장음표시 사용
191쪽
Antiis vero , & qualis in Pontificatu pro Ecclesiastica Ditione tuenda suturus e Gset, quae Iulio III. consilium petenti responciit, aperte demonstrant; Ciaccoinio ita scribente . I aeterea Iulio Ponti ei ad refiniendum Balduini votis, qui se Camert, Ducem erear p rcupiebat, eos tum Do anti dedit; ut lege anciret , qua nemo Ponti et irae Ditionis bona alienarem et, eamquὸ ipse, Senatores omnes, A ae reliqui pro tempore 'turi Ponti res iuramento marent: donationem cor, aue alienationem nec sy ri aliquando Aiam tune et aridam baberi debertis duo, ut trosuere res Ponti res eam probauissent. Haec Ciaconius. Ioannes Petrus Carvi Pauli IV. nomine Iulio III. in Pontificia suffici ur Digai- . tate . Qias sedente Albae Dux armatis militibus pupulos Pontifici subiectos astii est, oppida nonnulla caepit, diripuit, incendit; sed inuictum Pauli animum tundere nunquam potuit; defendebat Ditionem suam qua licebat ratione; nec Ducis vi- ctoria ad facinus Pontificia Maiestate indignum adigi unquam potuisset, , Gregorium imitatus, qui scripserat; ante paratu um mori, quam Beati Petri Gel si an ' meis diebus degenerare. Dux Albs Philippi Hispaniarum Regis animum in pacem propensum cognoscens, pacis & ipse auidus erat,sed eas pacis conditiones optabat, B quas Pontificiae Maiestati, & Dignitati Paulus non conuenire videbat; quapropter a. 'Cardinalibus Romam bellicis Ducis progressibus territam videntibus rogatas ,
ut pacis conditiones audiret, respondit. Arma is nos ira Ditione Dux amoueat, quae eaepit lora dimittat, adfui Baegis es remeet,ab otationem anatbematis,qtio obfringitur, dimisso animo petat. Ut debet , ct tune audietur. Quae Dux prae stare reci sans, Hispaniarum Rex Quintiana victoria nihil instatus. sed illata Pontifici clade , - cruciatus, illi praecipit, ut quacumque ratione pacis negociunt cum Pontifice con retur conficere, prout salua Pontificis Maiestate, conditionibus a Panuinio, Cabrera, Gracciolo, Et Castaldo relatis confectum fuit: quaedam etiam ad rem scripsit A a λ εώD. M dreas Victorellus, a addens, arcem a Iulio II. Bononiae extructam, quam milites vi' exteri custodie nies raptores effecti, damna inserebant, dirui iussisse, de in eius re-
GRACIBUS CUSTODInvs ARCE DIRUTA SUBLATIS.
Edidit quoque Pontificatus sui anno I. Constitutionem, b qua alie nationes, de locationes quaecumque bonorum Ecclesiasticorum in damnum Ecclesiarum, vel non seritatis iuris solemnitatibus, aut alias nulli ter iactae rescinduntur. Pius IV. ad superos ut piὰ credendum tam paulo IV. euocato, Apostolicς, uniuersalisque Ecclesiae Christi Domini in terris Vicarius adoratur. Hic Leoninam Vrbem muro cinxit. Hadriani Arcem propugnaculis fulsit. Centumcellas, ostiae- qud Arcem muro, & portubus, Rauennam propia naculis muniuit. Melitam Insulam Turcharum obsidione vexatam non piis sol 4m precibus, aut lachrymis, sed milite, omnique subsidii genere iuuit; Pompeius Columna sexcentis pedites duxit. Constitutionem Pauli IV. praedecesibris, qua prohibentur ut diximus alienationes rerum, & bonorum Ecclesiarum, ad terminos iuris canonici reduxi e quianam vero sint isti termini, vide Aug. Bero. d Facta vero hac reductione, & comperto , muwas alienationes rerum Ecclesiae Roman , 5d Camerae Apostolicae perperam sectas fuisse, eas propterea absque necessitate legitima, ac congrua compensati ne, vel euidenti utilitate sactas irritae, nullasque suisse declarat, occupatoribus vasalla iam minime deberi decernit, eosdemque ad restitutionem una cum fructibus iamale perceptis condemnat . e Quae omnia ut debitam sertirentur executionem , ad praemissa omnia, de singula exequenda Cardinalem S. R. E. Camerarium de
Defuncto Pio, alter Pius hoc nomine Q intus ad clauum uniuersalis Ecclesiae po-nimr. Qiu suscepti regiminis cura admonitus, ut Ciuitates, Terras, Oppida, de L ca Sedi Apostolicae in temporalibus mediate. vel immediate subiecta perpetuo in iure, dominio, ει proprietate , ac possessione dictae Sedis conseruentur, haec Onan , etiam alienari solita, & inseudari, deuoluta iam, seu quomodolibet deuolenda, ab
sque aliqua declaratione, sed ipso iure Apostolicae Sedi incorporata , S ad riistinum
192쪽
eius Dominium rediisse censeri statuit a L a De caetero qua uis de causa alterari, &ins dari, aut etiam super praemissis tractatum haberi vetuit g. r. Priuilegia quaecumque de praedictis bonis meliorandis, S usque ad melioramentorum refectione retinendis quomodolibet concessa reuocauit. S. 3.& q. Sanctione in hanc per quasciique alias Constitutiones iam antea editas, vel in futurum edendas minimὰ reuocari, seu irritari posse decernit s. 1 6. . A Cardinalibus in Curia praesentibus,& ad eam accessu is iuramento firmandam ,& occurrente Sedis Apostolicς vacatione, in Conclaui, quando de obseruandis literis Iulii II. & aliorum Pontificum super electione Romani Pontificis iuramenta praestari solent, etiam de inuiolabiliter hac quoque . obseruanda per quemlibet eorum , qui in Beati Petri locum euectus suerit, promitti ,& iurari mandat. g. s. Formam publicandi huiusmodi Constitutionem, & quae fides sit ei adhibenda, praescribit. 6. Io.Qustitur tamen , an sub dispositione huius Constitutionis comprehendantur deuolutiones, quae ex delicto nascuntur λ Et negatiud respondendum est, ex Grego rii XIII. b Samstione: quod etiam voluit si tus V. e Intellige autem, nisi esset delictum tale, propter quod ex natura Dudi deuolutioni locus euet d tunc enim deuoluuntur bona damn torum etiam sine confiscatione . aliis autem casibus, quando est locus consistationi, transieunt bona in fis eum , ut successorem ipsius rei, non autem redeunt via deuolutionis ad Cameram tanquam habentem directum dominium, ex Bossio, e & Iulio Claro f Neque etiam subdisnositione huius Constiturionis comprehenduntur Oppida, Castra, & loca iurisdiectionalia, quae Camera Apo-
stoli ea emit a Baronibus in vim Constitutionis Clementis VIII. g sit per itistiti u. t imatione Congregationis, quam vocant Baronum. Limitatur etiam non Procedere , f. Wi
