장음표시 사용
261쪽
Habet praeterea Summus Pontifex alium Ministrum Breuium expeditioni praepo.s tum, qui licEt panem honoris a Palatio Apostolico recipiat, mansiones tamen ibi non habet, quamuis uti Romanae Curiae Praelatus, de familiaris Papae habitum vi laeeum deserat, vestem scilicet tal rem , caud*tam , cui epilogium s mantelletiam vocantὶ superimponit ; eius osticium est, supplices libellos, Commissiones vulgo dictos, in Signaturis gratiae, vel iustitiae, peri Piacet, seu per, Con sum , expeditos , de extra Vrbem committendos, Breuia iudicibus commissari j, facultates, oe sermas in causis procedendi continentia, sub Annulo Pistatoris expedita, dirigere, ac strans. mittere, Magister Breuium quoque appellatur, qui in multis Auditori Contradictarum successit, Vestrio teste ; a cuius Osiicium precio octo millium aureorum .
Sed ad Secretarios Apostolicos iam redeundum est, eorumquὰ priuilegia sunt recensenda, ex Innocentii VIII. b de Sixti V. e Sanctionibus desumenda. Episcopi, Prothonotarii, vel in maiori ecclesiastica Dignitate constituti in Secretariorum Collegio esse non prohibentur, eundemque habitum Dignitati proprium deserre ; de si nulla sint Praelatura insigniti, ubi primum in hoc Collegium cooptati fuerint, Sedis Apostolicae Notarii fiunt, de habitum, ac insignia huiusmodi Osficii a
quocumque in Romana Curia Praelato recipere permissum est. s. a. ad fin. Collegium unicum inuicem omnes Secretarii cum rca, siue bursa communi, stigillo, capella, capellano, de alijs collegialibus insigni is, honoribus , emolumentis, α immunitatibus solitis constituunt, di gaudent. 9 3. Statuta pro recta ipsius Collegii adnuinistratione, sine alia Superioris confirmatione, condere valent. s. q.
Apostolici Palatii sine tamen aliorum eiusdem Palati j Praelatorum praeiudicio
veri Praelati Romani pontificis similiares, & continui commensales sunt. 6. 6. Mansionem unam in eodem Palatio Apostolico, in qua singulis diebus conueniare, de negociis ad eorum Oiscium incumbentibus agere, praeciam habent, quae Secretaria Apostolica dicenda est. S. 7. Bullas expeditas sub excommunicationis poena ad hanc mansionem officiali per DD. Secretarios deputato exhibendas Plumbatores deserant b. 8.Literas Apostolicas pro personis ipsorum gratis ubique expediunr, & Rescribendarius in literis apponat, Gratis pro persona Secretarij, ac unius familiaris pro quolibet Secretario , Gratis pro Deo. s. s. Si pro Romanae Eccle iis negociis i Curia suerint absentes,emolumenta nihilominus, ac si prς sen es essent, recipiunt: si priuatarum rerum causa de licentia Collegii quis absit, & aliquem de Collegio, qui suas gerat vices, relinquat, emolumenta sj- militer per annum recipiat, elapso anno quinta dumtaxat detrahitur. F. Io. Osficiorum re signationem, etiam in infirmitate, etsi vcrisimiliter intra viginti expectetur mors, Summus Pontifex, soluta tantum summa centum florenorum aurice Camera, non deneget, neque differat. b. I I.
Statim atque emptum suerit Secretariatus ossicium, emptor ipse Sedis Apostolics Notarius e sectus est. 6. I a. Habitum, re insignia Notariatus, pristito fidelitatis iuramento, a Uicecancellario recipere in Curia possunt; si extra Curiam literς expeditionis officij mittendae sint, pr dicta Notariatus concessio in ipsis literis exprimatur. S. I 3. Arcium ecclesiasticς Ditionis visitandi, de gentium armigerarum deseribendi ORficium Secretariorum Collegio assignatum est. si . Hactenus Innocentius VIII. Qias vero a Sixto V.concessa suerunt, mox dicemus Secretarium , quem Pontificis domesticum vocant, Secretariorum Collegium eligit, ab ipso Pontifice postea approbandum. S. s. Tres idoneas personas pro scribendis literis in forma Breuis eum cibariis ex Palatio Apostolico recipi soliti secretariorum Collegium eligit,& ad nutu amouet. .i et Qui in aliqua publica Vniuersitate ad Doctoratus gradum fuerint promoti, dx vigesimum quintum annum expleuerint, utriusque Signaturae Reserendarii sunt.
Qui ex ipsis Secretariis antiquior Doctor,& Reserendarius erit, singulis Signaturis coram Pontifice celebrandis interuenire potest. s. I s. Qui Clericali militi adscripti ,& viginti quinque annis maiores fuerint,mtari rum Apostolicorum habitum etiam violaceum gestare valeat. Qui vero primς ton
262쪽
NOTITIA CARDINALAT CAP. XXIII. et ist
ri ilegia, di alia quaecumque in literis Innocentii VIII & pii V. contenta confirmantur; singuli tam iuris, quam facti desectus si lentur. s. 17. enimue Pomitu Secretarii habent priuile uni commune cu Seriptoribus Ap . sol cis Ra assequuti ne Beneficiorum ; & in hoc tantum di fierunt, o secretariit ne uatur ad pilblicationem suarum gratiarum, Scriptores vero non ; ita dixit Rota Romana apud Achillem de Grassis, a &ibi redditur ratio. Se -m Vt idem Innocentius b ait in Secretarii praedicti summam seYaginta duorum millium, & quadrigentorum forenorum auri de Camera ab initio persoluerunt, & eorum successores Secretariatus Oricium praedictum pro tempor obtinentes aureos quindecim millia, plusiue minus in singulis exoluunt, ut c4 diligentius quae eorum incumbunt ossicio, studeant ercere, quo exinde cognouerinteis conuenien ria emolumenta prouenire , Cardinati Vicecancellario iniunctum et t. t ad perceptionem emolumentorum, o lina a Martino V. Secretariis tunc exilientibus assignatorum, quae minutarym appellant, modernos quoque Secretarios admittat g. Is . . .
