장음표시 사용
31쪽
2 pter in morbo grauiori priores partes ipsi tribuendae. Purgantia
vero statim ab initio incaute adhibita pessima remedia sunt, praesertim drastica, vel et salia media turgiter data; in primis ea, quae fluidum tantum potentissimum ad resoluendam
et eliminandam materiam corruptam menstruum euacuant.
Huc pertinet sal anglicum et quaevis citissime purgantia, quae quasi intestinis subterfluunt, nec sordes e fontibus eliminant. Febrem quidem mitigare videntur, at re ipsa eam exitialem reddunt. Est enim febris eis cacissimum sordium resoluens, et instrumentum a natura certe non incassum adhibitum, quod saburram euacuationi aptam reddit, quare minime purgantibus sufflaminari debet. Ipse cremor tartari, licet in hac febre multum praestet, tamen ab usu et malo connubio praecipue cum nitro heic nocet. Nitrum enim frangit et elaterem et vim nerueam solidorum, hic prae omnibus aliis necessariam, et sua sponte iam deficientem; interim plurimi tamen nitro non abstinent, numne ob errorem in diagnosi morbi 8 quae tamen ex constitutione aegri et epidemiae erui possit, an quod credant, nitrum quod primarium spissitudinis inflammatorii resoluens est, id m et materiae febrilis biliosae esse Τ siue forsan quod in rheumatis n. is inflammatoriis conducat, et haec febris semper doloribus et musculorum et articulorum stipata sit 8 Verum enim uero utcunque haec se habeant, nitrum in hac L bre semper nocere, bonos aliorum medicaminum effectus minuere, et ratio et experientia docent. Doleo certe, me aliquando impedire non potuisse, quominus quisquam mihi amicus nitro iugulatus suerit, quamuis ipsi cremor tartari additus fuerit. Febris quid seni statim mitigata videbatur, pulsus vero post a deficiens et debilitas conis D a trarium
32쪽
trarium testabantur, quapropter, china cum vino rhenano frigide infusa largis dosibus propinata pulsum miro modo esserebat, sudorem promouebat, et eX periculo aegrum eripere videbatur, lingua vero nunc demum maxime sordibus inquinata, fusca, nigrR, aphthae in ore, abdomen spastice tensum,
inflatum, satus et secessus foetidi, veram morbi indolsem , ac respiratio suppressa malos corticis peruuiani effectus ostendebant. Vtique iam nimis sero indicatio euacuationis prosequebantur, si vero in ullo remedio salus, certe haec in moscho et serpentaria quaerenda fuisset. Cortex peruuianus autem, quanta mala, primis viis impuris, inducat, nemo ignorat, certe huic aegro catarrhum sus cativum conciliauit, quem certissime ad persectam sanitatem reduxissem , si mihi statim concreditus suisset. Sunt, qui credunt, chinam generale remedium ac sine ulla indicatione in qua uis debilitate exhibendam esse, at si optimis remediis sine
ratione utamur, eadem in venenum mutabimus Quid, quaeso,
china, primis viis saburra putrida repletis, conducet, qua ratione vires restaurabit, nonne potius somitem morbi firmius
impinget, ad que alia viscera nobiliora propellet
Et si quandoque aegri aetas emcaxque natura malam methodum eludat, ut non obstante chinae abusu vita seruetur, tamen in postertim omnia mala chronica ex obstructione viscerum oriunda sequentur, ac eiusmodi aeger restitutus miseram morte peiorem vitam vivet. Sexcenties iam conuictus fui quantum china, ubi tubus cibarius illuvie redundat, noceat; sistendo salutares alui excretiones mox congestiones inducit, febrem auget, hydropem cuiusuis is ciet immo uniuersalem
inducit, denique summam pectoris anxietatem, respirationemque
33쪽
que usque ad suffocationem adgrauat, quae omnia abusu chinae continuato deteriora fiunt, abstjnentia autem ab ea, alii que rite indicatis remediis funditus sanantur. Quid Τ quod contendam, quinquinam ne reconualescentibus quidem ab hac febre adeo necessariam esse, ut sine ea pristinum robur adipisci nequeant. Multi enim, quanquam sceleti instar emaciati essent, viresque adeo deficerent, Vt nequidem situm in lecto erectum sedendo sustinerent, tamens ne china nutrientibus refecti, et postea meliore sanitate quam ante febrem gauis sunt, sic ut miratus fuerim; nam multa
mala chronica, quae aegrum ante febrem vexabant, eadem sanata sunt, v. g. obstructiones glandularum et viscerum hypochondriacorum, scabies, rheumatismi inueterati, similiaque saltim per aliquod tempus post febrem evanuerunt. Nunc filum resumo, ne quis credat me cremorem tartari praestans in hoc morbo remedium spernere, qui solus utique non susscit, quanquam aluum soluat et putredini obueniat, tamen sordes, quae saepissime impactae sunt, non ex sontibus eliminat, et per se iusto mitius purgat, quare optime cum rhe
Si abdomen in serius sordibus repletum caussam spuriae debilitatis non iam in ventriculo, sed in intestinis haerere
monstrabat, vix alius quam experientia edoctus credere audebit, quantum vires restauret haec misceta.
