장음표시 사용
41쪽
servet: - at vero quid superius adesse necesse erit, quod has ambas vires juxta sese in actum ducat, ac multo foditius sit, quod motionem vel actionem ac reactionem Proserre debet, nisi materia sit passiva: -- neque haec proprietas neque aliqua externorum actio sussicit et ad vitam producendam, et ad sustentandam. Duae extremitates quantitativae differentiae in terra adsunt, utcumque interpositae notiones cognitionis relativae; una, quae massa audit, est universalitatis extremitas, alia individualitatis, est anima: in ambabus nunc absolutis, et igitur ex complexu harum ambarum oppositionum massa fit materia, ac anima sit Diritus e licet necessario anima ac massa sejungantur , ad solummodo per absolutam separationem-in materiam et spiritum - aeterne separatae sint; raterna modo mem rata caussa primo intimum corporum statum permutare de-het, aliis verbis, per illam eXternam caussam corpus muta
tionem subire debet, priusquam vitae mutata phaenomena Proferantur: nec non satus vitae in se ipso reperiendus ac per se ipsum producta qualitas ipsius est, quo data occasione actionis ab externis rebus apta ac accommodatissima est vita ad phaenomena producenda et mors enim consistit in desecta hujus intimae conditionis ad vitam exercendam, quae per Vbiae statum vitam ipsam statuebat. Ex his denique assertis emanat haecce universalis praedlcatio; omnia, quae in vivida materiali substantia occurrunt, per quandam proprietatem peculiarem in actum duci, nempe per moἔMm, quo metamorphosiis paratum cum incitations D a coa -
42쪽
eoadunatur: incitatio cBruno tris secundum definitionem vitam ipsam absque motu non cogitati potest; nulla alia enim est inoitatio, quam quoddam in actione aSχ-
tum ac motum. Hic autem motus necessario universalis,
a nulla singulari specie formationis dependet, et in quadam organica substantia possibilis est: atque hic denique s
lummodo abnegat longe universale quoddam, quod ubicumque, quo punctum ac peripheria adest. provenire Potest, et in quo omnes alii' motus reduci possunt, quae ex ipsa activitate profluunt, Contractionem puta et Expansionem. Hic autem motus exinde necessarius ad existentiam vitae , et idem est, qui solus activitatem cum existentia in origine conjungit. Internus ac externus simul est, atque mobis transgre6sionem a pura abstracta et ideali activitate in materiam ac formam ante oculos ponit, absque quibus opposita semper inmeiata remaneant; sub eXpansionis ac contractions vi quaevis incitata organica substantia movetur, et ad suam oppositionem , mutationem, aequalitatem quantitatemque 3 et ex qua relatio formae quantitativae Vitae in qualitativa aestimanda est. Qualitativa vero vitast forma, vel metamorphosis in organiSmo itidem requirit factores ejus constructio. nis, uti praecedentes, et quoque eos, qui activitatem in concrescente statu cum substantia eXprimunt. Fortuitas existernarum actionum, in quibus Organismi.Vividi actio immutata perdurat, fines habet, et quique excessus harum sinium
illorum organismorum turbationem secum ferant.
43쪽
In supra incepta disputationis tΡrtia parte nomi Vinvixygenium praesertim inter influxus Uliae negativos, e add1.dimus hancce sententiam ex scholis incitationis theoriae asse elarum provenisse; nunc lubet inquirere, an Verum quid 1.2ga tivum a nostra accepta explicationis vitae methodo dici positi et ex incitationis principiis commonstrare potius in animo mihi est, OXygenium non tamquam negativum influxum in animali, organismo nec conspici, nec agere posse ; nihil autem magis, contradicit sibi, quam hocce praedicatum, quam maxime Vivituperandum.
