Colloquiorum Desiderii Erasmi Roterodami familiarum opus aureum. Cum scholiis quibusdam antehac non editis, quae difficiliora passim loca diligenter explicant

발행: 1672년

분량: 552페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

91쪽

mori L contusis caementis factitium marmor est ἔ colori is Est super. eandor additus est a) incrustamento. N. Quo tandem sese: condit tam amabilis rivus ὶ Eu. Vide incivilitatem huma- li bis, λύ nam. Posteaquam hic satis exhilaravit oculos nostros,pro. calce aut luit culinam, ejusque sordes secum defert in cloacam. II gypso indv. Crudele, ita me Deus bene ameti Ex. Crudele, ni ia in hunciatur. usum parasset aeterni numinis benignitas. Tum crudeles su mus, clim fontem divinae Scripturae, longe hoc amoeni rem, recreandis simul ae purgandis animis nostris datum, conspurcamur vitiis nostris pravisque cupiditatibus, abutentes tam ineffabili dono Dei. Nam hac aqua non abuti. mur, si partiamur in varios usus in quos illam dedit is qui nihil non affatim suppeditat usibus humanis. N. Verissima sunt quae narras: sed cur tibi virent etiam horti septa manu , . facta ' Eu. Nequid hIc non vireat. Quidam rubra malunr, quod is color additus virentibus gratiam adjungat. Hic mihi magis arridet, ut est sua cuique sententia etiam in hortis.) Ti. Sed horti per se amoenissimi jucundita em prope-

modum obscurant ambulacra tria. Eu. In his vel studeo, vel obambulo solus, aut cum amiculo consabulans , vel ci bum capio, si videtur. Ti. Columnae paribus intervallis sustinentes aedificium innitens, miraque colorem varietate blandientes, suntne marmoreae Z EM. EX eodem marmore quo factus est hic alveus. N. Lepida prosecto impoltura. Vel dejerassem esse marmor. EM. Quare cave ne vel credas,vel deieres quicquam temere. Non raro fallit species. Quod opi-Dus deest, arte sarcimus. Ir. Non ribi sat erat hortus tam nitidus,tam excultus,nisi pingeres insuper alios hortos y Ev. Non capiebat omnes herbarum species unus hortus. Praeterea, bis delectamur chm pictum florem cum vivo deceris, rantem videmus 3 x in altero miramur artificium naturae,in altero pictoris ingenium, in utroque benignitatem Dei, qui, in usum nostrum largitur haec omnia, nulla in re non mirabilis pariter ia amabilis. Postremo, non semper viret hortus, non semper vivunt flosculi, hic hortus etiam media bruma viret & adblanditur. Ti. At non spirat. Ev. Sed rursum

non eget cultura. N. Tantum pascit oculos. EM. Verum ,

sed hoc perpetuo iacit. Ti. Habet suum M pictura senium. Eu. Habet; nobis tamen est vivacior, illi fere gratiam addit artas quam nobis detrahit. Ti. Utinam hic vanus esses. Ex. In hoc ambulacro quod spectat occidentem, Sole fruor Oriente ; in hoc quod spectat orientem, apricor interdum

in hoe quod spectat Austrum, sed patet ad Septentrionem,

92쪽

ror ab astu solis. obambuIabimus, si videtur, quo spes propius. En vernat ipsu In etiam solum: habent enim stellae colorum gratiam. lostulis pictis adblandiun-Hoc nemus, quod videtis hoc toto pariete depictum. bet mihi artiun spectaculunia e Primum, quot videtis ires, tot,idetis arborum gisa, singulis ad ' nativam inem non Pessime expressis. Quot cernitis aves, tottis avium species, pracipue si quae sint rariores K in re quapiam nobiles. Nam anseres, gallinas ia ana- quid attinet pingere ὶ Inferne sunt quadrupedum spe-

aut earum avium quae vivunt humi, more quadru-im. D. Mira varietast nec quicquam est otiosum. Nisi quod non aut a at aut loquatur aliquid. quid n arrat noctua, pene latitans sub frondibus t Ev. Attice itur Attica, a inquit, ου πει ν ιπτηρώ.Jubet Id est,pνυ on sulto agere, quod non omnitas' feliciter cedat incon- ς' est,i . temeritas. Hic aquila discerpit leporem, frustra obte- ς Πιθμε

