus, tum Ecclisiasticis,tum Principum nostro- Alli, uiti re Maiestatem minuit. de Agrippinae&Ne- rum vetitum est super salute Principis, Reipis Principum ronis effigie a P. R. in vexilla sumptaTiberius victoriis, cladibus, concertationes, aut spon- effigies ne criminatus est, nihil reliquum esse, nisi ut caperent siones facere. ι--x ferrum, o quorum imagines pro vexillis secuti fo- Conucoit etiam praesidiis ,& corporis cu- ο νcvt, daces, Imperatores, deligerent. Idemque stodibiis Principem cile in unitum. quia parum Tiberius impatienter tulit pro Nerone etiam tuta est ne viribus Maiestas. Lni.tib. 2. praescrtim hulibata& Druso a Pontificibus vota suscepta, quod principatus nuper armis quaesitus, armis tenen- beat pii - soli Principi competere videatur. ι. i. C. de dus erit. quo nomine Maecenas Augusto sua- e. oblat. sit, ut duos pr.Pstantissimos Ux Equitibus qui Iterum recte C ssar sanxit ne quis ciuis maior praesidio praeessent sumeret; de essent qui eius annis viginti plus triennio continuo Italia abesset custodiam gererent. Romulus trecentos Cci i*st hης heu penatoris filivi ni 1i contubernalis aut comes teres Se bello, & pace habuit. nec hodie sunte Attine Magistruim prre )ὸ proficisceretur. & Augustus Principes, qui non habeant corporis custodes peregitima apud Dion. edixit Omnibus senatori bin, ne quis armatos. &prudentissimi olim vel institue- eorum peregrinaretur extra. Italiam iniussu suo. runt, vel retinuerunt. clarissimis de spectabilibus sine commeatu Catilina coniurationem apud Florum I. I. discedere licuit, ill ultribus non licuit. quod ausus est, quod in extremis mundi finibus armast horum potentia periculosior. l. i . C. de Romana peregrinabantur. & Salustius, In Italia, dignit. Rursum Augustus apud Tac. I. a. ann. inquit, nullus exercitus, Pompeius in extremis ter inter alia dominationis arcana vetitu nisi permissu ris bellum gerebat. ingredi senatoribius aut equitibus Romanis illustri- Quae etiam ratio secit ut Tiberius Augu-bus, seposuit A grptum; ne sume urgeret Italiam, stus, alijque de coercendo eo intra terminos a quisquis eam prouinciam, claustrat rora , ac m/- cogi tari ni ne, ut tellatur Dis n.si imperium Δ- si ita sit is, quamuis leui praesidio, adsicrsus inaentes exer- Iarare voluisset, id difficilius tueretum, facilius cia imp tium elim insedisset. paravi; -jiterer. dc vcrissimc Curtius in lib. q. dcti G trasae
192쪽
Senator. Lib. I v. Cap. XXXI 1I.& XXXIV. 18
graue Imperium, dissicile est continere, quia capere
non psu. videsne ut trangia qua modum excedunt, regi nequeant i nescio an Darius tam mul-ra amiseris, quia nimia opes magna iactura locum faciunt. facilliu est quadam νιn ere. quam hercule expeditius manus nostra rapiunt, quam contiueut lVrbem etiam re sedem Imperii sui Princeps non facile omittere debet. vi Augustus iij sedein bivnnio cootinuo post adeptum imperium pedem
non omittat. porta non tulit. nec alias diu νrbem reliquit .nam neque decorum, ut ratiocinatur Tac. 2. Aunal.
Principibus si rea alte rape ciuitas turbet omitu re νrbem. nde in omnia regemen. vi & Capitoli-nu S, ne Imperatore absente sedes imperi, a coniuratis Occupetur. Liu.L3. de Terentillo, Is, inquit, Consulibus absentibus ratin locum tribunitiis enim απορῶ tum nihil ab ur et urbem tu relinquas,
ergὸ idem si Galli penirent. non est, inquit, in parietibus Restublica , at in aris ct focis: Ριit idem
Themistocus. fluctum enim totius barbaria ferre urbs ma non poterat. At idem Pericles non fecit; axnum sese post quinquagesimum,cum praeter moenia nihil reneret. nostri olim urbe reliqua capta am
Iterum ad securitatem Principis pertinet, nequis vel hollem Principem interficiat. Seuerus Pertinacis interfectores capite damnauit. Quod factum, ait Herodianus, incredibilem isti tum gloriam attulit, tum etiam diutissime imperandi securitatem. Fecit idem Nero, Vitellius, Alexander, Baia Zetes, David, alij innumeri. sunt qui credant Pilatum a Nerone capite plexum ; quod Chri itum Iudaeorum Regem supplicio auecisseti quamuis Nero Christianis infensissimus fiserit .adeoque non honore Christit ut Tacitus de Vitellio; non bonore, inquit, Galba, sed tradito Principibus more, munimentum in prastur, in posternm ultionem . sic & Decem uiri posituri imperium monent Patres vi ipsis ab inuidia caueatur , nec suo savuine ad suppliιia Patrum plebem assuefacitant. potius ut semper sacrosanctos Principes, Magistratus, patricios vereri omnes doceant. Quomodo, inquit Dauid , non timuisti mittere manum tuam in Christum Domini l Qua ratione nostro saeculo infame suit supplicium Mariae Scottae. omitto causam religionis. neque maculam absterstiiraeuia degradatio, & regni priuatio. sed o- eum igni additum est, o plura temeritatis apud plebem irritamenta et eoque grauiora, quo
speciem iuris induant, & sub illius umbra Monarchas sub plebis iug pedes proijciant ipsi iure in alios statuto digni.
Quatibus apud popuIam praetexuntur quinque Comuia, Magistrario udicia, arma, ct armar viis
Uvi atque meditatio. Circa Comitia licere Omin i
nibus adesse,sed poeta dicta maiore patricijs diue divitibus si non adlvit, quam plebi. Circa Magistratio autem non luere his qui magnum ιensum babent, renuntiare Magistrarui; plebi verὸ θ pauperibus luere. Circa iucιιa poenam decernere diuitibus nisi
md dicant ciuibus ; plebi reo impune sit , siue illis maguam, bu veri paruam mulctam dicere, vi est iu Cbarouda legibus; quibusdam verὸ in locis liceromnibus quι descripti sunt ad comitia iudiciat ad-6se : quι nis parent, poenau luunt magnas , adeo,
metu poena neque nomιna edunt, neque ad conciones cr iudicia veniunt: eodem modo cuca arma
ct Irmnasiis inunt. plebi ct pauper ιbus non licet habere arma : patrici,s rei b poena constituta est, ni habeant. Ilti pse in armis non exerceant, minimὲ plectuntur et parrv j ver. puniuntur; adeos bi m
tu poena, arma tracta re compelluntur, illι impunit, ab armu abstinent. Hae sunt Optimatum artςs siue arcana conlilia aduersus plebem.