quando ageretur de deuolutione Dudi inter particulares personas, puta si ille tiamus concurreret ad seudum cum legitimo iam haec Pii V. Bulla ad fauorem Camerae Apostolicae emanauit non autem priuatorum; ita decisum habes in Rota Romana apud Seraphinum b alia quaedam ad hanc Constitutionem edidit Pater Ioannes Baptista Scortia e societate IESU. iCum autem liae Pii V. literae ad. retinendam sedis Apostolicae Dignitatem valde conserant , Gregorius XIII. qui Pio successit, cum primum ad Summi Apostolatus apirem euectus fuit, robur illis adiungere non distulit; de praeuia illarum confirmatione , atque innovatione, perpetuo seruari mandauit fi Addens, nomine aliena- tionis comprehendi etiam concessiones Guberniorum, quae ultra triennium de locis S. R. E. concederentur , quam quidem extensionem in Consistorio factam Laestius Cherubinus I assirmat. . Sixtus vero V. qui post Gregorium Summus Pontifex renunciatus suit, nedum praefatam Pii V. sanctionern , sed Gregorii quoque Consistoriale Decretum conii , inauit m ut Laertius n aduertit. Et notandae sunt dictiones : LuomodonM , & tritis is si iis Eo ipso in Vorata, in dictῖς Sanctionibus appositae: prima enim comprehendit om- ac ne genus deuolutionis ratione dilecti dominis ex capite selloniae, lineae finitae, aut , , non solutionis canonis &c. quia cum sit univcrsalis , includit omne ius etiam mini- 'mum , de comprehendit omnia, de quibus in genere suerit cogitatum; ita dixit Rota Romana apud Seraphinum o verba autem , is i se incorporata cte. important, ne . vltra requiratur alia declaratio , neque executio, ac tollunt facultatem praescribendi, cum pro incorporatis habeantur ipsa bona statim sequuta deuolutione: Cherub. iiiii. sic affirmante p sed aliam edidit Sixtus Constitutionem ad rem apprime facien tem, cuius tenorem a nobis infra relatum habebis. Gregorius XIV. qui Sixto successit, has etiam Pis V. literas confirmauit q Verum quia in Consistorio secreto r declarauerat, has literas non esse extendendas adseudum nondum deuolutum, si euidens extaret utilitas, vel necessitas illud iterum ins dandi, M. Innocentius M. Vbi primum in Beati Petri Sede locatus suit, in primo, quod habuit cum fratribus suis S. R. E. Cardinalibus Consistorio, asserens officio, & condicientis suae satisfacere velle , poli Pij, aliorurnqud Prydecessorum Constitutiones confirmaras, X declarat sub illarum dispositione comprehensa esse loca, tam immediate, quam mediate Apostolicae Sedi subiecta, non solum ne fiant, neue post eorum ceuolutionem attententur, sed etiam antequam deuoluantur, ac omnem, S quam cumque in perpetuum, vel ad tempus prorogationem , ω extensoriem, nondum finita ipsorum incorporatione . in b. q. Verunt
193쪽
Verum Clemens VIII. post confirmationem praedictarum Pij V. literarum, una cum declarationibus , de extensionibus ad eas der I nocentium, factis animadue tens etiam Decretum Gregorij XIII L sententiis S R. E. Cardinalium, de quorum numero tunc ipse Clemens erat, minim Errquisitis, quin imo multis eorum expres- Se contradicentibus,emanasse , omnes nὰ radices, ex quibus alienationes in pratii dicium rcintegrationis Patrimoni j Beati Petri prouenire possent, amputare cupiens decretum , de declarationem praedicti Gregorij XIV. tanquam destruens Pij V.Constitutionem, alienandique occasione praebens , audi oritate Apostolica reuocauit, pe-- ciam . i. o. rindeque ac si nunquam emanasset, abrogauit a Vt autem magnus vocaretur in
Leta ammeo Regno Gelorum iuxta Christi Domini promissionem quae verbo,& litetis docuit, ins Hi fer it- etiam re ipsa persecit. Nam cum ipso sedente Ferrariae Ducatus, a Sede Apostoli- . - β li ca Atestinae Genti beneficiario titulo concessiis, ob Alphon si eiusdem Gentis ritimi
ex legitimo matrimonio decedentis obitum , ad ipsam Romanam Ecclesiam deuolutus esset, acceptata deuolutione , de dispositioni praeniarratae Constitutionis Pii V. inhaerens, Omnipotenti Deo, Beatitque semper Virgini Mariae, & Ss. Apostolis Petto , di Paulo Ducatum ipsum addixit, dicavitque b Cuius facti uberiorem narrationem habes apud Andream Victore lium e Sed quae Baronius d scribit, non omit tenda videntiar: Aecidit ira oliuic quomiraculis a Deo his libentis ut Ditii ny Seri. . Iovis a plura Uerbiιὰ ot Ferearia, ferrea planὸ ciuitas sine ferro fuerit expugnata, so ta- Vtu tum id agente, qui dixit. Ego ante te ibo,gloriosi Terrae humiliabo, portar s eas conteram , ve ira ferreos constingam, Ut anὸ idem, qui Petro aperuit portam ferre , Ferraria portum Petri patefuerit Suce ori: granar opus, ac plane Diuiuumseeun- ,- . dum Dauidisum iEud, auis, inquit, deducet me in Ciuitatem munitam, nonne tu Deus p Haec, de alia Baronius videndus. Sed nec minori laude ,& admiratione digna videntur , quae memoriae immortalis Vrbanus VIII in recuperando Urbini Ducatu summa prudelia cum Francisto M ria Roboreo Duce adhue vivente, ut post eius obitum, sublatis discordiarum radicibus, ad ipsus Romanae Ecclesiae gremium, unde exierat, reuerteretur, laudabili- Cter persecisse agnouimus, & vidimus; it aut verba Isaiae Prophetae e huc afferre non o p. s. ωτυ. ab re vitan est, dum ait. Antequam parturiret , peperit, edi antequam veniret partus eius, peperit masculum: Nullis quippe praecedentibus doloribus partus, qui in bello ex caedibus, rapinis, incendiis, alijsque innumeris malis prouenire λlent, aucta sit ad Metaurum Ecclesiastica Ditio . Quod etiam numismaculam, & saturnalibus diebus proposita currentibus equis sportula, hac Inscriptione, Aucta ad Metaurum Ditione, perpetuis suturis temporibus indicabunt-Sed ad Clementem redeamus, qui successorem habuit Paulum V. Hic sub ia Kal. f C '' 3- η' ι Decembris Pontificatus sui anno i 3. ius a Sixto V.f& Clemente VlII- sancit eranti reassumenda, Z confirmanda decreuit. Si itus crina V. statuta cuiuscumque Li'' loci Ecclesiasticae Ditionis prohibentia alienationem rerum, & bonorum stabilitan . .