is inimicus aquilae. D. Haec hirundo quid gerit ore . de noctu, Herbam chelidoniam. Nam hac restituit pullis exocula . Atheniensiai sum. Agnoscitis herbae figuram i Ti quodnam hocm lacertae genus t Eu. Non est lacerta, sed chamaeleon. st hic ille longo nomine celebratus chamaeleon: Belluam side pr. redidi Ieone majorem, quem vincit etiam Vocabulo. c Trochilus lic ille est semper hians ia semper jejunus chamaeleon. δViculana arbor est caprificus, apud quam solam saevit, alias in-- , qtilisis. Nam venenum habet, ne contemnas hiantem besti- pi hes' id . D. At non mutat colorem. Eu. Verum, quia non mu' cap. XI. De urum : ubi mutarit locum, videbis ia colorem alium.Π. Hirundine. hic sibi vult tibicem ' EM. Nonne vides in proximo ca-Idem lib.2s. In saltantem Z I1. Video novum spectaculum. CameIM in inaedus est, D similis choraules. Ev. Sed his singulatim oes'i. 8. r otium contemplandis alias dabitur vel totum tridu- e. 33. nunc satis erit veluti per transennam vidisse. In hae a Molles aedepictum est ad nativam emgiem quicquid est in QMdes 'im herbarum : quodque jure miremini, hic venena, μ' umVis praesentanea, tuto non solum spectantur verum ''I Contrectantur. Ti. En scorpius, rarum in hisce regioni- alum, sed frequens Ital ae : Quanquam color mihi pa- espondere videtur in pictura. EM. Qui sic t Ti. uia; nigrent apud Italos ; iste pallidior est Eu. Annoncis herbam in cujus folium incidit ' Ti. Non satis. Eu. tirum. Non enim nascitur in hortis vostratibus. Aco nitum

93쪽

a Vide Plin.

perit Dein

nitum est. a J Ei veneno tanta vis est, ut Scbrpius ad hujus contactu in stupescat pallescatque, seseque vinci patiatur. Sed offensus veneno, a veneno petet remedium. Videtis in propinquo utrumque genus hellebori. Si Scorpius sese potuerit explicare a folio oniti, album helleborum contingere, recipiet pristinuamigorem, diversi veneni contactu solvente torporem. Ti. Actum est igitur te isto Scorpio :nam is se nunquam explicabit ab aconiti folio. Etiam loquuntur hic scorpiit Ev. Et quidem Graece. Ti. Quid ait iEκ. by Eυ ε ταν Hic praeter herbas videtis

- si id est,

eaptans cavi

tica spetat ad publicam viam, postii a duiscit ad hor. tum PGiasticum qu qu locus

pasticae.

omne serpentium genus. En vobis Basiliscus, Oculis igneis, ipsis etiam nocentissimis venenis formidabilis. N Et iε loquitur aliquid. Ev. Oderint, inquit, dum metvlint. N. Plane regia vox. Εκ. Ιmo nihil miniis regium ; sed tyrannica voX est. Hic pugnat lacerta cum vipera. Hic dipsas insidiatur,tecta putamine ovi struthi ameli. Hic videtis politiam totam for-lmicarum, ad quarum imitationem nos vocat Hebraeus ille SapienS, atque etiam Flaccus noster. Hic videtis formicas Indicas, quae aurum egerunt, ac servant. IN. Deum immo talem l cui postit obrepere taedium in hoc theatro versami Eu. Alias, inquam, licebit vel ad satietatem usque spectare. Nunc procul tantum spectate tertium parietem. Is habet Iacus, amnes & maria, & in his quicquid est insigni una piscitim. Hic est Nilus, io quo Delphinum illum videtis hominum amatorem, cum Crocodilo depugnantem, quo non est alius hostis homini capitalior. In ripis ac litoribus videtis ea quae sunt ἀω IIcra, ut cancri, phocae, fiber. Hic est polypus Caprator,captus a concha.Ti. Quid loquitur c)ι ἱρων α iρῆμαι. Nire pictor secit aquam pellucidam. Eu . Aut hoc erat illi faciendum, aut nobis opus crat aliis oculis. In proNimo est alter polypus summa aequoris aqua velificans, cd Liburnicarum gaudens imagine. Videtis torpedinem prostra tam in . arena concolori, quam rictu b vel manu contigeris. Sed alio pro randum est. Haec pascunt oculos, at ventrem non explent: pi operandum ad reliqua. IN Etiamne ampliust Eu. Mox videbitis quid nobis prabeat ob posticum Hic videtis hortum satis spatiosum in duas clivitum partes :in altera est quicquid est herbarum esculentarum, in qua regnant uXOria famula mea Fin altera quicquid est medica rum, praesertim insignium. Ad laevam est pratum liberum . . praeter virorem gramineum nihil habens; septum est sep perpetua, e spinis impleFis, scd vivis, conteXta. Illic non nunquam vel ambulo, ies Iusto cum sodalibus. Ad dexterau