Hoc quidem loco de sic dicta immobilitate sordium aliquid dicere lubet. Quilibet medicus aegros per omnia morbi stadia attΡntus obseruans, initio linguam saepe puram inueniet, vel si obducta sit, sordes ut plurimum firmissi ins quasi illi adhaerentes, sic ut djgito abradi non possint, abdomen quoque
34쪽
non ita tensum ac tumidum. Febris initio mitis quoquo videtur, sponte vero, praepramis sub usu resoluentium exardescit. Ipsa febris est esticacissimum naturae instrumentum, ad sordese vasis in canalem cibarium eliminandas, omnia sic dicta lenientia sunt febri omnino inferiora ac prorsus non comparanda, quare nunquam febris venae sectione vel purgatione frustranea statim suffocari debet. Hanc ob rationem tempus euacuandi per vomitum ac aluum maxime commodum est, ubi aeger iam per aliquot dies febre laborauit, ubi ex summa inquiete, quae semper cum turgescentia saburrae pari passa ingrauescit, eam mobilem et euacuationi aptam esse, intelligimus. Hoc tempore semper ad aegros accerseri vellem, scilicet si non antea futili farragine medicaminum praesertim frustranea et praecoci purgatione debilitati et exinaniti, potius autem soli naturae commissi fuerint. Nausea, vomituritio ac praecordia plena, sunt primaria signa indicatae per emesin euacuationis, si vero haec desunt et borborygmi, torminaque, di arrho eam naturam moliri indicant, tum conueniunt en emata et laxatiua mitiora,
minime drastica. E) Ensmata omni morbi tempore ingentem utilitatem in
hac sebre adserunt; haec sola, ubi omnia remedia interna obgastritidem vel enterit idem interdicuntur, aegrum ad sanitatem perducere saepe valent. Porro conueniunt, ubi vires defficientes euacuationes quam ui S summe necessaria S non admittunt, quod morbus iam longius processit, et saburra vires prosternens, iam altius ad intestina progressa, ideoque nunc emetico expellinsequit. Quo in casu vidi aliquando non praecordia, sed abdomen, plerumque tamen Vtraque inflata, repleta, dolentiaque, a segros inscios, aluum cum lotio invitos emjttentes, ad emeti
sum nullam indicationem, quanquam lingua impura, siccavero
35쪽
3I vero esset nigraque, pulsus ne in cubito quidem percipiendus,
extremitates gelidae, pallor mortis subflauus in facie, cutis sicca, imperspirabilis, aspera, ac si quando perspirabat, id putridum redolebat, respiratio quam maxime dissicilis. Hunc statum mox exitialem reddes, si chinam largis dosibus propinaueris, vel si caussam morbi laxantibus anti- septicis tantum prosequuturus sueris. Hic iuxta enemata coinpiosa indicatio vitalis valet, ac eiusmodi remedia adhibenda α) quae vires prostratas subleuant ac refocillant. 3) Quae omnes excretiones praesertim aluinam non sistunt, sed promouent, quod prae primis F) remedia cardiaca alterantia siciunt. I. Kermes minerale praestat, quo in praxi egere nollem, est et magnum virium incitamentum, indicatur praecipue ab si evacuatio aluina licet summe necessaria, tamen viribus prostratis contraindicatur. b) Si oppressio pectoris adest; nam eius vis alterans exin
pectorationem necessariam promouet, quin sine conspicua expectoratione respirationem, primarium in hoc morbo prognosticon faciliorem reddit, plerumque tamen aluum frequentiorem salutarern sine virium detrimento mouet. Est remedium heroicum, ideoque exigit summam medici attentionem. Adiarrhoea quandoque interdici videbatur, quapropter ad virium conseruationem china cum serpentaria ac vino propinabatur, ast respiratio anxia morbusque uniuersum in peius ruens cortice per auiano seposito ad parcas Kermes mineralis doles mitior euasit. l. Ser.