in forenses confirmauit, de quatenus in usu non essent, nihilominus restituit, & ob-' struari voluit. Bonorum s taedictorum alienationem, permutationem. pignorati
nem, di ultra triennium locationem in personas, seu Collegium , vel Vniuersitatem, Sedi Apostolicae non subditas absque sumnii Ponti scis licentia vetuit. Caurorum, ac seudorum venditionem, donationem, de quamuis aliam alienationem absque prodicta Sedis Apostolicae licentia renitus interdixit. Praedictorum bonorum dominis ad Statum Ecclesiasticum non reuersuris alicui ex subditis Romanae Ecclesiae illa vendere iubet. Et horum bonorum appellatione non esse comprchenios census, portiones montium, dotes mulierum, es ea, intra Vrbein, dc ad decimum v que Elapidem existentia declarat. Haeredes mulierum, si extranei sint, ad habitandum in Ecclesiastica Ditione, vel alienandum bona stabilia ad eos iure dotium proueinien- tia obnoxios dixit Clemens vero VIII. praemissa confirmando addidit. Communitatibus , principibusque extraneis bona stabilia, census, aliaque inter stabilia numerata , officiis tantum Romanae Curiae, & locis montium xxceptis, in statu Ecclesiastico acquirere vetitum esse. Dispositiones aliter iactas nullius roboris, publica documenta per Tabularios seper his celebranda non esse. Si contrarium attcntaue rint, tam ipsi, quam contrahentes certas incurrunt poenas. Principibus, GL om
- - η' Προι munitatibus e,traneis ne S. R. E. subditi se ipsos supponant, neque eorum bona fo dictis principibus, 3 Communitatibus extraneis quoquo modo obligent Rc 'in' omnia Paulus V. suo Diplomate confirmauit; b quod tamen inter Constitutioncs
194쪽
B TITIA CARDINALAT CAP. X CONGR. XXI. asi
ripsso editas non inueni, sed illius mentionem habes an sequenti Bulla.. i. In urbani, inquam . VIII. Constitutione a qui. vii ad ea, quae Sςdis Apostolica Ciuitatum , S locorum confinium , ac terminorum manulentiol. ein, de securitatem respiciunt, opem, & operam impenderet necessariam , quaeue ab aliis summis Pontificibus supra narratis sancita sunt, diligenti cura seruentur, mirum .in modunia exoptans, Congregationem, de qua nunc loquimur, instituit, erexitquea mandantiquae de Castris,& Oppidis a Sixto, & Clemente sancita sunt, ad Castra etiam diruta, renutas, praedia etiam non iurisdictionalia in confinibus Loci iuri dictionalis,ae confinio Principum exterorum sita, extendenda, & amplianda esse. Et oracmporis pro- ressu , Ee varietate iurisdictio aliqua usurpetur, de termini, seu fines iurisdictionales cons undantur, de usurpentur, Se omnis super praemissis occasio tollatur, post erectam Congregationem, unum ex S. R. E. Cardinalibus certo stipendio in atinum assignoto, aliosque prudentissimos, de longo rerum usu eruditissimos viros illi praefecit,quibus ea poti Minium iniunxit. Omnes quippe , dc singulas venditiones, alienationes, Sc alias quascumque dispo-stiones contra, vel praeter formam antedictariam Constitutionum factas, de Acimiadas , tam partibus instantibus, quam ex ossicio cognoscant, cassent, de irritas dicant;
restringant, reuocent, moderentur, confirment, approbent, vel de nouo concedant.