94쪽

RELIGIOSu Maest pomarium, in quo, cdm erit otium, videbitis pluri-

arbores peregrinas, quaS paulatim doceo nostro coe-Iuescere. Tr. papael nae tu vineis vel ipsum a Alcinoum . . Aleisii re. Hic aviarium est in confinio adhaerenS ambulacro supe gis horti a. , quod videbitis a prandio ', videbitis sormas varias, va- Pud Η me-iue linguas audietis. Nec miniis varia sunt ingenia. Inluasdam cognatio est & mutuus amor, inter nonnullas *- RR illas irreconciliabilis. Sunt autem omnes adeo CicureSansuetae, ut si quando coeno illic aperta fenestra, dent in mensam, cibumque Vel e manibus capiant. Si

ido ingredior, in ponticulo pensii, quem videtis, sabu-

cum amico, assident, auscultanr, insident humeris authiis ; adeo dedidicerunt timere, quia sentiunt neminemre. In eΣtremo pomario γ) apum regnum est. Nec b Allusit ad sane spectaculum inamoenum. In praesentia non sinam id, quod Rimplius contemplari, quo fit quos vos posthac revo- : Tς anquam ad novum spectaculum. A prandio caetera ostendam. Puer. UXor ia famula clamitant Corrumpi guntur. dium. Ev. Jubem illas esse aequanimes, nos jam accur-lS. La emus, amici, ut puris manibus M animis ad iuenia faccedamus. 'Etenim si Ethnicis quoque religiosa erata, quanto magis oportet esse sacram Christianis, 'qui-

habet imaginem quandam illius sacrosancti e vivit Dominus Jesias prostremum egie cum suis discipulis.

i id receptum est, abluere manus, ut si quid odii, livo-it turpitudinis alicui sorstan resdeat in animo, id ej antequam accedat ad cibum capiendum. l Sie enim o- corpori salubriores esse cibos, si sumanitis animorato. N. Istud verissimum este credimus. Ev. Plohiam xemplum nobis ab ipso Christo traditum e uot abymno cibum auspicaremur, nam id arbitror, quod Ex 1 -. - .mter in Evangelio legimus, illum benedi isse, aut gra' quam diψinagisse patri, priusquam cibum frangeret) Ω ,rsum-hI- laus. laniremus ; si videtur; recitat, vobis hymnum quem cli. hcysostomus miris laudibus uraedicat in homilia qua

dignatus etiam interpretari. Ti. Imo ut velis rogamus.

Benedict- Dein, qui me pascis a Ixventute mea, qrici- praebe somni carni, repla latitia. ρο gavria corda nostra, latim quod satis est habentes,abundemus in omne opin diois

in christo Iesu Domino nostr cum quo tibi gloria,homr c,

rium, cum fandis Spiritu, in omne a m N. Amen. Eu.

accumbit ac suam quisq; umbram sibi adjungat. Canie debetur primus locus,Timothee.Tr. Verbo dignitatem

95쪽

us, temper

odidactus,

divinitus do

ctus; Nephaisnus, sobriu Lectio S.

Scripturais um inter

Co NMI UIuuuniversam meam compleXus es. Hoc solo nomine sum taeteris anteponendus. EM. Caeterarum dotium aestimator est Deus, nos ea sequimur quae videmus. ' Sophroni, adhaere