Qon tam quoque laxam pro expeditione Literarum Apostolicarum, que per Cameram secretam pro tempore expediuntur, laxam Secretariorum nuncupatam , ab iisdem Secreta rus perpetuoc igendam assignat. s. 37. Emolumenta lirecumque Liturarum Apostolicarum in forma Breuis, tam sub cera, quam sub plumbo pro con esimnibus, de Magistratibus, & Oilicialibus Status . . . minii r D si gabellarum, vel conduictior is rerum Ecclosiae ossi clas, iactis,percipiunt; & ut sciatur, quibus ex rebus, ct Officiis emolumenta haec percipienda sint, ii quinterno planabato, .& manu Pontificis subscripto singulariter sin- Literae vero praedictae sing lis sex mensibus expediri, & singulis vicibu s laxam in quinterno adnotatam solui iubet: omnia quoque, es singula emolumcnta pro quarum uis aliarum similium siteraruna in forma Breuis sub cera, vel plumbo expediendarum , percipere voluit. S. I 8.sςcretariuς,qui ad visitandas a ces, de ri geros dest ribendos per ecclesiasticam
Ditionem missus saerit, certum salari m , summam nempe centum ducatorum annua tura percipit. s. I9.
Emolumen capraedi sta colligendi modii,s: forma ab ipsis secretarii statuenda permittit. Diuisionem velo ita sancitani habes: q.iousque Secretarii numero tris inta erunt,in partes aequales triginta duas dividantur, quaru unam ipsorum singuli, duas Gm reliquas Secretarius domesticus Papae sitipulis mensibus percipiant, quousque ad praefinitum numerum viginti quatuor redacti fuerint, quo casu portiones viqinti sex erunt, itaut si ingula singulis, & duae domestico secretario reddat rur. g. 2 o. Verulias duas portiones Secretarii domestici ad inatantii redaoa euh a Sixto V. diximus. Nemo ex Oificialibus ad exercendum Oiscium, nisi literis expeditis, & soluta taxa, lub excomma acationis poena admittatur. S ri. Quod etiam extensum est ad Ossicia per Legatos, ct Gubernatores in Prouinciis concedi solita, si ui praenarrato quinterno ossicia praedicta suerint adnotata. Thesaurarii vero, &loco runa Depositarii si a Secretariorum Collegio fuerint requisiti, ex huius nodi Ossicialium salarijs emolumenta haec sub excommunicationis poena retinere, A Collegio consignare tenentur 9. ar.
Si quando emolumenta imminuta sint,& taxa exigi nequeat, quantum medio iuramento Secretarij amisisse testabuntur, tantundem Camera Apostolica restituere
Et ita per Card. Camerarium, R Clericos eiusdem Camerae Apostolicae seruari, δέ exequoubet is, 2 . Haec Innocentius. Addit Laelius Zecch. e Alexandr. VI edixisse, ut pro singulis literis Apostolicis,que gratis pro quibusvis personis expedientur, Cardinalib. eorum nepotibus, Abbreuia toribus de Parco maiori, Scriptoribus Apost. N alijs Romans Curiae ossicialibus e ceptis, ducatus unus Secrctariorii ossicio persoluatur; literas vero cum inscriptione nominis unius ex Secreta rijs expediendas,& aliter expeditas,nullius esse roboris, nurula inq: nde facere. Verii hanc Alex.VI. Sainctios .e in Pullario nouo non inueni creperi deinde in Bull. vGeri d vi eius loco,& uberiore qu. habemus praecitata Sixti V.
263쪽
Crinstitutionem, a qua Secretariorum emolumenta augentur , ut infra. Vnam ex duabus portionibus Secretario d mestico papae ab Innocentio assignotis Sixtus Collegio secretariorum restituit, una cum aliis quatuor partibus cibariorvin pro victu, & alimento quotidiano secretarii, δἰ trium famuloria,& uno equo. S. 6Medietatem quoque emolumentoria, quam Ioamies Baptista Canobius tunedomesticus Papae Secretarius siue ratione taxarum Apostolicarurn, ia, quae secreta di- Acitur, sue cedularum propositionum Ecclesiarum, aut Monasteriorum , vel sentet tiarum a Romano Pontifice latarum, aut in restituarum habebat, pari modo restis. tuit. & Collegio assignauit. 7 Taxas ossiciorum in quinterno Innocentii VIII. contentorum, etiamsi a praed cetaribus Pontificibus, signanter a Gregorio VIII. diminutas, innouauit,& ad commodum Collegi j absoue ulla diminutione, & sub censuris ab eodem Innocentio cominatis a die prima Iulii is 86. lui praecipit. kir. Ossicia quarumvis prouinciarum, Terrarum , Communitatum, α locorum H manae Ecclesae in praenarrato Innocentii quinterno descripta, forsitan nondum traxata, de consilio Thesaurarisi generalis taxandi, & exigendi facultatem Collegio tribuit, & assignat s. 13. Hucusque Sixtus. Si plura quis cupiat, Octavianum V strium, δι Laelium Zecchium locis supra relatis legat. Vt autem magis certa essent emolumenta huic Secretariorum Collegio assignata, idem Innocentius VIII. partitionem quandam, quam vocavit laxam , ab omnibus ossicialibus tam Romanae Curiae, quam totius Ecclesiasticae Ditionis persoluendam , edidit, suoque Diplomate confirma uir, quod in Bullario veteri b inuenies; ubi etiam, quinam sint in inunes ab huiusmodi laxa, de quid soluendum sit a Cin dibus,sbu Castellanis Arctum Status ecclesiastici, habes ; quas Arces visitari posse a Secretariis diximus supra b is. Jr quot sint istae Arces, hac enumeratas inuenies.
