장음표시 사용
251쪽
spendantur ab ingressu Palatii, si iterato in eandem culpam inciderint, perpetuo ab
Oiscio repellantur . g. 6. In causis proponendis antiquior incipiat, caeteri per ordinem sequantur. s. '. sine voto aliorum, de consilio nemo Auditorum sententia proserat. g. Io. Et hinc, ni salior, sectum puto, ut ex approbato huius Tribunalis stylo causae commissae viii ex Auditoribus, ut eas solus , & extra Rotam audiat, de decidat, sine voto tamen
aliorum, de nisi facto verbo in Rota, non expediantur. Alia si cupis, Constitutione Pr citatam legas, prout illam legisse Ciaconium existimo, dum ait, a ab hoc Pontifice institutum sui de hoc sacri Palatii Apostolici Tribunal; cuius tamon opinio , si deprimaeva institutione loquatur, ex ijs, quae Comesus scribit, de nos supra retulimus, admittenda non erit; si vero de forma in hoc Auditorio, de ab Auditoribus. seruanda, ex contentis in hac Sanctione apparet non errasse. Sed dc varias ab aliis quoque summis Pontificibus super modo procedendi in hoc Tribunali latas fuisse leges, de Sanctiones, pr ter iam relatas, habes Pii IV. b de Pauli V. e Constitutiones videndas e vide etiam, si placet, de tempus suppetit, Lςlium Zecchium; d nos enim h c de Auditoribus Rotς dixisse, satis esse putamus. Esset nunc de Reserendariis, tanquam de ipsi ad ius reddendum , de iustitiam ex quendam a Vicecancellario delegati, dicendum; sed aptiori loco, ubi de Cardinali Praesecto Signatur; iustiti; sermo erit, hos reserendos duxi. Et ad secundam partem facultatum eiusdem Eminentius. Card. Vicecancellarii gratiam respicientium, expeditionem scilicet literarum Apostolicarum, quς in cat cellaria celebratur, iam deueniendum putaui. Non omittam tamen aliquid enarrare de Correctore Cancellarig Apostolic , qui hodie Auditor Contradictarum appellatur, seu literarum minoris iustitiae, ut ex ve bis Pii V. e apparet. Hic enim Corrector Cancellaris locum habebat in Parco maiori post Vicecancellarium, illiq; assistebat in expeditione literarii, quemadmodum alii Abbreuiatores; ex quo orta fuit controuersia inter ipsum Correctorem, dc A breuiatores de parco maiori, an dignitas ipsius Correctoris esset Collegialis, itaue ipse quoque esset iudicandus tanquam unus de Collegio Dominorum Abbreuiato rum: quς controuersa cum commissa suisset R. P. D Seraphino tunc Rotae RomangAuditori, hanc voluit aliis quoque Collegis, de Auditoribus communicare, ut inde maturius emanaret decisio, quam habes impressam f Ex qua colliges primo, h nc Correctoriam suisse permultos annos collatam uni ex Abbreuiatoribus, de tunc sedebat in Parco in loco digniori post Reuer. D. Regentem, supra csteros DD. Abbreuiatores , ut in principio decisionis. Hoc autem fiebat tempore Marti ni V. quia tunc liter iustitiς expediebantur in pr sentia Vicecancellarii, quemadmodum lite- 'ri gratis, Vnde dandus erat locus Correctori, in quo commode assisteret ipsi Vice
cancellario, tum etiam quia hoc tempore Abbreuiatores erant Iaici, de uxorati, Nideo decentiae gratia datus suit locus dignior Correctori, ut num. Ir. Secundo col
ligis, Correctoriam non esse dignitatem Collegialem, de non precedere Abbreuiatoribus. nu. 6. . Tertio colligis, Correctorem tractare materias iustitiae, Abbreviat res vero gratiae. Quarto Correctorem posse habere sedem in Parco, quam habebat ex antiqua consuetudine, non tamen digniorem, sed seruandum esse ordinem antiquitatis, ut fieri solet in sacro Collegio Eminentiss. Cardinalium, de in Tribunali Rotae. nu. I 6. de I T. Rota autem cur diuersimode quandoque iudicet, rationem affer
252쪽
De Cancellaria Ap uolica. JAncellarix nomen a Cancellatio deductum puto; Cancellariorum vero
Officium antiquissimum, & apud Caesarcs suisse,Honorii, & Theodosii Imperatorum, qui anno Christi qi . regebant Imperium , verba demonstrant, a ibi, nullus iudicum ad Prouinciam si commissim qπemquam fmm dueere audeat, eui domestici, vel Cancellari j mmen imponat, ere. Sed hoc ctiam Scribas sedentiarios appellatos suisse docet Iacob. Cuther. b videndus, quia locum Philonis Iudaei satis insignem resert. Cancellaria autem dicitur locus, ubi acta iudiciaria scribuntur, de asseruantur, ex Pauli N. Sanctione, e qua Cancellari πStatus Ecclesiastici Camerae Apostolicae applicantur. Verum nos de istis Cancellariis non agimus, sed tantum de Cancellaria Apostolica, ubi litem Apostolicae ab OH-cialibus, &Ministris Pontificum expediuntur, & cui Eminentis s. Card. Vicecancellarius praeest; de cuius origine nil ait certum habeo, sed antiquissima censenda est,r, cum ante Ocium III. qui anno salutis it 8 i. Pontifex creatus suit, Caucellaria iam esset, ut eius verba indicant. d Sed ante Ioat ne in XXII. locum huc e informem, S nulla certa lege determinatum fuisse, scribit Gomesus; e hic enim Pontis ex primus omnium Regulas Cancellariae instituit, ordinauitque,&vi Domui sue rem angustam
iuuaret, Beneficiorum etiam electivorum reseruationes, & taxas, quibus examinarentur, nec non Beneficiorum Annatas inuenit, ex quibus adeo magnos prouentus sibi, & Ecclesiae comparauit, ut moriens vigesies quinquies centum millia nummum