corpori tuo. Tu Theophile, Eulali, deXtrum monsae latus occupate. Chrysoglotius ia Theodidactus occupabunt te vum. Uranius ia Nephalius,quod superest. Ego hunc angulum tuebor. Ti. Non patiemur. Misiti debetur primus i cus. Eu. Tota domus haec Insta est, simulque vestra : quod si mihi permittitur jus in regno meo, is locus debetur hospiati quemcunque sibi delegerit. Nunc utinam Christus ille exhilarator omnium, ia sine quo nihil vere suave est, dignetur huic nostro interelle convivio, suaque praesentia exhil rare animos nostros. N. Spero dignabitur. Sed ubi sedebit, jam omnibus focis occupatis Eu. Utinam ille se misceat omnibus x patinis poculis,ut nihil illum non lapiat ; sed potissimum illabatur animus nostris. Id quo magis digneturia nos tanti hospitis reddamur capaciores, si molestum non est, auscultabitis paululis e sacra lectione ; sed iti,ut inte. rim nihilo secius admoveatis manus ovis vlactucis, si liber. N. Id facimns libenter, sed auscultabimus libentius. Eu. Ismos mihi multis nominibus videtur amplectendus ; quod hac ratione vitentur inanes fabulae. Praebeaturque materia confabulationis frugifera. Multum enim ab illis dissentio qui putant non esse laetum convivium nisi quod scateat in eptis ac laseivis fabulis, quod perstrepat obscoenis cantiun- eulis. Vera hilaritas nascitur e pura snceraque conscientia r atque hi sermones vere laeti sunt, quos semper ia dixis. se juvet avi audisse,ia semper delectet meminisse , non quorum moX pudeat, quique conscientiam poenitudine disicruei-ent.1ι.Utinam ista tam perpenderemus omnes quam sunt vera. Eu. Haec, praeterquam quod certam M insignem habent utilitatem. etiam jucunda fiunt, ubi vel mensem unum assueveris.Timihil igitur consultius quam optimis assuescere., Eu. Recita, puer, distincte & clare. Pκ. Sitat diis es a in quarum, ita eor regu in manu Domni: quo ηque voluerit, laeti sit illud. omais via viri recta mi videtvis, appendit avem eorda Domi ε. Fuere misericordiam μ 1arietum magis placet Domκο aiuam υictima. EM. Sit hoc satis.Ρ - stat enim pauca avide aiscere,quam multa cum taedio devo. rare. Ti. Praestat sane, sed non hic tantum. Plinius scripsit, Osticia Ciceronis nunquam de manibus deponendae, M suntiane digna qua clan ab omnibus, tum praecipue ab iis qui

destinati sunt adininistrandae Reipublicae,ad verbum ediscan.

96쪽

R LIGIO su M. mea quidem sententia: sed hune Proverbiorum libellum per diggum arbitratus sum qui semper a nobis circumsor. EM. Quoniam sciebam prandium fore dilutum M imium , idcirco hanc procuravi nobis condituram. Ti. Ni-ic est non Iautissimum tamen si nihil esset praeter betas absque pipere, vino M aceto, talis lectio condireta Arusit adia. M. Mihi tamen plus adderet gratiar, si quod audio, illud inrit tus intelligam. Atque utinam adesset aliquis vere Thems, qui ista non intelligeret solum, vertim etiam saperet. -

is idiotis nescio an sas si hisce de rebus confabulari. Ti. prandia L. vero puto vel nautis esse fas, modo abst definiendi te- ἔ- ,

tas. Fortasse ia Christus, qui pollicitus est sese adfutu--fυς ubicunque duo convenirent de ipso tractantes, aspirabit 's tam multis. Eu. Quid si igitur Partiamur inter nos eoqtiis lm tres sententias ' conviva. Non displicet,modb a conis ore incipiat ordo. Eu. Non detrectarem provinciam ;ereor ne hic vos pejus accipiam quam cibis accipio. necubi sidear dissicilis convivator, omissis variis conje-ε quas in hunc locum congerunt interpretes,mihi videisic esse sensus moralis 3 Alios mortales posse nini mmis, increpationibus,legibus ac minis:regis amimum,quinim neminem metu it,s repugnes,magis irritari. Et idei toties principes vehementer contendunt aliquid ,suo ani linquendos: non quod semper velint optima, sed quod im stultitia malitiave Deus nonnunquam abutatur adidandos eos qui deliquerunt. Quemadmodum Veruit re- Dr.n st ἰabuchodonosori, quod illius ministerio decrevitate

e populum suum. Fortassis illud est quod ait Jo sim Iob M. 3οὰ

re facit hominem lapocritam propter peccata populi. At-isc fortasse pertinet quod ait David, deplorans pe a suum, Nibi soli necavi,stmalum' eoram te feci. Non P l. s. 4. geS non peccenr, insenti populi malo: sed quod non

int hominem cujus autoritate condemnentur 3 cum udicium nemo, quamlibet potens, postat effugere. Ti.

