장음표시 사용
231쪽
Cordinalis Legatus, mel alius s in Legatione, vel alibi moriatur, fum libus cretus sit parentandus, in quo Deo.
CArdinalis Legatus si in loco suae Legationis diem clati serit extremum ' iiis stinus a Praelatis Prouinciae, in qtia constitutus erat Legatus,curanduin erit ara Petrus de Perus. a quem refert Decius; b & Iulius I uorius, e qui hanc conciu-sionem, seu priuilegium declarat, non habere locum,quando Cardinalis Legatus h beret redditus sui officii, vel bonorum suorum . Cardinalis vero , qui non fuerat Legatus, sed habebat Ecclesias , & Dignitates, sumptibus Ecclesiae, & Dignitatum supremum sepulturae honorem reportabit; ita Petrus de Vbald. & Decius locis citatis , reddentes rationem , Ecclesias scilicet, &Dignitates,quas Cardinalis habebat teneri contribuere in exp'nses funeris, quia i lis Cardinalis gerit curam omnium Ecclesiarum suarum di ideo conuenit ut tales Ecclesiae onera supportent; addit quoque Decius ibi, successor in Beneficio tenetur soluere aes alienum contractum pro necessitate corporali Praelati defuncti,& ideo tenetur ad expensa sin debita contracta tempore infirmitatis, ac suneris, quia haec respiciunt corpus defuncti, ut est Marcelli I.C. responsum. d Verum Abbas Panormit nus e optime ut mea fert opinio, hanc rem distinxit: quaedam, inquit, sunt imi ea , quae in remedium animae defuncti sunt,ut in clericis confluentibus ad os scium sepulturae,& sacra iacienda,&hae ad Ecclesiam pertinenti aliae vero impensae, quae fiunt, re tendunt ad vivorum consanguineorum , ta amicorum solatium , ut est a pararus stineris, pretiosa exequiarum pompa, constructio sepulturae.& quod multi induantur
luctuosis vestibus,& subministratio alimentorum per quadraginta dies post obitum Cardinalis sui familiaribus, is quidem ad haeredes patrimonii ipsius Cardinalis Pertinenti haec Panormitanus,& Decius locis supra relati si & hanc rem latius quoque prosequuntur Io: Garzias, s Io. Bap t. Asinius, a de Decius, qui consuluit in funere Cardinalis Triuultliciti sallor Antonii nomine, qui Romae mortuus est anno Christia lo8. Iulio lI.sedente,& in Ecclesia S. Mariae de Populo quiescit cum hoc epitaphia
'ANTONIO TRIVULTIO MEDIOLANENSIs MAE NOBILITATIS INTEGRlTATI Sin VIRO
AC S. R. E. PRESB. CARD. COMENSI QUI VIXIT ANNOS LI. MENf. II. OBIIT XV. KAL. APRILIS. MD VIII. IVLIO II. PONT. MAX.
Decius autem hoc tempore vivebat, nam Senis i die mensis Octbbris anno is ps. diem clausit,cuius postea corpus Pisas ad monumentum , quod sibi vivens curauerat, translatum est, Io. chardo b teste, apud quem ipsus Decii epitaphium videre
At si Cardinalis nec bona nec haeredem, nec Ecclesiam sabuerit, tunc Camerat Apostolica sanus curare debet, ut Iacobatius scribit relatus a Maris do . iEt idem quoque dicendum erit, si in bonis Cardinalis defuncti Camera Aposto lica succedat quod spolium vocant tunc enim Camera praedicta nedum stineris impensas curabit, sed etiam creditoribus defuncti satisfaciet; ita Decius, K qui loquitur in Papa accipiente bona Cardinalium defunctorum, itarit illa accipiat curi Laoneribus praedictis; di dum haee scribebam, ita seruatum audiui in spolio Patriarcliae Constantinopolitani, qui de Archiepiscopus Beneuentanus erat,& quoniam extra sua residentiam diem clausit, Camera Apostolica in bonis successit, sumptus iue funeris curauit . . -
232쪽
NOTITIA CARDINAL. CAP. XVI, PRVIL. XXXVIII. 189
. Verum si Cardinalis absque electione sepulturae decedat quaesitum est, ubinam si sepeliendus p Aliqui dixerunt in Basilica Lateranensi, si in Curia in Suburbio, aut Villa moriatur ; huius opinionis est Iulius Lauorius. a Cui quidem sententiae penitus non acquiesco, sed magis puto sepeliendos in Ecclesis,ad quas intitulati erant, ibi enim ex iam dictis b iura Episcopalia habent, Episcopi vero in corum Ecclesiis A Cathedralibus, ubi Pontificalia exercent, tumulandi sunt, nam ibi censentur habere domicilium , ex Concilio Tridentino. e Nec facit Bonis acii Octaui Sanctio u a Lauorio , ut suam tueatur sententiam, adducta, quia cum haec de priuatis viris i quatur, Cardinales veluti speciali nota dignos non comprehendit . e Sicut etiam non obstat, si dicatur, Cardinales in Romana Curia residentes uniuersalis Ecelesiae una cum Summo Pontifice curam gerere, & Lateranensem Ecclesiam Vrbis, de Orbis primariam appellari, ergo Cardinales sepeliendos esse in illa Ecclesia, cuius contemplatione in Urbe domicilium habere dicuntur, sicut in Episcopis dictum est : qui si vera esset haec argumentatio, etiam Papa ibi tumulandus esset ,& nihilominus videmus nisi alibi electa suerit ab ipsis pontificibus sepultura in in Basilica Pi incipis Apostolorum sepeliri, qua quidem Basilica adeo in hoc priuilegiata est, ut sola Ro-B manorum Pontificum cadauera recipiat,nec etiam ipsos Cardinales admittat, quod multis ab hinc annis obseruarii in a itinant ede scribit Iair ortus, s ex Ilocamisisse , legatum non paruae summae hanc nasilicam, tanquam factum a quodam nobili subitae conditione, vi in ca sepeliretur, tris tamen conditio adimpleri non potuit, cum etiam Canonici eius deni Basilicae non in Ecclesia, scdiu sacristia tumulentur. Denique sicuti Summus Pontifex si extra Vrbem moriatur, in Cathedrali illius loci sepe liendus erit, ita quoque dicendum erit in Cardinalibus, dummodo a Dignitate non fuerint depositi, vel renunciaucrint, tunc cuim in Parochia sepulchrum iobebunt, ex eodem Iulio Lauorio. gDe ordine vero,& fbrma seruanda in sepelitidis Cardinalibus, tam in Curia,quam' extra eam decedentibus , habes umen tradita in Caeremoniali Romano, is sacrae
C Rituum Congregationi: Decretum, i S a Iulio Lauorio h relatum .
