장음표시 사용
141쪽
di eas, quae circa vesicam sunt , minus Iaedet; verum par - ,, tibus circa intestinum magis proderit, si meracius ille- is .rit. Caetcrum vinum calculosis aptum, album sit col re , sustantia tenui , sapore austero, aut etiam acido; uba. de seta na namque acida Hippocrate teste frigefaciunt, ari nuant , & humectant. aetate quoque sit mediocre, longe a generatione propter mustum Sed dicesmagis probari ab Hippocrate usiam vini albi potentis, dum illius naturam describens, hec profert. At vero album,&vi- ,snosum vinum ad vesicam magis penetrat, quam est Brum.&cum urinam cieat, ac semper prorumpat mul- istum in sis morbis profuerit: Nam&si ad alia incommo- is dius sit altero; attamen, quae in vesica sit ab ipi, pum αγgatio liberat. Hςc ille. Sed non vult Hippocrates, gran γ de vinu magis laudari ob id in calculosis; Ioquitur enim de morbis acutis eo in loco; bene verum est', quod ut medicamentum magis huic affectioni confert, sed non ut alimentum, quia licet Vrinas magis moueat, quam oli-gopherpn, mahis etiam n cet ob venarum &sanguipis adustionem, Aquae vero potus laudabilior calculosis ut diximus 1 sed tima eligenda est; alioqui calculi si boles est, ut supra diximus. Laudatur igitur inter alias ne aere, ab Hippocrate, aqua pluuialis, non omnis ; sed quae 3bl aethere excreta in aestatis tempore cum tonitruo , Qv q.
per loca munda fluit: hinc sontana, quς ex Ioco lublimi fuit, quaeque dulcis est, hyeme calida existens, aestate autem stigida, cuiusque sons est ad orientem. Repr batur omnis aqua , quae ex magnis fluui)s colligitur, e . t dem authore, quaeque per longa locorum interualla, quae stagnans est, aut paludosa. Quantum cnim referat aquae bonitas ad salutem, patet ex eo, quod semper i cduo iungi solent, aer,& aqua; alterum enim alterius est materia; quia ex aqua per vaporem fit aer, rarefacta ε. ipsa aqua; ex vapore dentato, lau. sub tena, seu supra ci
142쪽
Illam si aqua. Si igitur contingat, malam esse aquam, malum quoque illius regionis statuemus aerem ; ubi vero bonae sunt aquae, bonus quoque aer adest, ibique ii mines diutius vivunt , idecundique sunt admodum. C lor eorum vividus, vires robustae, dentes firmi, ac puruchri, nulla adest podagra, aut rara nimis,nullus hydrops, nullus cachochimus, quantum in ea ipsa regione est. Optima igitur aqua expers saporis est, gustu tamen su uis nullius odoris, pura, clara, leuis, cito descendit, di corpus permeat, ex qua nil in fundo subsidet, pota palatum non adstringit, effusa stridet, legumina facile in
ea coquuntur, ac macerantur, facile alteratur, cuius
fons sit purus, alueo saxoso, minimeque lutoso; nullum animal gignit, praeterquam pisces, in cuius sontis ripis laudatae herbae virent. hςc aqua sane vino anteferenda est, quantum ad calculosos spectat'. Sed cum omnis aqua teste Hippocrate in uniuersum dissicilis sit ira stus ob natiuam frigiditatem, ideo saccarum, Eulapium, .vel mellis quidpiam admiscere oportet. Hςc de potu dicta, sint satis. Nunc ad auditatem nos conseramus, a que doceamus, quomodo h c euitanda sit: si quidem diaximus illam esse causam, sine qua non gignitur lapis.
