장음표시 사용
211쪽
s. Hadriani 3 e. oritur dubitatio, quam habeant Domini Cardinales In Isiis Lee - . sis iurisdictionem, qiramue in Monachos , de fratres potestatem p Hanc quaestio
a Sup. r. risui. nem excitauit Mandosius a & respondet nullam habere iurisdictionem, & pote C υ --.im statem iii Monachos, de Religiosos viros, alioquin essent plura Capita, videlicet f Abbas , Minister Generalis, & Cardinalis Titularis, qui in solidum , principaliter Ahaberent iurisdietionem . Verona pace tanti viri huic rationi non acquiesco; nam ι- δε videmus , aliquando Monachis, & Regularibus assignatos Cardinales Protectores, in b. penes quos resideraliqua iurisdicitio, ut dicemus infra b & tamen non dicuntur Mo nachi, de Regulares habere plura Capita : Aliam propterea rationem assignandam esse puto; ine scilicet quando in eadem Ecclesia, de Monasterio adsunt Ordinales Titularis, de Protector, oriatur inter ipsos occasio certandi de iurisidiactione, qui tune verg essent duo Capita in eadem Dignitate, S: Ordiae paria: & ideo videmus Protectori commissam curam Monachorum, de Regularium, Titulari vero reserua. 'tam superioritatem, & preeminentiam in F cclesia, ut ibi sacra fiant, de quae ad omnipotentis Dei cultum pertinent, recte gerantur; dc hoc puto verum in Ecclesiis Nonachorum , de Regularium . in aliis vero Ecclesiis Cardinales Titulares habere Diurisdictionem , ita ut si in illis, vel ab eorum ministris, di inseruientibus aliquod committatur delictum, huius cognitio ad Titularem pertineat; quod absque ulla di ultate procedit in Archipresbyteris S. Ioannis in Laterano, S. Petti, S. Mariae Maioris, de Titulari s. Laurentii in Damaso , qui est semper Vicecancellarius, pr
i ter specialia, quae habent priuilegia, de quibus infra dicetur: sed in alijs Cardini
e se .ri . ..r. Iibus Titularibus stylus, 3c obseruantia subsequuta contrari si demonstrant,de Mamdosus e per decem, di octo annos, quibus Tribunalia Vrbis expensius fuit , numquam vidisse Cardinales Titulares indistinctὰ iurisdictionem exercentes in homines, bona, & res suorum Titulorum, de Ecclesiarum affirmat.
Sed iurisdictionem in Ecclesiis Titularibus habuisse Cardinales octingentis ab hine
serme annis, Ioannis huius nomitiis VIII. Constitutio de iure Cardinalium , quam Oa wQ oro, Baronius ae in Vaticanae Bibliothecae monumentis extare scribit, non obscure de- monstrat: cuius fragmentum ex eodem Baronio damus. Itemquὸ ex nostr.r pr - - fenti Constitutione bis in mense , leo amplius, velapud iugum, Celittam Titulum, sue apud illam, et I iuum Diaconiam, siue apud alias quaslibet Ecclesias Dos renuenire mandamus, ct ob vel iram , ct inferioriam Clericorum vitam, ct mores, e
D amputanda, Clericorum quoque, laicorum quaerimonias, quae ad ns Irum . iudicium sertinent , quantumseritotes, Esniendas : pe cum Acut noHμam . . mansuetudinem Mys, ita es C hiram fraternitatem septuaginta filiorum, quistibeodem ea artim negotia diiudicabant, oici tudinem gerere certum habemus see. Item Monasteria Albatibus viduata A batum nori ra praeredente eon entiis . ,
bHitutionem his, quisunt internos, Celfuerint Mona Dicae professionis disponenda
committimus. Propter sollicitudinem autem Ecclesiarum, O Clericorum, earundem disciplinam , siue Licertim arim. Onias desistendas, his in bebdomada ad fae- nestim Palatium, iuxta dere taprae Messoris nostri Leonis IV. vos eonuenire mam mus . Item filicimus de Paroebki nostris, quantumquὸ Ponti ei competit, Ponii ali beneflcio vos in perpetuum possidere, er in principalibus Eccles iuxtaprimatum ce a consecrationis vicissim O cia Diuina peragere, O eortim oblationibus, Ia uafemper Cardinalium Diaconorum prisca cot uetudine, aequalis participare tam propter et tum v frum, quam in meo sarum vectorum Iuminarium eon u- nationes . Huc usque Ioannis VIII. de iure Cardinalium Constitutio, a Baronio, ut diximus, relata. ESed de charitatiuum subsidium ab Ecclesiis, & Titulis sibi assignatis , de subiectis petere , ac exigere posse Cardinales, cum habeant in eis iurisdictionem Episcopa-
. .se lem , scribit scitencinus e videndus
IH 3 per rar. aerit etiam Zabaret t. f nuinquid Cardinalium pote stas sit in communi, putatas Com. toto Collegio, vel in singulari cum iurisdictione λ 5: utroque modo Hesse ait: iura si gula i qui doni circa ccum nostrum, in Capellas sibi subditas ratione Ecclesiarum Titularium; in communi vero talem habent Ordinales, qualis in iure permittitur, di hoc maxime est determinatum Sede vacante: haec Zabatall.
Nec ignorandum puto; si in Ecclesia Titulari alicuius Cardinalis reperiatur alius
212쪽
NOTITIA CARDINALAT. CAP. XVI. PRIVIL. XV. 169
Cardinalis in possessione conserendi Beneficia talis Ecclesiae, & quaeratur, cui sit dandum mandatum de manutenendo in ii. possessione conserendi; utique illi eon cedendum erit, qui est in possessione etiam per unicum actum : ita decisum est in Rota Romana a ad fauorem Cardinalis Montalti Vice cancellarii contra Cardina Iem Mad tutium Titularem S. Thomae in Parione coram in P. D: Pirouano.