De S iptoribus A Irolicis Areuium , Arabiud, o minoris gratiae.
LVcas de Penna e Iurisco insultus non vulgari eruditione resertus dum quaerit, in quo differant Proximi si crorum Scriniorum,caeterique in sacris Scrimis militantes a Magistris scriniorum, respondit, Magistros praefuisse Proximis faπOru Scriniorum ; & addit, d Proximos epistolarum fuisse illos, qui seribebant Epiuolas, ut sunt Scriptores D Papae: supra vero , e ubi de Magistris sacrorum tum agit, ita testatum habet: aequum erat Scrini se unum praese Magistrum, L. erat, Ut hodi unt, secretarij mPapae, qui ei rea talia Meia post Vicecancellarium, qui fungitur vire Quaeso, is omnitus sunt m uores. Haec Lucas; quibus e verbis, cum etiam ex antiqua dispositione Secretarii praeessent Scriptoribus, visium est etiam nobis non incongrue factum, si post Secretarios de Scriptoribus agamus. DQuorum originem antiquissimam cste testatur Polydorus Virgilius f in haec verba. Ab initio fuere Scribae, qui litera criberent Apulosi sparuo, vel nullo pretio ine- eundum iEud Saluatoris praeceptum, Gratis accepi iis, gratis date . At detriae Ioannes XXII. Collegitim Seribarum to timorumprimus numero dii tinxit, qui ut ras proprio ingenio die ratas conscriberent, nonnullaquὰ alia munia obirent. Haec polludorus. Sed tempora etiam Innocentii III. qui ante Ioannem XXII. per annos centum vi- inti, plusve minus B.Petri Sedem obtinuerat, Panuino g teste, Scriptores, seu Scribas literarum Apostolicarum fuisse, ex responso eiusdem Innocentij b innotescit, ibi , inhibemus, ne quis apud Sedem Apostomam hieras nostras, nisi d nobis . Cet de manibus ita u recipiat, qui de ma ato no syro ad illud isto ieiu deputati oe. EEt in Concilio Basiliens i ex decreto Martini V. indicto,& ab Eugenio Iu iustis de causs abrogato,de scriptoribus sit mentio in haec verba Seγiptoribus, Abbreuiare, s-hus, ct Regi Bratoribus Literarum seu minstartim pro riurum Iabore eompetenti δε- Iapio fotaendocte. Et Alexandria Famesium,antequa inter Vaticanos Senatores Ie.Kalen. Oct. I 493. ab A lex. VI relatus, in quo Ordine ultra quadrages. am .rersatus ad suprema B.Petra sede euectus esset, Scriptore Apostolicu suisse, Andr. Victor. X scribit his verbis. Romam Innoe. VIII. Pontifice reot,Roderisum Borgiam coluit,Seriptor A IIo
264쪽
NOTITIA CARDINALAT. CAP. XX NIL m
i Horum vero Scriptorum numerum ad octuaginta Alexander VL auxit, quamuis Pan uinius, S: Ciaconius a in eius vita dicant, nouum octuaginta Scriptorum Bro-uium Collegium, aliorum Pontificum exemplo, ab is lis Alexandro institutum suisse; quorum loca singula 76ι. aureis venietunt; & hoc a Volaterrano b mutilati sunt At vere non instituit Collegium, sed Oricialium numerum auxit, ut diximus, quia . pneter Polydori Virgilii testimonium, afferentis, Ioannem XXII. qui per annos 37s. A ante Alexandrum Beati Petri Sedem obtinuerat , Scribarum Apostolicorum Colle pium numero distinxisse , Martino V. et lain sedente, Seriptores Apostolici fuerunt,& Capellam habuerunt, ut in eius Diplomate, e ibi: in Um Capella Scriptorum aedictorum, aut allapia opera conuertendum, o e. Nisi sorte dicamus, an te Alexandrum VI. fuisse quidem Scriptores literarum Apostolicarum, quas Bullas vocant, non autem scriptores Breuium, quorum Collegium Alexander instituit; sau et Go-Hesius,'d licet ipse firmet, Breuia quoque appellari posse literas Apostolicas, num. s. dc 7. viden. confirmat quaque Volaterranus . eQuemadmodum Iulius lI stertiam speciem Scriptorum Arctuuii nuncupatorum instituit, multis priuilegiis decorauit, numerum praefiniuit, munus, Sc Ossicium praescripsit, vicecancellari uin, Camerarium, & Camerae Apostolicae generalem cau-B sarum Auditorem huius Collegi; Desenseres, & Protectores constituit Numerus est centum, de unius virorum , qui Scriptores Archi iiij Romaniae Curiae nuncupati Collegium constituunt, & Officium per se ipsos, non autem per substituros exercere debent. 6. a. ad fin. Ex quibus decem Magistri Correctores nuncupati, de quorum numero ratione iurisdictionis ordinariae Romanae Curiae sint, & csse intelligantur Auditor generalis Camerae Apostolicae, S: unus ex eiusdem Camerae Clericus; reliqui ocito Praelati, es: tin Ecelesiastica Dignitate constituti, dc graduati in aliquo iurium Ecclesiastici existant. ν. 9. Ad horum vero Correctorum ossicium spectat, scriptores ad huiusmodi onus affumendos examinare, negligentes corrigere, ac processiis omnes gratiarum expe-C ctativarum, quae non sunt in sorma pauperum, vel in forma dignum, quantam executio de neccssitate in partibus committitur, atque processiis quoscumque aliarum prouisionum vigore literarum Apostolicarum, etiam Poenitentiariae faciendo fulminent, & decernant. Abbreuiatoribus, & Scriptoribus Apostolicis expresse mandatur, ut in conisectione literarum Apostolicarum unus ex eis ad minus iudex adhibeatur; nec liceat cuipiam alteri in Romana Curia processus decernere , quin per aliquem ex diciis Scriptoribus subscribatur , de publicetur cum signo, & subscriptione. propya, S appensione sigilli ossicii; excipiuntur, tantum processus, quorum literae iudicibus ordinariis in Curia diriguntur: notae etiam instrumentorum , & sumptaruex ipso Archiuio desii menda ab uti cx ipsis Magistris Correctoribus aulatilientur, di lubscribantur manu,& nomine proprio atque ita fidem in iudicio, & extra ficiant.