Secundiam incitationis theoriam tali modo definitur in eitabilitas, se externorum in xus percipiendi ac in ipsis re gendi facultas, vividis corporibus absolute proximaVs Si ita- . que hanc incitabilitatem contemplemur, nil minus conVeniet, quam statuere, nil quidquam externi adesse, vel tam quam irritamentum agere. Itaque secundum hanc theoriam irritamentum. quaevis potentia esse debet , quae influxum constituit, vehquaevis agens potentia irritamentum fieri debeti Hoc iterum non percipi potest, absque organicae individualitas commoveatur ex statu indifferente, et se ipsam determinans eandem iterum praestet. Actio illae est, quae incitatio audit, et ista, quae a quocumque influxu, eujusvis naturae, petitur : si enim quid externi sit, et qua tale cum organismo in contactum veniat, tali modo agendus erit influxus quivis in organismo: factores autem incitabilita tis hujus spontaneitatem ac recaptivitatem esse, jam omnibus,
44쪽
Quisque influxus externus, qua talis .est, organico individuo Irritamentum - nullum irritamentum absque irritatione nulla irritatio absque incitatione: - nulla denique incita tio absque limitata receptivitate et adaucta spontaneitate, nulli itaque adesse possunt influxus exaltantes receptivitatem. ortus, externi cujusdam determinans, est definitio cujusdam incitationis - uti sui ipsius constitutio organismi definitio vitae, et cujusdam actionis in eadem posita est: ideo, quivis determinantis ortus externi nil est, quam desinitio majoris energiae sui ipsius constitutionis; et uti omne eXternum, quatenus ad vividum pertinet, absque discrimine, tamquam talis definitio externi, conspiciendum fit, ita ex illa altiori et universali parte, in qua omne organicum concipiendum est, indirecta sententia stabilienda est: quavis in organismo agente Potentia, vitae activitas exaltatur. Natura festinat, ut ae quilibrium, per negativa corporis principia destructum, in-sauret: quod autem aequilibrium, modo dynamico, habet talem naturam, qualem aequilibrium temperaturae in syste-
anate corporum; atque concludere facile possumus , aequi-
Iibrium principiorum vitae negativorum semper destructum ac perpetuo restitutum esse. Humanus organismus uti omnes partes naturae, sub quodam respectu partim a se ipso, partim ab externa natura , in suam liberam activitatem circumscribitur. Hae autem determinantes vires iterum dupIicis ordinis sunt: positivae enim funi, vel aegraivae, et organa, in quibus positiva caussa , itae
inmediate agitur, activa dicuntur; illa autem, in qi ibus mediate
45쪽
mediate per priores agitur, passis audiunt organa. Nem
n et Museuli J quidam alii autem, uti praesertim Rosch. Ia ub ca), nominarunt internos Vel externos in xus; inter
hos numerat clarissimus ille vir humores, aeiectiones animae, ejusque operationes, motricem Nim musculorum, etc. inter illos vero aerem atmos aerisum, electricam materiam, tamen
et sic porro. OXygenio imprimis negativam vim attribue runt nonnulli ; quidam quoque principium vitae fundamentale nominarunt, V. C. Cl. Girtanner b multa experimenta attulit, quibus probare Vult, oxygenium esse illam vitae conditionem, cujus accumulatione vel diminutione vitae principium mutetur: hanc hypothesin autem rite refutavie Et Psaf e . Theoria incitationis enim docet, Omnia, quae in organismo agunt, Vitae aetivitatem exaltare, veIpositiva esse: omnia vero, quae actionem desumunt, negativa esse. Oxygenio non diminuitur incitatio per se statim , ised imposterum modo diminuitur: verum enim vero, omnia negativa vitae Nineipia non caussae, sed conditiones vitae: sint aspiciendae. Denique nil magis absonum est quam perhibere, vitam consi stere 4n conflictu quodam itaque Vel per repulsivam vel per positivam ,
46쪽
tivam vim, aut alio quocumque modo provenire, quod, me jud ce, longe distat a Veritate. , , Natura humana, cinquit admodum venuste quidam celeberrimus vir ωλ , eit organica ,per se ipsam agens, se ipsam incitans et terminans, imo vero est perfectissima omnium, quae empiria cognoscimGs, q&ia perfectissima conscientia sui ipsius, et exinde maxima liberam ,summa vis se ipsam determinandi, ei comperit. 'Hucusque, quae, in disquisitione vitae, nostris viribus
fuere adaequata, plurima ostendimus, multorum opiniones, et vidimus et tentavimus: porro observavimus nullam tam diversimode et saepissime, quam Vitae, tractatam eSse materiam, ita quidem ut quisque privam fere theoriam de vita constituerit: licet multi magna verborum ostentatione et sublimiori, vix perceptibili, nomenclatura plus damni quam emolumenti ipsi theoriae vitae attulerint: attamen recte dixit Philosopus priscus, quo cum lubenter consentiamus: Exia guum natura desiderat, opinio immensum c , neque Verbis, sed factis veritatem probari requiritur. Sussiciant haec de sectione prima, et majori cum ardore modestiaque transeamus ad secundam , ut melius pateat, quae nostra vitae explicatio sit, et quibuε vitiis laboret the xia Brunonis.