Membriae , O famae Cardinalium mortuorum i Summis Ponis ibi is consultum.
- Ardinalium dc sun et orum memoriae, & Dignitati suimini ponti fies consulendu is esse putari inr; nec immerito quidem, ad ipsos namque pertinet Romanae Ec-D clesiae decus, quod praecipuὰ in Cardinalibus eius filiis primogenitis conspicitur , &admiratur, totis viribus defendere, & illibatum seruare, ut notatur, & legitur in Bonifacit VIII Sanctione ; i & honorem vivo debitum etiam post mortem exhibendum probat Chaisan. in Cum autem re compertum esset, familiares Cardinalium , praesertim uilioribus seruitiis addictos, pera phrenarios scilicet,credetiarios, coquos, stabuli tiragistro & alios huiuscemodi, de ita vulgariter nuncupatos , tanquam vultures ad rapinam inhiantes, itaut adagium illud, si Cultur es, ex En cad.; uer, in lios potitiinui in verisicetur, sequuta morte Cardinalis, cuius familiares, S inseruientes erant, in illius non modicum dignitatis, de memoriae detrimentum,assertae consueruditi ita priuilegiis inhaerentes, bona sub eorum custodia,& in eorum ministeri steneri solita, inuitis haeredibus retinere, vel potius usurpare consueuisse, & ut Alcia- parroclum falsis rapiunt bunc Troes in armis, Hic socii, atque omnis turba petacta vetat. Obtinet exuuias Hefctor , Graeciqu/ eadatur, Haec fu ita agitur, cum vir optimus obit, Maxima rixa oritur, tandem seu tradi git haeres,
Et co reis aliquid, otio rib frue finis.
Quibus malis ut Sancti . ponti ex Pius V. occurreret, modum , & ordine ni Pro cedodi in bonis Cardinalis desuncti praescripsit, ut abusus praei: idicia tollerentur;
233쪽
viquξ Cardinalium mortuorum dignitas illibata remaneat, perpetuo valitura Constitutione a sanciuit. Siquidem primo loco vetitum est antedictis familiai ibus bona apud eos in eorum minii teriis retineri solita occupare , sed illa statim Cardinalium haeredibiis consi gnare teneantur, consuetudinibiis, : priuilegijs quibus climque no obstantibus. F. i. Secundo loco disponitur, ut annulus Cardinalitius nuncupacus de ornamenta Ca pellae Camerae Apostolicae Commisiario consignentur: cuius quidem annuli valor quingentis Camerae ducatis aestimatur, Sinaili impcion: ad Cardinatatus Dignitatem digito Candidati per summum Pontificem, ut diximus , imponitur; sequuta vero Cardinalis morte, non arinulus, scd valor Camerae Apostolicae debetur ex lulij III. Saninione ; b ct ideo Committario eiusdem Camerae consi nandus edicitur: licet hodie praedictus annuli valor non amplii s Camerae Apostolicae, sed Congregationi de Propaganda fide, a Gregorio XV. erectae cod in Pontifice ita mandante, non expectata Cardinalis morte, persoluitur. Ornamenta vero Capellae ideo m-niissario Camerae consignat. da sunt,ut pauperibus scilicet Praelatis ad Roma uam Curiam pro tempore confluentibus,dc paramenta ut vocantὶ ecclesiastica, cum quibus
in Processionibus, alijsque Solemnitatibus per Romanos Pontifices fieri solitis, incc-dere possint, non habentibus, subueniatur, vi latius in d. iiiiij III. Constitiione. Tertio loco satisfaciendum est illis,qui pro usu Cardinalis , 5 familiae res cibarias dederunt, quod etiam a Sixto V. sancitum liabes, e in iis praesertim, quae pistores tangunt: sed cum hoc nomen, cibaria, nedum panem, sed alia quoque alimentata comprehendat, ad tradita per Surdum, d de multis gaudere priuilegiis seris struae Doctores, signanter Bariolus , e de Alexander, f ideo magis latὰ pater pii V. Sanctio de cibariis loquens, quam illa Sixti ad pistores tantum restricta. iarto loco veuiunt, qui res vestiatias ad vium corporis ipsorum Cardinalium .c non tamen ad ornatum, de pompam necessarias subministrarunt; Se redditur ibi ratio, quia creditores ex huiusmodi causis ut plurimum sunt pauperes, vel mercatores, qui pro illis aduehendis innumera subeunt pericula, de sine illis Cardinales eorti Dignitatis statum usque ab obitum substinere minime potuissent, de requisiti utique Cverisimilitur omnem honestam obligationem etiam cum iuramento in forma Camerae contraxissent. Et de praelatione miserabilium personarum inconcursu creditorum habes etiam Pii V. Constitinionem. g Sed de res vestiarias ex dispositione iuris communis alimentorum nomine comprehen sas esse testatur Surdus; b c ditum igitur ex huiusmodi causa proueniens, non secus ac de cibariis diximus, pri- .uilegiatum erit; nec inutile erit ad hanc rem vidcre, quae scribit Garzias , i licὰt
ipse loquatur in vestiariis pro sui ebri pompa facti .