Habet autem Collegium hoc Archiuium publicum ,& locum decentem in Palatio Apostolico, in eorum q. libris authenticis conuentiones, contractus tam inter vi-u , quam mortis causa adnotare debent, a quibusvis Notariis Curiae ibidem deserendos. b. s. & s. Q me quidem delatio, de adnotatio cum in desuetudinem abiisset, vigilantissimus Pontas ex Vrbanus VIII. nouo a se Archiuio erecto, di de suo nomine Urbano appellato, restituit, ibi de inq notas omnes cuiuscumque generis contractus certam summam excedentis deserri praecepit, Sc hodie seruatur . Prothocolla notariorum defunctorum, etiam Romanorum, non habentium sitos horarios, assignar da, & deponenda sunt in Archiuio praedicto ; exceptis tamen pro-Hocollis notariorum , quae v na cum ossiciis vendi conmeuerunt, vi sunt Ossici E Auditoris Camerae. Curiae Capitolinae, & similia. 6. 7. Eximuntur etiam ab hoc onere notarii Romani, & in Romanorum matricula descripti, ex Leonis X. t priuilegio. Sed mittamus haec, ut priuilegia indicentur. Notarios undecuinque venient ,& cuiuscumque nationis creare, de in matricula Archiuii describere possunt. S. ro. Maen seres, & hastardos in urbe, de tota Ecclesiastica Ditione mediate , vel imme diate subiccta. cum clausula tamen consueta, siuepraeiudicio, o c. natalibu, rei lituere, ta legitim ire valenta , II.
Notatii omnium iudicum commissariorum, exceptis ordinariis, Jc Delegatis ha-
265쪽
bentibus notarios proprios perpetuos, nec non S. B. E. Cardinalibus , quibus ad lubitum notariorum electio indulgetur, constituuntur, & declarantur. 6. 13. i. a Scriptores ipsi Collegium cum communi arca , seu burta constituunt, Omdim. emolumenta ratione huius ossicii in communi ponunt, de statuto ab eis tempore inter se diuidenda aequaliter; Magistri tamen Correctores portionςm unam cum dimidia accipiant. d. b. 13. Costitutiones, de statuta inter se iusta,&honestacddere valent, adiecta etia Poena, dii tamen in gravamen Curiae,& Curiatii iacturam, de detrimentum no tendant. b. IlSummi Pontificis familiares, ct continui commensales sunt, ac pro eorum pers nis dumtaxat literas Apostolicas gratiam, ec iustitiam concernentes ubique gratis expediunt s. I . De eorum ossiciis, de emolumentis ad instar aliorum scriptorum disponere,de illa resignare, solutis ducatis Camerae quinquaginta, permissum est. S. 16. Hac Iuliua H. cuius Constitutionem innouauit, declarauit a. Leo X. a viden. Cum autem exorta sui siet dubitatio circa facultatem legitimandi hastardos, an . inquam ad quoscumque illegitimos,& ex quocumque illicito,& damnato coiru Pro creatos, etiamsi eorum genitores filios legitimos, Ad naturales haberent, extenderetur, Paulus III. b suo diplomate sanciuit ad hoc etiam extendendam esse, sine praeiudicio tamen venientium ab intestato. Pius V. e ampliando priuilegium a Iulio concessum, vi sint notarii cuiuscumque iudicis comissari j in Romana Curia Cardinalibus exceptis hac exceptione substulit. Et portionem in expeditionibus Cancellaria, quando materia solutionem annata: requirit, hos Archiuii Scriptores habere Octavianus Vestrius d te statum habet. Velum scriptores Apostolicos pinserendos, Ec magis priuilegiatos esse, quam scriptores Archi iiij, dccisum habes in Rota Romana apud Puteum: e ςx Regula Cancellariae de praelationibus, siue praerogatiuis in gratiis expectati uis, quae sic se habet. Seriptores Apostolici omnibus ali is qualitercumque quis eatis in assequiatione quorumcumque Beneficiorum, cur huiusmodi gratiarum vigore experiabant, quarti ruque diligentia, receptione, vel creatione in Canonicum non οἶ Lyante, potiores ceaei Liast, ere. de iacit etiam alia deciso apud eundem Puteum s videnda. Sed cum ex Tridentina Synodo g gratiae expectativae sublatae sint, priuilegium evanescit, ecdecisito Rotae nihil operatur . . . Sunt etiam magis priuilegiati scriptores Apostolici, quia etiamsi absint a Curia, praerogatiuis tamen in eorum Bulla contentis gaudent, eodem Puteo b re serente, qui rationem reddens sic ait; quoniam ilia priuil gia non datiar Scriptoribus rationelai omis,sed ratione praeli, quod in emptione O ciorum exponunt, Ut inuitentur ad emendum ea: sed praerogatius, quae dantur in regula prima praerogatiuaru m,dantu ratione laborum,di ideo regula expressὸpofuit,aE sua O Eeia exerrentes, cte. de hoc bis decisum in eadem Rota apud eundem Puteum i habes, qui praeter superius additista haec addit triuilegia,qus dantur Scriptoribus , dantur ex conuentione inter DPapam ct 'ses Scriptores pro quibusfhpbum aureti utilis annis soluunt Paps. Et huiusnodi priuilegiis gaudere Scriptores, etiamsi tales non