si splicet interpretatio. Sed quid sibi volunt mi esum t Eu. Adhibita est similitudo quae rem e&planet.

ilenta res ia impotens est, regis animus concitatus, nee

aut illuc duci potest, sed impetu suo fertur, velut aesta divino pereitus: Quemadmodum mare sese spar- ι.εst

terras, ac subinde cursum mulat, contemptis agris, ae- rore, stim

s, quicquid obstat ; alicubi se condit sub terras: cu- lo. v epetum si coneris inhibere,aut alio deflectere, nihil agis. Pro accidit in magius fluminibus,veluti fabulae quoque na

97쪽

a Amnis est Acarnaniae. vide Strab.

postremum

triumphum. ait usum est autem ad ova aphol:-

CON v I v Iurirant de a Acheloo.Μinus autem mali capitur s commode obsecundes, quam si violenter repugnes. 13. Nil vi igitur remedii adversus malorum regum impotentiam Τ Εv. Fortasse primum fuerit, leonem in civitatem non recipere: proXimum, sic authoritate senatus, magistratuum ac civium in derari potentiam illius, ut non facile erumpat in tyrannidem. Sed omnium potissimum, dum adhuc puer est, M se principem esse nescit, sanctis praeceptis formare pectus illius. Prosunt M preccs ac monita, sed blanda ac tempestiva. οὐ Extrema anchora est,uotis fatigare Deum, ut regis animum inclinet ad ea quae Christiano rcge digna sunt. N. Quid ais, idiota λ Si Bacca laureus essem Theologiae minime puderet istius interpretationis. EM. An vera sit, nescio: mihi sat s est quod sensus non sit impius aut haereticus. MO- rem mili voluntati vestrae. Nunc,ut decet in conviviis, vicincin audire cupio. Ti. Si.quid defertis his quoque canis, mihi videtur hoc dictumia ad abstrusiorem sententiam accommodari posse. EM. Credo, Sc audire cupio. N. Rex in telligi potest vir perfectus, qui domitis carnis affectibus, solo divini Spiritus impetu dueitur. Porro qui fit hujus -- modi, hunc non convenit fortassis humanis legibus in ordi- eogere, sed suo domino, cujus spiritu agitur, relin- quendus est: nec judicandus est ex hi sce rebus quibus im-- becillitas imperfectorum utcunque provehitur ad veram pietatem ; sed si quid sectis facit,dicendum est cum Paulo, Dominin assumpst illum: Domino suutat aut ea it , item il- lud,-iritualis homo omnia di v ti ar, ipse vero a nemine ju- dicatur. Tasbus igitur nemo praescribat: sed Dominus, qui praescripsit terminos mari amnibus, habet eor sui re- eis in manu ia,qqκocunqκe voluetit, instectit illa . Quid enim opus est pr2scribere illi qui suapte sponte praestat meliora quam eNigunt humanae leges Z aut quae temeritas si illa homine constitutionibus astringere, quem certi S a V gumentis constat divini Spiritus amatu gubernari ' Eκ. Tu vero, Timothce, non solum canos habes capillos, sed pectus etiam habes eruditionis canitie venerabile. A tque utinam im ter Christianos, quos omnes Oporpebat esse reges,hujusmodi plures reperirentur hoc digni cognomine. Sed jam satis est Ουatum & oleribus praelusu. Jubete haec tolli, apponi quod superest.M. Nobis affatim satisfactum est hac sita ovatione, etiamsi nihil praeterea successerit vel supplicationis vel triumphi .Eκ. Verlim quoniam,aspirante Christo, sicut opinor,suecessit res in prima sententia, vesim ut umbra tua nobis