Pontifex se reddatur intabilis, Cardinalis in admini ratione
adiungitur. I Romanus Pontifex, aliquo superueniente impedimento, reddatur inhabialis ad substinendum onus, Ac regendum Imperium, unus ex Eminentisse. O dinalibus eligendus erit, qui nouus Hercules in Orbe substentando Athlantem subleuet, de cui uterque gladius iungatur in seniore; Ita Iacobatius, b&post eum Mansiredus . e Si vero quod Deus auertat Pontifex caperetur ab hostibus, nec voluntas eius intelligi posset, tunc primus Cardinalis Collegii, vel ipsum Collegium administrabit in iis, quae non possunt commode reseruari,quousque Pontilax reuertatur: colligitur hoc ex iis, quae scribit Zabarella, a dum varios assi gnat modos, quibus sthisma inter Vrbanum VI. & Clementem VII. tolli posset. Vetum si Cardinales inter se dissentiant, & controuersia inter ipsos orta sit, tunc esse conuocandum Concilium, ut Administrator in Ecclesia Dei eligatur, scripserunt Iacobatius , e & Mans redos. f Sed dicat Iacobatius, quis conuocabit huius modi Concilium, eum non possint Cardinales sine authoritate Papae conuocar , Concilium 8 Respondebit fortasse, hoc casa voluntatem Papae verosi militer Praesumendam, ne Ecclesia Dei destitueretur, praesertim quia hic tantum agendum esset de eligendo Administratore, quousque Papa reuertatur. sequuta vero electione huiusmodi Administratoris, gesta per eum vim ,&robur habere debent: prout a Collegio Cardinalium sancitum fuisse legimus anno afri . tempore Hadriani VI. qui absens ab Vrbe in Pontificem electus, ne tempore absentiae Eccoesia Dei aliquod ferret detrimentum, Collegium D D. Cardinalium vicem Papae gessit, mandauitque Auditoribus Rotae, ut ius redderent: de Commissiones causarum per Signaturam de more factae signabantur in haec verba. Placet fero Carinatium Collegio suo, ct nominati in Papam nomine. Sarnense teste. g Iouius h autem haec 'insuper addit. Me multo pol ab electione Pontificis Hadriani scilicet Carrinales, ne quid detrimenti Respublica pateretur, Triumuiros auectoritate Pontis a con- Itituunt, qui meus Duo eum imperio ex triplici Senatorum ordine forte due ii, pacis, ct belli negorijs present; ij in Vaticano Pontificia in parte gium cunecta administrabant. Ad propositum autem quaestionis initio positae, de Pontifice scilicet inutili reddito, vel ex capite infirmitatis, vel haeresis, vel dementiae, vel si capiatur, o detineatur ab hostibus Ecclesiae, quid agendum sit per DD. Cardinales, videatur Iacobatius. iAt si Ponti x ab Urbe discedat, Cardinale hic de latere Legatum relinquit,prout pluriὰς factitatum ex hi istoricis liquet; & vltimo loco a Clemente VIII. Ferrariam,&ad alia loca prosecturo, Inicum Aualos S.IRE. Cardinalem eius de latere Legatu relictum sui sie, te viventium adhuc memoria, &eiusdem Pontificis Constitutio hdemonstrant.
213쪽
I ga:i de lasera ex Collegio Cordinalium tantum eliguntur . SI Legatus de latere eligendus erit, hic ex Purpuratorum Patrum Senatu desumendus erit; ita Germonius a post alios; & hoc eis nomen inditum affirmat, non ob id solum . quod unum sint corpus cum Summo Pontifice, eiusquὰ in rerum admia istratione quaedam membra , & filii, ac fratres vocentur, v rum quia de latere ipsius Pontilicis quodammodo prodeunt, di quasi diuelluntur, ut loquitur Abbas. bForma vero seruanda in electione Legati a latere uberrimὰ legitur in Coeremoniali Romano ; e nempe duo requiri Consistoria secreta, in primo Pontifex exprimit cata fas, propter quas videtur sibi necessaria Legatorum creatio, & pe ruonas tanto muneri aptas nominat, quae nominatae Consistorium exeunt, quousque a caeteris Senato ibus comprobentur, mox reuertuntur ,& gratias tam pontifici, quam alijs Cardinalibus agunti adueniente die profectionis, secundum sit Consistorium secretum, & in fine exiens a latere Pontificis deducitur ab omnibus Cardinalibus ordine in ciuilibus seruari solito extra Portam Civitatis, ibique post gratiarum act io nes , omnes osculatur Cardinales, & in pace proficiscitur . Quam formam ter seruatam vidimus in Pontificatu sempiternae memoriae urbani VIIL Primo dum Eminentiss. ac Reuerendisse. D. Franciscus Cardinalis Barberinus bellorum motibus, ac inscelicis Italiae vexationibus exigentibus in Galliam,& Hispaniam Legatus a latere anno 1ubitet is: s. missus suit . Secundo dum Eminenti sis. ac Reuerendi sis. D. Cardinalis Antonius eius germanus frater, & ambo ciusdem Pontificis Nepotes ad Sabaudia Ducem, aliosque Italicos Principes, nec non ecclesiasticarum Copiarum Legationis munere functus es i. Tertio dum Eminentis s. ac Reuerendis s. D. Cardinalis Martius Ginetius ad pacem inter Reges pertractandam ab eodem Vrbano Coloniam transmissus suit.
