장음표시 사용
71쪽
Beatus Cregorius. Quibus ex verbis satir aperte patet di ilarentia ornamentorum in ter Clerum Romanum, &alios. Et quamuis hic de mapula, seu mappa tantum i quatur, quae, ut notat glos a est linteus, quo cooperitur equus Cardinalis ; & illius ethi mol agiam explicat Tholosanus loco proxime citato. Tamen quia Constantinus Senatoribus, di Consulibus aequales esse Cardinales sanciuit, certum autem sit, Sen tores, & Consules purpureis vestimentisvs s suisse, Petro Rebuta b teste , dum ait, apud Romanos Purpuram fuisse in duplici disserentia, quaedam erat, quae murice tincta erat, & haec Patriciis in usu erat, maximequὰ Patricium ordinem a plebe diuidebat, Tribuno enim plebis, vel plebeio homini purpuram induere nulli fas erat,nisi adulterinam, non murice conchilio, & cocco, sed herbarum succis insectam: Cardinalibus quoque, uti Patriciis, & S. R. E Consulibus purpuram murice tinctam ab ipso Constantino concessam dicendum erit; quamuis tunc temporis in usum deductania fuisse non ausim affirmare. Praesertim quia ab Innocentio IV. in Concilio Lugdunensi in Vigilia Natiuitatis Domitii cae anno II q. contra Federicum II Imperatorem celebrato, Cardinalibus XII creatis galerus rubetas, ut cognoscerent pro defensione Christianae Legis spontE sibi mortem subcundam fore, concessus suit, Cassaneo, e aliisque multis id attestantibus : N ex hac purpurei galeri concessione purpuram Cardinalibus in quotidiano usu permissam Tholosanus d affirmat. Quamuis post annum quinquagesimum, plusve minus, a Bonifacio quippe VIII. qui salutis nostrae anno Ir s. Summus Pontii ex renunciatus suit, purpurei coloris vestimenta Cardinalibus concessa scripse te Ciacccinus e in haec verba. Caia: latus Dignitatem admodum auxit grauidi aspoeiras di s irrogans, qui Cardinatem re, aut verbo, aut opere Dsissent. Liaibtis er pudipurei coloris vestimenta dedit ere Et post Bonifacii tempora Franciscus Petrarcha, qui anno Virginei partus ret . die i8. Iulii diem claus t extremum,de Cardinalium purpura loquutus est, s Philidipo Episcopo Sabinensi ita scribens. ut de Cardinalibus quibusdam illius temporis loquitur exiguo rubenti panno mortaritatis obliuione capiuntur, non mortales tam tummodo tui quidem, sed quodammodo moribundi; non solum hoe pannieulo nom . superbii,sed nec qualibet purpuram, aut corona cte. Quibus ex verbA in dubium reuocare cogor quae scribir Mandosius , g ante Paulum II. qui Beati Petri Iocum habuit anno I veila talari manicata violacea antea Cardinales vis suisse, & ab hoc Pontifice rubrum hi retum, ac nonnulla alia puri - . rea ornamenta, nec non squitare mulas phaleratas, & clauam argenteam ante se de seire Cardinalibus concessum fuisse: quia rerum a Mandosio narratarum partem non modicam Cardinales prius habebant. Verum Mandosio uent Platina, b Be Panuinus, i aliiq; a Platta k relati. Sed quicquid sit de origine, certum est hodie S RS Cardinales, qui Regibs aequiparantur, tagia quoque purpura ad quotidianum usum , unde & purpurati Patres appellati sunt, iure quidem merito decorari. Et omissa ethnicorum, prophanorum-nue auctorum citeriori de purpura indagatione, cum Sacrosanctus hic Cardinalium ordo. & Magistratus magis ad sacros,quam prophanos ritus sit reserendus, dicamus primo pur rea Cardinalium S R.E.vestimenta designare mysterium Saluatoris nostri,qui etiam 1 iudaeis purpura indutus,ab eisdem postea praeter eorum intentionem Rex appellatus nit,vi sacra testatur Pagina. Hinc Hostiensis I desumpsisse videtur, Cardinales debere esse rubicundiores e re antiquo, quoad charitatem, Τί Passionis Christi memoriam ; eosdemque vitam exponere pro Christi aut sanguinis augenda posteritate, arctari; hoe enim denotat purpureus, sanguine usq; color . Et D Antoninnus m sic testatum habet. Merato purpura bis quasi Regibus data,euius color ing Iero eximia ebaritatis ess smbolum , cuius igne ita ardere debent , ut sempe pro δε- fusione, O bam Erebia sanguinem fundere simparati . Iure igitur merito purpurea Cardinales induunt vestimcnta , non ad corpori pompam, aut superbiae causa, sed ut ollandant, se prae eae teris excellere, & ad exto tendam Rotnanae Ecclesiae gloriam paratos esse, nec non ut internae eorum Dignitatil, e etiam extema species respondeat. Sed videamus, quaenam sint Cardinalium propria vestimenta. Et primo loco se dilari Tora talaris oblonga, caudata, manicata, lanea maximi precii, quandoque etiam strica ; huiusmodi enim vectes longae, quae totu contegant corpus, indorem, de puritatem totius vitae indicant, Platta v sic assirmante . Supra togam superpetia
72쪽
liceum induunt; denotat auten' saperpelliceum Rocchetium vocano cum sit candidistinium, vitae puritatem, & innocentiam a Quare admonet Hostiensis loco supra citato, debere esse Cardinales quoad mores , & vitae munditiem candidiores nive, imo etiam Sat. ctosi nam quae in Apocalypsi legimus. a Datum est illis, Ut co A perian e Bi no splendenti, ct candido, ad Cardinales reserenda pittat; iustificati nes namque iustorum Dissilium designat . ut Laudensis obseruat. b Sul erpelliceo additur Epithogium ad poplitem usipae dimissum mantelletium appellant huic Imponitur palliolum quoddam breui stimum, medictatem brachiorum operiens, habetquE capitis opertorium annexum mor retia vulgo dicitur 9 ambo ex hircorum, de caprarum pilis undulata vestis sum ballotium vulgo dicitur, qua in re vide Catet L. Cott.c seu lana maximi precij contexta: haec autem, ubi primum ad Apostolicum Palatium deueniunt Cardinales, deponunt, ut priuatos omnes affectus, di veterem sibi hominem expoliandum esse coenoscant, Palecitio d teste. Amictum de indu induunt insigniorem c Cappa lata, seu Pontificalis dicitur ) haec licet longissima sit, quandoque purpurea, interdum etiam violacea, tamen humeris imposita, pellibus B candidissimis in hyeme, aestate vero mollisere orme sinum nos Itali dicimus) intus exornata; uno tantum foramine, quo caput exeritur,circa collum crispata, sub ala sinistri brachii recollecta desertur; tunc potissimum soluitur, quando Summo POntifici in Apostolica Sede loeato obedientiam Cardinalex profitentur. N in subselliis coram eodem Pontifice sedent: eoque tempore memores potissimum esse debent Ilurimum oneris illis accedere, ad publicam voluntatem, publicam scientiam , pulicam omnino personam induere, Senatumque repraesentare Thebanum , quem Alciatus ita describit. e' dies manibus tranea ante altaria diuum Hie resident, quarum lumine rapta prior.
