장음표시 사용
121쪽
aegri concussione, tum digito per anum immisso, fiet quosa tio resupinetur medicus, omnia habens in se instrumen
uabscondita, inde locum examinet ad incisionem aptu, id de itinerariumlastrumentum, supra cuius dorsum s
ictio est faciendae, pel pudendi meatum immitat, & vesicae collum deuepit, altera manu, sinistra Lilicet,
instrumentum teneat; altera vero anulari digito locum
quaerat, quem designauit, sic ut sub illum si dorsum limi nervij apparebit enim extensus locus supra quem uno impullii secet a dextro latere, si dexter fuerit; sin autem sinister, a sinistro. fiatque incisio secundum longitudine,
quo ad itinerarii cauum attingat: aduertens ne duri se cat, adhinc vel illam partem declinet. Faba incisio iubeat, ut minister teneat nouaculam, & ipse explorat rium accipiens instrumentum per nouaculta latera in v .ssicam intromittat, quo urina si quae ibi continetur s ras prorumpat . Quo facto itinerarium extrahat altera manu; altera vero,exploratorium per vulnus immissum nil eodem loco seruet .i Duo ductoria intromittat per i sus exploratorii latera, prius virum . & inde extralio e ploratorio, alterum; quibus inter indicem: & pollicem apprehensis tantum patefaciat loci, quantum aperienti instrumento pateat ingressiis. Quo intromissis per ductorum latera O dilatatio tanta, quanta lapidis magnit .dini conueniat. hinc intromittatur forceps, & apprehcssus calculus cum praemeditatione, ct mansuetudine foras
trahatur. Quod si nasignem magnitudinem lapis habu tit, non statim ad sangendum te conseras; periculose enim nimis talis est operatio, & non cuiusuis hominis; ded ligato forfice, ne lapis excidat, & Iateres immitte di quo duobusforcipibus lapis apprehensus leniter suas veniat. Quo ingenio magni lapides etiam si ad ovi in gnitudinem accedant, extratu possunt. At vero si adeo magnitudine excedat, ut sine magna vescae incisione,aut
122쪽
laceratione, extrahi non possit,stangendus est: opes ratio valde periculosa, & miserabilis est, requiritque ho minem valde exercitatum: extracto calculo, insti mentum, quod verriculum dicitur, persectionem iiitromittat in vesicam, per quam, circumducat illud, ac examinet, si alij calculi adhuc intra latitent: quia non unus tantum sed multi reperi solent,qui si relicti iberint eodem negotio sunt promouendi. Facile autem extrahitur 1 liis, si vesicae membranae non adhaeret impactus , peric um vero imminet non paruum, si agglutinatus haeret: nam dii trahitur lacerationis vescae timor est, unde mors sequi solet. Postremo cocleare dictum instrumentum per incisionem immittendum ad vesicam abstergendam non bis, sed terque, quaterque, atque mundanda vesca tum
a lapillis, si qui relicti sunt, tum a sanguine, s quis intra
illam contineatur. Haec de sectione. Nunc de sectionis cura simul & virtutis conseruatiope, necnon mitigati ne dicendum.
i sectione facta Uedicus obire
Acta sectione vulnus ad sanitatem perdi cendum, nisi quidpiam impedire curati nem valens adsit ni autem omnis viceris sanatio per unionem, quae aliquando ab ipsa natura selum: fieri solet. Adhibent tamen aliqui ligaturam per pectinem circumductam , quae testes ad superiora eleuet iunctis cruriabus, tum ut labra ulceris coeant, tum ne sanguis testium P mem-
123쪽
bi anam aggrediens , illam putrefaciat, & interficiat patientem. Celsus ne vinculum quidem adhibendum asmonet . Quod si felix curatio fuerit, ante septimum diem
vulnus coalescit. Quo tempore ad virtutis conseruati nem victum exhibAimus tenuissimum usque ad qua tum diem: vescae namque vulnus magnus proculdubio
est morbus ; ideo vel ptisana, aut iure pulli usque ad pi
dictum tempus contentus sit. Potus aqua naulla sit. vltra quartum diem augere victus rationem possumus, omniabus certam salutis spem promittentibus. Quod si acciti dentia adlint, prius illis succurrendum, inde ad vulneris sanationem veniendum. Quoniam igitur sanguis in omni incisionesiil,sultat, cum nisi quantitate excedat, sit primere non oportet, si validum corpus est, neque in nopere vexatum; quo minor infamatio oriatur. Qubdia sanguis excedat multum, supprimendus est omni rati ne; supprimitur autem maxime per ea, quae otrinsecus adhibentur. ligatura scilicet linteis, ex aqua frigida &aceto madcfatus impositis circum circa, iuxta illud Hi pocratis . Frigidum in ijs utendum, unde fluit, aut fluxu- rus est sanguis, non. luidem loco, unde suit admoto. Adhibere etiam possumus pulveres adstringentes, qui in ture sanguine dr conis, bolo acineno,ieporum pilis, oui albo exceptis conficiuntur. quae si parum proficiunt, cucurbitae ad hepar, nec non ad coxas inde applicandae, a que aeger resupinus locandus sic, ut caput humile sit coxis paululum eleuatis. At si sanguis intra vesicam comtentus , grumus fiat, quod ex dissicili expiratione cogia scitur, tumore ipsus, pubis, dissoluendi grumi sunt, atque foras trahendi. ciis luunt autem acetum cum nia
