Francisci Ficoronii ... Dissertatio de larvis scenicis et figuris comicis antiquorum Romanorum ex Italica in Latinam linguam versa

62쪽

DA LARVIS SCENICIS.

TABULA DECIMA

EX multis lucernis fi stilibus , quae in columbariis ollaiarum , urnarumque, ossiumque semiustulatorum plenis,& iiiscriptionum , effossis ultra Thermas Caracallae, ac Ecelesiam S. Caesarii, sub initio viae Appiae, ad dextram , inventae sunt, duodecim erant , in quibus exculptae erant totidem Larvae , quas hic delineandas curavi . Lucernarum formam , tanquam a nostra tractatione abhorrentem , minime exhibeo . Non satis scio an omnes hae Larvae conrieorum sepulcra designent , an potius confirment , quod superius dἱ. tum , Larvas adhibitas fuisse in funeribus , ut monstrat diaglyphum , quod iri Villa Pamphiliorum extra Poriatam Aureliam adservatur , quod in Dissertatione de Bulla aurea publici juris feci. Praeter has Lucernas larvss insia gnitas in nonnullis columbariorum loculis, ubi ollae cum semiustis ossibus erant , inventa sunt fictilia diaglypha mira arte efformata , in quibus mulieres , hominesque nudi, bc saltantes conspiciebantur , quibus sane Urbs abundabat, praeeipue vero sub Nerone , quum ille etiam pacta pecunia mulieres , & juvenes Romanos ad Altus , gestusque indecoros , instar Graecorum virorum , Sc mulierum lii strionicam artem exercentium, edendos in scena compulisset.

mod quidem abominandum facinus , ut honestiori suco obtegeret, Iuveniles ludos, teste Tacito ' , appellavit . Quod autem ad mulieres saltatrices , pertinet, apparet hoc exeaelatis gemmis , & ex Graecis Etruscisque vasibus, nec non aliis id genus monumentis , in quibus mulieres saltantes ,&in hujusmodi indecoros gestus debacchantes , delineatae conspiciuntur . Quod s quis seminarum saltantium chorum eleia gantissime sculptum videre velit , consulat sngula di di

Byphum , quod est in Villa Burghesia . Quod autem adolescentuli in scena altarent , Maer D a bius

63쪽

hius libro 3. aliique auctores , niarmoreaeque inscriptiones testantur L quas inter haec inserius posita , & a Maresio insito de Antiqua Praeneste opere relata numeratur .

SEPTEMTRIO PVERBIDUO SALTAVIT. ET PLACUIT.

Haec vero , quae sequitur , sortassis ejusdem pueri, in taudatissimo Gruteri opere reperitur . D. M.

PUERI. SEPTEMTRIONIS QVI. ANNORVM . XII. ANTIPOLI . IN . THEATRO BIDUO. SALTAVIT. ET . PLACUIT .

TABULA UNDECIΜΑ.

CAPUT UNDECIMUM.

SEpulcrales inter lucernas , quas manibus pertractaus,liae , cujus descriptionem suscipio , curiosiorem non vidi unquam , quae quum quatuor ab hinc annis in quodam seputierati cubiculo , ad laevam viae Labicanae, reperta fuerit , a gumento est , ut mih b suadeam , imagines in ea effictas comicos illos repraesentare in illo sepulcro humatos, ornatos iisdem prorsus vestibus , quibus in scena , seu super pegmata in plateis publicis , uti consueve unt, utebantur quum comoediam personati recitarent. Hanc igitur e suo prototypo , qui inter. ceteras a me eouectas fictiles lacernas asservatur , secundum ejus naturalem magpitudinem eleganter delineatam exhibeo. Monumentum hoc larvatum virum simul ac mulierem , ambos tamen e conspectu positos , rep sentat . Post eorum conum duo conspiciuntur orbiculata seramina ad oleum infundendQm , ut lucernae, quae unam inter, &alteram personam propter genua protenditur , sufficeret. il

66쪽

DE LAR VII SCENICIS. is Q iid vero dignum hisce in personis , affabre quidem

elaboratis consideratione sit, id totum in tunica reti lata consistit, qua conteguntur usque ad cubiti extremitatem , arcte conclusa , nec non in caligis similiter reticulatis tenus partem pedum superiorem , ac demum in calceis , insueto prorsus modo , tenuissimo contextis panno , quae variis taeniis colligantur , ita ut calceorum caligarumque extremitatibus invicem unitis , nulla pedum pars nudata conspiciatur . Uapropter his ad laribus neque soccus est , neque cothurnus , eoque minus Planipedes illos appellare, fas eth. Corona quasi rosarum super erines sormosae mulieris , odjuvenilis prorsus aetatis , eleganter reductos conspicitur . Mulier sinistrum brachium inflexum , cujus manus sub cubito brachii de tri absconditur , pectori tenet innixum . Vistautem larvatus sinistra manu clamydis , quae ab humero , cub perimponitur, procidit, limbum tenet; dexterae manus palmam inversam , aper hamque exhibet intuendam , res equidem non ita facilis , quodque alicujus peculiaris ioci gratia.