sint tepore gratiae. quia priuilegia conceduntur Collegis, S ideo quandocumque quis efficiatur Scriptor, illis gaudere debeat, voluit Gomesius , K cuius opinionem sequuta est Rota Romana apud eundem Puteum. I ed te nonnihil inter se ditarre etia Scriptores literatu. Apostolicaria sub plumbo, quas Bullas vocant, de Scriptores Breuium, quae sub cera expediuntur, colligi potest ex ilis, quae scribit Comesius, m dum multorum opiniones, dicentium, Breuia non esse aequiparanda Bullis, refert; quamuis ipse mesius tandem assirmet, tam Bullas,q.am Breuia appellari literas Apostolicas ,& quod committens salsitatem in Breui I punitur, ac si commisisset in Bulla; addens, Archiepiscopum Cusentinum propter sil sitatem Breuis tempore Alexandri VI.& Sebastianum de Pedericis propter salsit tem sup sicationii sub Leone Neombustos suisse; Ioui , n sic scribente. Exercuit dis ea natura consuetudine ummum lio in damnandis, qui falsos libelAs,it Uubscribentis manum mentiti, in iudiciumprotulissent, adeotit Sebastiana Tarusnum, tum in Gymnasio Romano legetprostentem , ct alioqui ea calamitate indignum, in Campo Fors eoncremauit, cte. Et patres nostri, Sixto V. sedente, viderunt Beli chium ipsius Pontificis pincernam, R. P. D. Gualteruccium Mevium Secretarium,
ob appositioncs annuli Piscatoris in 'quodam Breui Pontifice inscio, ad triremes
266쪽
NOTITIA CARDINALAT CAP. XXIV. Ha
damnatos sui D, ibique Bellochius diem clausit extremum, Gualteruccius vero tanquam a culpa vacans post obitum Pontificis libertatem consequutus fuit Denique sciendum est, cum in Officio Poenitentiariae Scriptores viginti septen essent, di Procuratores viginti quatuor, PiusQuintus de Apostolicae potestatis plenitudine i relictis tantum octo Procuratoribus ) alios omnes suppressit , utque illo-nim indemnitati consuleret, ad Cancellariam Apostolicam transtulit, & cum ea . perpetuo coniunxit, itaut qui antea Scriptores literarum Poenitentiariae diceban o tur , nunc Scriptores literarunt Apostolicarum minoris gratiae , & simili modo Pro- euratores literarum mitioris gratiae dicuntur; quibus etiam assignata est mensaia , siue banchus utrisque communis in eadem Cancellaria post Milites Sanctorum Petri, de Pauli, nisi alius locus assignandus videatur ab Eminentis s. Card. Viceean- cellario; ad hunc vero locum literae omnes per ossicium minoris gratiae expediendae in primis deserendς sunt, ut ab eodem Pio V. a sancitum habes . Et quemadmodum vicecancellarius, scriptores Apostolici, &alij Cancellariae ossiciales hos literarum minoris gratiae Scriptores fraterna charitate prosequi, de de emolumentis respondere debent, ita etiam Scriptores illi Viceca in cellario tan-M quam eorum capiti obedire , & obsequentes esse tenentur, ut in I 8. Et hos Scriptores poenitentiaria antiquos esse , Martini V. b Sanctio demonstrat, dum horum Scriptorum mentionem faciens, illos incompatibiles esse cum scriptoribus literarum Apostolicarum determinat. Itaque pro corollario dicamus, scriptores hodie in quadruplici differentia constitutos esse ; alij enim sunt Scriptores Apostolici num 1 o. quorum originem non habemus, sed ordinationem a Ioanne XXII. Scriptores Breuium num so. ab Alexandro VI. instituti. Scriptores Archiuii num tot a Iulio II. instituti. scriptores minoris gratiae num. 27 a pio V. reformati, re in Cancellariam trans- C lati, ae antea scriptores Poenitentiariae dicti. Postremo , quae in Romana Ciaria literae Apostolicae dicuntur, seu Breuia, apud Imperatores formae dictae sunt, de in triplici fuerunt differentia , nempe primae, secundae, tertia formae, ut verba Honorii, de Theodosii Imperatorum e demonstrant, ibi, ideoquὸ deeernimus. υι qui in prima , vel cunda forma diuino benescio super numε a ν reperiuntur statuti, quin etiam fecundae , -I tertiae formae alteriti s vicibus, Me eLi per vicissitudinei promoueantur ole. Quod etiam Obseruat Iacob. Guther. d in haec verba. Forma tertia Primipis berae cium non continebat; forma. aitur fiunt Breues, seu Statuta Principis, OeIetiam Epistolae , quibus aliquid ab ιο ranstituebatur: bine dicti Breues, ct formatae Pontificum 'solae . Haec Guther. Sed huius dictionis, Breue scilicet, mentio quoque est apud Cassiodorum, eo dum Theodorici Regis nomine Agapito Praesecto Vrbi scribit, ibi omisis aliis: secundum Breue subter annexum m. quae vesta ab Anastasio Germonici s relata, addit insuper; hoc vocabulo signi cantur hodie quoque literae quaedam Apο- solica . Taxam vero seruandam a Scriptoribus Archi iiij Romani edidit Grego
267쪽
De So licitatoribus , siue Iannizeris , O illorum Prie lecto.