Summa in eo est, non debere plebem lege r. aliqua a iure publico excludi, sed indirecte Plebem non incommodo aliquo, quod ipsamet subterfuia lam sed indi-grat, Lege, inquit Liuius, M. . prohiberi, O 'ς RU'
connubium tolli Patrum at plebis, id demum contumeliosum plebi est. N iterum ι Principes plebis ea comitia malebant quibus non haberetur ratio sui Pam quibus ut in igni praterirentur. de eodem I.
cum plebs ius creandi Magistratus iad se simul
traxisset,purisque, inquit, haud dubium erat,aeam . rutas ex plebe seditiosissimum quemque. per ne nimuer. euentus eorum comitiorum docuit, alios senimos in contentione libertatis dignitatus esse , αμιιοι secundum deposita certamina incorrupto iudicio esse. Tribunos enim omnes patricios creavit populin, 'contentus ea quὲd ratio habita plebeiorum est. Concludit ergo recte Ar illotet. b. s.cap. 7.p M. cum multitudo inopum in ciuitate est, ct eatim
ab honoribus exclusa est. necesse esse eam ciuitatem plenam esse hostium Reipubliea. Vnde Iustin.liMI . Pedites, inquit,indignati nullas sibi consiliorum partes relictas, Arida fratrem Alexandri Regem appellant. Ita seceditur, in seditiones itur, &bella ciuilia. praesertim clim utrimque partes scrocem pertinaciam imbiberunt. νt apud Liuium lib. 7. de Dictatore obstinato tollera potitistatum e Republica Consulatum, quam promi cuum Patribus ac plebι facere. & iterum Liuius lib. tribus ex plebe tribunis consulari potestite
creatis non incommunicatum modo imperium cum
plebe, sed prope amissum summum imperium. quia in hisce contentionibus, ut lib. 2. distrahitur l ceraturg, Republica per Magi ratus uagi quo rum in manu sit, quam νι incolumis fit quariIur. Non lege ergo, sed consilio patriciis agendum, ut plebs a communione iuris publici absit. tecte tamen, & ita ne quod agitur appareat, ne crumpat in Liuil querelas , libr. q. Patrum ambitione artibua feri, ut.cveptam
plabi sit ad honerem iter. & iterum ; pro-L VT Ideamus nunc de arcanis Optimatum. dem profectὲ in re esse, o Sempronium Comitiui o ii. ς AristOtples politvib. q.capa 3. ita atti- plus artu adhibuisse, quam fidei. igitur plebi permittendum, ut X comitiis absit impune quasi . , domesticis
193쪽
. 19ο F. Zypse Iudex, Magistratus,
domesticis eius curis id concedatur; patricis ribus animo,genere, aut fortunis; in bellum eos uendum, evero si emaneant, puniantur. plebi liceat re- ablegare, mox reuocare; praesenti honores vr- quis nimis nuntiare magistratui; patricio non liceat. Plebs banos deferre, nec diu nec bis gerendos; plures ςm ς-ς' immunis sit a iurisdictio .ie capellienda ; patri- nimium amicos terris aut animis disceriacta. cius nullo modo se possit subducere. plebi li- sar societatem cum Pompeio & Crassi, ceat arma non habere , armorum exercilio ab- iniit, ne qaid ageretur iin Repub. quod di 'licui μ' stinere;patrici j illustresque armis utantur iuxta βι um e tribu . pol unodum Caesar ipse se extu- Luit. Cod.de praepos sacr. cubici θ tit.2 7. de pMe lit, ct pnus omnia,ct ad arbitrium administrauit. tenenda, lib. 2.seud. ca que doceantur,quae gloria- Sueton. de Caesare. Tullius ad Atticum;quod tur Marius, quamuis homo nouus apud Salu- prouinciam per annos decem ultra tempus lestium in Iugurtha se didicisse, bostes ferire,prae- gis, & postquam decretum est, ut ei succederesidia agitii, e, tibi Imesuero msi turpem famam,ue' tur, exercitum dixit illi haberet, quam populus mem is a statem iuxta pati, humi requiescere, ea- iustillet, inuito Senatu. di Senatusconsultum idem tempore inviam,se laborem tolerare. Denique fuit ne cuius ratio haberetur, qui eo anno tri- iuuentus patricia ita educetur, ut in spem Rei- bunus plebis esset; neve quis reficeretur in an publicae adolescat; ut praesentem Reipublicae num tribunus-plebis. statum amet,cidemque omni parte aptetur, ve- Cato olim, de hodie plerique politici existe,sermone occupationibus demonstret, cuius stiniarunt expedire discordias esse in Republi- n; b d is corporis sit membrum,cuius urbis ciuis,cuius ca, factionesque ali. Liuius ait,renevum erue Rei- qu.mdo 8 Reipublicae partus assectet. publua discordias ordinum. utrumque recte, si quomodo 1. Paupertati nobilium etiam similiarum vel prudenter dirigantur & dirimantur. Nimia Nailita, ex publico conlulatur, ne extinguantur, aut Vi- Caesaris & Crassi & Pompei j coniunctio Viam sumit ij, pavi les fiant: si decreuerint,aliae sublegantur. quod strauit ad perniciem Reipub. nimis postm peribus ea secere Caesar, Augustus, Claudius: de quod a- duin eram pentes inimicitiae Rempub. pcssun- citus it. Annal. innumerum patriciorum adfici it dederunt : illa tempestiue solui debebat, &Casar νetflijsimum quemque, aut qui bin clari ρ - prudenteri: hae conciliari antequam in im- restes fuerant. de Caius apud Dionem lib. 39. mensum excreuissent. tardius fuit c d in Cicero Equitibus quibusdam in stem senatoria dignit/iis lib. 9. epill. ii. ad Atticum optat, Ninam in haelati clauum dedit. miseria Reipub. politicum opus escere o na re
Rursus cauendum conflijs,etsi non lege,Vt mihi liceat i de Balbus ad Ciceronem ; quod si diximus, quamuis inter lcges XII. Tabul. iuc' Pompem o Caesar coniungipsint me satis rixisserit, patricii cum plebeijs connubia ne iungant; putuo.
ea enim coniunctio incendit animos plebeiosν iiii. idegeneres facit patricios. -- -- - . ---
Sed & ad Reipublicae dignitatem retinendam pertinet usus vernaculta linguae, ut is non publico
succuratur s& aliae subis legantur.
IG0 λ in tantiim popularibus , sed de patrie js iubeatur.
Deflatu Democratico asserendo.
N Democratica Rep. arcana non ita locum t. Leges, Senatusconsulta, Ddicta non alio vulgentur, Responsa publica non alio dentur. R mani nec Graecis unquam nisi latinὸ responsa dederunt,quin ipsos per interpretem loqui co i .i -c erunt, non in urbe tamiam, sed & in Graecia I habent, cum occulta consilia vulgari non Summum& asia , quo Latinae vocis honos per omnes possint. Omnibus tamen hoc primum usur- in inmota gentes venerabilior diffunderetur : indignum patur, ne quid admittatur esse existimantes, illecebris o suavitati litterarum Imper, pondus ct asctoritatem donari. Val.tib. 2. cap. a. Albertus Pius Belgarum Princeps , tametsi plurium linguarum peritus esset, & su plices alterius tantum gnaros patienter audiret; non alia tamen quam Latina, Germanica, ceati ne quid Princeps, ne quid Optimates tu' , iti uticiant, quod possint male vertere. Inde Romae quodliber- edictum, ne quis vinctum aut clausum cimem inti no riRomanum teneret: ne cui potestis foret ciuem Romanum interficicndi .quae lex renouata est,saepe iam morituris salutem attulit.etiam tribunitia potestas,quae a plebe iniuriam aucr-
vel Hispana respondebat. R. - Iterum ad salutem patriciorum pleracitae spe. teret,summa contentione obtenta, retentaque,
y ctant, atque obseruanda sunt quae ad salutem & sacrosancta semper fuit; ut tribum prati- EL p ς xqRς Restum, ne coetus fiant, ne nimiae largitiones, des atque libertatis custodes esknt. ut creato ς-uxi excelsiora aedificia,ne quis quomo- Dictatore cessante omnium Magiitratuum m
afficiatur,si quid plebs machinata hicrit,quoi - , , efferat statim isti nodo alius cuneus quaeratura tanta potestas, ut Tac . 3. aurai. clicat summsumm: Reip.negotia non nisi in ditionis Me- rac bulum. adeoque ut Caesar occupato tropoli agitentur, ab ea urbe illisque negochs impcri O dictaturam perpetuam sumpsit; ita patricii qu1m minime absint. Augustus luauius irrcpens tribunitia pytest Enixe, ne in regnum veri tur Aristocratia, tem quem secuti sunt successores. Hinc Ale- oculos non auertere oportet a 'tris eminenticis X nd-r apud Lamprid. Gratias, inquit, rebuia.