tro aut posca in vcscam immissis. sed & per plagam immisso cocleare extrahi potest. Ad urine vero stillicidium, quod per vulnus procedens assisere solet. Adhibenda hest ligatura ,nec non crura inter Ie vilita seruanda, & as
124쪽
sumenda aqua, minus fiat acris. sub .natibus vero sacculus turturum ponendus. Quod autem ad dolorem spectat quoniam hic excitare solet infamationem, ideo mitigandus est: quod fit tum per lenientia, tum per illa, quae stupore inducunt. Inter lenientia, balneum ex aqua . tepida cum plurimo oleo, in qua de cocta sint camomeli , melilotum, alteae radices,& caetera huius generis, primas Apartes obtinet, in quo mergatur aeger ad umbilicum si que. Adhiberi quoque possunt, &sotus, & unctiones, a balneo locus ibuendus laneis calidis oleo camomeli intinctis, atque iterandum balneum si dolor urgeat usque ad quartum diem , in quo magnus solet esse timor instam 'i, mationis, ut ait Hippocrates. Minime inquit tertia, aut Petra δε-
is quarta die vulnera mouere oportet, & ut in summa dis '. D cam, omnes spiculorum admotiones euitare conuenit in
, ijs diebus,&alia, quibus vulnera irritantur, in totum ,, enim ieetia & quarta dies in plerisque vulnetibus recru- ,, descentias parium. Ab ijs, quae in corpus sumuntur, i nes clysteres conueniunt, quales, qui ex anetino oleo conficiuntur, aut camomelino puris, quae & per os as i mi poterunt. Quod si ijs non cedat malum , ad stupefii cientia veniendum, qualia intus assumpta sunt philoniuRomanum, theriaca nouella. Ab extra autem olea p,
paueris, mandragorae, latosciami, quibus grana aliquot oppj immisceri poterunt. quae nonnis magna vi gente
necessitate sunt admouenda: vesica nanaque sua natura
frigida est, & exanguis, proinde post stupefacientiu usum
pars roboranda, & calefacienda, quo noxa omnis rem
ueatur. Haec de vesicae sectione. Quod si lapis in penis meatum impactus urinam penitus supprimat, nec intus extraue impelli possit instrumentis aut parte emollita, ad ipsius virgae sectionem veniendum est; cuius quantitas pro calculi magnitudine facienda est. locus variat, quia
aliqui in parte inseriori secant . aliqui in superiori: qui . P a melius
125쪽
melius consulunt ; cuia cum pars ea sit carnosa magIs . . minorem inseret dolorem, & citius agglutinabitur. Pars namque inferior, licet ob tenuitatem facile incisioni pareat locus, neruea est, & magis in fistulam abire apta . scias. δενα Gesenus, aut quicunque alius fuerit, in superiori parte . in se bouem molitus est. Hinc ego vidi quendam, ait, cui
Blambiti per alias vias elapsus in virilium extremitate calculus tamen inerat impactus, minimeque aberat, ut ex urins dis ficultate, & dolore acutissimo homo interiret, nisi angusto tandem sorcipe eximere potuissemus, sectionem perlongum superne moliti: nam uretcram, nisi magna v
geat necessitas, incidere non oportet, ne fiat sic fistulosa pars, & urina profluat. Haec ille. Per quae sectionem in parte superiori fecit, quae vel etiam illa ratione est commodior; quoniam minus pars ea est commoda ad urina per vulnus reddendam quam inferior, ob situm . modum autem, quo fieri debet, docent Paulus, & Gelsus. Ii quit ergo Celsus, nonnumquam etiam prolapsus in ipsam fistulam non longe ab exitu inhaerescit, tunc si fieri potest, oportet euellere Oriculario, spicillo, vel eo serramento, quo in sectione calculus protrahitur. Si id fieri
non potest, cutis extima quamplurimum attrahenda, &condita glande lino vincienda, deinde a latere rceia plaga colis incidendus, & calculus cximendus, tum cutis rei nitim g : sc enim fit, ut incisum colem integra pars cutis contegat, ut urina naturaliter suat. Haec ille. Aquo non multum dissentit Paulus, nisi quod sectionem in parte inserna adhibet. Praeputium, at valide ad interiora attractum deligabimus iuxta glandis summitatem. Item posterior pars pudendi vincietur iuxta terminum ad vesicam siectantem, constrictione adiabita. deinde insta colem inuidemus super lapidem ipsum, qui incide-dus subijcitur. Flexo autem membro calculum eijci mus solutisque vinculis ulcus sanguine concreto vacuabimus .