aureorum reliquerit, ut ipse Gomesius, alii . multi ex historicis testantur, praecipnc, tamen Polydorus Virgilius, s qui etiam declarat quid sibi velit haec dictio, ili uat.t,ec primos fructus unius anni Beneficiorum vacantium, S: conferendorum e ise ait videndus Seraphinus: a Nec admittit Virgilius opinionem Gomesij, re aliorum is quos recentiores vocat, dicentium, an natas istas a Ioanne XXII. introductas siquidem Beneficiorum Annatas sub Innocentio IR de Alexandro IV solutas misi O, Holuensem qui pontificibus istis valde gratus, de ab Urbano tW successore anno Iasi. mense Decembri sacra purpura decoratus, 8 Idus Novembris Idisi. hominem uit, teste Ciaconio b suis monumentis non sine reclamatione consignasse idem Polydorus scribit in haec verba. De qua quidem re Annatis scilicet 2 Ut gravi' proclamatum fuisse tofatur Henricus uos liensis, qui cum Alexandro IV. Pontifice vixit, sco: Franeiseus Zabarettas tradat. Ubae in Concilio Viennens, quor Cle' veni V. anno fatalis 131 i. Ponti si alui VII. indixit, agitatum fuisse, ut d posito
Amatarum onere, vigesima pars vecti hum Sacerdotalium penderetur quotannis Romano Pontifici, Zabaret I verba sunt haec. t Ioannes An eras dieit , quod
plurias clamauit, in tantum quὸd Me fuit ferino in Coucilio Viennensi ilicet,a q d Curia reciperet ine mam reddituum CAriorum totius orbis ad blentatio-ram Papae, Cardinalium, is nihil exigeret a Pi elatii, qui promouentur, excep:is taxatis flariis laborantium, Scriptorum, O minum, fune pyouidere: LCatis, o Nunci', os mittit, ct abs meret ab exactione fructuum primi anni, O ab exaesionibus Decimartim, thhui, quae quoti te puta lani , dicit etiam , quo P Iati det b/rarunt in Concilio , fortὰ ben P, quod tanta viget infitiabilis e piditas, quὸIsbor fieret, litarict liti per pekent. Haec Zabaret Verum hodie medietatem iniquum Bene ficiorum , quae dimidia Annata dicitur. in Cancellaria solui, scribit
Roder. de Que da, K subdens, hanc dimidiam Annatam hodie subrogarain eme in locum illius redecimae, quam olim Leriitae de omnibus decimis summo sacerdoti soluebant, unde minus grauantur Clerici huius temporis, quam actiquitus, ut docet E Thom. Cainpeg. I Et ideo ne summus Pontifex in hac solutione deciperetur, V banus IV. praedictam Cancellari, Regulam in ordine de exprimendo valor , Beneficiorum in impetrationibus, ed . r, quam postea Clemens Ul. yrbani succei-sor , ta caeteri quoque Pontifices confirmarunt, Gornesio m tester licet ad omnes Ecclesias extensa non citet, prout Bonifacio IX. sedente extensa suit, Mandosio ureferente; Anglis tantum exceptis, qui suis minoribus Sacerdotiis, quando ea Ponti sex dabat , id imponendum non cile obtinuerunt , ut Polydorus Virgilius o seribit ; N ad rem faciunt , quae Cherubinus iunior obseruat p
253쪽
tum 7. Hodie veris non est amplius hac in re haesitandum, eum nouissime habramus Sinti VSanctionem , a qua post confirmationem aliarum Sanictionum hae de re a Paulo IIIII. N I V.& Pio V. editarum, Annatas istas ad quaecumque Beneficia etiam per Ordinarios quomodolibet unita, quamuis sint Monasteria monialium , & Hospitalia , extendit, redditurquὰ ratio, quia cum ex hac unione illarum vacatio sperariamplius non possit, ut damnum pro terca ex hoc Camerae Apostolicae,&Collegio Cardinalium, Romanis Curiat Offcialibus emergens sarciatur,x tibi , a. & ita dixit Rota coram Seraphino, b ubi alia multa de Annatis,& ideo videnda. Quamobrem rectea Mandosio e reprehenditur quidam glossator d Pragmaticae Sanctionis, dum ait, Annatam introductam suisse contra totius iuris Divini, S: humani dispositionem ; siquidem satis legitima causa videtur , dum ex illis Summorum Pontificum, de sedis Apoliolicae indigentiis succurritur, qua ratione etiana charitativa subsidia suerunt i troducta,ut poli alios,quos refert, omesus e scribit; de Hostiensis, qui supra inc5trarium a Pollydoro adducitur, pro validitate , de licita Annatarum exactione scri si se videtur, f dum ait. Poterii Praelattis cum Capitulo suo anti reuatione aera publice ,st pilam ,τι omnis toltatur suspicio , pro tui Ia causa, ct nee sparia ad tempus licite retinere prouenitis Bene ei orum et tantium : de redditur ibi ratio videnda Quapropter si Praelatus hoc in Beneficiis agere potest, multo sertius Papa, cuius auctoritas omnem simoniae labem cessare facit in iis, quae de iure positivo, aut ordin tione Ecclesiae verita essent, Mandosio g teste. Adde etiam, non solum per se ipsu, Ad ad commodum sedis Apostolicae summum Pontificem has Annatas exigerς pocse, sed etiam Principibus laicis illarum exactionem ex causa concedere, prout i Bonifacio VIII. post relatum in albo Samstorum Ludovicum Galliae Regem quae solemnitas in Urbeueteri Patria mea celebrata fuit anno a partu Virginis ira . ut in data eius Constitutionis 5 legitur Philippo Pulchro dicti Ludovici filio concessas fulta se testatur Petrus Greg.Tholos i quia Papae voluntas pro ratione in Beneficialibus habetur, cum in illis habeat plenitudinem potestatis, ut Hieronymus Gigas N aia firmat . Sed iam satis