Quinto loco est causa mercenariorum, quibus certa mercos constituta appareat; eteium si constituta non fuerit, non debetur, ut di xit Kora Romana apud Seraphinum; K cum igitur hoc etiam iure communi cautum sic, inanis, Sc otiosa videtur dispositio huius Constitutionis. Verum Cherubinus iunior. i contrarium psi r- Dmat, quia eius vires porrigit in familiares, qui essent soliti locare operas suas, : d minus conducere , hoc enim casu ex generali Urbis consuetudine salarium et ianta. non conuentum d betur actione locati, ex Rotae Romanae decisione; m & ita consulti responderunt etiam Alexander, n de sucinus senior. o Cum igitur hςc Pij V. Sanctio quibuscumque contrariis, consuetudinibus ire deroget, praedicta Vrbis, ecaliorum lorati locorum consuetudo attendenda non erit, sed simpliciter dicendum, salarium non conue nrum non deberi Huius denique Constitutionis,&eorum in ea contentorum Illustri . D Camere Apostolicae generalis Auditor deputatus est executor: de hic seruata forma in ipsa Consti titione tradita, ii quid praeter ibi expressa emerserit, iuris communis dispositionem seruabit . Quomodo autem de iure communi procedendum sit in concur--Esu creditorum, Andream Gail. p consule. Si vero ulterius ad subhastationem bonorum petentibus creditoribns deueniendum erit, Ioannes Baptista Asinius modum assignat. qPraetcrea si laesitum est, an aromatarii concurrant cum creditoribus, qui cibaria dederunt λ de negative respondendum esse idem pius V. edixit: r quamuis quς p stea Clemens VIII. L statuit, praedictis derogasse videantui siquidem in hac Cor. stitutione habes, aroniatarios pro quibusvis pharmacis, re rebus medicinalibus Vsique ad summam scutotum quinquaginta omnibus ollis etiam priuilegiaris pri iurendos
234쪽
NOTITIA CARDINALAT. CAP. XVI. PRIV. XXX ta. 19 I
rendos csse, nec in discussionibus cum aliis creditoribus venire,moratoriasquc contra ipsos aromatarios nullam habere vim . Quae quidem nec ratione carent, nam
medicitia adeo utilis, de necessaria dicitur, ut sub nomine, & appellatione victus,&alimentorum contineatur, Tiraquello teste . a Et posse fiscum ab haerede tanquam ab indigno auocare haereditatem, si medicum, & medicamenta non adhibuit de- A siancto. dum aegrotabat, Martinus Laudensis b affirmat, atque hoc idem scripserunt Tiraquei L e & Surdus. diauibus tamen non obstantibus, aromatarios non esse praeserendos illis, qui cibal ia dederunt. existimo. Primo quia,ut ipse Pius e ait,quae ex officinis aromatarioruministrantur, non sunt ad usum quotidianum iaccessaria; quam veritatem pluribus comprobat Tiraquei L f de ultra sexcentesimum annum Romanum Populum medicina caruisse, eamque tandem expertam damnasse, testatur Plinius, g qui multa . in huius artis detestationem refert: & Archades nullis medicaminibus uti, idem , Plinius b scribit. Secundo quia non valet argumentum,Titio relicta sunt cibaria, ergo etiam medicamina, quamuis ex iam dictis lato sumpto vocabulo, haec sub alimentorum nomine contineantur: magis enim priuilegiata esse cibaria, quam me-B dicamina, Caius I.C. affrmat, i & probat Surdus; h nee obligatus ad cibandum medicinas subministrare tenetur, sicut sub legato victus non venit medicina, ob diuersitatem sinis eorum ; siquidem victus ad replendum, medicina ad euacuandudirigitur, Butrio teste , I & alijs a Surdo in relatis; qui quidem Surdus distinguendo procedit, itaut qui tenetur alere, teneatur etiam ad medicamina, qui vero cibaria tantum ministrat, medicinas non praestabit Ad priuilegia vero aromatariorum a Cleinente VIII. concessa respondetur, cum in ijs, qui cibaria dederunt, non exprimantur, non est praesumenduin voluisse illis derogare; quia priuilegio confirmato, & habenti duplicem confirmationem, ex iure communi scilicet, & summorum Pontificum Sanctionibus, nunquam conssetur derogatum, nisi fiat expressa mentio de confirmatione ab ipso derogare volente, ut con- C tulti responderunt Alexander, n & Romanus. OQuae vero de familiaribus Cardinalium dicta sunt, inseruientibus etiam aliis Ito manar Curiae Praelatis adaptantur ,& in eadem Pii V. Constitutione videre est. Q md vero attinet ad salarii, & mercedis petitionem, & quanto tempore duret actio ista petendi, Pauli III. Sanctionem p lege; ex ea enim cognosces, intra annum a die obitus debitoris,& pro biennio tantum, de non vltra reti posse.