Postquam in Abbreuiatorum, & scribarum manibus literae Apostolicae fuerunt ἰad Solicitatorum Oiscium squos vocant etiam lanni eterosὰ deueniunt, quibus certa laxa soluitur, pro sum a quippe ducatorum triginta, ducati duo, & totidem caro leni ; si vero infra, ducatus unus, & caro leni duo soluuntur. Solicitatorum munus est, ubi Bulla ad eorum bancum delata est, ut alter ex ipsis nomen suum paulo inserius a nomine Scriptoris in d. Bulla apponat: & si annata . soluenda est, ne supplices a priuatis solicitatoribus decipiantur , Iannireri tanquam
publici Ossiciales, & sol ieitatores pro fide sui publici ossicii addere solent l, e vestia. Pro Annata Diuit tot. At sit materia solutionem Annars non requirit, Iauni-χzri manus non requiritur, nisi sorte sit materia, quae consensum alicuius desideret, tunc enim priusquam Bulla ad Abbreuiatorem, qui illam dictauit, reportetur, & dpriusquam ausculetur, S: iudicetur, notarius Cancellariae solet a tergo consensum adnotare, ut late hac de re disserit Octauius Vestrius videndus. a Solicitatorum Collegium instituit Sixtus IV. sine quibus nullae conficerentur tabulae, quas Bullas dicunt,quo per hoc a pluribus examinatae dissicilius corrumperentur ; ita Polydorus Virgilius h scribit; sed audiamus Pan uinum. e Tot itaque prae horum , ct bellarum iumptibus Pontifex exaunus, cum magna pecuniae vi i digeret , noua Collegia primus omnium Nomanorum Pontificum , quae venirent, excogitauit: aeuo itaqtie negotio Si nolo de Caino Otteris Prothonotario virosolerti, ct indu io , Breuiatores minoris prae entiae resiluit, a Pio creatos, ct ab Oitis successore Paulo II. DbIatos, quorum Aea quingentis. Fos Iea Solicitatores, quoWarrecentis Ueniere. Deinde certos Ad putatores, ne quibus nulla tufeni confici ta- cbulae . Ianiserorum quoque, Stradiotarum Mamalaceorum Ouuia induxit; ex quibus Mamataecos , ct AdΠipulatores, qui ei Deest Innocentius VIII. abr gauit . POLIMmὰ AT LIoliri Nei nouem Notarios constituit,quibus redditus unius aingitauit qui antea eunctis praeerat. Hie primus Dendidit inela Proetiratoris mera, Notariatus Aposolici, Prothonotariatus Capitolii, Notariatus Θmmis, metiendi salis , ct Camerariatus Vrbis. Vectigalia noua inuenit, vetera auxit: sed bre seu temporum nece tali, seu verius proximis, ae mini is ei Is tribuenda.- .censentur ,praesertim eum nemo ad eam diem Pontiscum nee animo ad muni centiam, liberalitatemquὸ propensor , nee in dando hilarior, neque in promouendis hominibus promptior fui e memoretur. Haec Panu inius , quq a Volaterrano d desumpsit. DSolicitatorum , sue Ianniae rorum numerus pr finitus: ossicium pecunia comparatur ; a principio sub ipso inuentore scuti oo. hodie tinoo. veneunt singuli. Collegium priuilegia , & emolumenta , ut alia Roman Curis ossicia, habet. Sine Praesecto pcr annos centum , & vltra fuit, nempe a Sixto IV. iiii Beati Petri locum obtinuit ann. IATI. Vsque ad Sixtu V qui anno 118s Summus Pontifex renunciatus suit: hic etenim Ianniae rorum Collegio Prςsectum constituit, certis priuilegiis, de em lumentis decorauit, & cum prima vice in Evangelistain Pallotium eius familiarem, quem postea inter Vaticanos Senatores etiam asciuit, hanc Prssecturam collocasset.
ab ipsius Pr secti cognomine, nunc etiam DGeio de Pallotta vulgo dicitur: & duos habet ministros, qui suas vices in Cancellaria gerunt: cum emolumenta habeat satis pinguia, scutis o .mit venundari poste asprmant. Sixti IV. Constitutionem , qu Ehuius Collegii Solicitatorum institutio patet, nondum vidi, sed eius loco habemus alia Leonis X. e qui emolumenta huic Collegio ab ipso Sixto constituta enumerat rcum autem haec ob erectionem Cubiculariorum, & Scuti serorum nonnihil imminuta essent, ut illorum indemuitati consuleret, Leo alia concessit priuilegia in prς- citata Constitutione videnda.
268쪽
De Re iratoribus, MagiHris Reri ι Bullarum , O Custode
QVi apud Caesares dicebantur Comites dispositionum, & Proximi disposition si
in Romana Curia apud Summos Pontifices dicti sunt Registratores , ut Lucas de Penna a scribit; sed videndus est etiam Iacobus Cuther. b qui inultata de Comitibus dispositionum enarrat. Nos ad nostra reuertamur. Vbiliter Apostolici expedis fuerint, ex forma, di stylo ab octauiano Vestrio erelato, per unusar ex scriptoribus, vel eorum famulum ad Regi strum portantur; hὶctaesa similis scriptoribus soluta soluitur in manibus alterius ex Registratoribus ad id B deputati c ni enim licet numero viginti, ex quibus Collegium istorum consiluitur,
non omnes tamen exercent ossicium alteri vero Registratori similiter ad hoc is putato soluitur erim ipsarum J iterarum registratura, plus, Vel minus, prout longa , seu breuis erit illarum series: i, recepta raxa , alteri Registratori literas distribuitta hic in libris publicas, seu quinternis rescribit, & in rege strum ponit; reti stratae cum originali auscultantur; auscultatis vero, Masister officii a tergo eius sue auscultationis fidem astruit, per verbum, Ausuhata . il sc Vestrius. Verum Martinus V. d ubi Registratorum officium determinat, hec ait. Praedicti Reti Iratores literas regia rasas causa aliquid exigendi , vel extorquendi a prosequentibus i fas , plus debito disserri non faciant retintrari, via eas de mala expeditione malitiosὸ redaraeuant,seu ad quae, i m ac fent, aut inflarin clericorum i C regiuro ρυdicto scribentium participent; quodsi contrarium scerint ipso facto exeommunicatronis sententiam ineurrant, a qua c mortis casu exrapto) per alium ., quam Romanum Pontificem absolutionis beneficium consequi nequeant ; e s his per testes , seu praef/mptiones probetur, Hatii ossic io priuati, ct inbabiles ad asi odquodcumque obtinendum declarantur. Cleriti Urro in ae realitro scribentes, qui titeras eis traditas infra tres dies ex tune immediatὰ sequentri si ante legitimo impedimento9 non registrauerint , ab iis regi Iro penitus amoueantur, nee de catero ad ibi scribendum admitti valeant. Hactenus Martinus. Qui inam a Bullatoribus, seu pluin batoribus f de quibus mox dicemus seruandam, a Regi stratoribus quoque se. uari mandat. s. 13. in princ. Et cum Registratores isti ex viginti viris Collegium constituanr, ut diximus, duo
D ex ipsis Magistri Regis hi Bullarum dicuntur, qui duos etiam substitutos haberi de adest quoque Custos Registri Bullarum .