194쪽
RErum humanarum augustissimum esse Consutatione uti, seripsit Philosophus
Senator. Lib. IV. Cap. XXXVI. XXXVII. 1 t
ago de ca oro nomine, de Pomiscata momo, dendi sunt. nam subdole plerumq. haec fiunt de tribumtia potestate. caudae omnes Sampsonicarum vulpium colli se Quae aperte in Democratia fiunt , Aristot. gandae sunt. nihil omittendum est,quo aliquid
Cotillatia ιι b. 4. politic. cap. I 3. contraria fieri docet ijs, impediri possit supra aequitatem instituti in- Populus Quae optimates solent facere. in populari,inquit, crescere. M/m O tu flatu castra hat alia excogitimi. pauperibin sati- 2- i. rM cosit νης, contionantibus , atque iudicantia -' bus: diuitibus autem ac patricijs nustam parvam imponunt. Iterum populares summam Comi . tiorum, Magistratuum , iudiciorum , atque armbrum ad se trahunt: in comit ijs enixe curant ut popularia sussi agia praecellanir in Magistratibus, ut viri populares ijs imponantur: in iudiciis, ut sic veritati consulatur, ut libertas
non corrumpatur: ut libene sint accusationes, r Auis
. non impunitae tamen calumniae r ut arma in Q ε in . qu. re inter Rugusta imperi j ue ousulituo: manu populi sint,& in illis populi meditatio, go is,& post tractatas rerum materias, de ea- atque exercitium. Rempublicam enim possi- nain usu, in deliberatione atque consulta-dent,qui arma. tione Capitur , paucis ditendum. Itaque cumit.. Iterum in populari statu cauetur ne patrici j mulxὸ cura summo Imperio insit, certum est . Ne quis ui. nimium emineant: insignia, aut simulacra di- Principem sua scientia non posse cuncta com mi cmine/t. gnitatum nimia prae se ferant. unde illud Livii placti. inimi oportere &alios in partem cu- lib. 3 . non pudet lictorum restrorum maiorem proὸ r rum,& plurium consilia qstimari. recte Othongmerum in foro cond=ici, quam rogatorum aliο- apud I asit. a. bist.aternitas rerum, O mea cum ruino rursum ne in territorio nimias possessio- a 'a satin incolumitate Senatus firmatur. adnes patricij obtineant, hine illud ; Auderentne eamquo proportionem dicendum de Iudicia p0lulare, ut cum bina iugera agri plebi diuideren- bus, Magistratibus,seu Rectoribus Prouincia. rμs, ipsis plus quingenia iugera habere liceret ' rum. ad Omnos spectat illud Eccles 33. Sine Aduersus regna affectantes est illud Livii Gosio nibii Dcia , ct post factum non paeni-M. q. Libertatis,magna imperia diuturna esse non icbit., ά ά ά si 'M. Caesar post decennale in Gai .ias imperiit Ferunt Augustum consiliis Maecenati,, &M M sui. demandatum, Romanum inuasit. adeo excre- Agrippae per mortem Orbatum, multa mem uerat animus, ut sub fortuna priuati coerceri ria repetentem improvide gesta, exclamasse; Ribing non posset. Iterum bella ciuilia parturire re- Harum nihil accidisseis aut Macenas aut urinag0um solent, neque componi , nisi imperio vixisset. Quare de I itus Uespasianus amito, ιυ Iad unum delato : ab ijsque adeo cauendum. Pi, inquit Suetoniua, cap. 7. quibus etiam ali, 6. . Porro populi qui regnati fuerunt, quo mi- pseum Principe , ut o sibi ct Reipublica necisseo. ' .nus sub veterem fortunam relabantur, iurare serjs qui erutit. & raro eminentes viri non tu, ut' solent, se neminem regnare passuros. palatia magnis adiutoribus ad gubernandam fortuaniae nemine destruere,bona regia deripere, statuas frangere, nam suam sunt usi. & iam olim ob assidua Se FRrepas, imagines abolere, memoriam damnare, ita natus 5c Magistratuum consilia adagium suith Romae exactis Regibus vel oppressis ijs, qui Som nori sedeηdo Pincere. Videamus itaque regnum affectarunt. Liu. lib. 2. O lib. a. breuiter qui eligendi, quomodo audienda Dud. iit. 33.de pM.tevenda. & Ambrosi. te. si consilia,& quibus acquiescendum. manni aliquis imaginem habeat, nonne obnoxivi amicos, inquit suetonius,elegit.vullam enim es damnationi t maius boni Imperi, instrumentum,quam boni ami- γ' .ei. Plinan paneg. fidos ergo, & praesentem Im--- iij mtum amantes. Virtutes,dotesque qui, 'νη ' quis desideret satis lib. I. descripsimus,speciatim id animaduertendum, ne nimia ingenia, acuta illa atque ignea sumantur , novandis quam regendis rebus aptiora et paria negoti js, non quae supra sint: ilexibilia & quae tempori aptare se possint. Temporibus parere omnes politici praecipiunt, Faciet, inquit Seneca, sa-
Porro in statu Rei p. temperato , siue ex piens etiam qua non probabit, ut etiam ad maiora simplicibus sermis mixto, venena & re- transitum inueniat; nec relinquet bonos mores , media non minus miscentur, eoque diligen- sed rempori aptabit, qui ι alij utuntnr in glo-- oinnes titi in mutui amoris conseruationem incum- νιam, aut Poluptatem , utetur rei agenda causa. muli inten. bendum est, quo res mixtae pluribus morbis , Elegit, inquit Sueton. amicos , quibus etiam a
. . ς dissicilioribusque curationibus sunt obnoxiae, alij post em Principis acquieucrunt. Perperam Gariise GH Mutatio soluitur temperies leui alicuius qualita- enim agunt, qui initio Magistratus aut Im-ici. electi. tis excessu. Itaque cum in mixta Republica perii decessoris consiliarios vel assessores repu- ialiquid oritur quo ex mixtis alterum super- diant. Amicum patris tui ne dimiseris. Prouerb. issigredi alterum tentat,centum Argi oculi tuten- Tulesii 2.eos quidem intelligo,qui ita se gesse- .