QVod in aliorum senere diuerso modo, de iuxta cuiusque volutatis, seu deuoti nis assectum obseruatur,ex generali, & approbata Romanae Curiae ccisuetudine in Cardinalium parentatione quadragesimus dies assignatus cernitur. Refert enim Durandus, q quos iam ad tertiam diem, alios ad septina a, nonnullos ad nona, rursus alios ad trigesima, alios ad Ouadragesima, quosdam ad quinquagesima, non paucos ad sexagesimam, de plures ad centesima diem senerandi solemnia protelasse;& hoe idem, multa etiam addendo, scribit Iulius Lauorius, y sed ante cum Polydorus Virgilius. T Uerum in Cardinalibus quadragesimam diem ex Romanae Curiς approbata consuetudine praefinitam esse diximus, & toto isto tempore familiares in Domo Cardinalis defuncti, vestibus induti lugubribus, eandem , quam Dominos vivente, Panis, dc vini portionem in singulos recipiunt dies, ut etiam tyronibus in Aula Romana notissimulta extat, & in Caeremoniali Romano i haec leguntur. Fa
milia vero defuncti idest Cardinalis 2 solet per quadraginta dies fusi neri in eius
domo : tandem υnicuique redditur aliquod praemium , tei feeundum taxationem a Domino fictam , Oer Ot executores cens erint, babita ratione fruitij, temporis, ct qualitatis: haee in Caeremoniali. Hunc vero quadragesimum dierum numerum ex veteri Testamento originem h ibuisse existimo : legimus enim in Cenesi , u Iosephum praecepisse seruis suis , ut aromatibus conderent patrem a , quibus iussa explentibus transierunt quadraginta dies, & additur ; isse cui peta mos erat cadauerum conditorum ; pondero illa verba , mos erat , immediatu
235쪽
post enumerationem quadraginta dierum, quos serui insumpserunt in condendo Iacob defuncto aromatibus; Iubet hic verba Genesis rescrre. uod cernens Ioseph, ruit per faciem patrii flens, ct deosculaus eum, praecepitqueseruis Dis medicis. Ut aromatibus condirent patrem , quibus iuga explenti θυι transierunt quadraginta diei, icte quippe mos erat cadauerum conde sommo c. Designat vero hic quadragenarius dies, ut Durando a Placet, quatuor Euange- .liorum doctrinam ,& decem legis praecepta ; etenim cum Cardinales uniuersalis Ecclesiae Cardines dicantur , & sint, si quid per fragilitatem humana: camis contra praedicta legis praecepta, & Euangeliorum doctrinam omittendo , vel committendo deliquerint, familiarium orationibus, &aliorum adiuti, veniam ab Omnipotenti Deo consequi mereantur: & sicuti serui Iacob per quadraginta dies in eius corpore aromatibus condiendo vacarunt, ita etiam samiliares ad animam defuncti Cardinalis spiritualibus aromatibus, idest orationibus, & ieiuniis purgandam , quadraginta dierum patio in domo de sui cti permaneant; spiritualis enim poenitentiae tempus Q adtagesima significat, eodem Durando b teste, qui etiam alia multa colligit de hoc quadragetiario numero: qua etiam in re si Plura cupis, ex Diuo A gustino, e &Innocentio III d ad saturitatem cognosces, Sic etiam Moyses, di Helias per ieiunium, ci orationem quadraginta dierum qiax a Deo petierant , obti- Bnuerunt. e Et in Evangelica Lege post Quadragesima benς Obseruatam, post veram peccatorum nostrorum peractam poenitentiam, ad Ccenam immaculati Agni nos Christi fideles vocati, & adimissi sumus; & Christus Dominus noster deuicta morte a mertuis resurgens, per quadraginta dies cum Apostolis mansit, exinde ad Patrem ascendens, promissum illis Spiritum Sanctum de Coelo misit. Patet igitur, quadragesimum hune dierum numerum in utraque lege multis decoratum esse priuilegiis. Et ab Honorio principe in stinere Theodosii Imperatoris eius patris hac quadraginta dierum parentationem obseruatam fuisse Diuus Ambrosius testatur f his Verbis Eius ergo Principis ct proxime eonclamauimus obitum , ct nunc quadra smum re- 'lebramus diem, assistent aeris Altaribus Honονio Principe; qui erat S Iosepbpa-
tri suo Iacob quadraginta humanitatis incia detulit, ita hic Theodosio patri iusta persoluit O .
LIcet optio Eminenti sis. & Reuerendist. DD. Cardinalium non vera, & propriata dicatur optio, sed potius similitudinaria, de exemplaris sit appellanda , ut ait Moneta; g ex priuilegio tamen Summi Pontificis inducta est conjuetudo optandi Di amplissimo, ac eminentissimo Collegio S. R. E. Cardinalium Titulos Episcopales, DPresbyterales, & Diaconales, quae tamen inter ipsos tantum de Collegio fit, ut est notorium, &idem Moneta b tradit. Posta autem huiusmodi consuetudine, orta fuit dubitatio, an Dominus Cardinalis optans nouum Titulum si exegit pensiones domus spectantes ad Titulum dimissum,teneatur ad restitutione in anticipate exactarum Z de in una Romana pecuniaria i 3. Februarii 1626. coram Dura ino,quae impressa est decisidio. suit dictum, diuidendas esse has pensiones pro rata temporis inter dimittentem, de optantem, quia optans nouum Titulum desinit esse Titulatis
236쪽
IACOBI COHELLIII V. C. URBE VETANI.