Signa potestatis summae, funm ui Senatur Tribanis fuerant icta reperta viris.
cur resedera ρ. ouia mentegraues iseet esse quieta iit Iuridicos, animo nee variare leui. si . . Cur ne uni manibus λ eapian ne xenia, neese
Pollicitis eriti, muneribus Drant. Caecus at ei I princeps, quo flis auribus absque A ritu con iam iussa Senatus agit. Nec dedignatus est Paleotius f hunc Λlciati locum strictiori sermone reserre. De galero , biretoque rubeo dictum est supra, neque bis idem repetendum puto. Ha- . bent praetcrea gemmas annulas alligatas, easque a summo Pontifice solemni pompa, ut diximus, recipiunt, ac tripiscem designare eausam affirmat Mansredus I videndus.
D Illud autem non erit omittendum , si ad Cardinatatus Dignitatem assumantur viri ex aliqua Monastica, seu Regulari disciplina, licet eiusdem sormae deserant indi μὰ menta,&ornamenta, colortamen Religionis, a qua suerint assumpti, non mutatur , nec superpelliceum deserunt, nisi sint Canonici Regulares, qui etiam illud in
Nec etiam in iliis Iocum habuit concessio hi reti rubri, a paulo II ut diximus, facta , in cuius vita haec habes. Praeterea ptibi eo deereto mandauit proposita ραna, ne quisequam bimetam coccineam ita appeltant capitis t*-nὼ rester Cardinaleι fem ret, quibus etiam primo Pontificatus fui anno pannum eius m eoAris dono dedit, quo equos, er mulas sternerent, dam equitarent. Ita Ciaocon b quem vide. sed clapsis iam annis in 7. Gregorio XIV. sedente permissum est, cuiri antea ni3t m de E serrent. Gregorius namque prςdictus die Dominico ς Iunii festo Ss Trinitatis in aedibus Hortorum inirinalium , antequam ad M. Apostolorum proximam Basilicam descenderet, ut ibi Pontificio more Sacra persolueret, in exe itionem sanetionis in Consistorio secreto apud S.Petruin die 26. Aprilis is i. facts,pratri Michaeli Alexandrino,& Fratri Hieronymo Asculano ex ordine Prςdicatorum, Fratri Constantino Sattiano ex Ordine Minorum Conuentu alium, & Fratri Gregorio Monteiparo nuncupato ex ordine S Augustini rubra bireta perpetuo dc serenda more aliorum Cardinalium concessit, habitu tamen in cς teris nihil immutato. iVerum etiam Monachi , vel Religiosi , dum altra mare tanquam de latere Legati versantur,Religionis habitum mutaui,& purpureo v tuntur pallio,Mansredo teste. k
73쪽
Et Pelagiuis Calvani, ab Innocentio III. die 8 Decembris Dos inter S. R. E. Cardinales relatum, qui postea ab Honorio III eiusdem Innocentii in Pontificatu Succeta sere, in insigni illa expeditione, qua Damiata capta est, Legatus factus toti illi bello , & Christianorum demum excidio intersuit, vestes, talaria, sagum , fraenaq; pulpurea gestisse, qui Ciaccono in vita Innocentii IV. addunt in verb. ordini proprium insi- Agne &c.scripserunt. a Et hinc nonnulli Canonum periti colliguut,poderando etiam verba Innocentii III. b in Concilio Generali Lateranensi, dum Patriarchalium S dium priuilegia in nouans, haec inter eaetera recenset. Dominisae Crucis Vexillum antefficiant ubique deferri, nisi in Urbe Romana, ct Obleum fue Summus Pontifex sem extiterit, aut eius Legatus utens inaus Apoctoneae Dignitatis o si ponderando, inquam, haec ultima verba, colligunt . Apollolicae Sedis Legatos mare transgressos purpuram gestasse, antequam illius usu Romae Cardinalibus ab Innocentio IV. ut diximus, concederetur; quia Apostolicae Dignitatis insignia, quibus Legati de latere sub Innocentio HI. utebantur, Chlainis purpurea , Se coccinea Tunica erat, ex magni Constantini Imperaroris concessione . e Et Lancellottus Corradus d declarando, quae sint insignia Apostolicae sedis, seu Dignitatis ait. Puta equo albo,vestimentis Obeis, fraeno, ct ealcaribus de ratis, inbus uti. Quibus omnibus Ac equo albo excepto Cardinales hodie in Romana Curia dum equitant mulas, utuntur, praemittentes etiam apparitores cum argenteis clauis , Ee bulgis ab acu pictoribus gentilitiis insgnibus auro , de argento redimitis , nec non famulos duos pedis quos sparas narios vocant in baculis duobus innixos, qui quidem duo baculi virtutes duas eximias, iustitiam scilicet. de mansuetudinem ostendunt, ut parcere subi ctis, ει debellare se perbos agnoscant, Cassaneo e teste. . Denique purpura, sacer pileus, galerus, totusque Cadinalitius amictus,& ornatus nihil aliud est, quam assiduus muneris illius, rerumque gerendarum monitor , R interpellator; quemadmodum enim Deus, cum mandata populo dedisset, voluit praeterea variis signis in ipsis vestimentorum fimbrijs ea re partiri, ne mandatorum Oblia
uionis excusatio ulla relinqueretur, dicens Moysi. f Loquere Aris Urae , ct icet Cad eos, ut faciant sibi fimbrias peν angulos pallio m. ponentes in eis vittas bacinthia
nas, quas cum viderint, reeordentur omnium mandatorum Domini . Sic Cardinaliutius habitus sanguineum reserens eolorem,omniaque eius insignia, nihil aliud, quam veluti sim la ouaedam, dςbitam ab eo fidem , religionem , iustitiam , publicaeq; rei zelum usque ad ipsam sanguitiis effusionem commemorant, Pale otio X c qui huius sacrosancti Collegii summa virtute, ae eruditione Alumnus Eminentissimus suiu sic
Possent etiam hie annecti alia indumenta Episcopalia,& Sacerdotalia, quibus Cam .dinales, dum Summo Pontifici solemni ritu celebranti, aliisq; silemnitatibus assistunt, uti solent; nempe Tiara , siue Mitra , a qua duae fimbriae super humeros pendent; Amictus albus ad collum circium actus. di super humeros, pectusque diffisus; DAlba, seu Camisa corporis membra aptE operiens, Zona, seu cingillo circa lumbos praecincta: Crux pectoralis aurea Sanctorum Reliquiis reserta a collo cathenulis allia gata defluens; Stola, siue orario ab humeris per anteriora descendens, destrum, sinistrumq; latus adornans; Tunica, quae & subtile dicitur, bissina , alli iacinthina Dalrumatica, quae duas habet cordulas sericeas hinc inde , anteriori scilicet, & posteriori parte dimissas . Et haec Cardinalibus Diaconis permissa. Presbyteris vero Casula, seu Planeta his omnibus imponitur. Vertam Epistopi Cardinales Birio, R Lacernata.