de Annitis dictum, reuertenduin est igitur in viam , ad Cancellariam scilicet q uam diximus i Ioanne XYll formam, de certas leges accepisse, de ideo huius harmoniae laus tora ipsi Ioanni tribuenda erit; fuit enim inter caeteros mortales non solum eruditus, sed impensὰ curiosius, Francisco Petrarca I teste, qui addit, repertoria, seu indices sibi ordine alphabeti consecisse , quibus facile res omnes in promptu, de ad manus haberet. Verum Ioannes in suis Regulis id unum egit, ut Abbreuiatores instrueret, quomodo lit cras in Cancellaria iuxta Supplicationum varias signaturas deberent expedire, quas Summi Pontifices deinde magis auxerunt usque ad Nicolai Papae V. tempora, qui omnium Pontificum primus praedecesseruutiliores Regulas colligens, ac plures alias iudiciales addens,eas omnes in eo statu in quo nunc reperiuntur, deduxit, quem Successores pro se quisque sequuti sunt, itaui statim atque quis Summus Pontifex renunciatus est, Regulas Cancellariae promulgari mandat, vi ex Sarnensi m liquet. Libros vero, in quibus Beneficia taxata sunt, de quibus etiam Cancellaria in expeditione literarum Apostolicarum utitur, a praedicto Ioanne XXII. inuentos suisse, ex coniectura satis probabili cnempe fore-norum mentione, quae ibi fit,& cuius monetae nomen sub eodem Pontifice inuentum suisse constar idem Sarnensis n colligit, subdens postea, librum primum taxarum . Officialium a Pio II. propter nouam creationem Abbreuiatorum ampliatum fuisse rSixtus etiam IV. qui longe plura noua Officia creauit, easdem taxas locupletiores reddidit: Leo X. qui pariter innumerabilia Osscia noua induxit, eas in immensum creuit Silentio tamen inuoluendiam non erit, quam plures a solutione laxaria in Cancellariae exemptos esse ; praesertim Summi Pontificis, de Cardinalis Vieeeancellarii similiares , ita Sixto IV. o mandante . Cum autem de Cancellaria satis dictum videatur, ad officiales in ea interuenientes deueniendum est . .
254쪽
Huius nominis, Regentis, et hi mologiam pluribus exornat Mandosiuς, a ques cognoscere cupis, dc otio vacas, apud ipsum vide; nam etsi de Regente in locum Auditoris Camerae suffecto loquatur quod quidem ossicium a Paulo IV eiectum, de institutum Pius IV. successor iubstulit,&destitia it) nonnulla tamen ad hune Cancellariae Regentem rς serri possunt. sed magis apte ad rem nostram idem Mandosiua b scribit in haec verba. Egeus Canceltariae absque manu Referendardi, Ca=dinalis, set alterius Praepositi adsignandum Commissiones iumtiae, gnare, ct dire poterit m eius propria facultate, hoc modo Di Beor, Audiat Magis ire Itilius, citet, inbibeat, procedat, ut petitur, er tu Miamfaciat, cte. Cuius facultatis
fundamentum in reg. 3. de potestate Vicecancellarii, de Cancellariae Regentis habes.. Et omnes causas, quae sunt de communi iustitia , posse Cancellariam committere, A per consequens potestatem abseluendi, dixit Rota Romana apud Bellanter. d in quibus tamen opus est plenitudine potestatis Papae, ut committere causam pendentem in partibus, Cacellaria manus non apponit; ut Felinus e ait: Sed alias quidemeausas, quas Cancellaria committere valeat, vel nequeat, enumerat Marche sanus fvidendus. Reddit etiam ibi rationem , quare hodie Vicecancellarius per se ipsum commissiones non renet, quam rationem ignorare scribit mesius; a ait enim . Marchesanus. Luia me anteliarius tot, D itaπὸ ne ocia explere non Ole eum pro sertim sora ea, quae O cium Caneelzariae tangunt, ratione purpureae Dignitatis a*s etiam arduis rebus sit impeditus; prout Eminentissimus , ac Reuerendisi. D. Franci se iis Card Balberinus in Pontificatu Vrbani Octaui, qui eiusdem Pontificis nepos, toti Eeclesiasticae Ditioni praepositus , & in maximam Pastoralis solicitudinis partem a patruo ascitus, aliorum ministrantium ope,& labore iuuandus,subleuandusq; suit,& Regentis Cancellariae officium fuit instituendum qui quidem Regens nedum Commissiones, ut diximus, signaret, sed literis Apostolicis in Cancellaria expediendis, ea qua decet vigilantia, de animaduersione praeesset Quod attinet ad Commissiones signandas, sciendum est, Regentem nedum in caulis, quae vigore suarum facultatum Vicecancellarius committit, sed etiam in iis, quae ex Signatura gratiae,vel iustitiae in executi Otioni eius,quod in rescripto continetur, iudicem ad sui libitum deputat, sub hac tamen distinctione, ut in causis praedictarum Signaturarum rescribat. De mandato D N Papae audiat Magi γ N. in aliis vero, ut supra dictum est, simpliciter dicat. Audiat Magi Her x ita tamen, ut partes ipsius D Regentis sint, iudicem solum dare, nec rescripti formam in supplicationibus appostam immutare valcat, ex eodem Marche sano, b reiectis aliorum, oui contrarium scripserunt, opinionibus, liquet. Hanc vero facultatem,& iurisdictionem ab Eminenti sis. card. vi cancellario D. Regens acquirit, ut a Sixto IV. isancitum habes, & a Sixto V. K confirmatum inuenies. Versim quia Vicecacellarii facultates nedum in iis, quae ad iustitiam pertinent, sed etiam ad gratiam reseruntur, ut supra diximus, sciendum est, quoad virumque caput D. Regenii