C re, vae collectio fidelium est, s In Pontifice Maximo :ac. H. E. Cardinalibus repra elitati ir . Vr sit pra in prima parre pluribus in Ioeis diximus, utriusque gladii spiritualis , ac te in phraWiis habere potestatem, nemo sanae mentis negat , inultissidue uici trium Scriptorum ex omni natione moaumentis comprobat iudici stimum eiusdem 'Romanae siclesia1 Sudus R.,bertus cardinali x, , ho munii , o dc alia congerit Ger non ius. P Sed Itane utriusque gladii potestatem in ipsius Summi Pontificis Dignitate tanquam Beati Petri Sue- cessoris locatam, & ossibiis cutita loquan inhaerentem e se, Historicorum , Canoni Harum , Theologorum rationibus, & argumentis idem Belarminus e comprobat Pontificem vero Maximum nonnisi de consilio statrum suomun S. R. E. Cardinalium hac potestate uti solere , late disimus sit pra . ἀ Verum quia bidem Pontifex totius sacri Collegii votum quandoque requirit, ut ostensum est supra in prima parte; qua-doque etiam sngulorum Cardinalium fidem sequitur, in hac igitur secunda arte hac de re agendum nobis erit. Et quoniam S. R. E. Vicecancellarius in Romana Curia, fle apud Christi Domini Vicarium, Beatique Petri Successsorem primum Obtinet locum, ut pluribus probant Samen sis , ὸ Vestrius .fx illi adden Thcito sanus, g aliique multi, quamuis Mandosius θ horum sententiis non omnino acquiescere videatur, arguendo ab ordine scripturae, iuxta quem sui ipse ait primo loco ponitur Camerarius, exinde Cancellar iis, attamen communi Scribentium vo to receptum est , Vicecancellarium omnibus aliis Romam; pontificis Oiseia libu praeserendum esse, Gambara sic attestante, i nec ordo scripturae, quo Mandosius innititur, est via librinis, quia in multis alijs Codicibus primo loco ponitiir Uie can
cellarius , ut apud Cassan ei inu; K cum autem ius sumn unicuique tribuendum sit, sique etiam ordo Dignitatum seruandus ex Vlpiano , I primo igitur Ioco de Vice cancellario dicamus. Ex ampli mino, di Eminentissimo S. R. E. Cardinalium Collegio vice cancellariu hodie, de multis ab hinc annis eligitur . - dc magna quidem radicto sancitum elie aB b Sum- trasto '
237쪽
e in Aiath. me omnes a d. auae.
Suminis Pontificibus, ut hoc Oiscium Cardinali, & non inferiori committatur, ostendit Gomesius a qui ex grauitate muneris, S ex conuenientia officii hanc veritatem probat. Ex grauitate quidem muneris, quia Vicecancellarius propter sceptrum iustitiae, quod habet stipremum, inter omnes debet habere principatum, sicut& ipsa iusiitia alias omnes antecellit v irtutes , ut Aristoteles b teitatur, & Iustinianus Imperator e comprobat em conueninutia aurum ita Gomesius loquitur ; conueniens igitur fuit, non ut antea, simplicibuς, de priuatis viris, sed persos is istagna , δέ illi iri Dignitate praeditis, cuiusmodi mite Cardi. les, hoc ossiciam commendare, ut sic &personae huiusmodi, & Dignitatis accessione splendorem, & nominis celebritatem caperet; haec Comesus, quibus ex verbis innotescit, priuatos quooue viros ossicium hoc exercuisse; 6: ad Bonifacit Octaui tempora inarasse ex prooemio Sexti Decretalis collige, ibi, aedile tu Lum Ri ardum de Senis S.R L. Vicerancellarium I. V. D cte. ubi glosat. d notat, hunc Ric cardum suis ter e.i creatum Cardinalem, & Ecclesiasti S Eust chii in Titulum Diaconalem iri assignatam , ut resert etiam Ct accolitus Sed ab te Bonifacium modo a Cardi stalibus ad priuatos viros, & iterum ad Cardinales reni ea te vicecancelli aratus ossiebam asserit, multisque comprobat exemplis, & argumentis Mandosius, s qui etiam, Hieronymum & Cardinalem , Fc Vice cancellari una anno Saluus 77o. Damasi papa sedente , misse affirmat; d paulo inserius a resere glossam expos .entem Bibliothecarium , idest Ca- cellari tun r & antiquitus ita finire appellatum notat etiam Cassaneus , ex c Hadrianus Papa secundus, ium' a glos. ibi, in verb. Bibliothecarius. Verum Quaestoris quoque nomen Vicecancellario adaptari posse Lucas de Penna i aperte scribit in hae e verba aequum tamen erat scriniis .ntim praeesse Ma - Irum , edi erant, ut bolesunt, Meretar0 D. Papae , qui circa tali.ι incia post Vi- cancellariu, qui fungitur vire Luae toris,ςmnibus ni maiores cte ut aute Quaestoris Osciu ido Lucas designet,Cassiodoti A verba refert. Et it riplici differentia esse maestores, ex Vlpiano I colligere fas est,& nos latὰ diximus in ivit. de Thesaurario Papae; quamuis ibi de Quaestore in ordine ad conquirendas pecunias dictum sit, hie vero de Quaestore iuxta formulam a Cassiodoro traditam intelligamus, iustitiae quippe sceptium habente, de si quid Princeps dubitet, a Quaestore requirat, qui est thesaurus famae publicae, armarium legum , imitator prudentissimus antiquorum , mores alienos corrigens, & suos debita integritate custodiens; adesse debet in eo scientia iuris, cautela sermonis, firmitas animi, ut a iustitiae tramit hullis muneribus, nullis terroribus austratur; haec, aliaque multa Cassiodorus locis supra relatis r& videndus est etiam Guliel. Bened. msed & ea, quae Petrus Gregorius Tholofanus n de Cancellario Franciae congerit, non iniucunde Vicecancellari0 Papae adaptantur, praecipud dum alte es huius ma- , ximit poteri ιs, o Dignitas, Principis os , quod mentem Regis explicat, ct te res
eius nomine sigit, or ringit, Praefectus iuris , O aequita:ri cuLIοι, er dispensator supra iuris rigidas seges.