O N sat est alimentum probatum genere&specie assumere, nisi ita quantitate, qualitate, praeparatione, tempore, ordineque assumatur,ut facile concoqui pos sit, &a natura superari ; non potest aut 3 superari a natura , nisi proportio fiat eius, quod assuitutus ad Iabores ; propterea quod
143쪽
1.de Haia quod ut inquit Hippocrates, homo edcns sanus esse non
poterit, nisi etiam laborct. contrarias enim vires h 'bent cibi,&labores; verum inter se mixti conseruntad '' sanitatem: Labores enim ea, sunt in corpore, G - ' sumere solent, cibi autem & potus ea, quae euacuata sunt explent. Quamobrem si inuenta fuerit ciborum, &Iaborum mensura ad unamquamque naturam, inue
ta sane fuerit exacte hominibus sanitas. haec ille. Sed mensua haec non omnino assignari potest: multa enim de vita sunt, eodem teste , quae impediunt, primum quidem hominum naturae diuersae; nam & siccae ipsae ad seipsas, & ad alias Colatae, magis & minus, siccς sunt, & humbdae similiter autem de aliae omnes ; deinde states non eisdem indigentes; insuperq. regionum situs, & ventin 1
rum mutationes,& temporum esteretiones . Est&H- ,
ter ipsos cibos multa disserentia: triticum enim a tritico disteri, & vinum a vino; & reliqua, ex quibus victum is faciunt, impediunt, quominus impossibile sit exacte de is Diaeta c6nscribere. haec Hippoc. Ac proinde neque nos ad unguem id essicere valemus. Modum igitur quemdam inuenire oportet , qui ad particularia postea πνhi possit. Quoad quantitatem attinet cibis; illud calci d. vidi . lotis primum est Hippocratis praeceptum non repleri :nam, ut inladagio est, plures occidit, g*a, quam glao qum. dius , non solum autem non repleri, sed exerceri oportet : unde illud , exercitatio sanitatis, non repleri impiger csse ad labores, quod cum alijs ob sanitatem,ca violis tamen maxime conducir proinde di ati quiescere non conducit, sed exerceri. Caeterum lao cis rum seu C ercitiorum plura sunt genera, quidam enim φ ad sensus pertinent, quae visu ad tu, cogitatione, tactu voceque fiunt ό per hςc enim corpus calescit,& alimentum absumit . quidam per vim fiunt, ut luctari,
fodere ligna scindere , rem Me, gladio pugnare, pistib
144쪽
tatundere, sagittas eiaculari, schalis pilam
ludere, venari; piscari palum trahet e. Sunt 31 agita..tiones, &gestationes, ut cquitare, curru, lectica, cu-na, brachio, aut naui vini. exerceri autem debent cinculosi ait G alenus, non vincinenti exercitatione . sed omni simpliciter agitatione, quς illorum corpus pro sta
iii, habitusque, & roboris'ratione exerceat. Conue niunt autem exercitia cauulosis, quia humorum c
piam euaciuuit: & pituitosum, crassumque,&crudum
omne ad coctionem deducunt, tenuantq ue, atque Omnesicorporis partes roborant. quantu vero ad praeserua .
dum se a calaulosecut cicitium Agricolarum, exemisplo pater, in quibus esillum conspicies miculum c comtra in sedent rijs artibus homillibus otio destis,ircouenter conspicitur. ntitas ergo alimenti, ut ad illam redeamus ὸ mediocristic oportet, Iidetque potius instas stere, quam magis, quam decet assiimere. i Vitanda quoque ciborum multitudo : nam caro cum pistibu miscenda non est, veluti fugiendi sunt varij praeparandi modi; namque ut ait Hippocrates obsonia ex variis intitis praeparata, inuosa , do. humida 'sunt, propter ea quod pinguia toffa . & calida & inaequales inter se ires habentia in eodem hoco cohaerens. 'Fugiendus item
aromatum usus, quς caliditatem augent, & venas aduriant. Cum ero triplex sit alimenti praeparatio , elix
tibi, issatio,&irictio, elixario calculosis aptior assu mi etiam poterunt, & aliquando assa, appetitus gratia ;sed stiga in totum fugienda: praeterquam pisces. Te pus assumeudi cibum post exercitium esse debet: nam I bores sal: Hippocrates cibos praecedant; prestatque ningis bis: in die, quin, scines comedere, pricocoli enim, quales sunt calculosi,' ut plurimum ieiunium, difficiles irunt; A quo etiam corpus magis exsiccatur &'calcfit. in ordine semper a facilioribus, ac humidioribus cibis.