communicatas esse . Iam satis de iustitia dictum ; si quis plura cupiat, auctores iam relatos consulat. Nos etaim ad gratiam, ad expeditionem scilicet literarum Apostolicarum sermonem nostrum dirigimus. Summus itaque Pontifex cum plenissimam ,& omnimodam habeat potestatem . cose redi Ecclesiastica Beneficia, i multorum minis lario in hoc negocio perficiendo utitur, inter hos autem in n. iii ros Vice cancellario excepto Regens Cancellariqnrimum locum obtinet: hie enim in Parco, quem vocant maiorem, cuius etiam significationem infra declarabimus, cum Abbreuiatoribus sedet, & receptis Bullis Custode Cancellariae, a quo sucrint hae iudicatae, seu collationatae, respicit, & si placet, easdem alteri ex Abbreuiatoribus iterum iudicandas, & collationandas pro suo arbitratu dare poteriti exinde Bullas a supplicationibus separat, easdemq; ponit ad rartcm, & si Bulla gratiosa suerit, manu sua in margine ponit A, maiusculum a de
trariose, in me . a Romano re is
255쪽
tro latere, dia sinistro unum I. longum, postea certis lineis circuit Scriptorum, NAbbreuiatorum taxas in Bulla descriptas; quo facto super quodam scamno Bullas ponit, quas deinde finita Cancellaria de manu ipsius Regςntis plumbator recipit, di ad Officium plumbi deseri, ibio; numisma plumbeu ex quo Bullae nomen effluxit ab uno latere SS. Petri, & Pauli imagine, ab alio Potiti scis regnantis nomine inscul ptuni, cordulis quibusdam alligatur, Vestrio a sic dictante. . Regentatus Oificium, sicut di alia Cancellariae officia precio nummario compar tur, per obitum obtinentis vacat, cedi tamen, di resigi .ari potest; siquidem annis, quibus in Curia versatu, nuta , quatuor agnoui Cancellariae Regentes. Primus filii R. λ D. Aloysius Callias Auximatuis, Cardinalis huius cognominis nipos . Secundus. - euia praed. resignatum fuit, R. P. D Dominicus Pinctius, Cardinalis Pinelli Iacuentis pariter nepos. Hic vero recepta pecunia ab ipso in emptione soluta, R. P. D. Angelo Androsillae inter primarios Olim Romanς Curiae Ad uocato. N a Gregorio XV. Basilicae Principis Apostolorum Canonicatu decorato, nec non inter utriusque Signaturae Reserendarios adlecto, Regentatus Oificium ccisi. Nunc autem eodemia munere fungitur R. P. D. Iulianus Amadeus Romanus. Est etiam sciendum, hoc nomen Regentis a recentioribus inuentum, siquidem in riConstitutionibus Martini V. b &Sixti IV. e Locun te i. et .s, seu Praesidens in Can- ψcellaria dicitur. Verum Sixto IV. sedente , officium Regentatus, siue Cancellati Praesidentis,aut I ocum tenenitis ad nutum Vicecancellamj amoueri posse ipsius Ponatificis Sanctio indicar, d ubi etiam habes, qu nam sint huius officii emolumenta Ioannem Baptistam Ferrarium Cardinalem S. Chrisogoni ab Alexandro UL sacra Purpura decoratum, Reserendarium doinesticum primum, deinde Datarium, &rostea Cancellariae Regentem fuisse ,& rerum ad Romanam Cancellariam spectantium exactissime commendandum scribit Perdinandus Ughellus; e addens, ob eius mortem delatam esse in Fiscum ipsius Cardinalis opimam haereditatem supra octuaginta millia nummorum aureorum aestimatam,Francisco fratre, qui ad Urbem triduo ante accia trerat, incassum reclamante . Andream quoque de Valle Romanum,Episcopum l: Melitensem, antequam a Leone X. in . creatione anno salutis is II. inter Vaticanos senatores renunciaretur, Cancellariae Apostolics Regentem fuisse, Ciaco
De Abbreuiatoribus utriusque parci.
DIximus, Regentem Cancellariae sedere in parco eum Abbreuiatoribus; parens auictu appellatur locus, ubi ad eorum munia exercenda hi sede int. Nunc autem videndum est de numero, differentia, qualitate, origine, & officio Dominorum. Abbreuiatorum, & cur hoc nomine nuncupentur. Dicti sunt igitur Abbreuiatores, quia breui compendio impetrata θ Pontifice in supplicationibus concipiunt , &postmodum latius extendunt in literis, ut Parisius g obseruat. Et, ni salior, proximi libellorum apud Imperatores antiquitus diccbantur,ut ex iis, quae Lucas de Pen-n na b docet, colligere fas est, dum ait. Proximi Libe Arum eri int illi, qui recipiebanthbesior, qui in Romana Curia dicuntur Supplicationes, ver in Curia Rexis norari. ρε- b. ii. titioner, poLiquam gnata ,su decretatae per Prine em strant, quiq; debebant eas regis are. Haec Lucas , qui tamen in ultimis verbis de Registratoribus quod est ossicium ab Abbreuiatoribus longὰ distans, ut dicemus infra 2 loqui videtur quam- .set et . meres uis idem Lucas i alio nomine Registratores appellet, nempe Proximos dispositior i num, his verbis: Proximi γδ dispostionum erant, visunt hodie in Romana Curia Regi iratores, O c. Abbreuiatorcs vero in totum sunt septi ginta duor alii tamen de Parco maiori, alii de Parco minori dicuntur; minores 1 r. sunt, maiores Ir. reliqui vero exa in inan- -' ' . S. res siteras in prima visione, qui sunt 8.etiam Abbreuiatores nuncupantur, &vinum f. m. i. h Collegium inuicem constituunt, ut Sixti IV. verba declarant, A dum ait. Ordina-316. mus, quos de caetera perpetuis futuris temporibus in Cancessaria Apostolica , prater alios
256쪽
NOTITIA CARDlNALAT. CAP. XXII.
