Gasparis ScioppI, Franci, De arte criticâ; & praecipue, de alterâ ejus parte emendatrice, quaenam ratio in Latinis scriptoribus ex ingenio emendandis observari debeat; commentariolus. ..

발행: 1662년

분량: 161페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

151쪽

in oratione Cic. v. in Verr. Unm inmentus es Vereas, tot Manis , atquε adeo seculis , quo hac non commutaret, sed everteret. Nam mutatione unius literae facta, everreretis legendum. Et paullo post, non converto. rat, sed converreret. Et in eadem oratione, ubi sunt haec verba : agrisum ad eum ' hodorin vanisset Aa

nam. Nam legendum , Ennam. Est enim Enna in mediterraneo Siciliae urbs. Aetna, mons in ora maris. Itidem MUTAT io NE literae. Ut apud Liv. lib. I. IJbi de consualibus loquitur: Solona notum erat. Sigonius , non intellegens locum hunc, Iiteram mutat, & legit, Solema votum. Ignorat scilicet, Solenne aliquando ut substantivum poni. Nam alibi etiam Livius , libro s ab V. C. Et Pontifices, flaminesqua , nuligenti res publicarum religionum esse, quam privatis in solenni gentis fuerit. Itidem lib. e

dem : Inventumque tandem est , usi neglictas creemorias,

intermissum solema, Dii arguerant. Et in prooemio rbello potitus. Nam letandum , patituι. Etiem M u-TAT 1ONE literarum illud apud Livium , lib. I, in verbis Horatii: Sic eat quacunqua Romana lugebis Asem. Emendant isti , quacunque Romamum lugebit hostem. Nec sentiunt, tolli omnem vim ex

eo dicto. Et ibidem , ubi de Suffetii morte loqui

Iur : Immemor legum Romanarum. Emendant isti novi Correctores , humanarum. etsi omnes ita habent

impressi, etiam Melchioris Sessae. & afferunt i

cum Varronis ex Nonio e Metium Suffetium propto per iam interfecit plane imperiosi s , quam humanius. Quum sit ibi legendum , immanius. Sic autem etiam Cicero in eam sententiam in Catil. ait: Si te comprehendi jussero , Catilina , seu interfici ; credo , erit verendum mihi , ne non potius omnes boni serius , quam quihquam crudelius , factum putet. Et ita locum totidem

verbis recitat Qi intilianus , lib. 9. Sed ita loquitur A. Gel. lib. 2o. cap. I. Ubi de sectione ad cst

152쪽

rum loquitur. Nihil prosecto immitam, nihil immanisu, nisi , ut re ipse apparet, eo consilio tarita immanit m poena

denuntiata est , ne ad eam fm deveniretur.

In primis vero in em ore librorum requiritur FIDES , ut ne fucum faciat ullum , ut ne lectori

imponat. Si dixerit, se in manuscriptis libris i vaenisse, quod ipse excogitarit, possit fortasse docipere imperitos : at peritis , necesse est, ut se d ridendum praebeat. Quanta fides, Dii immortales, in Politiano ρ Cuivis intueri licet adhuc Florentiae, in Medice1 & Marciana bibliotheca manuscriptos libros, ubi publice asservantur, quibus usus est. Eadem fides in sanctissimo illo ac doctissimo sene, Ri Vergilium ex Romano codice emendavit, I .ierio Valeriano , viro dignissimo qui ab omnibus ametur Sc colatur. Nec secus egit Petrus Victorius meus. Qui ex hac emendandi professione non tam doctrinae magnae, quam magnae bonitatis & fidei laudem quaenuit. Quibus sit usus libris r ubi sint rLangobardicisne scripti , an Romanis literis et semper patefacit. Sed vir bonus snam licet Platonis illud dici um proferamin canibus ossa ostendit. Non possum non ingemiscere ob communem laetiaram. Nam : sed mihi temperabo. Eandem fidem agnoscas in Hieronymo Ferrario a qui Philippicas ora tiones Cic. expurgavit. Nec dissimili ratione usus est beatus Rhenanus , vir doctissimus. Qui in

eluendis maculis, ex Tacito, ex Velleio, & ex aliis tam multis , praeclaram omnibus bonis navavit operam. Itidem & Glareanus , & Camerarius, omnesque alii, qui librorum autoritate manuscriptorum nituntur. Nunc extiterunt, si diis placet, qui excitant ab inferis Anacreontas. Halicamasseos.