inventum fuisse conjici potest . Ex quibus omnibus , eorum in quae peregrinis vestibus personas hasce externae alicujus nationis circulatores esse arbitror , qui unguentorum , pulverum , aromatundi, alior inuque similium vendition' modo hi hanc,modo in illam utbem peragrantes,lucellum corradunt. Paucis abhinc annis quemdam me Romae vidisse memini, qui Turcico indutus more varias super pegma edebat gellicul sones,acpulverem venditabat nullius momenti , more orientalium vernacul una sermonem. detorquens. , & corrumpens ...

67쪽

TABULA DUODECIMA.

CAPUT DUODECIMUM.

ALterius lucernae sormam , quam in quodam C

lumbarici ad dexteram, priusquam recenti Appia Porta egrediamur , reperi, praesens Tabula exhibet , in qua sedens quidam in lucernae extremitate cernitur adolescens squi manibus prope soramen appositis , nescio an ad et lychnii flammam sese calefaciat , an potius inituat inter vinum & lucernas unionem , hae namque in antiquorum conviviis die ingruente extinguebantur. Adolescentulus hic quum sit omnino nudus , coronatus hedera , inflatisque buccis , parvulo Baccho videtur non absimilis , eo magis quod ex ejus fronte duo promineant cornicula , quae ab Ethnicis Baccho tribuebantur ad vini indicandam vim ἱ hinc Horatius vinum addere cornua pauperi ait. Aliquem etiam repraesentare posset ex illis puerulis , qui immodice exultantes Bacchanalibus aderant, ut Athenaeus secundo libro nobis testatur .

TABULA DECIMA TERTIA

DUO bi viri personati in gemmis , quas apud me habeo,

eleganter incisi sunt . Prior baculum oblongum terrae altera extremitate innixum tenet , altera sinistro braehio admotum , qui eaput praetergressus , malorum , ac pyrorum velut racemo ornatur . Larvam idem supra frontem elevatam , & quasi obvolutam tenens protrium ostendit senilem vultum, quas quiescat a gesticulatione . Ei vero pellita Zona virilia contegit, cetera nudus existit, de quo histrionum impudice in scenam apparendi vetusto more t venalis b.

Persenam , tismumque tener, O iubligar Aeei.

70쪽

DELARVIS SCENICIS. 3r Et Lamianus .: Saor eae fabulae a Graecis inventα , ab At Lianis Latinorum non multum di resant ; nam quemadmodum in ilias Saori nudi , Fauni , Silenλ inducuntur , veris bis , di motibus ob aenis risum moventes , Da Areuauia per πα turpex. Alter vero pedibus , brachiisque nudis pumilio quidam videtur, & ridicularius , praecipue autem ob bardo-e ullum , quo illius caput , & frons conteguntur , qua- te personae illi , quam vulgo Ponsevere appellitant , non videtur omnino absimilis . Supra pectus , sub quo tunica visitur obvoluta , a Larva pendet barba . Ab una tantum sui parte conspicitur , 3c aliquem notum hominem imitari videtur Mimis , seu Pantomimis illum adnumero , qui

marmoreis inscriptionibus aeternae fuerunt ab Ethnicis memoriae traditi, quarum una inter antiqui Lanuvii maeerias

in praegrandi basi insiculpta reperta fuit , ut apud Cl. Gruseruna v videre est M. AUR. AUG. LIR.

AGILIO SEPTEM TRIO

NI . PANTOMIMO . SUI TEMPORIS . PRIMO . SACERDOTI . SYNHODΙ . APOLLINIS . PARASITO. ALUMNO FAUSTINAE AUG. PRODUCTO . AB. IMPia M. AVR. COMMODO ANTONINO . Plo . FELICE . AUGUSTO

ORNAMENTIS DECVRIONAT DECRETO. ORDINIS. EXORNATO ET . ALLECTO. INTER. IUUENES.

S. P. LANIUINVS . AIter huius marmoreae epigraphes dexteram Commodi γn