Dubitationes quascumque super intelligentia, de interpretatione praedictarum Sanctionum ortas, vel oriendas tollant, declarent , decidant. Controuersias, de lites quascumque inter sedem Apostolicam, de Cameram , de quascumque personas tam seculares, quam Ecclesiasticas cuiustumque dignitatis, gradus , de preeminentiae , de quibus etiam specialis, de indiuidua mentio saciend esset. Qirascumque etiam Civitates, Castra, oppida, Uniuersitates, Collegia, M nasteria, loca pia, religiosa etiam exempta, quouis nomine nuncupata, ac omnes alias causas ciuiles, criminales , capitales,de mixtas audiant, de cognoscant, de dummodo in criminalibus sententiam sanguinis per se ipsos non serant, irregularitatis laqueo non sunt obnoxii. . Ecclesiasticae Ditionis , singularum quoque illius Ciuitatum, Ze quorumvis alio
rum locorum fines . terminosed inuisent, declarent, ponant, an Oueant. Perturbantes , occultantes , amouentes, incidenta, aut ponentes terminos, seu
alias quomodolibet, & qualitercumque, in , Ze super confinibus ,& terminis, de esse ea confinia seu ab eis dependentia, annexa, vel connexa delinquentes; aut aquas in, vel prope confinia quomodolibet derivantes , aut ab eisdem amouentes; aut aedificium quouis nomine nuncupatum construentes, te quamcumque seruitutem prope , vel in confinibus imponentes, ciuiliter, de criminaliter dummodo sententiam 'sanguinis per se ipsos non serant omni, de quacumque appellatione remota, eo rum arbitrio puniant. Huc conserunt, quae scribit Auendan. b videndus. Cuicumque personae, etiam in Ecclesiastica Dignitate minime constitutae, quq t men a Praefecto, de Consultoribus ipsis idonea suerit iudicata, siue in totum , siue in partem causas huiusmodi cognoscendas cum iisdem facultatibus committant, de subdelegent. Vnum, vel plures Commissarios, vel Notarios ad capiendas informationes, conficiendos processus , quando, auoties, 5e cum quibus opus fuerit ad continia inuisenda,illorumque plantas, Sc descriptiones conficiendas, cum prouisionibus , salarijs, de expensis per hanc Congregationem declarandis, ac per locorum Communitate , seu alios interesse habentes, vel etiam per Cameram Apostolicam eiusdem Congregationis arbitrio transmittunt, de deputant. Personis quibusci linque, in , vel prope confinia Status praedicti habitantibus pro finium huiusmodi de sensione arma quaecumquec non tamen breuioris mensurae deserendi licentiam concedant . tu vide Auendan ..e omnes , se singulas causas, lites, controuersias, quaestiones de, de super finibus, vel eorum annexis, seu connexis principaliter, vel secundario motas, Se mouendas a saetae Consulte, Boni regiminis , Aquarum , 8c aliis quibusvis Congregationibus, Camerae etiam quibuscumque Tribunalibus, Iudicibus, Praesidentibus, Gubernatoribus etiam Vrbis, nee non Camenae Apostolicae generali, de sacri Palatii Apostolici causarum Auditoribus, Legatis etiam de latere . tam ex officio, qualia ad pastium instantiam rea sumant , Nauocent, citent, de sub censuris, de poenis inhibeant Causas vero ita rea simplas, de avocatas, ac onanes, Ec quastumque alias praemissa
195쪽
inissa quomodolibet concernentes summarie, simpliciter, & de plano, sola facti ve- . ritate inspecta, manu regia, sine u pitu, A figura iudici, quacumque appetu tione
., - Antedietis Congregationibus, Tribunalibus, Legatis, Iudicibus, aliisque viriscldem Congregationi beneuisis causas quoque remittant, de committant, suasique Acommunicent facultates.
Simili etiam arbitrio, do respectiuὰ summo Ponti fide consulto, & non alias, ea omnia agant, de gerant, quae super finibus territorijs, alienationibus quoque,vel ditionibus , permutationibus ic praemissis omnibus, ct sing i iis, di circa ea Summus ipse Pontis ex Apostolicaq; Sedes agere, ac facere pro Ecclesiae, re sibilitorum quiete, S Ecclesiasticae Ditionis conseruatione necessaria, de oportuna quomodolibet ab . hac Confinium Congregatione iudicabuntur, etiam priuatiuὰ ad Congregationes , Tribunalia , personas quoquo modo etiam qualificatas siue incidenter, siue principaliter agatur plenam, liberam ,&absolutam habeant potestatem. subreptionis, & obreptionis, siue nullitatis vitium contra Constitutionem hane, o omnia in ea, contenta opponi, aut dari posse vetitum est.
. Siquando reuocari, limitari, aut suspendi, se a derogari contigerit, semper, & toties quoties tu pristinum statum restituta , reposita,& rcintegrata , ac delicio plenari E concessa intelligantur. Sed oritur hic non inutilis dubitatio. Cautum est in Constitutionibus si xti,Cl
mentis , & vltimo loco Vrbani VIII. ne Principibus, &. Communitatibus exteris vendantur annui census, emptio vero locorum montium , & ossisorum Romanae Curiae eisdem permittitur: Cum autem tam census, quam loca montium sint annui . . a s redditus, & inter immobilia collocata, ut est Rotae Romanae, a & pede montium . qu sis D. b decisio, aliaque multa congerit And. Gait c Quaeritur modo, cur magis prohi-ώ-beantur emptiones censuum , quam locorum montium Z Siquidem diffinitio cen-
a Toleto 4 tradita etiam locis montium conuenit, cum , ut ipse scribit, sitius
ex fndi pensionem de re utili alterius Secundo ambo cadunt sub contractu emp- Cis. . E. rionis , di venditionis, cum pacto tamen retrouendendi, ut aiunt; emptor enim is, . census quoties a venditore requisitus fuerit recipere pretium ab eo soliatum , L. potest rei censuatae liberationem denegare, ex dispositione Bullae Pii V. super formae Cost, si Q. creandi census: e quod etiam in locis montium seruatur . nam horum venditoribus permissum est, praeuia restitutione pretii recepti, annuos redditus obpignoratos 7 I redimere ; deponunt enim ex stylo Curiae penes idoneum mercatorem pecunias, inde ex quodam sacculo sorte extrahunt molitium creditores,quibus postea pcr publicum edictum insinuant pecuniarum depositionem, & extractionem factam, itaut intra quindecim dies ad illas recipiendas accedant, sin 'istinus, dictis quindecim . n. . . . diebRs elapsis, fructuum cessatio, dc pecuniarum periculum eorundem creditorii in damno cedit; quod etiam nedum ex stylo Romanae Curiae,sed a Clemente VIII. f & Vi o. Paulo V. g. sancitum habes. Quibus tamen,& alijs, quae adduci possciat, rion obstan- a m c. - -- tibus, cum in praecitatis Constitutionibus diuerso modo statutu in videamus in censibus, & locis montiunt, huius diuersitatis rationem inquirendam putaui. Et primo loco se offert ; quia in censibus magis consideratur con modum,& utilitas priuato- miti is i , is rum, quam publica, in locis vero montium publica utilitas praeualet; non entui i6. O i , ςrectio montium sacienda est, nisi magna subsit necessitas, de publica suadeat utili h Instrue, ms, Toleto b teste , qui admonet Principes, ne liuiusmodi montes absque graui,