Brevi etiam revixisse audietis Sappho illam, MMenandrum r ne dubitate. Extiterunt, inquam,

qui manuscriptos libros citant, nec tamen proserunt,

153쪽

Ieto FR. ROBORTELLI, qui sint , ubi sint, cujus notae sint. Ecquis scit, an somnia illa sint, an quisquiliae , meraeque nugae pQuae tandem igitur his est habenda fides r.Ego , ut, de me aliquid dicam, quum Aeschylum adeo corruptum superioribus annis emendavi: quum Di nysium Longinum περι-, & Aelianum de exemcitu instruendo more Graecorum, edidi, & in L linum veni: quum librum Aristotelis de arte Poetica expurgavi, & illustravi: nonne protuli semper nomina illorum a quibus libros accepi, & bibliothecas nominavi, ubi asservantur ρ Quare non sine risu miratus sum superioribus annis vincentium Madium , Brixianum Philosophum, in suis ann lationibus in Poeticam Arist. dicere ausum, secus Iegi in Mediceo lib. Florentiae, ac ego testatus fueram. Verba illa, quae sunt pag. I, at μεν - σχημα ἰετεροι 3 clia ego, in Mediceo libro ita legi, dixi. Madius, Simonis Portii testimonio utens, ait, in eodem libro, quo ego sum usus, legi νῆ φών, Id si verum esset, non laboraremus e & e , Opinor , vidissem , qui libros eos , quum in Hetruria essem tunc, & opςram navarem in Academia Pisiana

Iotentissimo & optimo Duci Florentiae Cosmo, arpe in pectavi, & evolvi. Sed aliter sese res habet

nec Portius, Philosophus summus , dc optimus Vir, unquam ad illum scripsit.Nam quum ego perliteras essem cum eo conquestus ; scripsit ad me , se nihil tale unquam dixiste , aut scripsisse. Praeterea Henricus Mathesius, medicus, vir doctissimus , Portii

familiaris , suis literis postea idem mihi significavit. Quare non est, quod miretur Madius, si ego illius

obtrectatione ne tantillum quidem moveor. Videat ipse, si in meis commentariis, qui superiore anno iterum Basileae impressi fuerunt, aliquid immutavi, quod jure ab eo fuerit reprehensum. Et subodoretur

diligentius. quid docii viri de suis annotationibus,

154쪽

De Arte Crities. I 2I& commentariis meis, sentiant, quidque iudicent de tota re. Nam & totidem verbis deseripsit quamplurima de meo commentario; & veterum loca eadem recitarit, quae ego protuleram. Illi autem .venire in mentem ne auctorum quidem ipsorum nomina potuissent,quos nunquam legit,nec attigit squum vix literis Graecis sit tinctus, nec eam notiti. nem rerum unquam parare sibi studuefit, in qua

ego omnem aetatem Consumpsi.