De Bullatoribus , seu Plumbatoribus, o Collectoribus plumbi .
E D Vllatores, scit Plumbatores promiscue namque hoc nomine utimur, & idem D significat sunt in Romana Curia; sicut enim illa dicitur Bulla , quae sigillum
Plumbum, argenteum, vel aureum pendens,& cordulis alligatum habet, ut glossa, tor e notat ita Bullatores ,& Plumbatores dicuntur, qui literis Apostolicis hi iunmodi sigilla de more adnectunti tunc enim literae Apostolicae omnimodam sortite sunt expeditionem, quando plumbum a ligatum habent ; et ante hanc alligationem
Bullam appellari non posse, scribit Gomesus; f nam per figuram synecdoche ab hac parte, plumbi scilicet alligati, quae proprie Balla dicitur, tote liters denominantur, ut post Comesium scribit etiam Tholosanus g
269쪽
Stylus ver 3 expeditionis literarum Apostolicarum a Vestrio a sic edocetur Literae Aposolies .pοLiquam eorum minutae a Breuiatoribus dictataejunt , a Scriptoribus in forma literartim conscriptae , ct taxatae ad Breuiatores Parei maioris r missae, inde ad Soticitatores translatae , postea ad Revisores , qtios de prima visione vocant, ct iterum ad Breuiatorem , qui minutam dis ianit, reuersae, rHisquὰ cum
supplicationibus concordatis, iudicatis, ct subscriptis , mox ad Euffodem Cancella- .riae eaedem deuotuis, Ut incialium omnium requisitas subfriptiones inspiciat, O si ex de sint, a poni factat, dat qu/ supplicationis, di Stilia raneordet, cttos Imodum ou Cancellariae R gentem remibo , ut arbitratu Do iterum, Anecessitas suadeat, concordari , ct couationari faciat, lineisqu/, ct cbaracteribus defigneti tandem ad Stinatoris , seu Plumbatoris manus perMeniunt. Haec Vestrius, qui nulla.' subdit Atiliis in incla Plumbi plumbatu adnotaturprope inam Dra Scriptoris: ct BuHaeseplumbars in manibus Coluesorum Plumbi consignantur , qtii laxam suam a Sol citatoribus exigunt, ultra quam solent etiam cerit Orolent i sis I' nbatoribus , ct Poenitentiam' S. Petrifolui. POL OEum alter ex Ianniς mi ibi pro tempore exi-Liens nomen funm intra Aulum , edi a latere dextera ad ribit , ev pro fide sui publici Solicitationis Osi ij addit. Ninoncitauit, ct tantum exposuit ealculando omnem impensam in expeditione factam, itaut supplicet absentes nonnis diffleti ter δε- B
Taxam vero a Plumbatoribus seruandam ita a Martino V. b praefinitam habes
De litera duplicata, non vltra quatuor.
De litera correcta iterum bullanda, similiter De litera super sumpto habito de rege stro non vltra octo rDe literis iam bullatis, & iterum bullandis non tamen propter desectum pamtium & in registro corrigendis, non vltra unum Turonensem grossum recipereia, aut exigere praesumant.
De quibusvis literis bullandis, siue gratiam , siue iustitiam concernentibus, ultra id, quod antiquitus, re ante ultimum schisma tempore Gregorij XI pro similibus recipiebant literis non recipiant: ita Martinus edixit d. b idi. Coriginem vero signandi,& firmandi literas Apostolicas sub plumbo ita a Polydoro Virgilio e descriptam habemus . Insi tum ob gnandi fiteras Romani Ponti is Ilumbo unde adposeros manarit, perditi qtis ut quidem fatis constat Ag,ιτθο- Nem, quo se dente magna Sedi facta est honoris ure o, OD a Bb 4 demonstraraimus, in cera annula impressi se sigilla: Certim pontea eum Romantis 'nifexnrusta irrogaret priuis gia, Ut diplomata diuturniora forent placuit Sigbano III .ac deinde Hadriano I Tabulas Apos Alieas plumbo ob gnarifuit is annuifrutis DL Cl.XXII- . cum ipse Hadrianusfactus es Pontifex, nam antiquius non reperitu guium plumbeum quemadmodum confiat ante Carolum Magnuis Imperatorem literas auro Ob-
Ignare Pincipum Romanorum neminem. Haec Polydorus. Cur aurem plumbeo sigillo magis quam aurco,vel argenteo Romani Pontifices viantur in literis,ita glossa- Dior ae de priuilegiis Imperialibus loquens. Priuilegia, inquit, Imperialia cum aurea Bulti vidian non memini nisi Onum ; nee etiam multum videtur expediens priuilegi' Bullam auream appendi, propter pretiositatem enim menatu es desubtractione Bulls perieulum, ob quam etiam causam prudentes P stati, o Princiris tempo-sti, noLiri sigiuis argenteis, vel aureis non utuntur edici Haec vero dictio Buzi,frequenter apud Canonistas inuenitur, & a nonnullis tanquam barbara criminatur,ut obseritat Nicol Grauat. e Verum in hoc ab omni culpa vacare Canoni stas,latini sermonis Patres nos .eflocentis ulla enim dicitur gutta illa, quae aqua ebulliente orbiculatur,de cito evanescit, Plutarco teste; f N huc respiciens
Varro hominem bullam appellauit, quod similis bullae aquae vita hominis fluxa, Scaduca sit. Bullae etiam clauorum capita dicun ruri ita Plautus g Leonidam in steria EIoquentem facit. In linae in splendorem dari btilias has foribus nosris ere. Et Cicero aduersus Verrem, bullas aureas e valuis Templi abstulisse scribit; sivit enim clauorii capita more Bullae quasi surgentia, & orbiculata,vi de se patet. Bullas etiam pro signo equestri ordinis usurpatas apud antiquos inuenies, ita Propertius. bMox ubi btissa rudi demessa eL aurea colA. dc magis aperte loquitur Macrobius, i dum antiquissimum hoc bullae ornamentuab ipso Rci ulo deducit: quod pH mus cinquit in hoHira procreatus: Via - Ho- Lithum a matre vocitatum, O eundem a Romula bulla aurea, ac prat a minibu
270쪽
NOTITIA CARDINA LAT. CAP. XXVII.