Et morem hunc in Proconsulibus,& Praesidibus quibus Clem. IV d Legatos a latere aequiparari censet) ad sibi assignatas Prouincias Roma discedentibus aucteribus Romanis deduci consueuisse testatur Rosinus e in haec verba. Redi i ad pol iam Vrbis ibant, ad quam veteri in tittito salutati, inde aut e rinuὼ, amicis o - ei j causa aliquanto O patio prosequentibiis, ae senῖ ominantibus , in prouinciam iter ingeriebantur, autsi quid negoti in Urbe haberent, ad Urbem per ahqras . dies, aut menses manebant, quod cum imperio in Urbe esse non possent. Haec Rc
Verum mos hic non semper, neque cuin omnibus i latere Legatis seruatur, sed in iis, qui magis proprii, verique Legati sunt, id est Oratores, in quibus maior industria, prudentia, doctrina,&experientia requiritur; ideoque solemnioribus caere- moniis, ut diximus, creantur, laterisque Pontificii honore insigniti discedunt Alij vero hoc Dignitatis titulo cohones antur, ut mittantur ad tuendas, regendas, ct administrandas Sedis Apostolicae Prouincias , uti Auenionensem, i Onoriten scia , Ferrariensem, Flaminiam, Picentinam , Vmbriae, Patrimonii, veteris Latii, quod hodie Campaniam vocant; hi enim solo Pontificis verbo in priuato, ut aiunt, Consistorio Legati declarantur, neque ab aliis Purpuratis deducuntur, nec exire Vrbem statim tenentur, nec Crucem, nisi cum in Prouinsiam sibi decretam Venerint, crigant , etsi ius erigendi non illis videatur deesse. Utque magis explicita Legatorum notio habeatur, sciendum est, Legatos esse
in triplici differentia alii enim sunt Legati a latere, de quibus diximus , & hoc Di - gnitatis nomen solis Cardinalibus conuenit, quorum ossicium describitur i Clemente IV Pontifice in epistola ad S. ti . Sanctae Ceciliae Presbyterum Cardinalem Apostolicae sedis Legatum, ut si licem Prouinciis , quibus committitur Legationis ossicium, evellant, &dissipent vitia, plantent, atque aedificent virtutes; & melius a D, Bernardo ad Eugenium. g Tales tibi expedit in Legationem mittere, qui missi post aurum non eant, sed Cbri tam sequantur; per quaesitim Legationem non aeuiament, nec requiraut datum, se rue tam , qui Lees Zai non nollent, sed auet ant, qui TRSibi in Ioannem exbibeant, Aeraptis Ansen fornicantiθus P5inees, Heliam
214쪽
NOTITIA CARDINAI AIT CAP. XVI PRIUIL. XVI. 1 i
idolatris, Heliseum auaris, Petrum mentientibIi, Pautam Mesphemantibus, negotiantibus Ebri Liui ivulgum nonnemo ut, scd do cant , diuites non palpent , sed terreant, paupere, nongrauent , o fouean: , minas Principlim non paveant, sed contemnant jam e prouideant fus , nec tiauia uel aliena; quorum fermo Disi iiis,A otiorum oua tu sitia, quorum promtia grata, 7 orum memor:a in bened .etione ; ouise an=.ibiles Iraebeant non Erebo ,sil opere, reuerendosse actu, non fas fu exbibeant μ&alia multa prosequitur D Bernardus apud ipsit in videnda. Nec ignora dasurit, quae Petrus Damianus Cardinalis, &Apostolicae Sedis Iegatus a Nicola . II. Mediolanum missus circa munerum receitionem egerit, & scripserit , a Bardni' Card. relata. a Secunda Legatorum species est eorum , qui Legati inati dicuntur: hi sunt, quibus ex Archiepiscopali Diginitate competit Legationis Oficium, hoc est earium Metropolitanarum Ecclesiarum, quibuSpraeficiuntur, quales fuerunt in ma-σna Britannia Eboracensis, & Cantuariensis, in Gallia Rhemensis , in Italia Pisanus ;quorum longiorem explanationem, cum ad rcm nostram non pertineat, omittendam duximus; nonnulla tamen petenda sunt a Cermonio. h Nos ad tertiam Le-N satorum speciem transeamus, quam ad supremos Principes, & Resipublicas Sedes Adiostolica mittit: ve tam apud Romanam Ecclesiam non Legati, sed Nuncij, d quibus nunc loquimur,appellantur; cuius rei rationem reddit Germonius, e quod ei licet haec dictio, Nuncius, idem importet. ac Legatus, degraece Angelum significet eum igitur rerum omnium Parens Deus pro Legato , Nuncii, siue Angeli nomine utatur, absurdum non est , Romanum pontificem e dc in titulo quos mittit nuncupare. Eiusmodi obeundo muneri prophanos quandoque, etsi perram , homines clateos vocant a summis Portificibus praepolitos sitisse constat. Clemens quippe Vi ii. dum Hungari a Turcis vexarentur, ut belli ratio Christianis constaret, P Iensium Ducem Lotharium ex Illusiti irino Comitum familia propagatum, egregiumquὰ virum ad Rodulphum Caenarem , Germanosque Principes ablegauit. Hu-- tusmodi vero Nuncii nullam prorsus habent auctoritatem, quam ex Pontificis Di- C plomate, vel ex literis, quas Bullas vocant, concessa appareat; & ideo constituuntur aliquando cum facultatibus Legatorum a latere , ut ex Germonio a liquet. Quae vero sint Legatorum a latere facultates, nedum ex Petro Gregorio