126쪽
bimus. posterius itaque vinculum iniectum
culus retrorsum recurrat. anterius,ne post calculum
ptum praeputij soluti cutis in oppositum recurrens, diui,sionem contegat. Caeterum fistulae timor est in se oneta vi magna exuri debet; nam lacerationis mem-ri inest periculum, & mortis, ut contigit Hieronimo vetio. Haec igitur pro actione Medici prima, quadi ad curati nem calculi lpectat, dicta sufficiarii. Nunc ad illam v niamus, quae accidentium correctionem respicit, quam mitigationem dicimus .
olor, qui in calculosis fieri solet, ita infestare ςgrotantes consueuit, ut ad se r piat omne medicum praesidium: Nam vi res vehementer dis luit, inflammationes parit, vigilias excitat, & hominem contacit . Causae igitur doloris abijciendae. IIIae autem ut diximus) tres sunt, partis sensus, qui dot Iem percipit, facultas, quae manat a cerebro, & id, quod dolorem concitat. Id, quod dolorem facit, calculus est,& humorum copia, luς ad partem dolentem fluit; at calculus quomodo abijciendus sit, dictu est, humorii copia, quomodo evacuanda, abunde docuimus. moliendae sunt non solum sensibiles evacuationes ad humorum copias sed insensibiles, quales per anodina fiunt, de quibus in cap. de emollientibus satis locuti sumus . Caeterum par-
127쪽
tis sensus tum anodinis pr scriptis, quς calorem inna tum conseruant, partemque perspirabilem reddunt, tun ι stupefacientibus remedijs maxime tollitur; qualia intus assumpta sunt philonia antidota theriaca recens, in qu: oppium validum adhuc est, pillulae de cinoglossa, ijs,quq intra sumuntii ; extra vero unguenta, olea, Quaenta, qoc opij, biosiciami, mandragorae papaueris vires si sciipiant, licet & mentem alio euocare, quo minus dolor sentiatiu . sic per ligaturas, stictiones, aliosque dolores mentem auertimus, nec non ijs, quς hominem solantur, ac iucundam voluptatem promittunt. Soluitur&dolor maxime somno, de quo iam dicendum est . vigilis namque infestare solent omnem dolorificam affectionem, maximcque hanc, quae multa mala parit: nam vires valde distbluit, cruditates efficit, conuulsiones & delitia. Coi tra ergo vigiliarum causas ψmnes pugnandum sis, quae quoquo pacto somnum inducunt. Caeterum somnus sit quoties calor innatus in partibus internis latitat, nec adrensoria fertur, vel in illis versari potest. Multae autem sunt causae, quae calidum innatum intus continent, prohibentque quominus ad externa moueatur: nam vel id fit, quod illius substantia sit veluti congelata ; quo pactos igida alimenta , de medican)ciata intus assumpta, & e terius admota,somnum pari t: vel quod calidi substantia non gignatur, quo pacto ex inedia, & pauciori cibo, somnus tandem oritur; vel quod genita dis oluatur; qua ratione cogitationes, corporis labores, vigilia ipsa,&quicquid evacuat, digeritque nostrum corpus, somnum conciliant. Alio modo senita substantia spirituosa som
num parit, cum rectos tuos motus ad cerebrum non si quitur; quomodo nauigationes, & ambulationes circi lares somnum afferunt. cum vero multi vapores a conc
etione alimenti attolluntur ad caput, oboritur semnus, quia ab illis via calori occluditur. cum etiam ad conc etionem
128쪽
ctionem distrahitur calor, aut allicitur ad inferiores pa
tes per leves trictiones,& lotiones,somnus nascitur. po
ro nox, tenebrae, oculorumque conniventia somnum au
liciunt; quia obiecta, quae sensus mouent, & calorem naturς insti umentum ad se commouent, tollunt. idem ciunt animi securitas, tranquillitas, & cessatio a cogit tionibus, strepitusque aquarum ex alto cadentium, a
que suauis cantus, ct alia, quae veluti in quiete animui & sensus collocant; in quibus cum calor nihil habeat, quod agat, ne sit otiosus, refugit ad interna. hic autem ab ijs potissimum, quae calorem' quodammodo suppria munt, ausilia sumemus contra vigilias, quas parit d Ior ; quia ad partem calorem euocat, & prohibet, qu
minus intus trahatur nam dolor calidum auget, quod foras pro rediens , somnum impedit. Somnum igitur comciliant hios clami semen ad drac. I. potu. cortex item radicis solani somnifici In vino potus, semen papaueris in
cibo sumptum, mandragorae radicis ex vino decoruina, ctati unius mensura potum, mandragorae poma olfacta
naribus, mandragors liquor sedi probalamo subditus,
arborei, lapideiue musci ex vino dilutum paratum p tum . salicis recentia λlia, in lotionibus ada ta, persicorum nucleorum cremor fronti, & temporibus illitus , amygdalae dulces cum rosacea aqua illiis, lactucς su cus ex rosacco Donti,& temporidus illitus, coralleum potum. ex compositis, syrupus papaueris ad uncias duas exhibitus cum aqua semperuiui, aut splani, diacodion ad unciam unam, cum aqua lactucae, requies Nicolai ad drachmam unam , pillulae di cinoglossa ad drachmam unam ex vino exhibitae. Haec pro senino conciliando. Nunc ad urinae difficultatem veniamus, quae valde lassi gere solet aegrotantes, & si in totum supprimatur ante si ptimum diem occidere solet. Si igitur lapis obturans illius causa fuerit prsdictis rationibus e corpore pelle ius,
129쪽
aut ita transhonendus, ut locum mutans urina cedat.