195쪽
xρα Fr. paei, Iudex, Magistratus,
runt,ita vixerunt, ut eorum probetur fides, ac sed malint veris offendere, quam placere adu- integritas. liberos decet esse heredes, non m lando. qui, ut Epamin undas, ne ioco quidem do tacuitatum, sed etiam amicitiarum paterna- mentiantur. quibus linguam non suspendatrum.non est amicit ijs utendum ut floribus,tam insulam metus,qui non quae potentibus pla- diu gratis, quam diu recentibus. Praeterquam cent spectent, corporuni ue viubras imitantes, quod antecestarum consiliarii rerum gestarum ominbus illorum dictis assentiantur ; quibus caularumque sint gnari,quas qui ignorant,eum- denique consiliorum gubernaculum lux diuinadem finem raro attingunt. ex illis eadem Rei- sit, qui veri copiam faciam ; non perplexa, ecpublicae administrandae facies, ex his noua ap- quo ducantur inclinatura respondcant. paret. in quibus duabus rebus magnum mo- Veritatis comitem ergo dc sidcrem liberta. mentum ad continendum in officio subditos, tem, & constantiam . qua non interdum alia at- aut ad novandum animandos. que alia decernant, ut nec eorum qui domi- Ingenia rursus indefessa, quibus hoc persua- nantur simultas aut arrogantia teri, ita bonum iam, vigilando, agendo, ne consulendo pro- malumve publicum exilii ment. no pervicaciam spere omnia cedere et quibus assidua cura Rei- tamen admisero,qua ratione meliori allate non publicae molesta non sit . qui non existiment cedant, aut rei mutationi. non est turpe cum negotium esse Principis, re otium Senatoris. re mutare consilium .melius est recutiere e me-Futo, inquit S lomon, Prouerb.21. Pirum vel dio cursu,quam male currere. Constantia enim ic in vere suo' corant Ruibra stabit. . non est niti m bona causa,& cui subsit veritas. Guuantes, Iterum lunes ; quibus etsi corpus annis in- quae ubi deprehensa est, nihil tam dele.it, inquit firmum, ingenium lapientia validum sit. quos Cicer. lib. I. de obf. qvam in omnι regerenda ι-- experientia & rerum multarum usus erudijt, ptios capiendo seruare conflantiam. sic tamen ut atque effecit ut acutius quam ali j prospiciant. modesta & prudens moderatio adsit. sicut e qui morum animorumque prouinciae sint gna- nim constantia non sinit hominem deprauari,
ri, sciantque, ad consilium de Republica dan- sic pervicacia non corrigi: Proinde sicut illadum, caput esse nosse Rem p. laudanda, sic ista est emendanda. Qui ea doctrina lint imbuti, de qua Plato Iterum in drado consilio, omnes homines, i r. Epistol. 1 o. constantiam, fidem, animi sanita- inquit Salustius, qui de rebu. dubjs consultant,ab Astiibu, tum,ego aio veram plutosophiam esse, alias au- odio, amicitia, ira, atque miseruor dis vacuos est e vacuutem quascumque & alio tendentes sapientias, decet. Assectus ut inplerisque sunt diuersi, itas elegantias α argutias dixero, vere censuam iudiciorum discordiam de pervicaciam gene- appellasse. rant: o.
Sed & illud ex Cassiodoro 3. variar.eps. 33 scissura domestica turbat. 9.
nihil dignius esse, si θ Senatorio restiatur bonore, Rem populi , ritusi is seru , quod disii δει intur. rogata professio. & Plauti epidi c.
-- δε- Pervicacia porro maxime consultantibus I .
λ η rare contigerit, indicatae veritati libenter ab- ς LVnde mirum non est quod Alexander Im' sentiuntur. at vulgus ineptum contumacissinperator adolescens, Syrus, alienigena, tam be- mum est. at multi vulgi vitia habent. Augu- ne imperarit,qui tam multos Iureconsulios ad- stum in Spirensi Senatu decretum ; Adisii ijs hibebat consilijs: & imprimisVlpianum,quem utrimque contumeliis , abstinento : paci ct concor- nunc parentem, ι.ε.C.lecati. nunc amicum vo- cia mutua studento. ex recte Plinius , Singulis rocat. I. I. Cod. de conis . integra dissentirι fas esse , peracta , quod pluris Linguarum etiam peritiam desiderem. 'Lin- placuist cunctis tuendum. Mabsint qui errare ma guaru enim diuersitas,inquit Augustinus de essem lunt & eam lcntentiam quam adamaverunt, tia Diuma, hominem alienat ab hominer & histo. pugnacissime defendere, quain sine pertinaciariae cognitionem. quae verissima disciplina est, quid constantissime dicatur exuuirere. exercitatioque ad res ciuiles. conglobata quae- Nihil attinet dicere abesse cie re pecuniae i. dam & coaceruata sapientia, hominumq; mul- studiosum, futurum persi dum Conliliarium, torum mens in unum collecta. qui praeterito- Iudicem irreligiosum, Magistratum quaestuirum meminerit, de futuris etiam rectius deli- & muneribus obnoxium. abesse debere & eos berabit. rectὸ Alexandro fuit consuetuD,inquit qui improuidi, & arrogantes cum securitate Lampridius in e vita , ut si de iure, aut de ne- quidem decernunt, dc in ipsa rerum admini-got ijs tractaret, solos doctos, o disertos adbiberet: stratione deficiunt. qui non meminerint Her-s vel δ de re militarit, milites reteres,ct ρηes bene mocratis ad Syracusanos, Quoniam, inquit, A meritos, ct locorum peritos, ac bestorum,o castrο- tbenienses propedi m huc sunt appulsura,videte quarum, o omnes literatos, o maxime eos,qui biflο- ratione pro viribus, vibsi vestris ipsos honesti*riam norant , requirens, quid in talibus causis, m e propulsaturisitis: ct cauete,ne per hostium con quales in disceptatione versabantur, veteres Imperatores, vel Romani, vel externarum gentium fecissent. Nunc in ipsa consultatione optem eos quiveritatis sint amantes t Veritatem ut filiam Ioui. vcncreatur. non ut blandiantur auribus: temptionem ab ipsis imparati opprimamini, vere rumoribus, ct nuncijs alicunde allatis fdem non habentes, rerum summam negligatu. haec pestis plerumque hodie potentiuimos ludibrio exponit. . LCunctatorem & celerem prout di casus,&tempus
196쪽
Senator. Lib. IV. Cap. XXX vii
tempus expostulant amo. qui non inutili cumctatione agendi tempora consumat, nec audeat sitis, nec prouideat: qui in gerendis negotijs non ignoret sequendas temporum Opportunitates, & in occasione rerum desidiam, ac tarditatem omnem quam diligentissime fugiendam; & e contrario, cum mora sine periculo esse potest, tutiorem clIe cunctationem, ac tarditatem. Fabius ille Max. cunctando reinstituit rem. Aratus Achaeorum Dux in consiliis,
inquit Polyb. lib. . signis erat, in subeundis pcriculis tunidus, quo factum est ri triumphis maximis omnem Peloponesum impletum.
His igitur in rebus rursus valet prudentia, R illi sunt adsciscendi, qui ex praeteritis atque praesentibus recte de suturis coniecturare norunt,atque in quamcumque partem futurorum incertitudo inclinauerit, staretia expedire consilia; & caeteroquin, quantum fieri humanitus potest, Commissise caverit, quod mox mutare laborent.