36쪽
Kermes mineralis gr. j j ad j j j Camphorae gr. j j j.
Conch. ppi. gr. X Xjj- . MD. Doses vjjj detur bis vel quater de die No. 3. Camphora additur, quo citius KermeS Operam, quam inde speramus, edat, conchae autem ne vomitum conciliet. Hoc connubium in hac febre egregii ustis est, eam incantamenti instar interdum discutit, ac si nobis vera alexipharma sunt, hoc connubium certe est, promouet quoque optimo euentu cutis excretionem. Hinc in mulae adde moschi opi. gr. IV ad VI ubi ingens virium prostratio est. II Moschus est efficacissimum refocillans, omnibus alus ubi vires deficiunt superias, quamuis alui euacuatro nondum absoluta sit. Pulsum cum calore vitali interdum de nouo reconciliati allorem mortis ineratium in facie in colorem roseum mutat, orae stans anti septicum est. Certe egregii erus es fectus me statim summe attentum reddiderunt, quo mellas repetitis; oo-
moschus alibi fraude corruptuS fuerIt, an 'S Pnimis parcae dolas dentur ΤQua ratione verum moschus anti septi cum sit explicare corte esse scio. Dixi enim in prognosti de e
37쪽
ubi obseruaui, semper et pulsus summe debilis spasticus erat,naoschus hic non solum pulsum cum viribus miro modo excitavit, sed et has eXhalationes praestigii instar intra nychthaemeron sustulit, nescio an corrigendo vel eX cernendo putridum. Vbi moschus nihil valet, ibi certe nulla spes restat. Saepe restaurat vires, ut postea euacuationem aluinam sine periculo perferre valeant. Vt magis autem de virtute moschi anti- septica conuictus forem, equidem duobus scorbuticis hac se brecorreptis repetita vice viai moschum ulteri vero serpentariam cum acidis dabam, et quamuis putredo in illo, cui moschum praecipiebam iam maiores progressus fecerat, tamen in altero, qui moschum non sumebat putredo postea magis ingrauescens foetore summo se manifestabat, quare ob securitatem et medentis et adstantium moschum summae utilitatis remedium censeo, quo contagium interdum praecaueri potest. Ceterum in multis morbis chronicis ex viribus labefactatis ortis, mira moschus praestat, ut in febre neruosa lenta, inprimis ea, quae enormem ab usu mercurii saliuationem sequitur. Denique virtutes medicae eiusdem in morbis neruorum conuulsi uis, hystericis, epilepticis similibusque satis notae sunt, ac moschum magis adhuc praestiturum esse credo, si pro renata dosi sat magna exhiberetur. Id. Serpentariae virginianae radix quoque egregii usus in hac febre est, moscho summe analogis at minoribus virtutibus gaudet. Est eis caX Anti septjcum , promouet quoque
omnes excretiones prae primi S culaneam, et certe tantum abest,
ut sistat evacuationem aluinam, quin potius largius assumpta eam promoueat. Conuenit praecipue ubi vires desiiciunt, et ut breuiter dicam, in omni casu. Vbi moschum proficere dixi, id est, ubi et euacuatio aluina et sud0r criticus promouendus, nec non Vires refocillandae sunt.
38쪽
lV. Camphora edit validos sed breui euanidos e bctus,
quapropter optime superioribus adiungitur. V. Vinum vetus rhenanum vel album gallicum praestat, ubi vircs deficiunt; potest dari, licet euacuatio per alutam adhuc tum requir Atur. Vinum rubrum pontac dictum ob adstringens, quod ipsi inest, prjncipium, minus placet. VI. Epii; Istica ac vescatoria sens biljoribus locis adposita omnino non contemnenda. Fides in ipsis solis non ponenda, sed tantum pro adminiculo habenda sunt. Ceterum s Aepere socillant vires conspicuo modo, sedant deliris, sed isti e peeorum e spectus inconstans est ac incertus; nam ubi suspicio inflammationis in abdominis viscere quodam aderat, interdum L Lamen interdum noxam adserebant. Et praestabant semper cataplasmata emollientia praecordiis vel parti dolenti cAlide in posita, nec non illitum oleum camphorae vel lini mentum volatile. VII. Acida mineralia in colli quatione humorum ita celebrata, spem, quam in ipsis posueram, sere omnem si ustrata sunt. i) Sistunt acida mineralia transpirationem tam necessariam.
ab Continent interdum aluum, interdum profuse soluunt. 3b Tussim et respirationem grauant, quae iam aegrum iusto plus as ligunt. 4) Vj res potius supprimere Videntur.