47쪽
Giusque corporis vita secundum Brunonem consistit in exercitatione quarumcumque motionum et functionum, et in summa actionum illarum Vitalium exercitatione, quoad in quodam simplici casu a potentiis incitantibus determinatur itaque vita ipsa potentiis incitantibus cogitur. In systemate organico corporis Vita est interna, in se ipsa,fundata, et per se ipsam producta conditio et qualitas, et quidem talis, qua, uti externorum actio Ob Venit, ad actiones vitales proferendas , apta est atque accommodata, - itaque externo rum influxu Vita sustinetur. ,, In quocunqMe vitae satu coperis sui initio inquit Bru-no, seqse ut a qMavis materia mortua, per Iroprietmem tan-
48쪽
a DISSERTATIO MEDICO - THEO RETICA
tum, homo et reliqua animalia sese distinguunt; ut ab extraneia activitatibus et quibusdam functionibus peculiaribus determinentur ita, ut propria Umidae conditionis phenomena produci q-
In vitae processu igitur, noster Bruno duo observat objecta, vividum corpus qua tale constituentia. 1'. Externa illa, seu potentiae incitantes. 2'. Facultatem quandam, qua hae potentiae corpus in citare possunt, Incitabilitatem dictam, cujus ope itaque aptitudo assiciendi constituta est: actio denique incitam rium Iolentiarum in Dottabi uatem, Incitatio dici tur bb; incitatio igitur totius vitae et Omnium vitae actionum fastigium est. Corpus absque organisatione mortuum est, organisatum corpus absque eX ternorum influxu itidem mortuum. corpus ipsum nil contribuit ad vitam , sed solummodo extranea: scilicet ipsum relativum externum respectu co
poris, ipsius Incitabilitas qua corpuS mortuum, Veis luti jusculo carneo, obsessum est et absoluta externa, mundus, solummodo unicae conditiones vitae sunt; aliis vem his , incitatio externorum Vitam constituit. Plane cessat incita-hilitas, quum primum incitamenta desunt: merito igitur etiam vita omnesque ejus operationes stimulis nituntur , et
49쪽
et tibi stimulus non adest, ibi etiam incitatio esse nequit.
Nullo alio modo vita est activa, quia non eXistit, praeter Propter est effectus stimuli in corpore : sibi met ipsi omnino paSsIVa, et coacta est prorsus stimulis, qui status coactus immediate cessat, si caussa desinit, quae produxit hunc statum, et qui semper stimulus est: omnia in corpus agentia sunt irritamenta , et pro ima actio cujusdam substantiae in olividis oblectis semper irritationem proVocat. Itaque ob nullam aliam caussam vivida substantia viVere potest, quam ob Vires qua Sdam extraneas, in ipsam agentes, solummodo ipsa in se proprietatem possidens, a qua aptitudinem vivendi acquirit per illam conditionem, ut eXternae actiones rite in illam influere possint; exinde denique colligitur, in statum quendam coactum reduci vitam, et sibi nullum
definitum fundamentum vivendi inesse. Incitatio, et simplex solummodo incitationis objectum,
corpus scilicet, Unice requiritur, ut intelligatur systema Brunonis. Si nimis incitatur, dicitur satus non corporis, illud enim mortuum, sed conditionis corpus inter et mundum sthenicus; sin minus incitatur, dicitur status cshe-xicus directus si autem nimia incitatio praecesserit, at solitis irritamentis nulla incitario sequatur amplius, dicitur flatus Ghenicus indirectus. Cui vis facile igitur patet Incitabilitatem
et corporis actionem hoc loco omnino supervacaneam esse.
Exinde Bru non is methodus sanandi est stimulare: ejus Pathologia enim est quantitatis incitationum compleXus, et Therapia solummodo in mutactone incitationis externorum E a conm
50쪽
consistit. Maximam igitur partem Pathologiae, uti Thera piae, curationem scilicet morborum, mutatione conditionis internae corporis, prorsus negleXit. Haec dicta sufficiant, ut dijudicetur fundamentum; adhuc superest inquirere, quo vitio laboret vitae theoria. Vitia Brunonis systematis praesertim, uti antea jam dixi, in principiis eleme taribus quaerenda sunt: quoad autem event Nn, Vitium proximum magis consistit in negligendo quam in qu is definiendos In levitatem, et firmitatem, vel incitabilitatis actionum notionem, distinguere non ausus est, quia quoque incitabilitatis indoles ei ignota erat: cum autem ab illo semel uti mortu ueseorpus adsumtum accommodari deberet, ut ab extraneis incitaretur , hujus levitatis et firmitatis caussam in corpore ipso statuere debebat; sed audiamus Brunonem ipsum. Quid D incitabilitas, et quomodo a potentiis incitantibus determinetur , ignoramus. QMaecumque aurem sit, quaeque decies in principio vitae, illius aliquid est, vel definitiam vim ejus consecuta est ' ce ). Primaria autem hujus proprietatis sedes in corpore animali est, secundum Brunonem, Eastema nervosum sic
dictum et musculare. Imo vero proprietatem non divisam et per totum organismum dispersam existimat: itaque nec
muscularis fibra sola incitabilis est, neque contendere licet, ambo systemata abso ut e sola incitabilia esse. Exinde quivis facile colliget, Brunonem quoddam