Quod exactius obtinent , qui a pueris ad Rempublicam sunt formati , pridem in ea versati, pluribus cingulis usi, gradatim prouecti, per Virtutis ad Honoris aedem ducti, qui alium poli alium sibi Magistratum peperere, semperque in potestatibus eo modo agitauerunt, ut ampliore, quam gerebant, digni haberentur: qui non tantum res oculis visas, manibus tractatas norint, sed & gesta mai rum, atque historias domesticas atq; externas: qui consiliorum atque eventuum commoda atq; incommoda animaduerterint, quae mora, quae festinatione consilia suerint corrupta .ubi ergo, inquiebat Petrus Aldobrandilaus, urget temporis angustia, accelerandum non est, sed maturandum; illlid enim inconsiderati est animi, hoc vero prudentis. Tandem & taciturnitatem omnimodo exigo, si enim magna pars est rei bene gerendae nosse hostium consilia , tanta ex aduerso ost celari. Taciturnitas,inquit Valerius,optimum atque tutissimum rerum administrandarum Pinculum i & Plinius, Tempestiuum silentium ait rem
esse sapieutonium. Sane diligenti sis tuenda
sunt deposta verborum , quam pecuniarum. pauci sunt qui auro corrupti deposita arcana suorum Principum prodant: multi qui incuria, indiligenti custodia, de illis imprudenter disertando, dum sermones ab alienis auribus capi possunt, vel chartas arcanas infidis ministris fidunt , ex quibus ali j per plures interpositas personas, auro corrupti ea tanquam rerum nouarum curiosi dumtaxat expiscantur.
Absint ergo a conuiuiis de arcanis colloquia. Vino redundante ne secretum quidem onerati continent. quod suum alienumque est, pariter effundunt. Optime Diuus Ambrosius, De Elia ct ieiunio, cap. i T. Plerique, inquit, Pisonuntur ut eculeo, o quibus tormenta non eluiunt vocem proditionis, eos leurant bibendo, ut patria
statum , salutem ciuium , defensionis sua prodant consilia. ita secere Crassus, Bonosius,atque ii die nihil est frequentius. Eumene Rege in Senatu Romano audito, . D. paι ricrum Tom. a.
cum de toto bello aduersus Persen deliberatum esset, in praesentia nihil, praeterquam suisse in Curia Regem, scire quisquam potuit. Bello denique perfecto, quaeque dicta ab Rege , quaeque responsa es ni emanauere. quot hodie ubique rimae t auriculas asini quis non habet 'Alterum quod prodendis consilijs occasionem dat, est consultorum dii cordia , dum inuicem animis di sentent ijs dissident, & qui quo
apud amicos do alteris conqueruntur. Tertium est, ut quantacumque sit communio diuini humanique iuris maritum inter &υxorem, nullatenus tamen cum hac ille arcana Principis communicet. Ab ea qua dormit in sinu tuo custodiin cla stra oru tui. Devenimus nunc ad eum, qui consutati ne utitur, Magistrat una, Iudicem,Principem. eius partes sunt ita se exhibere, ut consultos non habeat tamquam paedagogos, non eorum arbitrio regatur, non aliorum consilia dumtaxat otiose audiat, sed ipse quoque de rebus diligentissime cogitet, examinet consilia, &non cito facili credulitate ad falsa prolabatur. non tam quis dicat,sed quid dicatur expendat. . Quandoque est alitor nou importuna locutus. ct aliquaηdo sapie tomi saliuntur ; contempsiu das
optimum consilium. Libertatem porro non concedat tantdm sed iuuet, ut maxime iuuenes animet, verecundiores ille, ne seniorum antiquitati cedant, neve pudore vitioso illis contradicere nolint, de minus sint libera eorum suffragia. proposita libertate uniuscuiusque sententiam certo cognoscat,collaudet etiam honoretque bene coninsulentes , nec alios ignominia afficiat, aut culpet. defuturi sunt qui suadeant, si male suasisse
periculum sit. Augustus serio omnes cohorta batur , ut suum sibi consilium aperirent, annuens eis omnem libertatem. Hadrianus etiam non aegre ferebat admoneri, & corrigi, vel ab humili persona. sic ut praeter sententiam etiam subito ac fortuito iuuaretur. Assentatores, & quos videt, non ex animi sui sententia suadere,dissuadere, sed adulandi Asseotatote certamine , unaque contentione, quis blan- ω u.
didissime fallat; aestimet in consilio Reipublicae perniciem maximam adferre; patriae virtutisque inimicos, ut coruos esse. illi moria tuorum oculos, hi vivorum animos ac mentes perdunt, & ex cecant. claudendae aures
aditusque iis, quibus omnia potentiorum honesta, atque inhonesti laudare mos est. Denique suspectos habeat, qui alios arcent. Prinaci pes perdunt, qui eos a populo semouent, ut soli internunc ij sunt, aliud quὶm responetur saepe referentes, claudentes Principem suum , & agentes ante omnia ne quid sciat. In assentatione credat Theophrasto, turpe eolloquium esse, de obsequium omne assentatorum utilitatis gratia institutum a quos M. Socrates dicebat, ut lupos canibus , umiles esse amicis r: diuersa tamen studia sequentes:
197쪽
describens optime assentatorem ita loquentem facit post cetera ; uidquid dicunt, lauti: id rursum si negant,
laudo id quoque. Negat quis nego: ait Z aio: postremo imper ut egomet mihi Omnia assentari: is questus nunc est multo ν-
Is usus etiam nunc est frequentissimus: paucissimi Principes satis hoc genus hominum noscere,Vitareque potuerunt. non Alexander non
Cael asinon Crassus, non alii magnis illis similes. quisque sibi est indulgentior ;& quamuis
suorum vitioru conscius,palam tamen laudari amat. Ioannes Papa XXt II. cum plus aequo
laudaretur, scio, inquit, me ludi, sed falsa quoque laus me delectat. sed multi adulat rum consilijs in praecipitia acti sero eorum laudes sunt detestati prudentes tempestive. Augustus ut pestem reiecit. Iovinianus testatus est, se deprehendisse, non eos Deum colere, sed purpuram. Alphonsus nihil magis est auersatus, quam adulatores. Constantinus tineas,& sorices Palatii appellauit. Tiberius summe odit. Pensennius Niger laudes audire noluit; Vivus, inquit, volo placere ; mortuus etiam laudari. Attila carmen in ignem c nieci siquo poeta pro more originem eius ad beos rei ierat. Igitur Consultans Principum laudat rum exemplo genus hoc hominum hostiliter amicum cane peius & angue oderit, & a veris amicis disterminet: hos quidem , ut in rem Consultantis & publicam consulentes, aestimet,observetque;illos autem, ut in rem suam, quaestumque mendaci j. Praese serat semper in omni deliberatione Consultans honestatem, virtutem, num publicum. ea omnino deliberanda non sunt, in quibus est turpis ipsa deliberatio. salutem Reipublicae tueri nulli magis conuenit, quam Principi. ita se ostendat Rempublicam ger re, ut sciat populi rem esse, non propriam. Ad haec numquam Consultans demonstret. indignationem aduersus eos , quorum bona conlilia successu caruerunt. solus Deus rerum exitum in potestate tenet. saepe praua magis, quam bona consilia prospere eueniunt. vulgus
eorum fidem qui in dandis consilijs, & in gerendis rebus lolent versari, ex eventu solet
Tandem auditis consultorum consilijs iudicium suum Consultans ipse suspendat, gnarus eam esse regalem virtutem celerius necessaria sentire, & tardius in verba prorumpere. raro admodum quid facturus sit prae se ferar, nec sermone tantum celet : ipso aspectu &vultu non revelet sua decreta. quid facto opus si, cum multis deliberet: quae agere voluerit, cum paucis communicet. & ubi optimum ex omnibus consilium ceperit, apud se solum te- .neat, ne aduersarijs hoc indicetur, & insidi is eorum appetatur. Concilio soluto, si res moram patiatur, Consultans rationes utriusque
sententiae memoria repetat, ac ruminantium
animalium instar, iterum, iterumque mandari digerat, concoquati
Nox dabit consilium. antelucana cogitatio de- et clarabit, quid bono publico magis expediat. Deo coi Non tamen a consiliis facile abscedat eorum, MN quos pridem expertos,sagaces,si delesque cognouerit. elegit, inquit, Seuerus amicos, quibus etiam post eum Principes acquieverunt. acquiescat , nisi melior omnino ratio secus suadeat. Et ut veteres etiam Deos in consilium adhibebant, auguria, & auspicia sectabantur; ita& Christianus sapientiam a Deo expostulet,de Christiane illud ethnici sectetur;
-----si consilium vis; Permittes ipsis expendere Numinibus, quid Conueniat nobis, reta fit utile nostr u. Deum invocet, ut consilia optima inspiret,
dirigat, prosperet. apud ipsum est lapientia dc sortitudo, ipse habet consilium & intelligentiam. ipse dat mortalibus sapientiam,& ex ore eius prudentia & sapientia: ille quem voluerit spiritu intelligentiae replebit, & tanquam imbres mittet eloquia sapientiae suae ,& diriget consilium eius, & disciplinam ; sine illo sana consilia in sinent insanum desinunt. manumini jcientibus fatis hebetantur sensus hominum. cogitationes mortalium timidae, & incertar prouidentiae nostrae: Deus autem dat
consilia magni sca, & recta r qui confidunt in illo, intelligent veritatem : a peccatis puri exispectent quod Iudith cap. 3. Achior ad Hol fernem ait, Non fuit qui insultaret pQuis isti tisi
quando recessi a cultu Domini Dei sui.