Sed redeo ad rem. Ita sane decet, auditores: ε castigandi sunt jure merito, qui emendando lacum faciunt. Versus est apud Terentium: Benignitatem nunc ubi meam sensisti in te elaudire, ibi, non claudier, sed salvire, legi, quidam Terentii novus emendator assirmat, in codice Romano. haec sibi Manutium retulisse, qui id accepisset ex Faerno. Id falsissismum est, nec vera reserunt: nec Faernus id, opianor , dixit. Scilicet Bembus anth dictionem tam insignem non vidisset. Sed, credo,ipsos obaudireTs Ilios , vel oblivisci potius eorum quae ex viris do istis interdum audiunt. Nam de verbo eae re multa disserit Nonius Marcellus , & exempla plura affert. Ac fortasse per conjecturam Faernus dixit, ita posse legi in Terentio. Sed codex Romanus id non habet; ut multi nuper ad me scripserunt. Quid autem sentiam de tota hac re, dicam in Annotatio nibus postea. Nam elaudieν omnino legendum est, Et, ita Ciceronem ipsum locutum, demonstrabo.

155쪽

Oppium.

CHRISTOPHORUS

E. V miserum te rvi diffundi eorpora in meras

Cum ad primum repetunt eorpora prima locum. At mage quod miserum est, perit ingens ingeniivus

suo Suni majus non dedisum aliud Humanis miseris. earum non eorpore contra, Non auro , non quas India dives opum mittit gemmas. merito hoc I nam particulam aura DI aterna nostris indideruret animis.

Hoc nos ἱ hane miseri quondam pensare suemus y acturam , egelido corpore quam facimus. Nequicquam; quod contra inventum est , non minus hila, Ingenii solvat qua bona , pestilitas. Hac est, prob generis pudor atque infamia nostri, In feris summa incuria postgenitis, Maiorum qua nos praelara , dia reperta

156쪽

I 23

Dicta venusta patrum multimodis misino D ulreunt, ut si olim amittat eos PATER ORCUS, 'Non ipsi se ipsi , non sua nosse queant:

Ut fiant eum tineis blatta, queis rite parausis Grammaticum asperum , acerbum, insubidumque pecus. Ollis impia succedanea dextra uisa I est, ollis , Criticorum inlepidum omne genuL iErgo Phoebaus fio, d et maximus orbis, Obruta nune altis quod jaceant tenebris Tot monumenta virorum i is quis non aurea diara Noscere se ex summu discupiat opibus 'auecis cives artem docuisti, Marce, beate Vivendi, morum doctus ut eloquiι pNec Musea malum evaluit dastiana hanctum Ennipatri eireans laurea serta caput.

Suidjam Varronis , quid Plauti, is iniqua PacuvIFata feram p quid sortem Helladis aut Latii 'Illene ego ut vadeam tristi detexere versu, auodque recordanti dividia is senio est

Feneus hac memoret, eui duro robora pectus. De me ; nolo oculis eudere acerba meos.

Sed mihi, se celeris documentum unum hisceresvisit, alueis olim exemplis ommachus interiit. Omnimodis, ut dixi, etiam huic sua denique pri Crux fuit , o, noctu immersit avara manus, Sis habuitque virum , ut penitus quam condidit ollam

Euclio, dissidens qua sibi, quέ superil.

At quod dI voluere boni, custoda remoto Se emersit repetens pulchrior ora virum

Auspicio ScivpI, quo nullus fervidiore qua solo Criticum pressit adaque solum.

Hercules hie alter nobis, Epidaurius alter ἔDefendιι morsus , vulnera ; monstra domat. Aureolas testor SIMILES quas Indica V E R iProscripsit Mattas absque foret titulo,

GAEt eram verM, Pharaea ut Othia men olim

157쪽

Olim testari non mage vera queat. Dicere me verum,dicit P I A Musa PROPE A mant idem Musa alia atque alia. Nee SUSPECΤΑ etiam multesima LECTIO qhis yudica me diversum edocui sse queat :Sueis Plautina tibi semper Proscenta debent Summo devincis, Scientiae, incio :Sueis is Apuleii quondam haut nisi rudere doctRudere jam tamdem dememinit asint s. Ergo tibi iucem repetunt, quod prisea virorum Nomina , risu omnes , letitiaque , litant.

Et te cum precib- quaesunt , postfata superstes Si evis esse diu , suppetias venias Subis quasibi ; sic, S C I O P P I, te averrunc, ammatici,intimide sic timeaint tinea.