Quod dissicillimum est, ubi lapis , vel in renibus, vel inureteribus continetur. Si vero vescae meatum obturet, nisi extrahere velis, transponere oportet. supinum igitur decubitum 1 Aecipere oportet, ita ut coxarum parte magis sursum vergant, indeque huc, atque illuc multibibrmiter commouere, quo ex meatu excidat. post vero, sic supinus existens,ut mitigat iubeto. Si vero nec sic e cernere poterit per catheterem instrumentum impellen diis est, per quod etiam urina excernetur: nam fieri potest ut ita impactus sit collo vescar,ut nulla ratione trans moueri possit, tunc instrumentum, ut cedat, saltem cogit. Sed si in penis meatu lapis sit impactus, vel extrahendus, aut transmouendus ; quod si fieri non possit, ad sccti nem membri modo, quo diximus, veniendum. at si ex concreto sanguine retineatur urina, quae grumos dis I-uunt, tum intra, tum extra adhibitis utendum. De quiabus iam dictum supra est. Qui grumi, si dissolui non
sint, urinamque penitus supprimant, eadem habent auxilia , quae lapis, transpositionem, atque extractionem. Si autem ab arentilis, ac multitudine crassae pituitae ol struuntur viae, illa adhibenda, quae urinas mouent. De quibus abunde dictum est capite de lapidem pellentibus. . Hater caetera vero stranguriam, & distriam si luit inquit Hippocrates) vini potio, ac crurum venarum sectio ;sed vinum validum esse debet, & magnum, cum quo mi-s enda sunt diuretica: hoc namque vinum veluti calculosis aptum non est ad calculi generationem, quod ii
inium venas adurat. ob quam rationem vinum aquosissimum dandum precipit Hippocrates, ita accessionis tempore ad lapidis expulsionem, ac urinae difficultatem multum potest. denique quicquid obturat, aut remouen dum, aut transmouendum. Si vero ex lapidis volutatione sanguis multus emanet ulceratis pq ibus adhibenda, quae
130쪽
da, quae adstringendo dissoluant; qualia maxime sunt acetum ,& posca. nec non omni ratione extrahendus. , Aluus vero si exsiccetur, tum accessionis tempore, tum per uniuersum morbi progressum, soluenda est, tum alia . mentis, tum medicamentis , de quibus in cmite de eu antibus diximus, atque his sic explicatia secunda nobis proposita operatio tacti est, quae mitigationem respiacit. Nunc de conseruatione, & restauratione dicendum. i
. Ires, quae semper in omni aegroto reperiu- ttur, sui conseruationem desiderant: sunt enim secundum naturam, imo ipsamet natura . Mc vero non contrarijs, sed si- imilibus conseruanda . coseruatur autem ill i l quam mmime per alimenta, nec non per illa, quae calidum innatum augent, scoctionemque s uent. Cum vero calculi morbus longus sua natura sit, .: Victus rationem expostulat no plena quae vires augeat, non tenuem, quae diminuat iuxta illud Hilmocratis, vidi I apboris eius tenuis, & exquisitus in morbis longis semper, & in acutis, in quibus non conuenit, periculosus i. sed medi crem, quiera mediocriter conseruet. De quo in tramlude praeseruatione abundo dicemus. Cum ver morbus i Ihic habeat accessiones de genere acutor .morborum,
in illis abstinere oportet, iuxta illud in ipsis exacerbatio nibus cibii adimere oportet; nam prςbere noxium, & cd Hi aph per circuitus redeunt morbi in ipsis accessionibus abstu fri nendum. igitur vietus eo tempore tenuis compeux , Igur ' in tumque