ει comtri uni necessitate instituant; nil igitur mirum , si magis priuilegiata sit causi publica, quam priuata. Secunda ratio ex verbis Constitutionum prohibentium alienationem, de qua loquimur, colligi potest; si ii iidem ex illis apparet, summorum Pontificum, designanter Vrbani VIII. intentionem esse, ne Status Ecclesiastici Esines cum exteris confundantur, haec autem confusio magis ex priuatorum contra-
ctibus, ut sunt instrumetita, &impositiones censuum, quae in quibusvis locis, etiam, extra Statum celebrari possunt, quam ex venditione , & emptione montium, quae solisim in Urbe cum scientia Principis saltem praesumpta fiunt: siquidem emptores montium ad participationem fructuum illorum non admittuntur, nisi expeditis literis, quas patentes vocant; hae autem ab Eminentisi. Card. Camerario , siue illu- , LAgismis , stri se O. Tnc aurario generali expediuntur, quorum praesentia, de scientia cuiuia x At a b. . cumque praeiudici j sulpicionein cessare faciunt ex mente Rotae Romanae apud Se-ev. i. raphinum; i habent enim Summi Pontificis vivae vocis oraculum, Vesino h teste: aerario
196쪽
NOTITIA CARDINALAT CAP. XV. CONGA. XXI. isa
aerario qui oue, εἰ patrimonio Ecclesiae sunt praepositi, ex Innocentio Pontifice, a re Gomes . , Temo addi potest, quia in emptione census , standus, super quo est imponendus, debet esse certus, de certis litii bus designatus, cum hypotheca spe- A ciali, itaut si vendendus erit fundus censuatus, dominus census veniat praeserendus' aliis omnibus,ut in praecitata Constitutione Pii V. e super forma creandi census: hoc autem non procedit in locis montium, quorum erectiones, seu institutiones non . requirunt speciscam sundi assignationςm,sca annuum redditum certum, ut debitis temporibus soluantur fructus, dc licet bona venditoris montium sint hypothecat ad fauorem montistarum, haec autem erit contemplatione omnium creditorum fe
totius Collegii montistarum; quod quidem Collegium impossibile est, ut dimi ex
personis extra statum consstituatur, ut de se patet. sed quoniam praedictae Constitutiones videntur disponere circa alienationes, &venditiones voluntarias , non autem necessarias , puta si ad in istantiam creditoris
vendantur etiam sub hasta bona stabilia debitoris existentia in confinibys, de illi αofferat extraneus, utrum illi sintadiudicandi Z neg tiue decisum habes a Rota R B manata. dAt quia Pii V. Constitutio e supra relata de rebus s. R. E non in udandis 3 e
hona tantum Romanae Ecclesiae comprehendit; humanae vero salutis Auctor Christus Dominus nedum Romanam ipsam Ecclesiam amplis ara temporalis Ditionis praerogatiua decorauit, sed inserioribus quoque Ecclesiis, vi filiarum decor matris augeret in Summis Pontificibus maiestatem, communicauit; quibus cum Ecclesiarum omnium regimen incumbat, illarum quoque omnium tutelam ad Aposstolicam Sedem pertinere 'cognoscens Vrbanus VIII. Praelatis praeterea cuiuscum qu dignitatis, nec etiam Cardinalibus exceptis, ne de caetero Ciuitates, Terras, Oppida, Villas, arces, sertalitia, munitiones, territoria, districtus, iurisdictiones, aut quaevis alia loca, vel bona iurisdictionalia, ad inferiores Eceletas pertinentia, de , c iure, vel de facto reuersa, seu d uoluta, etiam adhuc non incorporata, seu in suti
rum quouis titulo,&causa deuoluantur, te reuertantur, in seudum, seu emphyteusim iterum concedere, aut ultra triennium locare , quouis praetextu, dc quaesito coiialere, etiam euidentissimae utilitatis prohibuit. Contrarium attentare prs sumentes
grauissimis subiacere poenis mandauit in ma Colututione. f Sed habes etiam inter Regulas Cancellariae a Gregorio XV. g editas, praedictam Pii V. de Successorun Pontificum de rebuet Ecclesiae non infelidandis Constitutionem insertam, dc innovatam, ει confirmatam. Quod autem attinet ad prohibitionem, quam Urbanus VIII. Episcopis, Abbatibus, & aliis Praelatis concedendi in seudum bona ad inseri 'res Ecclesias pertinentia edidit, videndus omnino est Isernia, cum illi addentibus, in commenta ad usus seudori in verta Episcopum , vel Abbatem, dicentibus, bhanc prohibitio iem sactam fuisse in Synodo, quam Urbanns II. habuit Placentiae, D iuxta sententiam Iacob. Cuiae. ες confirmat Baronius i quoad celebrationem .hnius Concilii, quamuis de praemissa prohibitione nihil dicat, sed post nonnullos relatos Canones remittit se ad Codicem Anselmi Lucensis, st ubi quindecim Canones hac Placentina Synodo sanestos ait, inter quos Cuiae. fortasse vidit,quae scribit. Quae vero supra retulimus de auctoritate huius Congregationis, vers. perturba res, procedendi contra motores terminorum, incidente vel occultantes, si qua poena a iure communi, a legibus Platonis, de Numae Pompilii mulctandi sint in hoc delinquentes cognoscere cupis, Menochium t legito, qui satis eleganter hanc rem more suo pertractat . Postquam vero huc usque peruentum erat, alia eiusdem Vrbani VIII. Conmtutio emanauit sub Dat. Romae apud s. Mariam Maiorem sub Annulo Piscatoris, die 3. - Nouembris is 37. Pontificatus anno is: qua confirmantur, extenduntur, 3c decla- rantur aliae Summorum Pontificum, praecipue Sixti V. Clementis VIIL Pauli V. de ipsiusmet Vrbani VI . Constitutiones, prohibentes, Ciuitates, Castra, de alia tam iurisdictionalia, quam non iurisdictionalia, stibilia tamen, in Statu Ecclesiastico consilientia alienari in forenses ex quacumque causi, absque Sedis Apostolicae liacentia, de reuocati ut licentiae, sacultatesque quaecumque aduersus praedictas Coi
197쪽
De Privile se S. R. E. Cardinalibus conres'.