Pluuiale vulgo dicitur utuntur Quarum rerum , de verborum interpretationes afferunt Durandus, b Cassianens, i & Butetigerius. Id Episcoporum vero Doc nus, qui Ostiensis Episcopus est, praeter alios Pallium habet, ex antiquissima S Marci Pontificis anno Incarnationis mira inicae co cessior e , Platina sc scri ni a . I Verum latius hanc rem prosequitur Baronius m Contextum est autem Pallium Ulana candida , habens desuper circulum humeros contegentem , de duas lineas , ex utraque parte videlicet ante , & retro pendentes a sinistris est dupleκ, & a dextris simplex quatitor purpureis Crucibus decoratum : & tribus acubus figitur: quorum nullum vacat a mysterio, ut post alios multos scribunt Durand. n 3e Cassaneus . o Verum S. Antoninus P ita Pallium describit; ornamentum quiadam ad moi tint Stesae Saeerdotalis cum quibusdam Cruribus nigris contextis, quod deso tur super alia ornamenta , circumdanspectus, ct humeros ad modum coronae ante dependens:
ci ibi ponit dies, quibus utendum est Pallio. Differt autem haec descriptio quoad
74쪽
NOTITIA CARDINA LAT. CAP. XII. 3I
Cruces , quia hic nigras, ille ver I purpureas dixit. Sed Isidorus Pelusiota relatus a Baronio a huius Amienti mysterium his verbis expressit. Id autem Amieulum ., quod Sacerdos bis me is gestit, atque ex lana, non ex tino contextum eH, ouis i itis,stuam Dominus alereantem quaestiit, inuentamque humeri ut usum, pelum δε-A Ignat: Episcopias enim, qui Christi upum gerit , i ius munerefungitur, atque ipseriam bab tu ιEud omnibus osendit, se boni illius, ac magni Pastoris imitatorem e se, cui gregis in mitate diserendasproposuit. Haec Isidorus. Sed alia muIta cognostenda sunt ex Durando : b nobis haec retulisse fatis. Alia quaedam indumenta, seu magis ornamenta Cardinalibus a Paulo II. eoneessa refert Card Pariensis, e subsellia scilicet altiora tum ad Senatus, tum ad re iunia sacrarum consessum; sericos damasceni operis mitras : indulsit, ut cardinalibus,qui quatuor aureorum nummum millia singulis annis ex Sacerdotijs non perciperent, centum singulis mensibus darentur: quod in praesentem usque diem seruatur,& vulgo i iatra di CardinaIρouero appellatur. Verum si alia ex parte Cardinalis ex reviditibus Camerae Apostolicae centum recipiat, rutas Praefecturas utriusque Signature, B sigillima alicuius Congregationis, vel quid simile consequatur quibus quidem ossi-cijs talis redditus aureorum centum in mense constitutus est P in ne ne duplici onere ipsa camera gravetur, Pauli II. assignatio cessat.