Tholosano, e de Germonio j cognosces, sed ex Summorum Pontificum Constitiitioni bus innotesciti habes enim Innocentii VI. g Pauli m. b 3e Clementis V m. iConstitutiones. Quae vero iisdem Legatis denegata sint, de Sedi Apostolicae reseruata: quando, Je ubi suam exercere iurisdictionem, dc facultates valeant, quomodo, S: quando expiret, docet Speculatot, k ac Tholosanus. I Illud autem scien- dum. iurisdictionem Legati a latere non expirare per mortem Pontificis , m tum quia est Iudex ordinarius , n tum quia est Legatus sedis Apostolicae, quae nunquam morituro Procedit hoc, quando res est integra, quando scilicet in ossicio, de exer-D citio Legationis existit: nam si ab Vrbe,&a Pontificis latere nondum discessit, utique Legatio expirat, ut Iulio Latior. p placet. Insigni is vero, & ornamentis Papalibus, Se Apostolicis uti Legatos a latere, equo scilicet albo, calcaribus deauratis, non solum si ultra mare mittantur, sed etiam citra, a firmant scribentes relati a Parisio; q ut vide Manutedum , r qui haec priuilegia ad Legationes trans mare restringit. νTandem si moriatur Legatus in legatione, vel itinere, ubi tumulandus sit, docet Lauor. Sumptus vero suneris, s impensas quis ministrare debeat, dicemus infra priuileg. 78. Q i id autem si Cardinalis a Principe laico requiratur, ut Legationem suo nomine ada7um Principem, etiam Romanum Pontificem suscipiat, numquid apere, illaq; E sungi debeat λ negative respondeas; ita enim prudentissimus vir Guglielmus de Ei ute uti Cardinalis Rothoniagensis a Carolo Francorum Rege rogatus, ut una cualiis, quos Romam mittebat, Leeatus ire non grauaretur, respondit, nec debere, nec solitum esse Cardinalem nisi pro Romano Pontifice, Legationem accipere. Pedericus quoque Romanorum Imperator petens a Nicolao Card.s Petri ad Vincula in Germania tunc agente , ut Legatus suus Conventui Ratisponensi interesset, ob causam Fidei indicto, respondit Cardinalis, id sibi, nisi concederet Pontifex, nullo modo licere; nec antea imperatori assensit, quam scriptum esset Nicolao V & concessio impetrata, ut Cardinalis Papiensis r testatur in epistola apologetica apud Cardinales dimisso Consistorio contra Ioannem Cardinalem Attrebatensem , videnda.
215쪽
Cardinalium lites solus Pontifex appexatione remota dirimit.
Dictum est supra a S RECardinales in locum senatorum Romani Imperii sum cessisse;constat autem ex Zenonis,de Archa dij Imperatorum sanctione b Senatorum,& Clarissi morum virorum illi fidia, eu lites coram Imperatore decidenda esse,in haec verba . Nullius alterius iudicis nisenos iraepietatis huiu mori e e cogniti nem octe de paulo infra. Adeo autem tantarum honores Dignitatum duximus aMendos,ut nefacro quidem cognitori non roposequam erimen fuerit pateferitim contra huiusmodi viros,vel eorti ub ianitas tuendi aliquid concedamus fac'itatem ροα Alia multa de Senatorum,& Clarissimorum virorum dignitate, de prae eminentia cis gnosces ex Imperatorum Sanctionibus invitum collectis a Iustiniano . e Hac igitur motus ni fallor) ratione Paulus IV. Pont. Max decreuir, d lites, de causas inter S R. E. Cardinales quomodolibet vertentes a solo Romano Pontifice appetia latione remota decidendas esse. Sunt enim Cardinales Deo dicati, & ab omni te renorum Principum potestate inempti,& immunes, ex lato deductis per Roduli vi pers e Sc solum Pontificem, cui nemo in terris superior extat, iudicem agnoscunt Flauio Cherubino Delie, qui ut quaestionem ab ipso excitatam ibi soluat, praedictam affert rationem, quia scilicet papae nemo est superior, Se ideo appellatio a seri tentia Papae non datur, quia a superiore ad inferiorem interponeretur contra substantiari ipsius appellationis, ut dixit Rota Romana apud ferat hirium . I Seueram quoque indagationem per tormenta quaerendi, quemadmodum a Diocletiano, S Maxim. Imperatoribus b a clarissimo homine submouerunt, pari ratione a Cardinatatus Dignitate repellendam esse asserendum est. Insuper nedum in Urbe Cardinales hoc priuilegio, ne scilicet a quouis iudice Romano Pontifice excepto iudiceatur gau- cdere debent, sed etiam in qualibet Prouincia, de loco existentes; prout Senatoribus concessum fuisse a Gratiano, ac Theodos r legimus. Sed de quae Valerian. αGallie n. h rescripserunt, hic rcferre lubet. Nemo Praeferitas Vrbi citra praeceptiis nem, Telscientiam nos iram GHi mtineristibivet Senatorem: nemo Curiam nos mimmani pulsi iniuria : Si ouidenim Sonatoria pνaeditis Dignitate fueritforte mandandum , no ira id iudicio referuandum es. De Senatoria Dignitate nonnulla refert Iacobus Guther. t videndus; post uot enim ad Cardina latus Dignitatem
PRIVILEGIUM XVII L om fucustate tentandi Cardinalibus concessa.