TNstruximus hactenus Iudicem varia disciplinae supellectile, liue decernat ut Iude
siue ordinet ut Magistratus, siue conlulat ut Senator ; omnemque in legitimos Ordines pictatio commeatum digessimus. superest ut quemad- praemium modum exercitum lixae, calones, aliaque id O genus consuti turba sequuntur; ita hic extraordinem Miscellanea monita vari j generis subiungamus: quae si exacte singula pertractanda forent, in immensum voluminis oceanum excurrerent. Reliquimus ergo mox auguste consultantem, cum summo Numine. id rursus repetendum est. finis est omnis atque initium a Deo sumendum. ideo ille Alpha est Seomega. omni ergo in deliberatione, omni in actione eum sibi proponat invocet, veneretur. per cum Reges regnant o legum conditores iusta decervunt. Recte Cambises ad Astyagem : Dei esto amicus, in eundem pitu,nibiti aegrediaris,nisi Diuino Uine implorato. imbecillis enim .i ct
hebes mortali m natura. nihil a tem Dei sapientiam latet. omnia ex sinuntia eis cedant, quibus illa prasta est. oculi Donum contemplanIur uniuer
Iam terram,o prabent serritarinem his, qui tardo porsecto credant in eum.
198쪽
Senator. Lib. IV. Cap. XXXVIII. λυ
Post diuina principia, inter humana impri-2. mis Nosse sῖ ipsum oportet ; quo iure praesit,
Nor:t qui imperet,rcgnct : optimo,maximo, an restricto. regit seipsinia cuius ob rei ignorantiam incuriam ve,multi seqvς δμ ς atque Rem p. perdiderunt. neque res eget exciri plis: c cculo descendit γνωτι σόαυτον. Nos . - cenda natura vulgi est, & quibus modis tems' peranter habcatur: noscendus populus cui quis, ' , ii '' quibus moribus, quibus legibus,quibus
est.' foederibus contineatur , quos domi vercatur, quos foris comiter obseruet. cum populo ita
agendum, ne quid ingenio eius displicear. affectanda eius beneuolentia , in Principem stitumque publicum prompta inclinatio, & a
mor. ea tamen temperie, ut ne aut reuerentia
terrore, aut amor humilitate captetur. ita habeatur ut pareat, non ut seruiat. beneficentia
mulcendus est,tantaque indulgentia,quantam Icgum benignitas permittere possit. a Inter haec tamen, ea via i ncedendum est,ut sui, 2 existimatio, aiictoritas,atque vis Imperii nullitate. latenus remittatur: ut facilitas non minuat reuerentiam, humanitas dignitatem, vel benignitas Imperi j Maiestatem. etenim illa salutis cil tutela. oportet metuant Principem subditi, non oderint, sed venerentur admirenturque. metuant seueritatem: careant illecebra peccandi spe impunitatis, abstineant a prauis obturpitudinem , ob supplicia, & poenam : non tamen ita frequentem , ut crvdclitatis speciem prae se serat, sed ut ex parcitate animaduertionum poena ad paucos, metus ad omnes perueniat. I ta constantibus legibus moribusque,vi non in dies vertantur. ni it enim magis ad conlcmptum legum pertinci, atque imperantium ; quam frequens mutatio. non coalescit planta quae sepius tran,fertur. non leges atquei macria veneratrices in animis subditorum radices sigunt,quae quod iussit rant, vetant; quod vetuerant iubent: nisi quando sol san liqueat nociturum priscum rigorem, & nimiam leueritate me atque tunc sensim agant, atque pedetenti in qu .edam ex tempore disponendo , quaedam in tempus reijciendo. Mores etiam atque virtutes in eo qui praecst constantes mirifice ad venerationem faciunt , priv serti mdum prouidentia accedit, & laeta successibus fortuna, atque augusta corporis species, aut saltem augulli oris compositi gestuumque grauitas quam obuit , non ut acerbam metiunt, sed ut Imperio dignam vereantur. tiuae non in omnes conuentus ingeratur sed cuius vitato assiduitatis fastidio, auctoritatem absentia sepius tueatur. Comitatus etiam atque familia splendeat.
non quidem ut fastu ostis superbiat, sed supra vulgi sordes emineat; habitu imprimis atque
vestitu decoro. natalium etiam atque generis splendore emineat. neminem enim excelsi ingenii virum humilia delectant,s: sordida. lint tamen qui ita maiorum faciis glorientur, ut virtutem imitentur. quid enim prodest ei,
quem sordidant mores, generatio clarat In a micorsm legendis ingeni,s damus operam, ut quam minime inquinatos assumamis. Senec. e tranquit. Fr. Zrpat Oicrum Tom. 2.
V. 7. Duo sunt quae ab egregiis Principibus expectantur; santi iras domi ct in armis fortitudo, PIrobi , ptudentia. Aurel. in Traian. A domesticis, inquit Cassiodorus, Io. rar.eps. Pelu tu
choare disi iptivam,ri reliquas pudeat errare,quan do tuis cognosceris excedendi licentia nen prebere.
4uae non vidit omnis aetas Reipublicae mala, iam quo sepius , eo apertius delinquunt marcida quaedam Aulae mancipia : magni liberti , magni eunuchi , & sub his numerosi nequitiarum assectae magnas sepisti me strages
Assiduas etiam aularum pestes,qui praesunt, lagoni qui, eos , qui virtutibus antecellunt, Absint auli. inuidia premunt; specie amicitiae dolum pa- eae pelles. rant: supplantatores,& funambulos simplicitatis alienant. quibus ad reprehendenda aliena facta & dicta ardet animus.qui secretis criminationibus infamant ignarum ; & quo incautior decipiatur, palὲm laudant.