Hie eLI, Di leges Regni eaneellat iniquas, Et manduta pii Principis aequa facit, Si quid obest populo, aut legibus erit inimicum 2uidquid obesiper eum desinit esse nocent . Haec Tholo anus, qui, ut diximus , de Cancellario Regni Franciae loquitur. Verum Culiel. de Benedic. o post relatos Cancellarios, qui sub Imperatoribus, S: Regibus diuersis saerunt, de quas habuerunt potestates, ac dignitates, tandem ad rem n stram sic loquitur. p Simiatur bak,it Eeelsa Romana, ct Papa Cancellarium, Equi Bibliotberarius vocabatur , quitie eum semel ex gloria propter exeellentiam tantae Dignitatis eum Papa fatageret eontendere de pari, Liatutum fuit pro lege, qud non Caneellarius, sed Viseeaneellarius Papae a eatera voearetur, quod bodie fruatur. Et inie Vieeeamcellarius in Curia Romana erit ille, qui Regulas Apoctolia eas regit, euius dispositione dantur in Ctiria , ct extra Beneficia eum subscriptione duorum Abbreuiatorum, er es iudex in pertinentibus ad expeditionem Bullarum , ita quὸd in Curia maior e I post Papam, sicut in Francia Caneellarius est maior post Regeminis est, quod Uiereanee carius Papa olim vocabatur Bibliotbecarius,
238쪽
NOTITIA CARDINALAT. CAP. XVII.
i quia ad eumspectabat custodire libros Bul rum. ct libros Regularum; ct Extra- uagantium ; ex quo in Curia practicatur, quod certam eapιt partem de Regii ira uarum , quia tenetur de omnibus ibi contentis reddere rationem: εis enim Praeses iustitia in Curia , ponit decretum irritans, εν alias Hausulas , o sedere potes, ae De eum Auditoribus Rotae in decisione ea arum , etiam in praesentia Papae , a a cori. 4 Aut Oidsis de Caneelluris Franciae, qui tanquam primu spoB Regem praesidet in , d se sectus omnibus Partimentis Regni;sicut ἐν Mnfes in Re Veto, Syna Ea Iudaeorum pro se isου. - Deo Verus Cancel rius fuit , Asbius Papa in Ecclesia Dei Cancellarius vocatur-ius , er Dei unum , ct idem dieitur esie ins Iorium. Haec Guliel videndus: multa quoque ad rem congerit Gabriel Berari. b Et hoc idem scripsit etiam Barthol. . 4 visi M. -- Chaslaneus; e & Budeus, d Magistratu hunc Prietasto Pr torio similem esse scribit ,&multa de illius dignitate, officio, iurisdictione reseri; quos licet Gallos Ludovicus tamen Comesius Hispanus sequutus est , reiecto tamen somnio, quod ex C bari is orisios antiq. ad Regulas Cancellariae hauserunt, de mutatione nominis Cancella iij in e e .hal. glorivicecancellarium, siquidem Gomesius e haec ait. Sed quam ista, Deus immort
Iis, frigida r , ct a vera aliena, qui velorum bilioriam ecco fricam calluerit, a iis, ε. ista fatis dignoscere potest; nam quθd Cardinalis Caeneeuariae contenderit unquam de , m. de P B paritate eum Papa , vela petaurus fuerit unquam Cancellarius, ct posea ordina- feci. mare. tum, quθd Vicecancellarius diceretur, nutribi legimus .fod sent quaedam somnia; ct T ideo ego arbitror , aliunde bye nomen Vie eaneel μν praeessisse : nam eonstat, Sum S' 'mum pontis m solum in Ecelsa Dei a pellari Acut M'si Cance arium Dei tam is istisis i sita. quo Onum,ct idem Consi istrium facit ; pigitur Papa est Cancellarius, non videba- tatio O, conueniens , alium es, e Caneel rium Papae item nomine, sed potius Vise an- cte cellarium, qui eius vices gereret scut Rex in Regno suo non facit Regem. sed Viee- regem: ct boc etiam alia ratione suadetur, quia , O verius di tum eLI, C rne I Ha Apontonea prio uit, quam Vicerant m ij promotis, en Cancellaria repraesentat Sedem Ap DEeam, quae babetur pro Canctuariis; bine est, quδd quando Audi-
, tis remittit eausam ad Caneel rium, dicitur eam remittere ad Coni torium Papae, quod habetur pro Caueeltario, non autem remittitur ad Vie aneellarium , ut HI
decisio Rotae notabilis; ct eodem modo dirimus, quὰd in Curia Romana ratii a particularii persona est cui ined ipsumet Sedes Apostolica, ct ideo qui hodie gerit in Curia o tum ei, non appellatur Ascus: sed vel Aduoc.itus, et ei Proeurator Asir
se Uterea et eius non dicitur Cancellarius, quia ipse Papa, ae Sedes A soli ea dicuntur Cane Earν εοῦ sunt i fa Caneellaria. Haec GOmesius. Verum enimueri, antiquis temporibus etiam aliquando Cancellarium Ic mus , ut apud Ciaconium, f qui Ioannem Cardinalem Cancellarium dicit: & hoc idem sis obseruat Cherubin . iunior, g & quendam Raynerium omnium primum Vice an r in /--, eellarii nomen inuenisse idem Ciaconius θ scribit, Ic confirmat Mandosius , ad- sti dens, hoc contigisse anno salutis inis. Sex Pan uino i hoc innotescere ; qui quide riui .ffisci Panuinus hoc idem repetit in vita Gregorii VIII. a quo nullum sit isse creatum Cardinalem affirmat, sed quendam Dominum Moysena Canonicum Regularc in Latera- ne, nensem Subdiaconum hoc munus assumpsisse, & cum non esset Cardinalis, non . - ' Cancelsarius, ut antea,sed Vicecancellarius appellatus suit; vide Ciaconum. K M A iis iis, GCherubinus iunior I huius nominis variationem reddens sic loquitur r quando imi; μι. - prius osseium hoe a Minani regebatur, Caneellarius diritus est, quando autem au priuato Oisos defendit, tune Viceraneellari j nomen inditum, ct ιος vsti μυμ no' curi. iii a.