alios eiu em rimiales snt,er esse debeantseptuari uta o Abbreuiatores dumtaxat, inter quos duodecim praesidentes in Pareo marcri, viginti o de Pareo minore, reliqui Ceμo examinantes literas in prima visione Abbreuiatores nuncupentur , ct exi fiant, ct Onum Courgium inuleem constituatit, qui Romano Pontisici, ct is Iroderi eo , ae Vieeea eVirio pro tempore existenti dumtaxat, nemini asteri sub in te Hsc Sixtus. Quapropter si Papa de Abbreuiatoribus generaliter loquatur, tam minores , quam A maiores comprehendit, in decisione Rotae Romanae apud Puteum , a &Cherubi num iuniorem. bvero in iron nihil inter se differre constat, siquidem Abbreuiatores de Parco malo ri ex supplici libello a Pontifice signato literas Apostolicas gratiosas dictant quorum dictaturam minutam appellant ) N postea Bullam expeditam examinanti qui luero de minori Parco sunt, postquam Bulla ad eorum manus peruenit, recepta portione sibi tangente,ad maiores Abbreuiatores easdem reu ittunt,Vestrio, e & Tholosano d hoc artestantibus.Et hi maiores Abbreuiatores singuli substitutum habent, minores vero non . Secundo differunt, quia Abbreuiatores de Parco maiori tanquam Romanae Curiae Praelati habitum violaceum, rappam,& rocchetium induunt, locum in Capellis Pontificiis habent, ubi primum ad ii oc officium fuerint assium p a, B utriusque etiam Signaturae Reserendarii dicuntur,& ex ipsis unus in Signatura gratiqcoram Pontifice aciesse debet, panem honoris, se vinum tanquam Pa ae familiares a Palatio Apostolico recipiunt,ex concessane Pauli V e Alii dero Abbreuiatores de Pareo minori simplices clerici, & quandoque etiam laici sint, uxoremq; ducere non prohibentur, Sixto IV. permittente i Tertio differunt ratione Dignitatis: Ab- breuiatores enim de Parco maiori yr ximi res sedent Vicecancellario, ex quo digniores dicuntur, Chaslaneo g teste inar o diis runt ratione pretii; licet enim au
ho certo pretio comparentur, ad ipsi os ementis vitam duratura, pretium tamen longE diuersum est; nam maiores decem millibus circitet nummis aureis vendunt, minores vero bis millibus, plus mitiusve, iuxta temporum varietatem venundar solent.
C Hanc vero differentiam inter maiores, & minores Abbreuiatores , Benedicio XII. Pontifice sedente ignoram fuisse, quia nondum instituti fuerant de parco minori, dicit Rota Romana apud puteum, o ubi etiam habes, praeuictas differentias non esse in substantialibus. Sed magis aperte loq iitur Panuimus, i dum ait, Abbreuiatoι- res de Parco minori a Pio II. institutos situs; inter quos Ioannem Baptista in Plat nam asciram suisse,ipse mee Platina K testatur, addens, sibi, di aliis , qui hoc emerant Oiscium, a Paulo II ablatum, 'e supprest ina; & quoniam nimis audactὰr loquu--- tus saerat, in carcerem deicusas, ut inde cximere rari Cardinalis Papi et .sis patrocinio usus est, ut ex eiusdem epistoris liquet, I videa. Vecu.ri ab huinanis Paulo II. iam sublato, Sixtus IH Abbreuiatores ilios de Parco minori rei licuit , suoq. Diplomate m in perpetuum confirmauit; & Polydorus Virgilius n suis monumentis ita D commendauit. Pius seeundus Ioannis exem tam sequutus Breuiatores creauit, in ordinem . res git: hos biud ita multa poti Paulus exautorauit, Sixtus deinde r Ilituit, die Et quare hoc egerir, idem Sixtus satis aperte narrat. o Sed Martino Tl sedente, qui per annos o. pluλὰ minus ance Pium lI Beati Petri Sedem obtinuerat, Abbreuiatores sui se in duplici differentia, ex Diplomate ipsius Martini p liquet, dum alii Notariis Apostalicis assilientes erant, alii vero Cardinati Vicecancellario i Verba Constitutionis sunt hae. Qu3d si Notaris Ap stilici, ac eorum Albre- Diatorei, , alij in itis titia, ct etiam gratia hierarum Aponioli earum Abbretitatores laxam nimiam pro mintilis fuit petierint, o si omissis aliis, ad Viceranceuarium, veli so absente, ad etas Loeumtenentem , seu Praesidentem in Caneta Ha habeatur recursus, qui deliberatione habita,etim Abbreuiatoribus as Dentibus eidem Viseran- et cellario in expeditione literarum Apostolicarum exeotas praeie os ad debitam redueat moderationem, cte Q jbus ex verbis clam colligitur inter Abbreuiatote s differentia, ut alii scilicet cum vieeca incellario iudicent de excessibus,alii vero condemnentur, di poenas luant, quando excesseri int, atque ita alii maiores, alii mitiores eranti Et hoc idem colligere fas est ex eadem Constitutione, q dum Abbreuiatorcs Vice- cancellario assistentes, nisi praevio examine, ad Oiscium exercenuum non sunt ad mittendi, quod in aliis Abbreuiatorious non requiritur. Sed serie Martinus hoc ii mine Abbreuiatorum non Vi cancellario , sed Notarius Apostolicis assistenti uni Voluit comprehei,dere Miniittos, & Oificiales omncs in expeditione literarum Apostoli
257쪽
stolicarum inseruientes, qui nondum suis nominibus designati erant, prout a succes soribus in Pontificatu postea factum legimus, & nos suo loco infra dicemus . Inte rim vide Seraphinum . a Abbreuiatorum vero nomen io genere sumptum & nulla habita distinci ione inter maiores, & minores, ouando fuerit inuentum , de institutum , non fatis constar. Nam licEt Comesius h asserat, Ioannem XXII, in suis Regulis Cancellariae id tantum Legisse, ut Abbreuiatores instrueret, quomodo literas in Cancellaria iuxta Supplicationum varias signaturas expedirent, & ab eodem Pontifice omnium primo Cancellai iam, A: Vicecancellarii Dignitatem illustratam suisse, non tamen excludit, quin Actiam antea Abbreuiatores essent, quamuis huius nominis expressionem no ab alio, quina a Benedicto ocii. e factam i inuenerim , dii Apostolicae dispositioni reseruauit Bcneficia, quae per obitum Abbreuiatorum vacant, ibi, Scriptorum literarum φο- somarum, ae Poenitentiarii praefata Sedis, ac Abbreuiatorum, o c. Benedictus vero. nullo intermedio a lino salutis ia34. Ioanni successit. De Cancellaria vero , ac Ministris