Sed imprimis in magnis Magistratibus,qui '.
circa Principem, aut in Principalibus negoti js Quales versantur, eligendis spectanda est generis cla- Magistratus rita . Tuli, inquit Moysi. Deut. de tribubus ν - LM tIbis viros sapientes ct nobiles, O constitui eos Principes rἔbunas,centuriones ct quinquagenarios, ct Decanos. Nobilis in portu vir eius, quando sederit
cum Senatoribus terra .Parab. c. 3.Solon Areopa
gu ex iis c5stituit,qui honesto loco nati essent,& egregium virtutis & temperanti e suae specimen praebuishnt. non tamen excludendi sene noui etiam homines, quos virtutes in excelsis statuunt. nam apud maiores virtutis id premi uni sitit,ccuerisi ciuium, inquit Tacitus, si bonis urinti biu siderent, licitum petere Magistratis. Venti labrum est seditionum videte male collatos Magistratus. Malum est, inquit Vopiscus in
Tacit. habere Imperatorem, qui eos faciat Cov-sules , Duces, Iudices, quor m νιtas, merita, ata res, familias , gesta non norιr. Est malam , inquit
Eccles io quod vid: sub sole, quasi per errorem egrediens a facie Ptincipis : positam stultimi ni dignitatesiblimi, ct diuites sidere deorsum vidi
seruos in eqstis, o Principes ambulautes supe terram qtasi servos. Regnum Romanum, inquit D. August. tam diu perseuerauit, quam diu sapientes regere permiserunt. sed dum iuuenes inexpertes elegerunt, tamqIam iubistiam ignarantes, acceptores personarum facti sunt, ct iustitiam . perdentes , dominium sti bis terrarum amiserunt. Iuvenes ergo imprudentes constituendi non sunt Duces, vel Ecclesiarcin Passaies, ne ipsi simultum populo pereant. Tales enim li praesunt, non solum praterita, ct futura non cogitant, bed auret etiam obtur ι, ve quod rerum 2 bonam est, audiant.
Iterum qui praeest, aut ei considit, omissis o
praecipitibus , tuta &'salutaria capessit. non ambiat quod multi inuideant, plures etiam Tutiorazii concupiscant. non durat, nec ad ultimum exit S 'nisi lenta selicitas. quidquid excessit modum, pendet instabili loco. non ambiat quod cum magno emolumento insidiantis eripi possit. Abraham Balana deprecatus eminentiores diguitates Soli manum rogabat,ut moderatio-
199쪽
II a Sed magis affectum populi. Ira
196 Fr. Zypari iudex, Magistratus,
rem fortunam illi impenderet. modicis rebus
longius aeuum et t. Rursus qui communem hominum sortem excellunt,aemulationi obnoxios se sciant. cr dant neruos esse atque artus saPientiae non temere credere. fraudis atque inlidiarum & pem
fidiae plena sunt omnia. dissidant ergo semper ignotis, & vixdum notis sidant. Ita tamen se habeant quasi maxime fidere videantur. detecti enim dissidentia repudium est amicitiae. quod maxime periculosum est, si dissidere videaris, non his illssve personis, sed integrae cuipiam nationi. Vtrumque in vitio est, de omnibus credere,& nulli. itaque simules oportet inuitus, & dissimules cum dolore. Agesilaus sese ita assuefecerat, ut metuens hilaris videretur : secundisque in rebus longe timidissimus esset.
Sed & alii Principi necessariam custodiam
assignant. nec censent maiestatem sine viribus tutam. stipatores exigunt qui somnum eius nocturnis excubiis muniant , latera obiecti circumfusique defendant, incurrentibus periculis se opponant: sed fidissima est custodia
Principis ipsius innocentia. haec arx inaccessa, hoc inexpugnabile munimentum , munimen
Non sic excubia, nou circumstantia tela,
Amorem ergo apud populares, metum apud hostes quaeramus. amor aduersus vim ex-
Iernam , aduersus domesticas insidias aeque Valet, arma aperta palam vites ; fraus & dolus occulta, eoque ineuitabilia, nulla vis imperi itanta est, quae premente metu possit esse diuturna. quem metuunt, oderunt: quem qui Lque odit, perijsse expetit. Quin etiam qui puniendi causam habent, modum habeant. nec
ijsdem de causis ali j plectantur, alij ne appel
lentur quidem . nec frequens sit vindicta, ut paucorum odium reprimat, omnium irritet. Tributa noua populum non decorient. vetera sine auaritia & crudelitate tolerentur , neque nouis acerbitatibus ad inuidiam vertantur. pecuniae non illudatur, nec per turpitudinem qui praesunt abutantur. A lex.Seuerus aur m & argentum raro cuiquam nisi militi diuisit. at ho. die milites sunt mendicabula, aurum & argentum nonnulli bi derivatur ad alias Reipublicae sanguisugas. Sape, inquit Salustius ad Caesarem, iam audiui qui Reges,qua ciuitates, per opulentiam magna Imperia amiserint, qua per Rrrm rem inopes ceperant. Fiunt, inquit Aristoteles s. polit. mutationes, cum homines sua consκmunt prodige uiuentes , adde & largientes. Et quoniam praemia bonorum , malorum in ejue, bonos ac malos faciunt; bonorum praemia numquam omittantur, numquam malorum . praelertim in bello , ubi peccare bis non licet. frustra lamentis repetuntur florentes exercitus, ct isius, legiones, inedia, incuria,ignauia deperditae. in causas inquirendum, & saeuiendum. militaria delicta mortalia sunt. expuncto pendet immensitas rerum. numquam
ergo impunita sint; nisi sorte ex clementia, cum citra Reipublicae periculum atque impu- 'nitatis spem trahi in exemplum non possunt. qui enim Reipub. ex delicto illata in iniuriam
Odium resert qui praeest, si merita non
remuneratur. contemptum etiam , si poenas noxiis non irrogat. exinde nascitur facultadfaciendi quod cuilibet visum. quae non po test comprimere ingenitam singulis hominibus prauitatem.