Xornauimus iam Cardinalis personam in iis, quae foris sunt, ut lucidissimus hic S. R. E. raditis coram hominibus luceat; originis quippe, nominis , numera, ordinis, dignitatis,electionis,receptionis optionis, habitus denique,&ornamentorum oua potuimus breuitate, & certitudine narrationem prosequendor nunc igitur ad interna, animi stilicet, mentisq; virtutes , quibus Cardinalis ossicium, & munus recte peragatur, deueniendum putauit hoc autem plures in-h,ectiones habere demonstrat Plati. d nempe ratione ordinis, circa Pontificis electionem , eidemque Pontifici in administratione uniuersalis Ecclesiae assistere. Quod attinet ad ordinis rationem, licet etiam ex iam dictis collieti possit, tamen quae in Concilio Lateranensi e Leone X.sedente sancita suerunt, reserre non piget. Cum S R E. Cardinales caeteros omnes in ipsa Ecclesia post Summum Pontificem honore, & dignitate praecedant, conueniens, ac debitum est, ut vitae munditia, ac virtutum splendore cunctis praesulgeant.' quapropter non soliam hortamur eos, ac D monemus, statuimus, & ordinamus,ut de extero quilibet Cardinalium pro tempore exissens, iuxta doctrinam Apostoli, ita sobrie , caste , ae piὸ uiuat, venon solum a malo, sed ab omni etiam specie mali abstinens coram hominibus Iuceat, Deumque in primis operibus honorificet : snt omnes vigiles , ac Diuinis ossiciis , Nitarum eelebrationibus intenti, habeantquὰ Capellas suas in loco honesto, prout facere consueuerunt a sit eorum domus, familia, mensa, supellexque non sistu, aut 3 3 irar ut , neque aliquo naodo reprehensibilis,ne ccandi, excedendiquὰ modum licentia inde nascatur; sed ut aequum est, modestiae, & seu dici ' eriantur; illis itaqile sint contenti, quς Sacerdotalem preseserant modestiam, ac Prςlatos, & quoscumque alios insignes viros ad Romanam ursam venientes benignῆ, honorificeque tam publicὸ , quam priuatim tractent, de apitu nos, 3e successores nostros gratiosὰ, liberaliterque eorum negotia commendata fiascipiant. Episcoporum,&Pr latorum ministerium indecorum in domibus non habeant, ne caeteris praeesse instituti ad vilia destendant insti ruta, passimquEP storalis ossicii eontemptum inducant: Apud Summum Pontificem pid, & absuum v partialitate negocia cuncta promoueante oppressos, & iniuste grauatos iuxta vires, & ossicii debitum adiuueni ; nam licEt Episcopi, & Cardinales propter eorum dignitatem consulere, vel Ad uocati munus exercere non debeant, pro amicis tamen,& miserabilibus personis gratis utique possimi, Veronense s teste , Valentini,& U Ientis, g ac etiam Cori tantini h imperatorum auctoritatibus freto Tituli sui
loca, semel in anno saltem, si praesentes in Urbe fuerint, per se ipsos, si vero absentes, pet
75쪽
rer Vicarios vistent. Clericos, & populos illis subditos adiuuent , & eortum vitam diligenter explorent. Quilibet Cardinalis in vita, vel in mortis articulo quantum satis erit ad Presbyterum unum commode substentandum,suo Titulo relinquat. Verum si reparatione, aliaue subuentione indigeat Ecclasia, tantum illi relinquat, vel donet, quantum conscicntiae suae videbitur; quod etiam a Sixto V. a sancitum in- uenies. Ecclesiarum bona temere non effunda xt , sed ea in piis,sanctisque operibus exponant,ne obtrectatoribus linguas ad dicteria, calamos ad maledicta scribendum acuant. In Commendis, aliisue, siue Cathedralibus,sive Abbatialibus Ecclesiis Vicarios, Clericos, &Capellanos digna, competentique mercede prouideant. Familias, Domusque suae quilibet Cardinalis optimum se Rectorem, Praesectumque tam circa ea, quae extrinseca omnibus apparent, quam quae intus latent abscondit ostendat. Cum autem Cardinalium Domus patens hospitium, portu sui3, ac refugium Proborum, de doctorum maxime virorum , di pauperum nobilium, honestarumquὰ personarum.esse,dcbeat, sint etiam circa modum, ac numerum prudentes . Ne ex alienis vitiis turpem sibi contrahant infamiae notam, vulgoqud obloquendi , calumniandique iustas praebeant occasiones,de familiarium qualitate sint in primis curios. BQ in in re vide, quae scribunt Diuus Bernardus, b Mosconius, e de alij multi. Inuigilandum praeterea, & pro viribus elaborandum est Cardinalibus in perscrutandis, ec cognoscendis Regionibus, quae haeresibus, erroribusquὰ, ac superstitionibus contraveram, & orthodoxam Fidem insectae sint, & ubi Diuinorum Mandatorum eccles
stica deficiat disciplinai quique Reges. ae Principes, seu populi bellis infestentur.
vel infestari timeant i haec, S huiusmodi scire, ae Romano pro tempore existenti Pontisci referre operam dabunt, ut his malis , ac pestibus opportuna remedia vigilanti studio excogitari valeant. Quae Mansteilus d quoque, Fabius Albergatus, e Scalis multi suis consignarunt munumentis. Nouissime vero Gregorius XV. 'ep missa maturius, 3κ ea, qua decet, animi propensione, decernantur, Congregationem de Propaganda Fide nuncupatam instituit, de qua nos infra, ubi de Cardinalium CCongregationibus sermo erit, nonnihil dicemus. Insuper nulli Cardinalium , prouinciaS, ac Ciuitates Legationis titulo obtinentium, per Locumtenentes ut ossiciales quoscumque eas, administrare liceat, sed personaliter adesse, easdemque omni vigilantia rege te, S gubernare teneantur, in is pro grauioribus negociis, a Summo Pontifice detenti, Romae morandum fuerit; quo casu Vicelegatos, Auditores , LO- cum tenentes , caeterosque ossiciales debiti; cum prouisionibus, & salariis habeant. Amare, & obseruare Pontificcm Maximum prae caeteris omnibus Cardinales tenentur, grauiterque,si secus secerint, delinquutit: sunt enim membra corporis ipsius Pontificis, magnamquὰ cum eo communicationem habent, & ideo magis illi iam - .liares, quam Reges , aut alii Principes esse debent; Mansredo, f & aliis ab eo ad ductis sic assirmantibus, S ipsius nominis, Legati scilicet de latere, ethi mologia ν Dquas ab ipsius Pontificis latere diuulsi, designat; atque Eugenii IV. g auctoritato