Anctae Romanae Ecclesiae Cardinales ad hane Eminentissimam dignitatem
euectos esse diximus, ut Sanctorum Petri , di Pauli limina die, noctuque e cubantes tanquam vigilantissimi custodes illa tueantur, de observent, Summoque Pontifici in administratione uniuersalis Ecclesiae Consultores assistant, pro ecclesiastica libertate acerrime propugnando, bonorum, ac vitae discrimina parui faciant. Sicut igitul Honorius, ad Tneodosius Imperatores Monaxio Pa'. r
. Lume CT . scribentes .a dixerunt. sui ex deuotis is domesticorumscholis praepositi liborum MIyρο iudieis, Hipendiorum fudoribus promouentur, et ri misint inter a
et 1 taut ex Consularibus babeantur; nam Senatorio nomine, F immunitate Hiri funi, quos nostri Ateris remitatus inlus irat. Ita profecto, di a maioritate quidem rationis arguendo , S. R. E. Cardinales, quorum cogitatio non in domesticis tantum scholis versatur, sed totum rerrarum Orbem complectitur, quorum studia,labores, sudores in vinea Domini excolenda potissimum collocantur; quos Pontificis Summi lateris comitatus nedum illustrat, sed illius corporis membra dicuntur, &cla rissimos, de consulares, & Senatorio nomine, ac immunitate dignos esse quis neget pImo sicuti sacrilegii poenam similem esse sanxerunt Valent. de valens Imperatores , b si iis honorificentia non deseratur, qui Imperialem purpuram contingere digni sunt existimati, quanto magis hac poena mulctandi erunt, qui Cardinalibus debitam non deserant honorificentiam; quibus quidem nedum Imperialem purpuram v - contingere, sed illam induere concessum videmus . Verum, ut Cassiodorus e air, a aequitati conuenit, ut unusquisque pro compensatione meritorum laboris recipiat 'praemium, & excubiarum suarum competentia priuilegia consequatiar. Iure igitur merito S. R. E. Cardinales multis decorati sunt priuilegiis, d ex quibus potior
u. 3. 'δε H quaedam referre non inutile duximus . .
De Electione Romani Pontificis.
Primum ergo priuilegium est, ut ex Cardinalium sacrosanclo Colle io, re ab ipsis D
tantummodo Cardinalibus summus Pontis ex uniuersalis Ecclesiae Caput, NHSV Christi in Terris Vicarius eligatur, ut Lateranensi Concilio sub Stephano IV. O ἡ anno salutis 6 i Gratiano e relato sancitum legimus, & a Baronio. f Verum , vanuinus a notat, sthisma in hoc Pontificatu vigens in causam fuisse, ut penitus . Is i sis exelusis Clero, & Populo ab electione Pontificis, ad solos Cardinales hoc munus de- -- tri tu. uolutum anno salutis 117 et in Concilio Lateranensi sancitum, ut electio per duas in ex tribus Cardinalium partes facta valida esset. Et hoc adeo verum est, ut etiamsi et in ne lictentes quod credendum non est in opere tanti ponderis exist mi, non ta men ad alios, quam ad eosdem Cardinales electio Romani pontificis deuoluatur, Eh istis O Mansredo testei 5 in locum enim uniuersalis Ecclesiae in hac actione succedunt, ut 3 pluribus comprobat Iulius Latior. i qui praeter alias rationes pro solutione quae ruonis , an pontifex succei rem sibi posit eligere, adductas, non posse assirin x, i -- ' la tollereturius Cardinalibus, quod ab uniuersali Ecclesia illis concessum fuisse M. constat: plura ad rem cognosces ex Mansredo: fi sed non omittam, quae stribu ,., . Abbas; i si pontifex a Concilio propter haeresim deponatur, noui Pontificis electi t e. - p Wi 'si non ad Concilium priuans, sed ad ipsos Cardinales reuertitur; Iacobatius tamen η- relatus a Maiis redo m dicit hoc esse intelligendum, quando Concilium cum Cardi ' φ ' nalibus consentiat, ne scilicet odia, dc simultates oriantur; Hieronymus vero Al t, banus n post multa concludit, non posse Concilium inuitis Cardinalibus cligere ' Papam, quoniam quoquo modo sedes vacet, electio ad Cardinales pertinet. Immo
198쪽
NOTITIA CARDINALAT CAP. XVI. PRIvIL. s.
nee de consensu Cardinalium permistum esse Pontifici successorem sibi est ere, nec altera hanc facultatem committere, quia potestas eligendi Papam a Cardinalibus au-lerti nequit, ut est Manstedi a sententia, quam antea tutatus est Iacobatius o & non isse e docent, 'Et licet olim Imperatores, ac Reges propria, vel usurpata, quandoque etiam necessitate temporum suadente a summis Pontificibus concesta licentia, in Electione, si confirmatione Romam Antistitisse se intruserint, ut ex historia Ecclesiastica Gratianus d adnotasse ait in haec verba. Hadrianus ver3 cum Uniuem Synodo tradiderunt Carolo ius, ct potestatem eligendi Ponti rem, 2 ordinandi Ap Dlicam S dem cte de alia multa retulerunt Mandosius e qui duodecim modos enumerat, quibus Imperatores assensu, vel auctoritate Pontifices elegerunt & Iulius Lauor. fAttamen ad reprimendam haereticorum, & schisiniaticorum inmientiani, alii; tie Romane Ecclesiae necessitatibus suadentibus, id actum esse patet ex Stephani Pontilicis Sanctione a Cratiano g relata: quod etiam a Ioanne ix. in Raues naret si Synodo sancitum scribunt Baro b &Sigonius i videndi Sed hodie absque ulla haritationc solis Cardinalibus hoc ius active, di passis tum eκ Conciliorum decretis, de Canonum sanctionibus permissum est & scripsit quo ille Petrus Damian. a Simmo st relatus) tum etiam quia Imperatores, & Reges huiusmodi priuilegia, si unquam habuerunt, seu illis usi sunt, iam multis ab hinc annis a se abdicarunc vide Constantino iv. Petrus Messia I testatur, di eius epistola ad Benedictum Il. Romanum Pontificem lcripta his verbis comprobat. Constantinus Imp. Benediet ecundo Romano Ponti ei Cum receptum fuset, et inultas Romanus