enarret

98쪽

e narret alteram, quae mihi videtur aliquanto Obscurior. Soph. Si boni voletis consulere quicquid diXero , sedulo dicam quod mihi videtur.' Alioqui qui fieri potest, ut rebus obscuris lucem adserat umbra i Ev. Equidem recipio futurum omnium nomine, ia tales umbrae lucem suam habent a priorem oculis nostris. So. Idem docere videtur quod Paulus: diversis vitae rationibus contenditur ad pictatem. Alii pla- cet Sacerdotium, alii caelibatus, alii conjugium, alii aὶ se-o Vita privi- cessus, alii respublica, pro varietate corporum M ingeniorum. Rursus, a ius vescitur quibustiber, alim disti vult inter cibam Θ ethum t, alitu juccat inter diem ex diem O alim judicar Omnem diem. In his Paulus vult unumquemque suo frui affectu citra contumeliam alterius , nec Oportet quenquam ex hujusmodi judicare , sed judicium deserre Deo qui expendit eorda. Fit enim saepenumero, ut vescens gratior sit Deo quam non vescens, diem festum violans acceptior sit Deo quam is qui videtur observare, M matrimonium hujus gratius sit oculis Dei quam multorum coelibatus. Dixi umbra. Eu . illinam mihi saepe contingat cum talibus umbris colloqui. Rem, ni fallor, non acu quod aiunt sed lingua tetigit ti. Sed adest qui coelebs viXit, non de numero beatorum qui se castraverrat propter regnum Dei ; sed hic castratus est vi, quo magis placeret ventri, donec hunc Oestas destruxerit Dem. Capus est ex corte nostra. Elixis mags delector. Jus est non inelegans a quod in eo natat, b Tragemais lactucae sunt selinis imae. Sumat sibi quisque quod gratum lasecundae est animo. Sed nequid vos fallem , succedit huic aui non- ΠNnlae.

nihil, mox D bellaria , deinde fabula ce) catastrophe.

I b. Sed interim. excludimus uxorem e convivio. Eu, ubi dies diis si vos venietis comitati vestris, accumbet & mea. Nunc quid tinti, secum

aliud elset quani d) muta persona Z illa suavs .s garrit da Duasi ,

mulier inter mulieres , nos liberius philosophamur. Alio- IR qui periculum sit , ne nobis accidat quod accidit Socrati, bἡh i h cui clim essent convivae philosophi, quibus magis placerent tissimus; ter- hujusmodi fabulae quam cibus, in longum proferretur tia Caἀad sputatio, Xantippe commota mensam subverrit. N. Nihil se 'phς , ' δminus a tua metuendum arbitror. Est enim mulier moribui tum tuum placidissimis. Eu. Mihi certe talis, ut commutare non Cu d Muta pe dipiam, etiamsi liceat 3 atque hoc nomioe mihi vel praecipue sona in n. videor sortunatus. Nec enim mihi placet eorum se ten- bu is ,quae .

tia , qui sortunatum putant, uxorem habuisse nunquam : Mail 'μ Gamagis arridet quod ait sapiens Hebraeus , et bonam fortem 'ohibtigisse, mi obtigit κxor bona. D. Saepe nostro vitio malae tur. G - sunt

4ι .

99쪽

Id est , iiii

Deus quo imodo averinfatur sacrificia.

vel quia non,ut oportet, formamus ia institui natis. Eu. Vera pra dicas, sed interim exspecto tertiae sentcti iae enarrationem; ia jam mihi dicturire videtur Θεο ευςO Theophilus. Th. Ιmo mihi antinus erat in patinis: dicam tamen, quando I cet impune. EM. Etiam cum gratia licebit errare, vel sic praebebis occasionem inveniendi. N. Rihi videtur eadem sententia quam protulit Dominus apud Osee Prophetam capite