comprobatur.Et ideo si vivente Pontifice de electione alterius noui Pontificis age rent, laesae maiestatis crimine inuoluerentur,ut scripsit Mars b. aeterea cauendum,& summa animi circium spectione obseruandum est Cardinalibus, ne omissis Euangeliis, Prophetis, S Samstorum Patrum libris, gentilium legant Comoedias, amatOtia Bucolicorum versuum verba canant, Virgilium teneant; ne quod in pueris necessitatis est crimen, in se siciant voluptatis, Diuo Hieronymo i sic admonente Exemplum vero nunquam memoria excidendum reserunt Dominicus,&Gloss. Ede quodam Petro Card S. Mariae nouae, qua deliciis, ac indulgentia sortunae luxurians, ac vitiis deditus, dum in Ecclesia Christi Sacratissimum Corpus adoraret, omnibus videntibus, a daemone est interfectus di huius facti etiam testimonium habes ex Barbatia, de Albano relatis a Mansredo . I Decorati denique sint Cardinales Escientia, de coli scientia, quia scientia sine conscientia diabolica est, conscientia verosne sapientia reputatur insipida, ut relino m placet. sapientia tamen in Cardinalibus non requiritur eminentissima squamuis hoc honorario epitheto nouiter sint
insigniti sed mediocris sussicit, ut ex Innocentii IlI. n sententia ad Archiepiscopum Calaritanum scribentis in hςc verba. Ouanquam etsi desideranda sit eminenrscientia in Pastore, in eo tamenit competens toleranda, quia fecundum. Apostolum scientia insat, Garitas autem adse it, st ideo imperfuium fientispote i supplere perfectio obaritatis . Et hoc idcm Pontifex o repetit, Arcludiacono . & Capitulo Capuano scribens. Licet cinquit 9 non eminentis , tamen conuenientis literatu in
76쪽
NOTITIA CARDINA LAT. CAP. XIII. 33
.lictas exictis, Ot pro defectu scientiae as electiom non deberet excludi. Atque fauet Diocletiani, Maximianique Imperatorum Sanctio, a quae sic se habet, Experto p ,-ris, , lit/rarum Decurionis munera peragere nonprohibent Iura. d. t
De Veis Sancta Romana Eec in carri Fum in electiora Rufi eis i
CVoniam Cardinalium Osficium triplicem habere potest Inspectionem:
prunam scilicet ratione ordinis, de qua dictum est cap.proxinio; secundam ei rea Romani Pontificis electionem; tertiam rarione assistentia Summo Pontifici faciendae, de quibus dicendum superest. ri Et quia, ut Iiricus cecinit Poeta brita mors aequo pulpat pede pauperum tabernas Regumqui turres. Et Claudianus. cSub tua purpurei veniunt vectigia Reges Deposito luxu, turba eum paupere mixti,
summis quoque Matificibus semel mori statutum est; Christiana vero pietas a monet, supremum sepulturae honorem nec hostibus denegandum esse, ut plura apud Pollidor. Ripam d collecta monumenta de monitiant . Eminentissimi ergo S. R. E. Cardinales huic potissitn m muneri vacare debent, ut i lius corporis, cuius partes c. sunt, ea, qua decet, religiosa,pia, decentique pompa, Summi Pontiscis inquam senus celebretur; maiori etenim nexu Cardinales, quam quilibet alius, cuiuscumque generis sit,erga Pontificem sunt obnoxii, Mansredo e teste Romano igitur Pontifice vita suncto ceunc enim Sedes vacare dicitur J de illius mortalitatis exuuiis parentadis S R. E. Cardinales solliciti in primis esse debentiquod in Romana Synodo , Bonifacio Tertio sedente sancitum habes anno salutis humanae sos.& i Gratiano f relatum. Nullus inquit Pontifice Romano vivente ,
aut Episopo Guitati iva, praesumat loqui, aut potessi facere, nisi tertio die depositionis eius adunato Coro, e I D Ere ae , O tune electio flat. ubi gloss. ghaec addit. Mortuo ApoHofieo Cardiniati in tantum feminabant, quia nihiImra Vot de sepultura defuncti, quare L Mutumsuis, qu)d me Papa, me Di poD vivente, nee etiam eo defuncto lecti at Sure oris, nisi tertia die post sepulturam.
Ηχe Glossa Qua Sanctione fretus Leo Frangipantus, vacante Apostolica Sede per obitum Ca-listi II ausus suit praecipere Cardinalibus, ne ad noui Pontificis electionem deuenirent, nisi sertia die transacta, non quidem ut haec seruaretur lex, sed ut animi sui cupiditatem expleret,extollendi quippe ad Apostolicae sedis culmen Lambertum Epia scopum ostiensem, ut Platina testatum habet. θVeriim cum in olectione cuiusuis Episcopi, & in funere peragendo triduum ex- standum sit, i in eo, qui uniuersialis Ecclesiae Caput est, de Episcoporum Epist pus appellatur, utique consentaneum, & dignu omnino visum est, speciale quid magis, prςcipuumquὰ cqnstituere, & Novemdiale tempus Romano Pontifici defuncto, priusquam ad Successbris electionem deueniatur, constituere r quod a Gregorio TE A sancitum habes. Et apud gentes hoc idem seruatum fuisse,& Novemdiale tempus in funere, di ludis insumptum, scripsit DL Lauor. I. Nec totu hoc novemdiale tempus in Bla defuncti pontificis parentatione effunditur,sed. multa inter S.R E. Card. Principii Oratores, Magnatesquε viros colloquia, Vt maturius in re tanti momenti procedatur, fiunt, Ze ut Cardinalibus absentibus ad Urbe redeundi spatia concedatur; qua rem latius prosequutus est Iulius Lauorus. mHoc novemdiali tempore transiicto, Conclauis ingressus nulla ratione Prorogari, aut dii krri potest; nec ulterius Cardinales a Curia absentes expectantur, ut quanto
citius noui Pontificis electio fiat . n ' nam quia cum ex diuersipate temporum, & variis militantis Ecclesiae fluctua. E tionibus,
77쪽
tionibus, non semper eadem electioinis forma seruata fuerit, nonnullas hic ab antis quis seruatas formas recensere placet. Triplici igitur via Romanos, & uniuersalis Ecclesiae Pontifices electos, seu creatos fuisse, apud Christianos scriptores inuenio.
Prima pie per Institutionem. A.