men remansi: Quae tamen ex Gambar. m mutuatus est, dum reprehendens Do- ,.ctores in Clem. ne Romani, volentes reddere causam, cur magis Vicccancellarius, m .is . . crquam Cancellarius dicatur, narrant somnia ut ipse ait de B. Laurentio, itein quia tia . tuo . l. s.
ontentio rior static erat inrer irasum Danain. citiae omnia a vero absunt: oui x pr
cancellarius: & cum so. annis continuis accidisset, ut ossicium istud permanserit apud non Cardinales, nomen Cancellarii non est auditum, sed Vicecancellarii. uod nomen postea remansit, de eo nuncupati etiam sunt Ordinales ; quae autem dixi, probantur ex iri spectione antiquorum Registrorum, quae ipse Gambarus vidisse testatur opera Reu. D. Baptistae nini Regentis Cancellariae , qui primus rem hanc animaduertit; Hactenus Gambar.& Honorio III. Meare Raynerium quendam deo
239쪽
Castro veteri Tude irae Dioecesis Vicecancellarium non tamen Cardinalem. suisse, de huius nominis variationem inuenisse scribit Ciaconius. a Ac Mandosius ι ex Ballis Benedictis Y Gregorii VI. Clementis a I. Damasi II. & Leonis IV in Ecclς- si a Portu ensi praedicta quoque collegisse allirmat,& tandem concludit , negari nor . poste , quin a 'so annis citra os ficium lilii uita di in personalia Cardinalis e sic ς perit, licet postea cum ex nonnullorum Pontificum negligentia, nempe Lconis , . Cliristophori Sergii Ill. 5e quorundam aliorum Pontificia Dignitas valdὰ demissata ,& diminuta esset, vicecancellariatus etiam ossicium vilescere coepisset, & ad priuatos viros redii set; ex quo tamen Bonifacius VIII. B. Petri Successor fuit, Vicecancellari j officium in personam Carditialis resti tutum semper ad haec nostra tempora permansit: quamuis Ferdinandus Ughellus e dicat, Ioannem Borgiam sub Innocentio VIII. Vice cancellarium fuisse, & postea ab Alexandro Vl. Post. pridie Kal. Septembris I 92. sacra Purpura decoratum :& Ciaconius d scrIbit, sub Benedicto XI. Vice cancellarii munus exercuisse D. Papinianum Taurinas L uonicum Regularem Episcopum Parmensem. Sed iam satis dictum est de nomine; ad iurisdictionem,& potestatem transeamus. Iurisdictio autem,& potestas Vicecancellarii maxima est, quippe liti expeditionibus totius Orbis in rebus beneficialibus, & officialibus, ac Ministris Cancellariae Apostolicae de quibus dicemus infra) ipse praeest, ut post Vestrium, α alios scribit imlius Zccchius e Neque solium in beneficialibus, sed etiam in causis proph. nis, de Commissionibus causarum, quod transigredi possit sorinam iuris, scripsit Gamba rus. f Et esse Prς sidem iustitiae in Curia , apponere decretum irritans, ex alias clausulas, ac sedere , de stare posse cum Auditoribus Rotae in decisior e causarum, etiam in praesentia Papae, diximus supra ex Culiel. de Benedictis, & Cli astaneo, Summorumque Pontificum Constitutiones legentibus notum erit. Fundamentum vero iurisdictionis ipsus Vicecancellari j in Rescriptis, & Sanctionibus Summorum pontificum iactum est, Ze licet antiquissimum , ex Constitutione tamen Martini V. g nunc magis elucescit, dum ait, quod si Notarii Apostolici, ac eorum Abbreuiatores, & alij in iustitia, ac etiam gratia literariun Apostolia carum Abbreuiatores laxam nimiam pro minutis suis petierint, ae etiam si literae Apostolicae excessive taxatae fuerint, super excessibus huiusmodi per partes ad Vi-cecancellarium, aut demandato suo, vel ipso absente, ad eius Locumtenentcn ,, seu Praeside intem in Cancellaria praediasta habeantur recursus sec. Ex quibus, alijsque in d. Constitutione sancitis pluribus in locis iurisdictio Vicecancellarii clucescit. Sed de ante Martinum V. & Ioannem γXIJ. qui Martinuria per annos scrine centum in Pontificatu praeuenerat, Vicecancellarium , Scriptorcs, Se Cpi rectores literaria in Apostolicarum extitisse, Polydorus Virgilius o testatur: Regulas tamen Cancellariae nondum compositas, sed primum omnium ipsum Ioannem XXII tanquam bonum Domus suae patrem fami lias eas introduxisse, nec solum Regulas, sed
etiam Beneficiorum electivorum reseruationes, ac taxas, quibus aestimarentur,