Pontifex mes et elui diseraturi ni id nobis, vel Exarebo no Iro ratum simumque haberator Nos animaduerino id minus piri ae commorisieri consueuisse, nihilquὸ exinde Religioni, fieri uὸ ribtis emolumenti nasci , laeuit nobis, Ut deinceps quem Sacerdotes, exercitu uὸ Romanui in Ponti rem delegerint, eundem fiat verum Christi V icii rivm , num expere. ita no- num iri auctoritare, iudicari. Tu verὰ Beatis Pater quae ad amplitudinem ora Italiae Reipublicae pertinent vageras,nt euersis bomina moritas, etini, di entia- qia tua Deeurratum, se . Constantinopolicte. Simile concessione i Ludovico Imperatore anno gi . facta testatur B Monius m dc Ludovici verba retulit Cr tianus nam ino Imperatores, Regesciue nunquam pridictam facultatem Elisendi, confirmandi Romanos Pontifices habuisse, & Canones de hac re loquentes a Gratiano orelatos a Sigisberto icismatico confictos sitisse, pluribus comprobant Coquariis p &Andreas Victorullus 7 vid dias, quia eius dicta re tro nec locus, nec tempus per
videndus quoque est Saronius P qui post relatam Nicolai II sanctionem in Co-
cilio Romano statutam sui r electione Rona ni Pontificis, quam etiam Gratianus fin suo Decreto retulit , ex pluribus probat, hanc Sanctionem esse deprauatam, di ab haereticis conceptam . in ea parte praesertim, in qu vult saluum honorem, & reue ren iam Imperatoris, quas Romanus Ponti sex ab Imperatore institui, & deponi possit, cum tamen sapientes omnes norint, Papam nedum deponi, nec etiarn. Christiano iure a quoquam iudicari posse tex quibus intelligat lector, Decretunia Nicolai a Gratiana editum haud este integrum , purumque, prout ab ipso Pontifice in Synodo est constitutum, sed a sthisinaticis labefactatum, atque additione corru-hrum. Haec Baroni ius. Panu inius t tamen quandoque Pontifices temporum qua litatibus inseruisse notat, dum varias remi iliones ab Imperatoribus ad Pontifices eca Pontificibus ad Imperatores enumerat, videndus; &vide etiam eundem Baronium, u dum contra Sigibertum falsarium inuehitur, de magnam esse ina postura,
ab eo in gratiam Henrici Imperatoris schismatici scriptam , de concessionei facta ab Hadriano I. Carolo Magno siperesectione Romani Pontificis,. & inuinituris Eri Nec mireris, me supra dixisset, ad colos Cardinales etiam passive Pontificis electione in pertinere , quia licet extra rurum hoc Collegium eligi possit Pontifex, &rluries electili sitisse passim ex historicis comprobetur, nihilominus tamen potius de Collegio, quatenus ibi idoneus adsit ,.quam extra, licet magis. idoneus, eligi d bet, quia idoneitas ista non est simplicitEt consideranda, sed habita respectu ad viii uetialis Ecclesiae regimen, & gubernium , it ut si Cardinalis tanto muneri idoneusi dicetur, sessiciat, Mansitudo, x & aliis ab eo relatis se attestantibus. Q unimo si v a eliga
199쪽
eligatur in papam, qui non sit Cardinalis, priusquam promoueatur, efficie diis erit Cardinalis, si Archidiacono a credendum eis. Verii in hic pulchra exoritur dubitatior diximus enim supra, Collegium Cardinalium non posse creare Cardinalem, a quo igitur iste Candidatus creandus erit 3 Dicas, fauore electionis Romani Pontificis , ut facilius , di rectius proeedat, id sacro Collegio permittendum esse ; non secus ac si eligatur pontifex, qui non sit Episcopus, hie enim a Cardinalium Decano Episcopo Hosti ei sit quas crandas erit, ut diximus .
Cum autem ex Marcelli I. C. sententia 5 tres siciant Collegium, quaesitum est, si duo tantum, aut unus supersi Cardinalis, quo casu dici non possit Collegium Cardinalium , electio pontificis a quibus erit celebranda e Responde, si duo sint Cardinales, ex quibus de iure canonico constituitur Coltcgium , unus ex ipsis alterum eligere poterit, Andrea le Falconibus d sic scribente, quae fuit etiam sententia Abbatis e si vero unus tantum supersit, hic solus etiam Pontificem eligere poteri ut Marti in Laudens. f autumar. An autem hic solus Cardinalis poterit seipsum est- sere in Papam Z i aut cum Balda re Cossa dicat,papa sum ego; Abbas Panormita- Bnus g negative respondet, ea ratione quia notaretur ambitione Verum hanc n tam ei litabit, si nomine Collegii det alteri potestatem eligendi, hic autem tan aliam compromissarius poterit illum Cardinalem cligere in Papam, ut idem Panormita- tnus h docet. Sed hanc Abbatis sententiam procedere, quando hic solus Cardin iis remansisset in Conclaui, caeteris exeuntibus, vel absentibus, non autem mor tuis, dixerunt Hieron. Albano i Mansired. st &Iul. Lauor. I qui addit, electionem de se ipso, ut secit Ioannes a r. seu 23. non esse repugnantem Iuri Diuino, vel naturali, sed humano, quia ut diximus, notaretur ambitione : sed Innocentii III ad Ro-thon agensem Archiepiscopum rescriptum m patronum scilicet Ecclesiae vacantis et si clericum non poste se ipsum ad illam praesentare, hanc electionem de iure Ca- nonum improbatam esse indicat. Imo & iuri Diuino repugnare videtur, si verba C. Apostolica n perpendamus , dum ait. Nee usquam semit fibi honorem, se qui vocatur a Deo tanquam Aaron er Chruius nonsemetipsum clarificauit,ut Pontifex feret, sed qui locutus e ad eum, rivi meus es iti, hiate enui te e cIoi deranda sunt verba, Cissus non semet ipsum clarificauit, o Pontis aeseret sto F go neque hoc sacere debet, qui suas vices in terris gerit; omnis enim Christi actio nostra est instructio o Gomesius videndus. pSi vero nullus ex Cardinalibus superesset, tunc quidam opinati sunt, ad Romana Clerum, seu