Secunda per substitutionem. Tertia per viam Electionis . Institutionis, seu Constitutionis via, & Brma semel tantum seruata fuit in Terris e Christus enim Dominus, Dei Filius, Summus Sacerdos, & Pontifex collatis Clauibus Regni Coelorum ligandi, atque soluendi Beato Petro, &Succe Oribus Pontificium tradidit, suosquὰ in Terris Vicarios instituit, ut ex Innocentii III. verbis innotescit, a dum est. Nobis autem in Beato Petrosunt oues Christi commissae de paulo infra Dominus dixit ad Petrum,er in Petro dixit ad Suecessores sus,quo eumqugaueris: super terram, erit ligatum er in Coelis cte. Et Caietanus , haec habet. Comune iii autem Papatus ni Petro, pos Petrum primum a Chriso immediatὸ insitutum, non e t a Deo,sed ab homine, ut patet, quia hoesit per electionem hominum Oe Atque Bhaec de Institutione. Substitutionem vero a Beato Petro introductam fuisse nonnulli affrmant, dum se morti proximum agnosceret; conuocatis enim , qui tunc Romae Christi fideles aderant, sic emtus est. e Clemens tanquam qui omni spraeesse te noueris,singulos, prout poteris, iuva, ct gulas reisus, qui ct Agulorum onus, e inicitudinempor tas. Et latius habes. d Atque prosequitui Mandos e subdens, hac substitutione viam fuisse Lucium I. in perlonam Stephani Diaconi anno dis . Sed fallitur Mandosius, primo in tempore,quia Lucius anno a Ps. creatus est Pontifex,Claccono,alijsque testibus: secundo quia Stephanum Archidiaconum non substituit in Pontificatu Lycius, quamuis illi successerit, sed omnem potestatem Ecclesiae, dum ad passionem pergeret, eidem Stephano dedit; quod etiam antea secerat Cornelius Papa. ut Ba- Cronius f scribit. Et comprobatur, quia si in Pontificatu substitutus suisset Stephanus, statim a morte Luci j Pontificalia exercuissen constat autem post dies 3 s. ncmpedie V. Aprilis Pontificem fuisse renunciatum, ijsdem Bamnio,& Ciacc. assirmantibus. Et ita etiam intelligenda puto , quae Rinn. g Ze Platina b scripserunt, a Liberio scilicet in exilium pulso Felicem II. in Pontificatu Libstitutum fuisse; nam hic licet non sine Diuina Prouidentia inter Christi Martyres reponatur, ex cathalogo tamen Pontificum expungendus, tanquam schismaticus erit, ut ex Ciaccono, i de Bamnio fi liquet. i. amis Denique hanc substituendi in Pontificatu Succe Gris formam sublatam sivisse .io'. multis Summarum Pontificum Sanctionibus comprobatur, Hilarii I. in Romani ψ Synodo anno 's'. Platina, de Ciacconus in vita scripserunt i di retulit Gratianus I Dalias multas Sanctiones. Et licet postea Bonifacius Secundus in Romana Synodo anno 1 I. in Basilica Beati Petri celebrata, vic Gothorum manibus Romani Pontificis eligendi usurpatam licentiam redimeret, Vigilium sibi in Pontificatu substituisset, de Sacerdotum chirographo, ac iuramento roborasset: attamen eodem tempore iterum unod congregata, quia contra Canones hoc factum fuerat, ipse Bonifacius reum se consessus est maiestatis , de chirographum in praesentia omnium Sacerdotum, & Cleri,& Senatus incendio consumpsit , ut legitur in vita huius Pontificis, de apertius apud
Et quamuis non desuerint Scriptores a mantes, Pontificem Romanum posse Successorem sibi nominare, de substituere, eo potissimum argumento steti, zx epistola scilicet Clementis ad Iacobum Hierosolymitanum scripta, qua se a Beato Petro adhuc vivente in Episcopum electum scribit, his verbis a Gratiano ri relat.
Simon Petrus in ipsis diebus, quibus citae finem sibi praesensit, apprehensa manu
mea . repente consurgens in auribus totius Ecclesia hae protulit oerba. Clementem bune Episco pum vobis ordino, cui soli meapradicationis, ct doctrinae eribedram trado ere. Contraria tamen sententia , non posse Pontificem substituere Sue- cessorem , verior, dc magis recepta est, ut late tradit Iulius Lauor. o 8e ante
eum hoc idem scripsit Gomesius . p Quinimo nec Beati Petri substitutio in personam Clementis sortita en essectum, nam immediate post Petrum Linus, exinde Cletus Romanam habuerunt Sedem. Ouod ab eodem Clemente Sacerdotibus, NCleto
78쪽
NOTITIA CARDINAL AT CAP. XIII. as
Clero persuasum assimant, ne Successores hoc exemplo ducti, tanquam Summi Meerdotii haeredes dicerent Morses enim suo Diuus Hieronumus a ait Amietis Dei, i serie ad faciem Deur loquutus e Lilotuit utique Sueeessores Principatus filiossuos De re, ct posteris prσpriam rehoquere dignitatem,sd extraneus de asia Tristi Hi - , ιυγI ES US, ut remur, Priscipatum in populor no angu ini deferendum se,
Mortuis uero Lino, e Gelo, tunc uno Sacerdotum ore Clemens Christi Virarius,&Beati Petri Successor eligitur, ut stribit gloss b Cidens inquio Clemens, quod hoste et perniciosum exemplo, quod aliquis sibi eligeret Sucresoreminentineiaxit Pa tui, er tune electisunt Linus, est mortuo, electus ect Clitus, quo mortuo, denti uirci mens inctus die. Alia ad rem scribit Gomestus . e Atque hine collige tertiam creandi Pontificis viam , quae est electis. At electio in genere sumpta est rerum, vel personarum delectus, ut Tolosano d placet. Haec autem ratione formae in tres partes diuiditur, nempe Pre inspirationem Spiritus Sancti. . Perviam compromissi. Per viam Scrutinii. Serii inium vero quandoque solum suffcit, non raro etiam accessu indiget, vi dxemus insta :& habes Innocentii III. Sanctionem e has tres formas comprehendentem. Ins, stamus ordine, ta primo dicamus. De electione per viam Inspirationis, quae fit, quando communitEt absque vitio,sed sancti Spiritus impulsu omnes in unum consentiunt; prout in electione Fabiani ripaeatino salutis 1 38- testatur Eusebius sin haec verba 'si Anteri mortem aiunt irarum una cum alus ex agro Romam commi esse, ibiquὸ sua eo orasse domisthaia. ἔobi Diuino, er Coele gratia largiente , ad Cori administrationem mirandum in modum euectus f : nam cum omnes fratres causa deligendi eius, qui Episcopatum . gereret in Ercissa, conuenissent multi de multis iure tribus, ct praesaris viris ad , t ud munus obeundum idoneis cogitarent, quam Fabianus, qui tum friὸ pra Ioerat, nemini in mentem venerat, de repenti tamen Columbam ἡβblimi deuolantem quas mihiudinem Spiritus Sanctisuper Saluatorem insperie Columbae defendentis, Frpraesentare videbatur, eius capitι insedis memorant a sepropterea populum uniuersiam pariter Uno Sancti Spiritus insinctu eommotum, magna eum alacritate, Θ Uno animorum e sensi eum dignum eo Dignitatis gradu aeuamasse, ct ab ne mora abreptum ictim in Sede Pontificia eosiora e . Haec Eusebius, quem refert, eiusqu/verba rescribit Baronius g Et in electione Archiepiscoporum Rauuenatensium peron nos et a ab electione Aderiti anno Christi zo. usque ad S. Seuerum , qui anno 7 . ele&us, Divinitus