158쪽

Icne tui radios, SCiopea , diffundis amotis, Non solum ut satagas urere corda virum, Qui lateri juncti pascunt te lumina: verum Non unquam notos ad juga amoris agas pAt non es niveo prognatus Adonide pullus, Qui Medi imperii sceptra superba tulit. Fervidus invisam prius hic ardebat Odatim, Anteibat Maratnas illa decore nurus. Sic quoque sub gelido me tu positum axe Trionum. Tale nihil sperantem, ardido amore praeis. Et mihi submittis praeclarae pignora mentis, Non dubiae haut dubium pignus Amicitiae. Accipio gratus , tantum & tibi grator honorem, Quhd Critici pars non ima Senati oreris. Exorere ad floris non instar fluxa comantis, Ingeniique tui spargere perge rosas.

PHORI RADIVILI, Duris

in Biret se Dubin i cte. Filio d

159쪽

νὼ ubi lateam , Scioni docti me, ct an te Fortuna nolim lata docere mea, Sive ea acerba sient. Ergo , inquis, verba fue

runt,

Inque animo inque oculis his, Dum ero , tu quoque eris rSed, qua me incelsas tabulis inarare lubido .Sortis verba mea , sive ea lata sunt pVerborum nempe illa etiam ιircumdata valuo ii in partem posse venire putem y Crediderim ; factum verbis prastare receptum

Si satis est : at sis quis satis accipiet psti ina fidem factis probitas metitur, ct au a

Largiloqui e seu imputat oris opes. Sive ea grata tamen, seu sint ingrata futura, Verba mera , atque meras nunc tibi mitto precor. Ouli quia pondus abest , pondus tu commoda , is instar Representata hae accipias sidet. Namque per iratas lieuiset, crede, Camoenas, In dignum aternis fingere quid tenebris. Non equidem in dubium mea nunc promissa vocares, Meque datam oecineres deseruisse fidem.

Sed non tam mihi iniquus eris, Nam , copia si sit, Tum Dii fingo fidem fatura , crimen habet. At mihi stangesacra. arm) potuisse negatum est Hactenus 3 se pacem , quis modo suppliciis

Fas erit, exambire Dea non desinam , in are, Liber is a nexu , desinam ut esse , tuo. Ergo tui notis animum super se tenacem Nuncio , vel, si addi fors eetiam illud amas. . a Ingenuas vires : hoc te orans unscum se unum,mne fraudi esse mihi ne patiare moram. Non tibi enim cautum posthae satis ibo, datumve ;Sed praesente adigam resatis accipere.

160쪽

AD EUMDEM.

Incontinentem & efferam, Scioppi Romanae vindex non ultimo, Suadae,

Linguam morEris p Hercle nil Crebrius effundat dirum licet ore venenum Tibi nocebit, candido Solertique colis veteres qui pectore Musas, Priscamque juvenis Palladem. Illius est notus pridem furor omnibus, re mens Vesana, mobilis, Vaῖα Fallor p an invidia totus disrumpitur acri, Solumque se doctum putat 'Se solum putat esse virum p Me judice, nec vir Nec aoctus iste, qui suum

os fraenare nequit, nescit compescere linguam Udira vagantem limites.

At tibi qui parcat monstrum implacabile, Scioppi, Quod dente quondam livido Romani petiit Regis venerabile numen, Et gentis Augustae decus poblatret, rictuque seros hinc inde minetur

Morius , & atra vulnera et Seipsum conficiet, rabie se perdet inani: Haec invidorum praemia. At tua te virtus, Scioppi, super aethera tollet. Tuo corollam vertici

Magnis promeritis Phoebaea texet in umbra Conside longa aeternitas. Hieronymus Areonatus, Sacrae Caesar. - Majestati is Ρεretii Milici.

SEARCH

MENU NAVIGATION