Lateranen. nonicos deuolutum esse ius eligendi Papam; alii veto co gregandum esse Concilium generale dixerunt, vividere est apud Panormita num q Verum Cardinalis Albanus, ν quem refert Iulius Lauor. f dis linqvcndo procedit: aut est facile congregare Concilium ,& tunc ad illud spectat electio, aut est .ndii scite, & tunc recurrendum est ad Romanum Clerum. Daldus tautem putauit, hoc casu electionem pertinere ad Patriarchas. Haec, &alia adnotauit Mansire ius uvidendus, & ante eum magis suse hanc quaestionem pertractauit Iacobatius x qui Concilium conuocandum este scribit, nedum Cardinalibus mortuis, sed etian . quando inter se discordes essent; hoc tamen non procederet, quando maior pars ira rata esset, tunc enim nec debet, nec potest maior pars suo iure priuari, ex Mansm- . do 1 Iino & pars repugnans brachio seculari compelli poterit, ut est Gregorii sententia a Gratiano E relata, priuilegium enim meretur amittere, qui permissa sibi abutitur potestate, Hostiensi a teste, qui hanc rem perbelle tractat,& ideo viden diis ; quamuis post eius scripta aliae sancit suerint leges in electione summi Pontii cis seruandae,quas ipse Hostiensis necessarias putauit, videndus est etiam Card. Za batella ς Quod autem diximus, br chio seculari compellendam ei te partem repu- gnantem, intellige verum in hoc , ut Cardinales ingrediantur Conclave, & certo loco includantur, de quo exire non valeant, donec cum aliis consentiant, via Clemente V. d sancitum habes, pro cuius sanctionis intelligentia Albanum e & Mansire luna s consule: & in usum deductum fuisse Perusiae in electione Honorii III. Ca testini IV.& Gregorii X. narrant historici aiulio Lauor. g relati & de Viterbiensibus hoc idem seribit Holliensis b Illud autem sciendum est, ex praemissa coacti e nullo modo limitari posse potestatem , & facultatem eligendi Papam; sacrum cuina Collegium Cardinalium non habet in hoc superiore ita, & in iis, quae papae electis' nem relicii in t , uniuersam repraesentat Ecclesiam, eiusque iure fungi r ; nec vul
200쪽
I NOTITIA CARDINA LAT. CA' PRIVl LYG. II.
subesse debet, quae ore Diuino cunctis dignoscitur esse praelata: decet namque in si Romano Pontifici per statres ibos s. R. E. Cardinales, qui sibi in executione officii sacerdotalis coadiutores assiliunt, libera prouenit r. consilia a videndus est etiam Manfredus b Caueant igitur Eminentiss. Cardinales, ne tali in loco ad electionem in ripae eonueniant, ubi plen m eligendi potestatem non habeant; nain adeo libera debet esse Pontificis electio , ut si constet, metum fuisse Cardinalibus illatum , non possint postea curia electo consentire ; neque valent in hac parte Cardinales ipsi di
subtra-ionem scilicet victualium, copelli posse cardinal nantur in Conmui eis cibari subtrahantur, quo que concordi rapini; quam- e G ta . uis dicat, nolle hoc distinare, sed Constitutionem esse siciendam, quae in his, et omnibus prouideat. Hanc vero Constitutionem a Gregorio X ' &a Clemento f- VI. editam fuit se primo, &ab aliis summis Pontificibus postea declaratam se imus; B Clemens enim VI. b de cibo , potu, ac num Pro seruientio, quibus uti possint s. R E. L .c Cardinales in Conclam pro electione Summi pontificis cxistentes, Constitutionem δε eis. Di s. edidit, quam Pius Quartus i Gregorius Derimus quintus, & Vrbanus Octauus h
Verum Clemens VII Bononiam proscctimis, ut Carolum Q intum Imperiali ii
diademate decoraret, si ante reditum ad Urbem ex hac luce inigrasset, Concla- rn a m. uis locum pro nouo Pontifice eligendo de Carauit in Urbe, nisi Urb tunc Inte dicto subiaceret, vel esset aperte rebellis , aut inibi de impressione dubitaretur . super quo maioris partis Cardinalium decisioni standum esse voluit: tune in Ciuitate Castellana, seu Vrbe uerana, seu Pcrutina, dummodo Ecclesiastieo Interdi cto subiectae, seu rebelles non essent, noui Postificis electionem celebrandam esse , sanciuit. st Denique quia nonnulli dubitarunt, an electio, quae per sortem dicitur, Cardi nalibus permittatur. Et negata iam Partem tueatur Archid. I assi man, in Ele ctionibus ecclesiacticis, quae ex Spiritus sancti inspiratione fieri debent, sortibus ivli peccatum esse, Felin. m tamen, post relatas pro utraque parte sententias, sit arbitratur, ubi esset discordia duoru in contendentium de Papatu, hane de virtus que consensu sorte dirimendam esse; quia cunc licet Papatus sit Bene seium ri
. tamen hoc speciale esse ut in ipso Papatu, sicut & aliud speciale habet, Ut si es eo ta
sat de iure ,& desacto compromissum, quod est species transactionis; transactio utem pari modo prohibita est in Behcficialibus. o sed in. electionibus quoquo ecclesiasticis tum in vetera, tum in nouo Testamento sorti locum fuisse s si p 'acerudite, ut assolet, Tiraquellus p doeet. ' ' - .
Tandem quia dictum e si supra, elcctionem Romani Pontificis quandoque a Ciero, Populoque Romano celcbratam fuisse , si quis nosse euput an o.& ρ
quomodo ab huiusmodi actione ςaclusi sucrint ac Cierus, & Populus, panii iniun legat Nec omittendum erit, quod ante Clementem IV. Cardinales intra Conclaia non includebantur, sed stimmo mane singulis diebus, si Romae crant, Laterani, vel in Basilica Vaticana, aut alibi, ut occasio erat, si vero extra Vrbem in Cafhedrali eius Ciuitatis Templo, in qua tunc commorabantur, una conueniebant, Ciaco-mo ρ te iste. Facta autem Pontilicis cicctione, quomodo antiquitus, anno scilicet ii t. ad eius consecrationcm Procederetur varonius X docet.