Nihil porro vehementiori impetu Imperia in ruinam agit, quam incuria i si qui prae- 3ῖ
est leui auditu quamuis magna trant mittat, Solicuus sit. abunde ratus, si praesentibus fruatur . nec in longius consultans. tempus otio, aleae, luxui, di saginae dispartiens , lusus in media, nocte , somnos in medios dies protrahens. Solute viventes, inquit Aristotele s lib. s. politic. cap. io. desticabiles sunt, O mulivi opportuniIaies pra-bent hostibus. Quamuis etiam periodi sint ortus interitusque Imperiorum , ut saecularcs mutationes . obseruauit Choliter polit. lib. 6. eap. i. diuino tamen nutu diriguntur. qui & sol ri pyx α Ou- nunciam mittere discordiam, solet malum ex- iudicia. tremum discordia praecedere. ciuile odium ad inimicorum perniciem praeceps est. solent
deesse bona consilia, aut , discordibus inuicem destrui. per eam res maximae dilabuntur. oderit discordiam quisquis imperium amat. Haud leue , inquit Tacit. 2. Annal. cin Drusis quouit, illiciens Germanos ad discordias. qua eadem arte multi hodie aduersus vicinos v-tuntur. dum credimus discordias ex se ipsis nasci ; si runt sapientes Duces, & multo prccio emunt hostium discordias: dum sciunx, ne minimam quidem nationem posse ab aduersariis deleri, nisi proprijs simultatibus Geipsa consumpserit. Iuxta hos, Mali, inquit recte ille, daem*nes sic implicuere nostras mentes, ut relictis veris hostibus , quos longa pace si ui permittimus, in nos nostrorum, mimbra armatas, cir sanguinolentas
Duo sunt, inquit Polyb. 6. quibus omnis - Respub. s eruatur: in hostes fortitudo, &domi concordia. in hac quies, tranquillitas, iti' eoii eot- salus; in illa Reipub. tutela, hostium propul- dia, sortit satio, vindicta, etiam pomeri j prolatio con- do seris. sistit. utraque prudentiam exigit, haec togae, illa sigi. haec boni patris- familias prudentiam uadam tenus spectat; illa Ducis. altera quiem semper alterius indiga, sed virtus militaris prastat careris omnibus: sacra prophanas omnia latent in praesidio , ac tutela bellica virtutis. Militaris ergo prudentia ambabus ulnis amplexanda, Quae principio omnem temeritatem
rei jcit a bellorum initi js, progressu, ct fine: Prudentia
ut nequid in eo suscipiendo, gerendo, finien- in quibus' dove inconsulto agatur: non genzratim tantum, sed in quolibet etiam actu,& scena. necubi desint consilia, apparatus, arma, pz cuniae , commeatus: disciplinam non potest seruare ieiunus exercitus: mendicitas ad omnem desperatiodem vocat armatos . non mi lepr
200쪽
Senator. Lib. IV. Cap. XXXVIII. 19
les, non centurio, non tribunus ossicio fungitur, cui deest annona. quibus ut ad populandos, non iam dico finitimorum, ut Luuius M. 28. sed tuorum, agros, tectaque vrem da, & capienda pecora aliqua vis sit: ita in acie ac signis collatis nulla est exercitus lingua, quam manu promptior: praedator e soci s, de
ipse praeda hostium. Qui de hodie ita habetur, ut quae olim de disciplina & dilectu regulae erant, pnilosophicae schol .e dogmata nunc videantur. Infames militare non poterant et hodie quorumlibet criminum damnati multos numeros faciunt. disciplinam vix non omnes aut aspernantur, aut contemnunt. Alexandri Seueri aptid Lamprid. non seuerum iam iudicium , sed pha
tasma arbitrantur ; Disciplina , inquit, maiorum Rempubticam tenet: qua si dilabatur ,Vno men Romanum , o Imperium amittemus ita vero accidit illis Romanis. Repetat nunc memoria quisque suae gentis disciplinam maiorum , atque an ab ea defecerit circumspiciat;& quid porro in procinctu esse possit augure
Sub disciplinam igitur reuocandi sent Legati , Tribuni, de quicumque militibus praesunt , metatores, atque ipsi militus. puniendi contumaces, emansores. desertores, translugae, proditores. seditiosi, qui in acie loco cedunt, se dedunt, arma amittunt, alienant, excubias deserunt, minus recte agunt, locum,
cui praesi dio impositi sunt,amittunt, hostibus dedunt, ducem non protegunt, eius dicto non parent, furtis aliisque delictis militaribus se maculant. in eos iudicia, de poenae militares
exercenda . quibus de rebus omnibus, tota. 'que disciplina militari optime Αyala. tot.lib. 3.
Sed quoniam milites, inquit Vegetius M.
cap. v t. poena dc timor in sedibus corrigunt, in expeditionibus spes sic praemia faciunt meisliores ; etiam praemiis, priuileg ijsque milites animandi sunt. de utrisque iterum recte Ayala ibidem cap. 7. O cap. 2 o. de missione honesta post emerita plurium annorum stipendia. de Da idem cap. 6. qui olim fuerant extensi ad annum ii. deinde l6. demum aci. quando erat coacta militia, de delectus. causaria missio hodie magis in usu est, de pro annis, & mcri tis stipendiorum incrementa, dc honores. Vtraque prudenter dum pro meritis. sed admodum disciplinae,& aerario illuditur,dum sine examine tribuuntur. dum quis in unum diem centurio creatur,in annum signifer,quin& tribunus sine militer ut illis nominibus stipendia reciproca cedant, adeo ut numerus huiusmodi milibrum in immensum creuerit alicubi ; decreueritque aerarium , ut numeri
militum ali non possint ; sint cohortes in quibus sint, si non plures, numero aequales huiusmodi missi cum gregariis , atque Illorum multiplicata gente , non magnificata est horum laetitia. ubi isti magni manduci faciunt , ut grex ovium pastuo careat. neque tamen cum ad pugnam ventum
est, triarii isti vim omnem praelii excipiunt;
sed in eos inclinata recumbit,qui corpus tamelicum vix trahunt, manus ita debiles habent, ut conserere non dicam, sed mouere vix possint, corpore toto nudi, armis vacui, caedi idonei. & mirantur ignari unde tanta auri vis
tam steriles belli inectus pariat; de frustra dolent illi Principes, qui Regium non putans
tantas summatim subducere rationes. mirant uniue si legunt aut vident extremos hominum ex despectis angulis orbis antrisque egressos, dum alio instituto, alia disciplina v-tuntur, supremorum monarcharum conatus
supergredi. Non pace, non bello res prosperὸ cedere possimi apud quos quae diximus vitia: Ze duces conlcmnendis quam cauendis hostibus meliores. Sed ij exiguntur quos nullum belli
genus non exercuerit: qui nouerint quantis
belli neruis opus sit,quantos intendere possint, unde & quomodo illi haberi quos in usus do ad quam rationem impendi.quam sque,quam aequaliter census agi, de pecunia imperari, de
impensa populo probari, oculisque subijci. qui
sciant quam promptu apud eas gentes pecunia conflatur, ubi ipse populus, eum cui maximam fidem rerum suarum habet, ipse deli. git: cuique potestas omnis aestimationis sumis inaeque faciendae , corrogandae , dc erogandae permittitiar.qui sciant quis ordo agminis,quae cura explorandi, quantus urgendo trahendove bello modus, qui milites habeant, castigentque ut liberos, de ab illis habeantur, δε timeantur ut patres. qui unum suum seruare
malint, quam mille hostium perdere t ut in Africa Carolus V. aiebat qui tempestiue in
hyberna eos de aestiua deducant, curemque ne in compitis moriantur ut Alexander Magnus militem in via deficientem suis ipse vim si ustulit) qui exerceant legiones,etiam sine bello; nec disciplinam modo, sed exemplum ci- iam a se peti volunt e qui rumores non curent, sed malint eos sapiens liostis metuat , quam stulti ciues, millic sue laudent: non ut hodiὰ multi videli malunt rem bene gerere, qua ingerere ι magis occupantur corrogandis de re 1 se ut bene gesta testimoni j , quam re bene gerenda: qui militem exerceant ad robur de virtutem, ut norint tractare arma, ambulare celeriter, de aequaliter locum non deserere, ordines non turbare, inter se in modum iustae pugnae concurrere, serre pondus, solem , pulueremque , annonam pariter de arma, fossam ducere, de sedes scienter figere, quaecumque euenire in acie atque praelijs possunt,omnia in campestri meditatione praenoscere. serre ciba
ria, ferre si quid ad usum velint, ferre si quid
ad vallum: miles centurioni, centurio tribuno obsequi , ad nutum regentis, sine tumultu respondere.qui praescribere sciant in itinere vel acie incedendi ordinem, legitimum spatium quo miles distet a milite, qui non conglobent agmen, aut laxent. pro gradu leuioribus auxiliis, equitibus de peditibus loca opportuna deputent, centurias, de contubernia dividant:
Quales D ccs requiri quid curate debeant bello serendua finiendoquq