praedixit, amplius Columbae mysterium in creandis Rauennalibus Episcopis expectandum non esse Flane sormam, inspirationis scilicet seruatam suis. se, testis est Rubeus. ι Haec autem inspirationis via quandoque expressa est, ut in Fabiano Pontifice, & Epistopis Rauennalibus per apparitionem Columbae , ut dixtimus; quandoque vero praesumpta, quando omnes uno ore consentiunt in aliquem , de non constat auctore Deo iactam, sed praesumitur propter concordiam omnium, ut Matthaeus de Boiis i tradit. Et hoc, omissis aliis, in electione Eugenii III. Sanct rum Vincentii, α Anastasii ad Aquas Saluias Abbatis ex ordine Cisteretensium a Diuo Lernardo designati,contigisse Ciaeconus, A aliiquὸ testantur e & idem in e IGctione Coelestini v ante Pontificatum Petrus de Murone dictus, ex Platina, & aliis assirmare possumus; Geleiunus in Pontificatu ideo appellatus, quod Ceelitus missus esct diceretur. Verutra ad aliam formam, quae per Compromissum dicitur, accedamus. Haec autem seruari solet, quando plures idonei eliguntur, in quos veta omnium certo m do potestas, & facultas transfunditur, ut post multorum Pontificum Sanctiones, I Gregorij XV. m nouissimam habes, quae pol Caeremoniale Romanum n docet formam. & praxim in hac re seruandam . Et quamuis Matthaeus Boiis o dicat raro hanc formam in usu deducendam, quia sapit naturam transactionis, quae in spiritu libus prohibetur: p Felinus q tamen hoc speciale esse in electione Romani Pontificis teliatum habet. Et per compromissum in sex Cardinales ex decem, & octo, qui tunc Viterbii aderant, suadente, & enixe rogante S. Bonaventura ordinis Minoriam . Generali Ministi, Theobald am Archidiaconu Leodiensem Kalen Septembris I 27 i. electum fuisse,& Gregorium X. appelJatiim ex Platina, ν & melius ex Pan uino fit
79쪽
notum iidemque eonfirmat Iulius Duor. a addens simili modo in eadem Civitate ' Viter bij anno salutis 116s. Clementem IV. N anno I 3 I6.Ioannem XXII electos Di D ' γt y se veritim de Ioanne non satis liquet: nam quae Platina in cius vita scribit, Duoniι is a repol in fidem minuunt: narrat enim Platina, & Volaterranus b confirmat, post longam 23. Qita Ioan. Cardinalium dissensionem , Lugduni tandem Ioannem XXII electum fuisse, nee vn- A. xx pN quam in Italiam venise ;& Ecclesiasticae Ditionis gubernium per Legatos admini- ε strasse, ex historicis,& Constitutioitibus ab eo pronis gatis,& infra suo loco citandis, - e liquet. Sed sortE Lauorius de Ioanne XXIII. qui etiam XXII. appellatur, intellexire ' verum neque hic Viterbij electus fuit, sed Bonon ae, neque legitimiis iudicatus; nam si MMUι -'. iKConstantiensi Concilio una cum aliis duobus Pseudopontificibus, Cregorio scilicet XII. & Benedicto XIII. depositus; in quorum locum die Sabbati pridie Kalen. Nouembris in publica sectione o. anno i i7. habito decreto, per omnes Nationes pr bato, ut quaelibet Natio eligeret sex honestas personas ecclesiasticasn religiosas, ac in sacris ordinibus constitutas, quae una cum Cardinalibus praesentibus in Concilio pro hac vice tantum intrarent Conclave, haberentque auctoritatem una cum Cardin libus eligendi futurum Papam ,& quia duabus partibus Cardinalium , dca duabus partibus ex deputatis cuiuslibet Nationis eligeretur, ille pro Summo Pontifice habe- retur ,&teneretur: die igitur lunae 6. Idus Novembris eiusdem anni i l . Otho de columna Agapeti filius S. Georgii in velabro Diaconus Cardinalis, Romanus POnti sex renunciatus fuit, qua die S. Martini Episcopi natalitia recolebat Ecclesia, in euis que memoriam, & reuerentiam Martinus huius nominis V. appellari volitit; quam uis III magis, quam V. dicendus esset,ita duo Marini, non autem Martini fuerunt, ved otii a Maria obseruant Clacco n. A N alii. Ac de Ioanne XXII I.qui XXI & XXII. quoque dictus est, rivi K Iulium Duor. intellexisse, natet ex verbis ab eo relatis, nempe hunc Ioannem di timem. xisse, Papa sum ego. Quod etiam refert Coquetus e videndus, sequutus Ioannem pH . , Villanum, f & alios : vide quoque Sansouinum . gi.. Sed accedamus iam ad tertiam eleetionis Qrmam, quae scrutinium dicitur, quae que magis stequens, ut usu recepta est. Η c autem celebratur, praesentibus omni- GI in hist. ιδ. p.: bus, qui debent, volunt, & possunt commode interesse. Cardinales tres de Collegio sumpti, singulorum vota secrete, &sigillatim diligenser exquirunt, in seriptis reddae Azi cta in communi promulganti his pera is , collatione habita, ille demum censetur i. i. electus, in quem vel omnes , vel duae ex tribus partibus consentiunt, ut Matthaeus. ώ iis iniscillan. Boijs h docet, ac decem,& peto substantialia huic formae recenset, quae tamen non vi atas. in prim omnia in Scrutiniis Dominorum Cardinalium sunt necessaria r sat enim est seruare, quae nouissime Gregorius XV. i sanciuit,&san. me. Vrbanus VIII confirmau it; nec L .n'. 9 - . distant ab iis, quae in Caeremoniali Romano fi sub Leone X. compilato leguntur: μp., is q. - alia multa congerit Iulius Lauor. I ex eadem Gregorii Decimiquinti Sanctione
x M. I. AM : Verum si per viam Scrutinii electio perfici nequeat, tunc purpurati Patres, qui in D tis Scrutinio suffragium non tulerunt, per Aecessum Pontificis electionem perficere va- ,. ., π lent. Quid autem sit Accessus, & quomodo fiat, ex eodem Caeremoniali Romano, d. .is.eanm. Gregorii XV. Sanctione, dc Iulio Lauor. locis citatis satis superquὸ cognosces. Illud tit. --p.7. v. s. autem ignorandum non erit, Accessum ad eum Cardinalem fieri non posse, qui tria Scrutinio unum saltem suffragium non tulit; neque ad eum, qui ab ipsomet Cardiunali accedere volenti in scrutinio nominatus suit. m Hinc etiam collige dissere tiam inter Scrutinium, di Accessum , ut per solum Scrutinium perfici possit electio, nouautem per solum Accessum,quia hic supponit Scrutinium praecessisse; non enim datur Accessus Cardinali, qui nullum in scrutinio suffragium tulerit, ut diximus,& aduertit etiam Mansred n dum ait, Accessum habere locum , praecedent νScrutinio. . . EAliam quoque viam per Adorationem dictam , quandoque seruatam in electione Romani Pontificis scribentes reserunt: verum haec, si Scrutinium praecessit, cum Acceta coincidit; si vero sine Scrutinio fiat, ad eam formam, quae per Inspirationem dicitur, reserenda erit, ut Caeremoniale Romanum o obseruat. Patet igitur ex hucusque dictis, Romanum Pontificum electionem per initia nascentis Ecclesiae ad haec usque tempora processisse per viam Institi itionis, Substitutionis, Electionis. Electionem vero ratione formae in tres partes diuisam suisse, per
Inspirationem, vel quas, Compromissi ina , Scrutinium solum , vel Scrutinium, &Accessum simul.