7 honoratu. 3e cordis figuram in ipsi bulla insculptam fuisse, idem scribit, rationemq. assert his verbis, Nonnulti eradunt, ingenuis pueris attributum, Ut cordis Auram in bialia antepe itas annecterent, quam inspicientes, ita demumse bomines cogitarent, s corde praemrent. Haec, et alia Macrobius de Bulla,apud ipsum videnda. Ab ipsa vero Bulla plumbea, in qua ab uno SS. Petri, et Pauli Imagines, ab alio latere Pontificis viventis nomen insculptum cernis, et literis Apostolicis in pergameno scriptis alligata, literae ipsae per figuram synecdoche, dum Pars pro toto capitur, denominationem habent, et Bullae non inepte dicuntur, ut Polydorus Virgilius a obseruat, qui hane dictionem, Atilia, a verbo graeco, Aule, deductum autumat. Sequuta vero morte Pontificis. exemplar, quo Bulla plumbea, et cerea c Annulus Piscatoris dictus, quia Beati petri nauiculam designat imprimitur, statim a Card. Canae, rario stλngitur, fraudes, aut falsitates fiant, Mandosio b teste. Sed ad Bullatores , seu Plumbatorcs reuertamur, ut unde sermo noster sumpsit exordium, debitum quoque finem cor sequatur. Habent igitur et ipsi Bullatores Collegium ex viris vigintiqui inque, ab Innocentio VIII. vacabile , et pecunia comparabile constitutim, Panuinio e teste; singuli vero ex ipsis Offciis veneunt aureis - mille sexcentis, pIusue minus: et hi etiam Collectores Plumbi dicuntur. Primus vero thter Romanos Pontifices, qui Bullas, seu Numismata modo praedicto impressa, in quibus scilicet ab una imago, et nomen S. Petri, ex altera vero parte nomen Pontificis cernitur, S. Leo magnus cognomento fuit, ut ex Numismate aereo in musaeo Laelii Pasquali ni Canonici Basilicae S. Mariae Maioris asseruato videre est,
Baronio d teste, a Ciaconio e relato.
Sed Venetam quoque Rempublicam literas Ducales sub plumbo firmare seribit Sabellicus f ex permissione Alexandri III. summi Pontificis, cum antea sub cera; di hoc idem ad haec nostra, seu potius ad sua tempora durasse, ubi etiam huius , ae aliarum concessionum huic Reipublicae factarum causas refert. Ego vero vidi literas huius Serenissimi Reipublicae in fauorem egregii militis Bartholomaei Liviani emanatas aurea Bulla munitas, & penes D. Paulum Monaldensem consanguineum, &C successorem d. Bartholomaei in Castro Alviani existentes. Annulos autem signatorios, in quibus sculptum erat vel caput egregii viri, vel factum aliquod egregium, &memoria dignum, etiam apud antiquos, ct gentiles extitisse, probant Cicero, alii q. relati a Io. Corasio. gDemum scias, quod nec prius censentur expeditae literae Apostolicae, quam sint plumbat ς, ut dixit Rota colam Gregorio XV. b
13 De Seuescalch e Custode cancellariae.
SEnescalciam, siue Cancellariae Custodem a Martino V i institutum fuisse, ex
diplomate eiusdem Pontificis apparet. Hic priusquam ad ossicium exercendum admittatur, iuramentum in manibus Eminentisi Card. Vicecancellarii de fideliter exercendo Ossicium suum praestare debet, & quotannis renovandum est. Poli iuramentum, & admissionem eius ossicium in hoc potissimum versatur . Veliteras gratiae per Cancellariam expeditas recipiat. Statim atque illas recepit, diem, qua in Cancellaria praesentat suerint, describat, nulla recepta, etiam a spontὰ dantibus, mercedet literas praedictas receptionis ordine seruato, & omni fraude posta E habita, expediendas praesentet: literas, Rotolos , ac Supplicationes in literarum expeditione traditas, vel traditos, ante, vel post literarum Apostolicarum expeditionem nullo modo celabit, vel quoquo modo per se, vel alium malitiosὸ sub poena priuationis ossicii , ac etiam excommunicationis, non absoluendus nisi a summo Pontifice, vel in mortis articulo, occultabit. Cum autem huiusmodi indicia sint di Dficilis probationis, nec ad reorum condemnationem sine probationibus luce meridiana clarioribus vi Iurisconsulti loquantur 'veniendum sit, ex Valent. εἰ Theod.
Sanctione, A idem Pontifex Martinus V. modum huiusmodi delicta probandi pr praea definiuit; nempe, ut sex Apostolici Scriptores, seu Abbreuiatores senescalcu