ad Ossicia ibi exercenda meminit Innoceptius il I. d qui per annos centum, dc ultra ante Ioannem, de Benedictum Christi Vicarius in turris sitit, anno scilicet D 98. de die io Ianuarii Beati Petri sedem obtinuit, Ioannes vero uano salutis i 3 i6. summus Pontifex renunciatus suit . Verba Innocentii Papae sunt haec, i. omissis aliis . Ne quis apud Sedem Apostilicam literat nostras, nisi a nobis, o Ide manibus illorum recipiat, qui de mandato nolao ad illudfunt Oufeium de tura usi orro per a tantis autoritatis extiterit, ut i am deceat fer N ntium site inο- Liras recipere, Nuntia ad Cancellaria no iram, vel ad n os mittat idoneum, die. Sed & ante Innocentium quoque Cancellariae, di literarum in ca expeditaruminentionem habuit Lucius Papa III. e qtii anno a partu Virginis it 8 i. die i . Augusti hane Diqnitatem induit, Pan uinio I teste . Q apropter si dicamus, etiam hoc tempore Abbleuiatores quoad Oiscium c quasi uis alio nominest extitisse, sorte non errabimus. Verum de his hacienus. Ad ossicium, siue munus DD. Abbreuiatorum veniamus: & licEt supra, ut ethi- mologia huius nominis redderetur, aliquid etiam de illorum munere dictumst, P quippe qui breui compendio impetrata a princire in supplicationibus concipiant,d: ros modum latius exter dant in literis, ut Parisius g obseruat, si tamen in huiusmodi conceptione , & extensione literarum feccauerint, ita ut rescribendae sint, eorum impensis rescribantur, de infra tres dies naturales a die requisitionis fiat,
ut a Martino V. b cautum inuenies. Nullus inter Abbreuiatores, Vice cancellario, seu illius Iocum tenenti assistentes, recipiatur, nisi rer maiorem partem Abbreuiatorum Cancellariam continuantium-- primitus examinatus fuerit, & ad ossicium idoneus repertus , ac etiam approbatus, ut in s. s. Assolet tamen Cardinalis Vicecancellarius huic prohibitioni derogare, ut videmus in concessione secta ab Alexandro Card Parnesio vicecancellario R. P. D. Francisco Barberino, Vrbani VIII. patruo, qui per resi- gnation' in D. Oberti Riparolii anno 1173. Abbreuiator de Parco maiori absque dicti, examide creatus suit. Singulis di et iis, hora per Vice cancellarium assignanda, quando Cancellaria te- nebitur. Abbrculatores praedicti assistentes ad eam venire, & quousque tentata tuerit, in ea residere, nec in de sine iusta causa, a Vicecancellario, siue Locum tenente examinanda , recedere debent, sub poenis in hac Constitutione contentis. 7. Nihil ultra taxatum, vel statutum pro minutis recipiant, quod si super taxarunt cxcessii quis conquestus fuerit, Vice cancellarium , siue Locumtenentem adeat. 6. 2. Q ae vero sint laxae, de quomodo exigendae, Sixtuc IV. i edixit Ex ipsis Abbreuiatoribus unus Signaturae Papae, quam vocant gratiae, assistit,
Quaedam alia de ossicio Abbreuiatorum scripserunt Vestrius, I 3c Petrus Grego rius Tholosarnus: m apud ipsos videnda. Nobis enim priuilegia iam recensenda sunt EAbbreuiatorum ossicium, quod a Martino v n incompatibile cum Oiscio seriaptoriam Poenitentiatiae declaratur, cum quibusvis aliis officiis Romanae Curiae, Se Cancellariae Apostolicae nullaterus incompatibile censeri voluit Sixtus IV. o In iis,quaestvlum,& Regulas Cancellariae respiciuntur, non dedignatur sacra Rot Romanae supremum Tribunal Abbrculatores consulere, ut videte est apud Iacobum Puteum. p Opel-
258쪽
NOTITIA CARDINALAT. CAP. XXII. 1is
Capellam, & Altare portatile,si per quo in Domo Vicecancellarii in loco ad hoc c gruo, de honesto habent, ibique Missam omnibus diebus, quibus ipsa Cancellatia tenetur, cum collecta semper Pro Romano Pontifice , quae incipit, Deus omnium μdelium P.istor, ct Recto D tam tuum Innocentium exe. celebrare faciant, eodem
Abbreuiatorum ossicia refignari, & cedi possurit, & summus Pontifex, ac Vice-ean cellarius cessiones, de resi gnationes admittere debent. 6 i 8. Priuilegijs, gratiis, & praer agati uis gaudent, ac potiuntur,quibus Scriptores Ap stolici; uva mi Pontificis sani iliares sunt; Magistri vocantur; literas Apostolicas gratiam, vel iustitiam conce ruet ites gratis exPediunt . f. ap. Statuta, di ordinationes, commodum, decusque Collegii respicientes condere possunt. S. zo. Matrimonium contrahere etiam csi viduis absque alia dispensatione valent. 6. 12. Quod in Abbreuiatoribus de Parco minori intelligendum puto; nam qui sunt de maiori parco, quousque in Offitio permanent, nunquam vidi hoc priuilegiu uti. Literae Apostolicae per Cameram expediendae ab ipsis Abbreuiatoribus non signatae nullius sunt roboris. X et 3- Illis vero utentes poenam falli, Sc eccles alii eas incurrunt censi ras, ut hic , dc a LQone X. a confirmatum habes. Quae omnia, & singula pri allegia a Leone X confirmata, de in quibusdam etiam aucta sutile, ex ipsus Diplomate h liquet. Abbreuiatores, si clerici sint, Protho notarii, sine tamen praeiudicio Prothono tariorum de numero participantitam, sunt, de siue clerici, siue laici sint, nobiles, sacri Palatii Apollo lici, de Aulae La teranensis Comites, & Milites, quoad vixerint, etiam post resignationem Oiscisi, creati, de constituti sunt ab eodem Leone. 9. q. A qua iis iurisdictione, & sui Qrioritate eximuntur; contrarium attentantes excommunicationem latae sententiae incurrunt. g. . Hoc tamen priuilegium in Tridentina Syuodo e limitatum, de declaratum inuenies. Doctores ,& Notarios creare a illegitimos natalibus restituere valent. g. io sed hoc etiam priuilegium quoad facultatem doctorandi, pius V. d suis literis, Concilii Tridentini decretis inhaerendo , reuocauit. Quoad Notarios vero in Regulis Cancellariae e reuocationem legito, ibi, nee non de Notari ispublicis ereandi cte. Denique legitimandi spurios in p: iudicium ex qualibet valida dispositione vocatorii facultatem substulit Pius IV. f Quapropter ex suffcienti partium enumeratione
priuilegium totum in tenuis euatauit auras.