80쪽
NOTITIA CARDINA LAT. CAP. XIII. 3
' possem hic nonnullas sormas, ut tempori, loco, & occasioni satisfieret, nec non uniuersalis Ecclesis necessitatibus consultum esset, in electione Summorum Pontificii in seruatus referre. Verum ne verbis potius, quam rebus insistere videar, satis esse existimavi, ad scriptores , qui hanc rem luculenter tractarunt, cupidum lectorem remittere . Mandosius a enim sexdecim varias electionis formas enumerat: at Iul. Duor. b pinguius hanc rem Prosequitur, & alias indicat: videri quoque poterit Panuidus. eQuaedam vero de avictoritate Cardinalium Sede vacante, hic addere non inutile duxi; potissimisim ex Pii IV. d de aliorum sanctionibus desumpta. sciendum igitur est, Eminentissimos Cardinales in iis , quae ad Pontificem viventem pertinent,nullum ius, vel auctoritatem habere,ut est Clementis V. e responsum, Dii IV. f Sanctione confirmatum; additis insuper. Gratiam, aut iustitiam sacere, factam vero per Pontificem mortuum executioni
De Statu temporali Romanae Ecclesiae, neque de pecuniis Camerae Apostolicae,vel Data rij ex quavis caussa, praeter exceptas, disponere nequeunt. Camerario, Thesaurario, Datario, Depositario, Arcis S. Angeli Castellano,aliisque ossicialibus, ne Sacro Collegio , casibus quibusdam exceptis, obediant, in Δρ λ subresectionis poena interdicitur. Pecuniae vero Sacro Collegio soluendae erunt: Decem millium ducatorum sem nia, in parentatione defuncti Pontificis eroganda. Nee non pro victu familiae Pontificiae ante Conclauis ingressum, ac etiam post,per Camerarium, & Priores ordinum describendae , Pro eleemosynis Sede vacante fieri solitis, ob quam potissimum causam Cardinalis Camerarii ossicium non cessar, ut dicemus infra . Pro regalibus Populo Romano, Magistratibus Custodiae Urbis, & Conclauis. Pro de sensione Terrarum ,& locorum ecclesiasticae Ditionis, eorumque securitate. Ouas quidem expensas Cardinales prς sentes per secreta suffragia ordinare de bent, ita ut maioris partis sententia, quod statuendum crit, obtineat, Si vero ultra praedicta grande aliquod periculum immineat,cui Cardinalibus omnibus praesentibus, iuxta Gregorii x g ordinationem, aut saltem duabus illo tum partibus celeriter occurrendum videatur, tunc sacrum Collegium iuxta maioris partis sententiam per secreta suffragia pari modo obtinendam, oportunum adhibere remedium, necestariam parare impentina possit, δὲ valeat. Quaesitum est, si sorte Pontifex eligatur, qui nedum a Conclaui, sed absens ab V De suerit, prout non raro contigisse constat, an sacro Collegio permissum erit desti-Rare Legatos , ut nouum Pontificem ad Urbem perducant, & neeessarios submini strare sumptus,ex redditibus Camerae Apostolicae percipiendos,praemissa Pii I U. Constitutione non obstantemtam aliud respondet Cambar. B quia hoc ad honorem electi, & utilitatem sedis Apostolicae fit, & ideo ad Papam, & Apostolicam Sedem expensarum onus pertinet. i Et idem dicendum putat Iulius Lauor. h in similibus casibus, ex quibus per suberactionem, di denegati em necessariae impensae retardari possiet electio noui Pontificis. Gubernatores quoque Urbis, tam ultra, quam citra pontem, aliique pro Ecclesiasticae Ditionis regimine officiales creandi, eadem forma, por secreta quippe suffragia seruata, eligantur. Et eum sacri Collegii auctoritas a Summo Pontifice pendeat, I ut scripsit etiam
Nansred. m mu Ita propterea Sede vacante Cardinalibus denegantur. Canones condere non valent; hoc enim ad Pontificem pertinet, eoquὰ mortuo, ad Cardinales non transit, ex Mansredo. nollegium Cardinalium quamuis Pontificem eligat, Cardinales tamen creare nequie ; immo nec iam creatis insignia conferre, neque os claudere, vel aperire, neque Episcopos creare, seu creatos confirmare valet, teste Iulio Lauor. o Verum Iacobatius p posse Concilium ex magna necessitate Cardinales creare , seribit. Legatum quoque extra Curiam ipso inuito mittere, nec missum a Papa reuocare Cardinalibus Sede vacante permittitur,ut speculatori q placuit; Iacobatius ν tamen, si magna instet necessitas, posse ait: tu vide Zabaret t. f. Haec autem ideo Cardinalium Collegio denegata putantur, ne si omnis potestas