inuenisse, Collegium quoque Scriptorum Apostolicorum antea sine ordine vagans numero distrinxisse, Gomesus i scribit; dc paulo infra haec addit e quando aliud des dignum Ioa ne praemii ιt, illud tamen erit omnibtis oculis mrmorandum , quodprimus omulum Caneel riam , er Vice nee Earii Dignitatem, ae Rotae tribunali IIustrauit, quaesunt duo in Urbe luminaria, ct Congia Ira tantiora squibus ambobus Vicecancellarius praeest. Quod attinet ad Regulas Cancellariae, habes inter easdem Regulas O. in qua de potiricate D. Vi cancellarii ita cautum legimus. K Primo quod possit commiti re absolutionem illorum, qui ignoranter in supplicationibus, vel in literis Apost licis aliquid scriberent, corrigerent, vel delerent. Item quod possit corrigere nomina, ct cognomina personarum, non tamen eorum , quibus gratiae, & concessiones fiunt, ac Beneficiorum , dum tamen de corpore constet. Item quod possit omnes curas beneficiales etiam non deuolutas committere in Curia, cum potestate citandi ad partes. Item quod processus Apostolica auctoritate decretos aggravare possit, cum iri uocatione brachii secularis, sententiasque executioni demandari sacere contra intrusos, de in trudendos perliteras Apostolicas desuper conficiendas, de non alias. Item quod possit senare supplicationes manibus duorum Reserendarioria signatas de Benefici js Ecclesiasticis seculatibus , dc regularibus dispositioni Apostolicae
240쪽
NOTITIA CARDINALAT CAP. XVII. i97
stolicae generaliter non reseruatis, quorum cuiuslibet olor centum sorenorum auri de Camera, vel totidem librarum Turonen, paruorum, seu totidem in alia moneta secundum communem aestimationem valorem annuum non excedat. Item quod
possit signare supplicationes etiam duorum Reserendariorum manibus signatas de nouis pio uisionibus, si neutri, ta subrogationibus pro collitigantibus, in quibus non dutur clausula generalem reseritationem importans. Item quod possit ad Orct dines suscipiendos arct tis prorogare terminos de dictis suscipiendis Ordinibus usque ad proxima tunc a iure statuta tempora, in quibus sic arctati successive adipis Ordines promoueantur. Super quibus, S aliis quoque Regulis cum Roderico de Quesada breues quasdam notulas nouis lime ediderit, ad hanc Regulam haec notat, ut scilicet in ea recenseantur, quae iurisdicti em Vicecancellari concernunt, maxime in his, quae ad materiam expeditionis spectant. Quantum vero attinet ad Rotae Tribunal, in eoque D. Vicecancellarii superioritatem, praeter ea, quae dicta sunt sivera, ex eiusdem Ioannis XXII. Constitutionea innotescit, ubi sermulam iuramenti praestandi ab iisdem Rotae Auditoribus assignat, ibi, negocia , ct o cia mihi a D. Psa, vel OS. R. E. Vice mettario commissa , vel committenda deliter geram, ct Hllicitὰ exercebo, ct Decialiter of tum Au B diloris fori mi iij, reddendo ius Litiam Unicuique o e. N instra pleuius dicemus cap. 39Curam vero, Titulum Ecclesiae S Laurentii in Dreaam, & iurisdictionem in temporalibus , ac spiritualibus regini en, & administrationem eidem Cardinati Vicccan cellario concestas esse , Clementis VII b Constitutio demonstra; , . ubi praeter alia legis, officium hoc oculum vomani Pontificis dextero in appellari, it aut de iis, suet Papa concedit illi credatur, Rota Romana apud Puteum e sic testante. Colligit aretiam ex eadem Clementis VII Constitutione, d Capitulum, di clericos praedicte Ecclesiae S. Laurentii in Daui aso, nec non omnes, & si ingulos Cancellariae Apostoliacae ossiciales ipsi subiacere, &in Superi brem agnoscere debere Cardinalem ipsuri . Vice cancellarium C sed & Pius V. cum S iptores, re Procuratores Poenitentiariae Apostolicae ad Can cellariam Apodolicain transtulisset, ct Scripto s, Procuratoresque literarum mi Doris gratiae institulisset, locum ita ipsa Cancellaria arbitrio Vicecancellarii assignauit, eideinque xanquam Capiti aliorum Collegiorum obedire, de obseque .los esse
Verum nedum superioritatem in omnes Cancellariae Apostolicae ossiciales , sed etiam, cum sere omnia officia haec in Curia. Romana vendantur, ut dicemus infra, pretium ex noni ultorum venditione capere, siue percessum , siue decessina ut voci to ad libitum v plumatis eadem conferre, di de illis disponere poste vice cancvllarium Sixtus V. fedixit, siue potius antiquas confirmauit facultatς . Odificia vero sub dispositione , & quorum pretium, c. emolumei tum cedunt in commodiam Vi-cecancellarij, sunt intrascripta. Abbreuiatores de Pareo maiori num c. Abbreuiatores de Parco minori num. 7.& haec ex concessione Sixti IV. g Sed alios o sto Abbreuiatores de Parco minori sub collatione Vicecancellarii addidit Sixtus V. b ita ut hodie si Mi num. is.
Sollicitatores literarum Apostolicarum num 2 FNotarii Rotae num. Q. Cubicularii num 3 - Scuti seri de numero participantium nram. Milites S Petri num. 26. Α Leone X. in Bullar. veten iis Milites s. Pauli nurn a I. Milites de Lilio num. r. Milites Pii num. 2 P. Custos Cancellariae. Notari , de Ostiarii eiusdem Cancellariae Notarius Contradictarum naria . r. Alius de consuetis nuncupatus. Et alia nonnulla eiusdem Cancellariae officia, tam pervitum, resignationen .& pri- ia:ioncm, quina sor an alias pro tempore vacantia . personis eidem Vl cancella-