Vnus ex samiliaribus D D. Abbreuiatorum ensem ad patroni sui libitum per V bem deferre potest. 9 ai. Scriptorum Apostolicorum indultis etiam quoad expeditionem literarum Apostolicarum, & Beneficiorum assequutionem, Pudent. F. tr. Quae vero sint Scriptorum indulta, ex Iulii Ii Sanctione g cognosces, dc nos infra uicemus. Priuilegiis quoque Reserendariis utriusque Signaturae concessis , cum de ipsi Al breuiatores statim atque Abb ruiatoratus Osficium assequuti sunt, in Reserenda-xiorum numerum acciti censeantiar, 3: sint, potiuntur,de gaudent ex Pauli V. 5 conia cessione . Reserendariorum ver o priuilegia si cognoscere cupis. Pauli III. i desisti V. N Constitutiones perlegx de quibus etiam nos insta dicturi sumus. portionem panis aequalem ei, qui am Rotae Auditores habent, ex Palatio Aposto lico Abbreuiatores quoque die tim recipiunt, eodem Paulo V. concedente. 9 in eportio hacis, δή aliorum sertasse su ccessit in locum annonarum ciuilium, de quibus est lex in C. lib. ii. erant enim hae ciuiles annonae cibaria quaedam annua, seii menstrua solita dari viri tim iis, qui in scholis Palatinis erant, ut in d. Q de notat Decianus. IBulla mi IV. m de registrandis in Camera literis gratiam, vel iustitiam concera nentibus , non ligantur. f. 6. breuiatores detiique de Parco maiori tempore Martini V. suisse laicos, & vae ratos, scribit Seraphinus, n qui per totam decisionem determinat controuersiam ortam inter ipsos Abi, uiatores , di Correctorem literarum iustitiae, viden.
259쪽
De Secretarys Apostolicis. AOVemadmodum Canςel: rius in Regno Franciae habet sub se adiuuas , qui
eum ab onere sibscribendi releuant, de hos Secretarios appellant, Tho losano a testo; ita etiam Vice cancellarius Papae cinter quos aliquam adesse conformitatem diximus supra) habet & ipse Secretarios, qui licet Apostolici dicantur, ipsum tamen Vicecancellarium tanquam eorum caput agnoscere debent, sicut etiam Vicecancellarius nos ut sui cori oris membra reputare- . congruenti honorificentia per alics eiusdem Cancellaris Officiales prosequi,decentem ipsorum dignitati locum in eadem Cancellaria assignare tenetur , ex Innocentii VIII. b iussione. Haec d ictio, nepeta itis, a recentioribus ni salior a inuenta est, siquidem apud BCiceronem , & alios latini sermonis patres nondum inueni, sed eius loco, quoadusque libertorii in opera ad hoc munus explendum usi fuere Romani, ab epis: ii, sue, a manu, di, hi sunt, vi vctus lapis a lacobo Guth. relatus his verbis indicat. e
AVIVS AUG. L. PROTOGENES AB EPISTOLIS.
IUBANO CAESARIS VERM AB EPISTOLIs.
EV quibus alii ab epistolis latinis, alii vero ab epistolis graecis fiere, ut ex aliis l- iridibus idem Guther. d colligit
M.AVRELIUS ALEXANDER AUG. LII. AB EPIST. GRAECIs
C. IVLIVS STAT AB EPIST. LAT O
De Beryllo, qui pedagogus Neronis suit, Iosephus e scribit, illum graecis epistolis scribendis praefuisset & ex hoc loco nonnulli colligunt, epistolarum Magistrum a Nerone institutum, sed falluntur, & sallunt, ut Gutheri ait, nam scriniorum ,& cPi- stolarum Magistri ante Hadrianum, qui annos post Neronem plusve minus in perauit, nulli suerunt: & quamuis ipse Hadrianus primus Principum ab epistolis. &a libellis Equites Romanos habuerit, & Suetonium Tranquillum Magistrum epist larum huius Imperatoris suisse , Aeli. Spartianus f scribat, ex usu tamen sui seculi scripsisse , non vi Hadriani tempora serebant, Guther. graecorum scriptorum authoritate nititur probare; & hanc vocem, Magistri scilicet epistolarum , & scriniosum sub sinem Imperii Theodosii iunioris anno salutis 4so in lucem editam putat, pab auctore notitiae utriusque imperii, quae quidem notitia dicto tempore, sub si- nem, ut dixi, Imperii Theodosii iunioris, ut Casi . Panci rotus g autumat, in lucem prodiit . Magistros vero scriniorum memoriς epistolarum libellorum graec rum in utroque Imperio Dignitatem habuisse, idem Panci rotus 5 scribit. Sed inter utrumque, Iustinum seniorem scilicet, qui anno ueri. imperare coepit, usque ad Iustitium iuniorem , qui anno sues. Imperium adeptus est, quo tempore Casii Odorus in humanis Vcbat, Io. Trichemio i teste hanc vocem Meritarij apud eundem Cassiodorum S inuenio his verbis, de Aponit Balneis mirabilia narrantem. Corda
260쪽
C da H ot ita dixerim montium in vicem Secreta k nagotia e tentiosa di- Anguunt: nam so tι pecus furatum pilis natiuis stilo more OIrare praesumpsierit.