Haec obiter dixerim, repetita obseruatione de contrario conuinci cupio. Vli I. Acida vegetabilia vero egregii usus sunt, omniaque decocta copiose ingrediantur necesse est. lX. China est certe egregium remedium, si eo usque peruentum est, Ut primae viae quam purissimae sint, sed tunc
et sine ea aegci reconualescent, et pristinum robur recuperant; sola enim nutrientia omne OpuS absoluunt.
39쪽
Quandoquidem vero innumerabilibus obseruationibus eius virtutes medicas comprobatas scimus, eam fi libet, ac si vires non statim redeunt, conducere non nego. Optime datur inconnubio aliculi s volatilioris refocillantisque cardiaci, quod bonos chinae effectus acceleret; cui scopo, radix serpentariae virginis nae, vinum rhenanum , vel et vetus gallicum inseruit. Largi si mae clij nae doles per se minus praestant quam parciores cum serpentaria.
R. pulv. Cori peria v. subtiliis. Urad. serp. vjrg. 9 J-jM. D. quater et laepius do die. . Spiritus minde rori insigni modo prodest, ubi post
brem et susscientes primarum viarum euocuationes Varia incommoda praesertim ij nnitus aurium, surditas, dolor capitis, articulorum ac alia multi uaria remanent. Plerumque excernit aucta transpiratione culanea, quod de suburra ad secundas vias transiit, ubi autem haec ex primis viis nondum plane eliminata est, hic febrem auget; quare nec ad v9ria eXanthemata, quae inter febrem prorumpunt, promouenda adhiberi debet, hic euacuationeS praestant per aluum.
VARIA SUMPTOMATA. 'A diui rhoea et dybenteria.
Probe hic attendendum, ne haec salutaria naturast molimina praecoci modo si sis mus, dummodo vires ijs serendis Vllo modo pares sint. Hae vero si deificiunt corpuSque emaciatum statum periculosum indicat, tunc i pecacuantia in parcadosi, scopo antispasmodico, ut motus perist alticus sursum deri-
Vetur, conuenit, interdum et vomitus enormem diar rhoeam cohibet, perraro autesm et sere nunquam adstringentibus vel
optatjS, V. g. theriaca similibusque sisti debet; nam suppressio
40쪽
36nem eius mors cito pede plerumque sequitur. Inuoluent imucilaginosa vero egregie conducunt, utpote decoctum altheae, gummi arabici, vel ex h0rdeo perlato spissius paratum. Kermes minerale saepe diarrhoeae terminum ponit eliminando ipsiuS caussam per aluum, praeprri s Vbi abdomen tensum ac repletum est, ac aeger morbum neflexit, ut Inde et ex habita corporis concludere possimus, Vires non ad codeficere ut saepe videtur, sed tantum a saburra putrida suppressas esse. R. pulv. rad. i pecac. gr. 1 -J- - rhei gr. jjj-V
- gummi arab. gr. XJ J- olei adde nucis molchat gutt. jj fiat pulv. disp. dos. Hjj. Detur quater de die puluis unus. Si libet, absorbens aliquod addi potest, vel ecinamomum aliudque arom3ticum. Haec ubi non sussciunt, muschus, interdum et serpentaria' Habe omnia si sallunt; diuersis vicibus mox adstringenistia electuarium dias cordii, theriaca, china, vInum rubruDontac mox rursus si vires ullo modo permittunt mite laxan-
adhibentur, sed mors plerumque citius huic scenae termi-' ' OV sinata licet diarrhoea adsit, tamen ob spasm0S abdo
minis tormina ac tenesmos summe necessaria sunt, gaudent
i dativa et antis pastica, in genere aeger PlSdem
carere debet nunquam, eliminant magnam saburrae putridae
ydserunt'. ' Vnicum vero clysma per diem raro lassicit, Inte