sexto, Misericordiam volui ct non sacri ieium, to scientiam Dei

piks qκam holocausta: cuius vivus emcax interpres est D minus Jesus in Evangelio, Mati. 9. Cum enim convivium agitaret in domo Levi, qui erat publicanus, isque multos sui ordinis suique quaesius homines invitasset ad convivium, Pharisai, qui tumebant religione Legis, quum ea praecepta negligerent unde tota LeX pendebat ia Prophetae, quo diicipulorum animos alienarent a Iesu, rogabant illos, Cine' Dominus admisceret se convivio reccatorum , a quorum consortio abstinebant Judaei, qui volebant haberi sancti res, ia si quando contigisset cum ejusmodi congredi, reversi domum abluebant corpus. Cumque discipuli, rudes adhuc , non haberent quod responderent, Dominus M pro se pro discipulis respondit, Non est opus, inquit, medico valentibim, sed mali habentibuι. Eantes autem discite quid es, Misericordiam volo, o non sacrificium. Non enim veni υocare justos, sed peceatores. Eu. Pulchre tu quidem collatione IO-corum rem e&plicas, id quod in divinis literis praecipuum est: sed discere velim quid appellat sacrificium, quid misericordiam. Nam qui consistit, ut aversetur sacrificia Deus, quae sibi tot praeceptis jusserat exhiberi l . Th. Quomodo Deus aversetur sacrificia , docet ipse nos apud Esaiam capite primo. Sunt enim quaedam praescripta Judaeis in Lege, quae significant magis sanctimoniam, quam pretes ant: quod genus sunt dies sesti, sabbatismi, jejunia , sacrificia. Et sunt quae semper praestanda lunt, quae suapte natura bona sunt, non quia jussa. Judaeos autem aversatur Deus non quod observarent Legis ritus, sed quod his stulte tumidi. negligerent ea quae Deus maxime vult praestari a nobis, ac madentes avaritia , superbia, rapinis, odio, li Vore, caeterisque vitiis, existimabant Deum ipsis multum debere, quod diebus festis versarentur in templo, quod immolarent victimas, quod abstinerent a cibis vetitis, quod illi no nunquam jejunarent: umbras amplectabamur, reta negligebant. Quod autem ait, misericordiam volo, o non sacrificium

100쪽

'ium 3 opinor ex idiomate sermonis Hebraei dictum, pro eo luod erat, miseritardiam vola potius quam sacrisicium: quem id modum illud interpretatur Solomon, chm ait, Facerenisericordiam o judiciκm,magis placet Domino quam mictima. Porro, omne ossicium quod impenditur sublevando proximo , Scriptura Misericordiam vocat D fleemosynam . quae k ipsa nomen duxit a miserendo. Victimas appellari puto quicquid pertiner ad ceremonias corporales , aliquid habet amne cum ν Judaismo: quod genus sunt delectus ciborum , Vestitus praescriptus, jejunium, sacrificium, preces veluti pensum absolutae, quies diei sint. Haec enim ut pro tempore non sunt omnino negligenda , ita Deo fiunt ingrata, si quis observationibus huiusmodi confisus negligat misericordiam , quoties fratris necessitas eNigit cmcium cha ritatis. Habet speciem sanctimoniae, etiam colloquia vitare malorum et sed hoc cessare deber, quoties aliud suadet charitas proximi. Obedientia est quiescere diebus festis: sed impium sit , ob sab religionem diei sinere fratrem perire. Itaque servare diem Dominicum victima est. ut ita loquar : reconciliari fratri, mhericordia est. Porro 3κ telum, quanquam potest ad potentes referri, qui frequenter vi opprimunt imbecilles, tamen mihi videtur non absurdum, si

respondeat illi quod est apud Osee, Iesentiam Dei plis

quam holocausta. Non servat Legem qui non servat juΣta mentem Dei. Judri sublevabant asinum in foveam collapsum sabbatis 3 ia Christum calumniabantur , qui servaret totum hominem in sabbato. Hic erat pra posteritin judicium, ia aberat scientia Dei: nesciebant enim quod ista propter hominem essent instituta. non homo propter illa. Sed haec impudenter dicere viderer, nisi vestro jussu dicerem. Malim ex aliis rectiora discere. Ei . Ista mihi videntur adeo dicta impudenter, ut existimem Dominum Jesum loqui per organum oris tui. Sed interim dum largiter pascimus animos nostros, ne negligantur collegae. N. Quinam iEv. Corpora nostra: nonne collegae sunt animorum ' Hoc cnim malim, quam instrumenta, vel domicilia, vel sepulchra. Ti. Hoc nimirum est affatim refici, ubi totus homo reficitur. EM. Video vos segniter attingere. Quare , si Videtur, iubebo proferri assa,ne pro Iauto convi io longum praebeam. Videtis nujus prandioli summam. Armus est ovillus, sed exquisitus, capus, & perdices quatuor. Has solas a mercatu sumpsi, reliqua suppeditat hoc praediolum: Tι. Epicureum prandium video, ne dicam D Sybariticum. Ev. Mosa a vi A

pro edi eo

a Resaio proprie est

eorum quae reveremur,

veluti seputichromam cui proxima est Supe stitio. Rζωligio enm 1 immodica

superstitio

est.

Alludit ad locum Dbuit

b Lege Inchiliadibna

SEARCH

MENU NAVIGATION