ondi ι ardentibus frequenter immersum, necesse es, ut antea de quat quam emundare praeualeat; o vere Secretarium ture reuerendum, quando in bis aquis non Dium
sensum, sed etiam verum consat ese iudicium. Hactenus hic, sed alibi. a Praefuit, in itiit, euris Secretarij Praetoriani, unde ei nomen ut derivatum. Et paulo inir Neque enim in cubilibus no bis Secretaria nostra peracta sunt, cte. Haec Cassiodotus, qui hane vocem sub alia significatione, qua nos modo utimur , usurpasse vide- eurinam ubi secreta torum Principis Ossicia describit, b hos Notarios appellat. Sed mittamus iam nominis quaestionem , de ut loquuti sunt patres nostri, ita & nos loquamur; tam ut Horatius e ait Multa renascentur, quae iam ereidere, eaden .ctuae nune sunt in honore voeasula,s volet Uus, uempenes arbitrium Hi, ct ius, ct norma loquendi.
seereta Horum igitur origo, & usus apud Romanos Pontifices etiam antiquioressuit; quorum numerum siue ob tenuitatem emolumentorum Secretarii; iplis assignatorum , siue aliis de causis moti, Calixtus Papa III & Dius II. ad sex tantum redii xcrunt, ut Innocentius VIII. Pontifex d testatum habet: qui quidem Innocentius suorum temporum necessitate coactus , cum Mitram Pontificalem Regnum nuncupata, &alia quam plurima ipsius Ecclesiae localia preciose, aurea , S argentea diuersis mercatoribus pro summa centum millium ducatorum auri de Camera obpignorasser, nec como de ex d. Ecclesiae prouentibus tunc exaultis illa redimere poscet, alios vigintiquatuor Praelatos, & in Ecclesiastica dignitate constitutos viros predictis sex Secretariis Apostolicis addidit, ita ut in ipsa erectione triginta numero ei sent, illis vero sex prioribus deficientibus. eorumq Collegium ex vigintiquatuor constare in futurum edixit ; ex quorum Osficiorum venditione sexaginta duorum millium, & quadringentorum florenorum auri Camerae summam ad praedictam Mitram Pontificalem redimendam recepit. e
Neque hos in vinea Domini otiosos esse permisit, sed peculiare ossicium illis assignauiti siquidem quia literarum Apostolicarum expeditiones duplici via fiunt, altera, quae sub plumbo dicitur, sub cera vero altera , quae de Breuium , & sub Annulo Piscatoris appellatur,& hanc Secretariis curam attribuit, quae cum frequentissima sit, magnum inde percipiunt emolumentum, inter ipsos diuidendum : & attentarci grauitate , & facultate Pontifici reseruata eligendi sibi Secretarium domesticum, qui tanto muneri praesit, unum aliquando ex S R. E Cardinalibus Iurisperitum, de bus Romanae Curiae non mediocriter eruditum eligit, & deputat; prout Vestrius fCardinales Gli inuectum, & Creseentium vidisse testatur; & nos paulo V.& Gregorio XV. sedentibus Scipionem Cobellurium Viterbiensem S. R E. Card. S. Susannae nuncuparum vidimus. Hic vero Secretarius domesticus in Apostolico Palatio mansionem habet,& duas portiones ex emolumentis ab Innocentio VIII. assignatasin 6. zo usque ad Sixti V tempora habuit qui quidem Sixtus , praeuia huius domestici sectetarii stippressione, illius electionem ab ipso Secretariorum Collegio faciendam, & a Summo Pontifice confirmandam esse sanciuili & vnain ex duabus portionibus. ut supra ab Innocentio assignatis eidem Collegio restituit, g firma tamen in Apostolico Palatio mansione pro se, & Substituto, qui nomine Collegii supplicationes erepediendas a Sollicitatoribus recipit, & Breuia desuper expediri curat, quibus
expeditis,& receptis iuxta laxas emolumentis, petentibus illa restituit, de receptis rationcm Collegio rcdditurus. 6 9. Verum hodie, & multis etiam ab hine annis nedum unus, sed duo domestici Se cretarii D. Papae mansiones habent in Palatio Apostolico, & ambo sub Annulo Piscatoris litoras expediunt; horum tamen alter recepta mercede iuxta laxas, ut dixi mus, expeditionibus preoli; alter vero de rebus ad Fidem,& Rempublicam conce nentibus, ad Reges scilicet, Principes, Respublicas, Ciuitates, Cardinales absentes, Episcopos, caeteros a. Magnates Romani Pontificis nomine literas, Breuia nuncupatas mittit: primo autem muneri hodie praepositus est R P. D. Franciscus Caetanus Romanus, secundo vero R. P. D Franciscus Nertius Florentitius; hunc Epistolarum Magistrum, illum vero scriniorum appellare, ni fallor, postumus; & fauet Lucas de Penna, b dum ait; aequum t imen Erat Scriniis unumpraese Magi um, erant,