D Egula est, non posse Cardinales tectari, nili Pontificis Summi praecedat licen- A. tia, quod in Lateranensi Concilio m sub Alexandro III sancitum habes,& albeodem Pontifice hoc idem Vigiliensi Episcopo rescriptum lcges n in haec verba omissis aliis. De his, quae consideratione me es a perceperunt, nutatim deiurep funt facere teHamentum: de idem quoque potiti sex hoc etiam statuisse in praedicto Concilio Lateranensi affirmat. o Et hanc testandi prohibitionem ad pias quoquo causas extendendam csse voluit Pius IV. ρ de alia multa ad rem congerit Sarmient. Verum si reperiatur testam ciatum antiquum a Cardinali conditum licEt de licen- Ρtia Pontificis non appareat, hanc tamen praecessisse, de Cardinalis dispositionem de bonis aliunde, quam ex redditibus ecclesiasticis quaesitis praesumendam esse, Nita substinendam, at firmant Aretii. iis , r de Alexander, i qui con sulti super validitate testamenti conditi a Card. Riccardo de Senis, uno ex Compilatoribus libri Sevi Decretalium , Bonit icio Vm. mandante, ita responderunt, cosque reserunt, de sequuntur Mantica , t 8c Simon de praetis. uposse e tiam Cardinales in suprema voluntate disponere de stipendio illo. a Summo Pontifice Cardinalitii galeri intuitu eis coaceta, ex eo quia stipendium libc non
216쪽
NOTITIA CARDINALAT. CAP. XVI PRlUIL. XVIII 1 3
tribuatur ratione alicuius Ecclesiae, sed contemplatione person ς corundem Cardinalium, qui Polatificent ipsum in resimi ne uniuersa; is Ecclcliae c'usilio, & industria adiutiant, voluit Didacus Couarruvias, a di post eum tenuit Cardinalis Mantica . b Sed & liberalitatein exercere de hoc etiam stipendio, considerata Cardina- . latus Dignitate, testatura iraquellus, o motus auctoritate Pauli I. C. d cui Principis tutori pro dignitate natalium pupilli aliquid donare permittit; quod etiam . scribentes ibi communiter tradunt . . Inio do succedendi ab intestato etiam in hoe stipendio Cardinalium haeredibus permissum voluit Rota Romana apud Veralimn , equi praemissis quibusdam capitulis a Leone X. &Clemente VII. super iacultate testandi Cardinalibus concessis, quaerit, an posita huius inodi facultate, haeredes ip-isrun, Cardinalium succedatit illis ab intestato ' Nabsolute loquendo, in fructibus scilicet Benesiciorum ecclesiasticorum negati ic respondit; in iuribus vero, & pr uentibus Cappelli ut ipse loquituri haberc locum capitula concessionum Leonis X.& Clementis VII. Quaesitum quoque est . ex dispositione Iulii III. f qua cautum habes, fructns Be ii se ini. nesciorum tempore obitus Beneficiatorum quamuis maturatos , sed non exactos b Va cum effectu, etiam sponte oblatos, non ad haeredes, sed ad successores in Benesi pG resolut in. eiis spectare; quam quidem Sanctionem a summo Pontifice Vrbano VIII confirmatum fuisse dicunt; an inquam haeres Cardinalis habentis a papa facultatem testandi, eum clausula, non obfiantibus o c. comprehendatur sub dispositione dictae Cpnsiututionis Iulii III. & negative respondit Rota coram Lancellotto I ad fauorem 1 redum q. Cardinalis de Rubeis contra Episcopum Papiensem; quam quidem Rot decisionem refert Marius Antoninus, o qui tamen determinationem hanc non amplectitur. At si concessa sit Cardinali facultas testandi, quamuis in dispensationibus non fiat extensio, poterit nihilominus Cardinalis hic etiam codicillare, ut aiunt: ita uoluit Simon de praetis. i Et ad donat onem quoque causa mortis, cum sit quid minus
testamento, extendit Moneta. h
Sed concessa licentia testandi, an haec per unicum actum extinguaturὶ multi multa dixerunt: sed ego Hieronymo Gabrielio I adhaereo, dicenti, semel, atque iterum respondisse, & semper iudicaturum . nec posse sibi persuadere virum alicuius iudicii negare posse , quin , & concedens, 3 impetrans hanc licentiam intelligat
de eo testamento, cum quo impetrans decedere velit, non de primo, & consequenter non poste primo testamento consumi effectum gratiae: idemque senserunt Nauarrus, m 5 Rodericus. n
Et habere Cardinales priuilegium testandἰ iure militari, voluit Cad. Albanus, o quem refert Hieronymus Mani redus pDosse etiam Cardinales legare usque ad summam scutorum 3co. Archi constaternitati Confatonis nuncupatae in Vrbe, pro redemptione captiuorum , & ita ad pias causas , Sixtus U. q edixit Cum autem dictum sit supra, posse Cardinales disponere de iis, quae contemplatione Galeri Cardinalitii concessa sunt, in quorum numero comprehensa videntur ornamenta Capellae, siue oratorii, quae in propriis Aedibus Cardinales habent, nec non pretium Annuli in assumptione ad hanc Dignitatem dari soliti: Sciendum tomen est, harum rerum dispositionem Cardinalibus interdictam, & in iis Cameram Apostolicam succedere, ex tulit III. Sanctione. ν Hodie autem in pretio Annuli succedit sacra Congregatio de Propaganda Fide, a Gregorio XV. huius Congregatio. iiis Institutore sancitum . fDenique si qiixtas, an consanguinei clericorum illis succedant ab intestato in quotidianis distributior ibus Z Ioannem Petrum Monetam i consule . Et si succedant in illis quotidianis distributionibus, & in aliis fructibus Beneficiorum,per Camdinalem , dum vivebat, possessorum, tencri contanguineos ad impensas funerum ipsius Cardinalis, voluit Decius ; u quia impense sun erum semper ex haereditate desumuntur; te absurdium esset, haeredes habere ex priuilegio Pape , ob facultatem stilicet testandi Cardinalibus concessam, bona prouenientia ex Beneficius, ct grauate sucos res Beneficiorum in expensis, ut ipse Decius ait. An autem titulus Codicis, de his, quisibi in te Liam. adse feri habeat locum in similiari Cardinalis, dui de mandato Domini scripsit testamentum , & in eo legatum ad sui sauorem Z vide Iacobum Gallum I.C. Neap0litanum . x