145쪽
incipiendum est. Iuuatur autem coctio quam maxime per somnum, debent proinde diutius dormire: per somnum namque calidum roboratur, uniturque, & Brtiuscuadit ; unde omnia concoquit,corpus humectat. Quam tum vero lamnus concoctioni conserat, declarat Hippicrates, dum hyeme multum alimenti exhibet, quod 1bmni sint longissimi. autem non modo calculosis utilis somni longitudo sed ad diuturnam vitam, siquid aliud a quoniam auget calorem, qui vitae cst author, homine que laboribus stactum reficit. Debet ideo esse non mianor nouem horarum, lectum molle esse non debet ; nec ex plumeis cucultricibus, sed ex alga vel seriera stuppa, vel lana, ne corpus plus nimio calescat nec decumbe dum supra dorsum, vitanda omnino vesius,quς tanquam pestis in hoc affectu fugiendas quia partes debilitat, cruditates auget. Sed de coquentibus hic satis. Nunc ad efficientem causam veniamus , quae atteinp ationem
i Vm caliditas, ct siccitas hepatis, nec nos ireliquarum partium, causa efficiens lapiridis statuantur, contra illas pugnandum,ac omni ratione corpus reuiserandum. ad quem usum lactis serum assumptu in ixime laudatur per furcs dies post purgationem: refrigerat enim, urinas mouet , & aluum, ex illis , que assumuntur, lactuca, portulacha, cicorium, OXalis, intibum, restigerandi vim habendi. Laudatur etiam succus cicorii, & solaci, cum modico sachar o ieiuno si macho
146쪽
machopluries exhibitus. aceti, & succi limonum assi- duus usus: aquae potus per interualla etiam iis, qui vianum assumere asiueuerunt. humectandum interim &corpus per assumptionem Iurium, oleorum, nec non
pervium clysterium ex puro oleo. Quod remedium in ximum est in praeseruando. Ab extrinsccis, humectant,& restigerant balnea aquarum dulcium modice calefactarum; nec non balnea quaedam thermalia restigeran divim habentia, ut est balneum de aquis Pisanum; ac l censis balnei. Vnguenta item restigerantia, qualia sunt sentalinum, rosaceum, populeon, solus item assiduus ex calida aqua, in qua decocta sit malua, rosa, viola, cicorium, portulacna, parietaria: inde post solus uncti nes. Caeterum diaeta omnis imbecillis esse debet: nam
ut ait Hippocrates imbecillis dieta stigida, robusta vero calida; quia imbecillia vitae studia, cibi dc potiones frigidum animal reddunt. Leues igitur corporis motiones , & cibi, qui neque validum habent odorem, neque in gustu, qualitatem, quae valida sit; vel acidiatatem, vel dulcedinem, vel falsedinem, vel amaritudinem , aut acerbitatem, aut acrimoniam, sed qui mediocriter gustu dulcescant , & iustam prςscierant adstrictionem vel caliditatem pariter exiguam. Magnae ver motiones, & cibi, qui odorem validum, aut saporem vehementem habent, robusta dicuntur. per imbecillem igitur diaetam restigeratur dupIiciter corpus ἱ tum quia attenuatur, tum etiam quod a contraria alimenti qualitate attemperatur. Sed &vestium cura, & operiamentorum esse debet, ut quam minime ex illis calescat. Novi enim aliquos, qui dum praeter consuetudinem stomacho pannum gestare inciperent, statim illis hepatis
excitata est caliditas: unde venulae promanarunt; cum prius tale quidpiam numquam sentirent. Conuenit at
tem Hippocratis consilio, his naturis, quae caliditate S acri
147쪽
acri abundant, dormire in locos igido, quo aeremi seirent talem, ac restigerentur ; Cubile igitur sit dum sit oportet, non solum quoad culcitra, sed & pallia, quae
ex syndonibus densis, aci tera, quae eisdem rationis operimentis, parantur. Haec de attemperantibus. Nunc de ijs, quae aluum mouent, agendum : Nam siccitas alui causa erat, sine qua calculus gigni non potest rut diximus.
Luus igitur quotidie, aut saltem alternis diebus emollienda , tum per clysteres, tum per glandes; poterit autem adhiberi clyster tertio quoque die, glans vero quotidie : in hoc enim fere tota preseruationis ratio consistit. ex ijs, quae peros assiimuntur, tum alimentis, tum medicamentis ad hoc negotium petenda auxilia. Cassiae igitur unc. singulis quindecim diebus assiumenda, cum aliquantulum ter bintinae lotae, &saccari: poterit °ustare per intem ualla rabarbari scrop. I. aut alterum, aut mannae unc. a. vel pulueris foliorum senae drach. I. ex iure capi, castrati, aut pulli. ex alimentis; passulariam, & prunorum c etarum usus aluum mouent. Sed haec cibos illorum priς- cedant. libet autem apponere, quς ad emolliendam aluum scripsit Dioscorides.
148쪽
ex Disoride ad aluum emolliendam,
Erasia recentia manducata. Pruna in cibis a Siliquae deuoratae GFici mature deglutitae.
Lac ficiilmula Oresin. l l Chamarum piscium ius potum. . .
Vnguis odoratus inibitus P i Raphanus comestus. Beta alba deuorata. Blitum comestum.
Rumicis cuiusq.decoctu potum, quin & ipsa herba deu Malua in cibis sumpta. rata
Atriplex manducatum. Brassica lenito seruefactis, comesta. Lentis decorticatae decoctum porum. Asparagorum cauliculi in cibum accepti. Cucurbitae integrς fcuefactae expressus succus potus. Zinaiber quoquo modo sumptum. Peucedanum potum. Scillae siccς coclearium unum aut alterum ieiunis datum. Androsimi semen tritum potum. Helcinei foliorum succus haustus . . Papaueris erratici femina. Acetabuli pondere ex mulsa pota. Cino ossi des 2 um haustum camel ues ranii de euin cibum sumpti. Brioniae cauis liret aentes cocti, & in cibum deuorati. Haec habui, quς de calculorum remedijs proferrem, in quibus, si quid boni continetur, id totum Deo Opt. Max. acceptum refero, cui sit semper laus, honor, & gloria.