217쪽
De Reuerentia Cis finahibus exhibenda. I Anta est huius sacrosancti Jenatus Dignitas, & Eminentia, ut sue boni, siuε
mali sint Cardinales, maxima nihilominus reuerentia illis adhibenda sit; etenim si mali, propter Dispitatis excellentiam; si boni, & ratione Dignitatis, & ra- tione personae obsequium, dc reuerentiam postulant, Mansredo a teste, post Cundi silvum i b nobiles enim, & ingenuos sibi rationabiliter honores arrogare stria psit Aristoteles . e Quod si Iudicibus, alijsqui; Magistratibus ob praecipuam,quam habent, gubernandae Reipublicae curam , maximus semper a maioribus nostris honor haberi consueuit,ut est Callistrati I. C. sententia , e de auctoritate Innocenti j III. mPontificis d confirmatur , aliaoiic multa congerit Tiraque lius . ι Quanto magis honor,de reuerentia S. R E. Cardinalibus exhibenda erit, qui non unam Civitatem , sue unam Prouinciam, ut Rempublicam regunt, & gubernant, sed uniuersum ON hem, uniuersamqu8 Ecclesiam toto orbe diffusam eorum solicitudo, de cura complectitur, Eugenio IV. teste , f&supra *pe saepius diximus, optimeque declarat Paleottus, g dum ait, Cardinalem fieri publicum beneficium esse rimmo si rom verius, atque exactius cui ipse inquit expendamus, hoc Cardinalis munus Deo ipsi in primis acceptum serendiam cst, cuius beneficentia fuit ad Christiant Reipublica
utilitatem institutum dcc. Verum quia, ut Callistratus b testatum h ber, Magistratus auctoritatem Dignitatis ingenio sito augere dubet, & ideo Praetor suae dignitatis tuendae,& decoris cau- osa nonnulla statuit ab Upiano i relata, de talis debet ei sedi mensatio regiminis, D. . Gregorio st teste, ut is, qui prςest, ea se circa subditos mensura moderetur, quatenus arridens timeri debeat, de iratus amari, ut nec nimia laetitia vilem reddat, aut immoderata saeuitia odiosum; firmissimus namque, de sortissimus, honoris custos vi Plutarchus I ait) modestia est, quippe non tantum dictorum publice , de factorum ab iis, qui Rempublicam gerunt, reposcuntur rationes, verum etiam coena , eorum cubile , nuptiae, ludicra, de seria actio excutitur omnis: quomodo enim in facie lentigo, de verrucae magis sunt, quam notς, mutilatioties, de cicatrices reliqu corporis odiosae, sic exigua peccata videntur, quando apparent in Principum, e politicorum vitis magna, propter existimationem, quam de Magistratu , de Republica habet vulgus, ut de re magnisca, quae omni vacare vitio, de delicto debeat: haec, de alia videnda congerit Plutarcus. Studeant igitur S R. E. Cardinales sacrae purpurae Dmaiestatem sustinere,ic suam,vel potius uniuersalis Ecclesiae Dignitatem agnoscant. . Nam licet in Carthaginensi Concilio a Gratiano m relato, sancitum habeas,ut Episcopus in Ecclesia, dein consessit Presbyterorum sublimior sedeat, intra domum , tamen Collegam se Presbyterorum esse cognoscat, nam ut Diuus Hieronymus ait, relatus a Gratiano; n noscant Episcopi, se magis consuetudine, quam dispensationis Dominicae veritate Presbyteris esse maiores, de in commune debere Ecclesian regere; quς omnia etiam ad Cardinales retulit Mansredus. o Haec autem , ut aduertit Glostator, p ita sunt intelligenda, ut non coit temnatur,iuxta Callistratis sei tentiam q in haec verba. Obseruandum H ius reddenti, ut in adeundo quidem La- ei Iem se praebeat , sed contemni non patiatur, unde mandatis adiicitur, ne Praesides Prouinciai um in Osteriorem familiaritatem prouinciales admittant; nam ex conue - Efatione aequali contemptio Dignitatis nascitur OeDenique honorem , cultum, Ed reuerentiam exhibendam esse Praelatis, de Superioribus ratione excellentiae, etiam ex debito legali, sicuti aliis in Dignitatibus constitutis ex debito morali, ex Diuo Thoma rescripsit Barthol. Cassaneus videndus rVerum si quaeras, quid sit reuerentia, de quibus debeaturλ idem Cassaneus I docet: reuerentiam vero non esse honorem, sed moti ruin honorantis, de finem aliorum ., voluit D.Thom ab eod. Cassan. ibi relatus.
218쪽
NOTITI Aa CARDINAL . CAP. XVI. PRIVIL. XX. a s
A Db fumisiarium, O isse aientium numero Gre inalitiae Dignitati
necessario. . QVoniam c ut Iustinianus Imperator a ait quanto quilibet praeest melioribus,
tanto maior ipse . de honestior est; ideo vi Cardina latus Lignitas magis elucescat, pluribus familiaribus, & inseruientibiis praeesse debent, & ab illis obsequia, cisam alitia, nedum in domesticis, sed in publicis quoque actibus exquirere, Man-sredo b teste, & Deum delectari honore sertiorum, Macrob. e de Saturno asci mat . Et in Romana Curia receptum est, ut ille Cardinalis magis honorari dieator, qui maiori, de digniori aulicorum numero constipatus apparet; iuxta illud Salo-- , motiis d In multitudine populi Dignitas Argis, in paruitate plebis ignominio M 'inelpis. Et Diuus Hieronymus e relatus a Gratiano f D. imn i conquiritis, dum 5 oultis in Ecclesia potentari. Qua sorsitan ratione motus Honorius III Pontis Aiax. sanciuit,g non posse Canonicos numerui Canonicorum sine causa restringere, ne Diti ini Numinis cultus minuatur. Et Virgilius ti laudans Didonem in allararatu famulorum haec ait. Duinquaginta intus fama Iae, quibus ordine so go Cura penum struere, or ammis adolare penatex Centum alis, totidemquepares aetate minii Liri , Oui dapibus mensas onerent, O portati ponant. Et Iuvenalis i dum liti antes carpit, qui potius comitatum, & extrinsecos Aduo -- catorum apparatus, quam eloquentiam quaerimi, haec protulit.
C R pieit hue primum, qui litigat, an tibiserui Octo , deeem comites,ps te an sis f. a , togati
Ante pedes 9c. Quamobrem Boni cius VIII. st Episcopo Pictauensi indulsit, ut Beneficia Clericorum sibi actu inseruientium per eorum obitum vacantia posset aliis ad libitum conferre : de hoc idem a summis Pontificibus indultum esse S. R. E. Cardinalibus dixit Rota I & post eam Gomesius m ita interpretandam esse regulam Cancellariae, de impetrantibus Beneficia per obitum familiata Cardinat. licit, ut magis invitentur, Zianimentur Cardinales ad recipiendos famulos doctos , & venerabiles, quod ad Romanae Ecclesiae decus tendit: vi in simili Honorius III. n Praelatis, & Capitulis iniunxit, quatenus scholares ad Theologiae studia transmitterent, qui cum docti D fuerint, in Dei Ecelesia velut splendor fulgeant firmamenti, ex quibus postmodum copia p3stit haberi doctorum , qui velut stellae in perpetuas aeternitates mansuri ad iustitiam valeant plurimos erudire : haec Honorius Et impensas in alendis familiaribus, & ministris a Cardinalibus factas, intuitu E clesiae propter honorem inde resultante factas censeri voluit Philippus Francus, o Cauendum tamen est Cardinalibus Episcopis, alijsquὰ Ecclesiastica Beneficia conserentibus, imo & ipsis familiaribus, ne ob compensationem simulatus,& o sequii Peneficia conserant, vel recipiant, quia Simoniae crimen incurrerent, ut est Petri Rebum p sententia , qui etiam triplicem seruorum speciem assignat q primam secundum naturam, ut quilibet homo paruo dotatus ingenio aliis industri sis, & ingenio pollentibus natura seruire debet; secundam ex legis dispensatione E prouenire, ut quia seruis nascuntur, vel in bello capiuntur; tertiam speciem seruorum esse dicit per denominationem extrinsecam , nam quilibet, qui alteri seruit,& ei ministrat, vocatur semus: & de hae tertia specie nos proprie loquimur, v potὸ hi sunt, ui Cardinalibus sponte seruiunt, illisque ministrant, &obsequium praestant. Lilibus vero qualitatibus praediti esse debeant isti serui, quos magis recepto vocabulo familiares vocant,idem Rebustus P docet; sed melius Diuus Ber- nardus f si tamen sua est epistola , dum ait. Famulum alti, ct elati eordis repetae G juturum inimicum; famulum tuis moribus blandientem repelle; famulo, F cicino te sent laudantibus resi fas, alitD engitant te decipere amulum se de fa- etsi verecti iani P dilige si lium. Et solliciti sint DD. Cardinales tales apud se retinere seritos, de quibus Regius Propheta i dicit Coso it Dominus anima cruoris .
219쪽
De priuato carcere Cardinalibus permisso.
ΡRiuata carcerem exercentes laesae maiestatis crimen admittunt,3c capitali poena plectuntur,ex Zenon. Imperat.Sanctione a Et qui ex iniusta causa aliquem
detinet, etiamsi minori si acto viginti horarum detineat , in hanc legem committit, poenamque meretur; qui vero ex iusta causa aliquem ceperit, si intra dictum s actum viginti horarum hunc Iudici praesentaverit,poenam evadit i ita ex cominu ni Doctorum sententia scripsit Clarus b Canonico autem iure, si tale crimen exerceatur in clericum non ligatum, sed tantum parietibus conclusum, vel detentum excommunicationis poena non euitatur, ex Innocentij III. c responsione. Et ratio , quare priuatus carcer sit prohibitus, ea est, quia ius carcerandi sola lege re mittitur,cum sit de gradibus meri imperi j, Diberio Deciano teste d N Farinacio e Sed harum legum dispositiones non habere locum in Cardinalibus S. R. E inia Bquibus usus obtinuit, ut quicumque Cardinalis priuatum habeat carcerem ad puniendos domesticos, ut Mansiredo I placuit; illique assentiri videtur Iulius Clarus I dum eius verba rescribit. Et ideo quaerit Zabar. b numquid Vicarias Papae, qui habet idem auditorium e tora DP riri cum Papa, possit cognoscere de causis familiarium, & tabditorum Dominorumtavress m Cardinalium ZEt negatiuὰ respondet, quia subditi Cardinalium ad Vicarios ipso - - . - - ' rum Cardinalium sunt remittendi; non enim procedit argumentum, Vicarius Pa- pae habet iurisdictionem in Urbe, ergo habet etiam in omnes deVrbe etiam exemi r actLC PNS :& hanc Zaban sententiam sequuti sunt Laudens. i &Mansired. paniae res ita Et potest comprobari priuilegium hoc Cardinalibus concessum exercendi priua-K misi o. tum carcerem, ex iis , quae scribit Gigas i d im ait, poenam priuati carceris non i incurrere dominum , qui seruum detinue iat, nec patrem, qui filium , nec abba tem, qui monachum: hi namque non ut Principis maiestatem laedant, sed ut d messicos ,&familiares corrigant, haec agere dicuntur, Nicolao Bocrio m teste Quod etiam in Cardinalibus assirmare postsi mus , quamuis alia maior ratio in hic militet, nam Cardinales sunt partes corporis papae, Je ex Cardinalibus, ac Papa constituitur unum corpus, ut saepius dictum est, dc ideo cessat ratio laecae maiestatis, quia nemo se ipsum laedere velle putatur; argumento sumpto ex iis, quae scribit Petr .de Anchar. n dum ait, inter Papam, de Cardinales in dii lubile vinculum esse, sicut inter virum ,&Wxorem , & quemadmodum Augusta Imperatoris viri priuilegio gaudet, ita Cardinales Pontificis priuilegiorum participes esse debent. DHaec , N alia Ancharanus. Sed hodie familiare et Card. non esse exemptos a iurisdictione Ordinatiorum, praesertim si delicta, de crimina committant, testis est Farinacius o ex cuius dictis reuocantur in dubium, quae diximus supra, Vicarium Vrbis non habere iurisdictionem in familiares Cardinalium . Itaque Aristotelis p distinctionem in hoc seruandam puto, qui tria dominatus genera constituit, nempe Regalem, Politicum, &Oeconomicum , itaut Cardinalibus hoc tertium competat, neque hoc etiam absolutum, ut antiquitus erat, ius scilicet vitae, & necis , sed c ut loquitur Germonius q hodiernum , corremonis tantum .
De confugientibus ad Palatia Cardinalium. Confugientes ad Eecies iam, & Palatium Episcopi, si cohaeret Ecclesiae, nec di
stet ultra quadraginta passus, vel caltem habeat oratorium, immunitate gaudent . nec inde extrahi possunt, ut post alios testatur Ambrosinus r Et hoc quoque priuilegio gaudere Palatia , α Domus DD. cardinalium , scripsit Iulius Clarus . t 'Verum
220쪽
Veiam licet lioe priuilegium de iure communi sustineri posset, prout ante Si ii V. Pontificatum seruatum suilla audiuimus: tamen hodie de consuetudine in Urbe Palatia Cardinalium non gaudere priuilegio immunitatis,testatur Baiardus a& post eum Farinacius h Post enim mu itas Summorum Pontificum Sanctiones pro hibentes has immunitates,& quibus per non usum abrogatum fuerat tandem ema nauit Sixti v. Constitutio , e cui omnes S R. E. Cardinales tunc in Urbe existin tes subscripserunt; ex quo, si tale unquam habuerunt priuilegium , illi renuncia runt , nec illo ad haec nostra tempora usi sunt. inod utique summa prudentia factum , nemo quidem sanae mentis, S publicae quietis cupidus negabit: non enim in Domi bux Cardinalium viri sagitiosi manere debent, sed virtute plaediti, ut Maiasredus d docet. Sed quae Diuus Bernardus e scribit, utique ignoranda non erunt ait enim sanctissimus vir. Domum Episcopi deret Atitudo, decet moderitia , δε- eet bouectas borum discipnna cussos Sacerdotes domefitiei, aut eae teris honestioribus aut fabula omnibus sunt. Incultu , is habitu, in imota illarum, qui eirea te funt nihil, res dere impudicum nibit indecens Patiaris ; eerra inter mitratas disitir-r re Calam batos non decet; Haec & alia Bernardus videndus. Neque solum abit, . qui Iesu Christi militiae nomen dederint, hec seruanda sunt, sed qui sola ciuitali prudentia reguntur, ad optimam Rempublicam constituendam , seruandamque, haec eadem necessaria putarunt; Tiberius quippe Caesar , Suetonio f teste, in primis tuendae pacis a grati turis, ac latrociniis, seditionumque licentia curam habuit, aboleuitque & ius , moremquc asylorum, quae usquam erant. Invadentes vero Cardinalium Donaos, etiam tempore Conclaui, , eo inqitilbona diripientes qua poena plecten. di sint, Leo X g edixit. zod autem dictum est supra,Domos Epi coporum gaudere immunitate, ita ut ex ijs delinquentes eVtrahi nequeant, declara positam conclusionem duobus modi primo nisi delinquentes sint in casibus exceptis a Cregotio XIV. b secundo declara, quando Domus sit intra quadraginta passus ab Ecclesia, vel in ipsa Domo adsit Ora torium ; ita post alios Farinacius i & Ambrosinus loco cit. Sed quibus immunitatibus sit praemunita Domus Oratoris,seu Legati Principis, satis erudite, & eleganter docet Anastas . Germonius , k quem vide, poterunt enim, quae ab ipso scribuntur, ad ingiorem huius priuilegii coenitionem
TAnx l ampliorem censeri dignitatem, quantδ plures, seuerioresque illam os tendentibus instigantur poenae, testatur Eugenius IV I Et ideo licet quaeli
det offensio, ac iniuria ab hoc Eminentisti senatu semper aliena esse deberet, tamen quia , ut Veritas ait, necessee i , Ut Oeniant sandala , si quis malo genio, vel se dente diabolo aliquem ex S R. E. Cardinalibus laeserit, vel ollanderit , adeo huius Personam priuilegiarum esse sciat, ut non secus ac in Principe ni ipsum commi serit laetae maiestatis crimen incurrat, perpetuo infamis esticitur. in vicinas Vrbes, &Dioeceses denunciabitur excommunicatus, ut est Boni iacit VIII. Sanctio m quam E P2 ea Pilus n adhicntes, & non reuelantes extendit. Et ne do illius ino-bi eruantia ,& non usu quoque tempore opponi possit, quolibet anno in die Coenae Domini in nouatur, & in Porticu ad benedicendum populum extructo praesente Pontifice, de toto Ecelesiastico Cretii, uniuersaque plebe Dei, ab uno ex ciusdem Diacono Cardinali legitur; eamque Pauli V. iussu impressam videre poteris o Qua vero poena mulctandus sit, qui consilium, auxiliuinue ad tale facinus. Perpetrandum dederit, Monochius p docet. Et adeo priuileg ata in esse personam Cardinalis stias, ut etiam Imperator ab om-m humana lege solutus si Cardinalem ollandat, eiusdem criminis Iaesae maiestatis reus eis ciatur; ita post inultos ab eo relatos testatur Gigas, r qui nedum laesae maiestatis, sed A: sacrilegii crimen esse probat. Et filios, nepotesque illius, qui Cardinalem offenderit, omnibus legitimis acti, - .a. δ bus,