Scriptores de sudore Anglico superstites

501쪽

Λnno 1528. Italiam multis bellis exhaustam et direptam, accedente etiam aeris intemperie, pr0pter quam etiam rura, quae perpauca suerunt, culta parum reddiderunt, magna fames pressit, ingenS numerus ut 0rtalium fame periit, praecipue in Insubria et Venetorum regione. - Λnnus pr0Ximus 1529) p0st suit pluvio-Sissimus, prae uligine multae frugeS cereales et arb0reae pessimurcSponderunt colonis, quare Secuta eSt magna ann0nae caritas et

502쪽

varii morbi, praecipue labris quaedam letalis, quam vocant sud0- rem anglicum, qui ante repertam curam mult0S m0rte abripuit.

1 Schweyteter Chronich - durch H. Iuli. Stum psen in XIII Biicherii be-Schriben. Zurycli 1606 s. p. 116. Prima editio prodiit Τurici 1548, altera. eaque rarior 1586, tertia 1606. - G. 1) Bassier Chronick - durch Chr. Wur stisen. Basel, 1580. s. B. VIII. p. 585. - G. 1) Chronicon Mulithusanum manuscriptum ex bibliotheca Schopsiniana, lib. VI. c. 5. idqtie sinit a. 1617, deinde continualum est usque ad a. 1728 ab Ilo se a Fur Sten berger, tunc temporis scriba senatus, post civitatis Mulithusanae consule. In fronte alia manu est adscriptum: hJacobus Henricus Petri ex aetis publicis germanica lingua chr0nic0n Iliththusanum scripsit, quod hodieque manuscrip-

503쪽

ltim in Ilii illivsanae civitatis labulario servatur. Fuit is cancellarius, dein consul in civitate Mulillivsana. Natus erat Basileae circa 1593, patre Jac. Henr. Petri. I. u. D. et pros. rhetorices in academia Basil. matre Anna Brandia, tribuni Basil.

Recipiendum inter Dagmenta putavi locum chron0graphi quidem non c0aevi, praesertim quia ex ips0 colligitur, qua ratione Anglorum methodus contra sudorem viam sibi in Germania aperuerit. - Η. -J13 Chronicon Oder Gri induiche Beschreibung der den chiviirdigslen sachen undilhaten, ivelche in den Helvelischen Landen - sicli χugetragen - versei liget durch

504쪽

lictis Volla in deri 24 Stunden hiisseclit hynnam, mit libertilisfigem

23 Hoc symploma celeri auctores non habent, sed Christ. . Wursiis en I. c. lib. 8. p. 585. ad a. 151 T descripsit febrem pestilentem angin0sam cum abscessu oris laedo, dolore capitis et delirio per octo menses epidemicam, ex qua 2000 homines perierint. - G. - Recte Grun erus errorem Steti Ieri indicat, ex loci temp0risque vicini late facile explicandum. - Η. -J1) duae sequuntur fragmenta apud Grunerum non leguntur, sed depromta sunt ex doctiss. 3Ιeyer -Αhrens, Turicensis, dissertatione: Gesciit chlliche Noti gen uber die Verbrei fung des englischen Sclaveisses in der Schweig im J. 1529 in: Archiv sur die gesammte Medicin a me, Haesero, edito. Vol. V. p. 307 Seq.

506쪽

1) IEx codice mantiscripto bibliothecae evangelicae Glarinensis, ut resert Guggen billil Der englische Schweiss 1529 in der Schweig. Lichiensleig, 1838. 8. p. 8. et 9.) Hunc Ver0 codicem adesse in ista bibliotheca negavit Jenni, Glarinensis. Cf. M e y e r - Α h r e n S, t. c. p. 316. - Η. -J

507쪽

Hoc anno circa sestum S. Micliaelis grasSabatur Sud 0r Anglicus sic dictus, quoniam in Anglia ortum liabriit, et inde plurima regna per asit. Qui illo tactus suit, plerumque inter 24 horas moriebatur. Et accidit quidem, ut uno die 400 homines isto

efferat lian k0rt sorhen ii avde laget sie Asskeud si a Canceller Embedet. Novaedili 0 operis sic inscripta est: isHistoriske Bescrissuelse, oui huissig hassuer lildragetvnder den Stormectigsten Ferste oc Herre, Herr Cliristieria deii Forste - Κi0ben-liavn MDCLII. Tom. II. Ottende Part. S. 1315. Praesalio subscripta est 1599. d. 24. Januarii, et ad verbum ex priori editione liber ipse descriptus. Versionem latinam mecum benevole communicavit perili. Hallen berg, Regi Suecorum ab historia, isque hunc auctorem principem m0rbi hujus inter Danos enarratorem ac ducem esse statuit. Ad manum est alia editio: ,,Danmarchis Riges Κrenigke xed

Arrild IIuit se id lii Odersberg D. R. Canceller prented i Κisbentiavit Anno 1652. s. locus ipse legitur p. 1315; ergo eadem est veteris libri editio, mulato

titulo. - G. -

508쪽

Restitutus demum ex insula Burgunda iuga Christiani secundi in integrum, comitiis Otthoniae praecipiti vere insequentis anni habitis, in verba Friderici, regis designati, duravit, Iacobum, virum d0ctum et duris peritum licentiatumque decretorum, qui Hossin anno successerat, quod ei Canutiorum bona invadens nuper restituisset, sortiter dignitate prioratus exuit, Successore dato Iohanne Farsonio. Is sexennio post assectus febre sud0risera, qua tota Europa fuit perculsa et amicta, exinde Orchellae plerumque Se continuit.

Abdicante R) sp0nte Iohanne Calvo, episcoporum Otthoniensium paucis ante kal. Quintilis diebus iniit anno 1529. cujus anni mense Februario per civitatis Otilioniensis Juxta J0hannis aedem foedo incendio c0nflagravit, et autumno pestilens sudor per Daniam totamque Europam grassatur, illi complures claros viros, et intere0s J0hannem Fars0nium, priorem Canuti0rum, eXStinXit.

ERICUS PONI OPPIDANUS.

1) Scriptores Rerum Danicarum collegit et adornavit Iacobus Langebec, post mortem edidit Petr. Fr. Suhm, T. VII. p 216. Series Episcoporum Ollhoniensium e diplomat. et tabulis collecta auci. Cornelio Hamssori, JΙSct. exstat in bibl. regia Havniensi p. 210. de anno 1529. - G. 2i Ibid. p. 242. 1) Theatrum Daniae veteris et modernae, oder Schaubuline des allen uod jetZi-gen DannemarckS - Zusammen gelragen von Er ico Pontoppidano. Bremen 1 30. 4. Th. 1. e. 2. S. 63. repet. iisdem verbis in Memoria Halaiae. Gliisvst. 1738. S. 45. - G. -

509쪽

Anno 1529 Scti JIichaelis die

m0rbus apparuit periculusus et inauditus, pestilentia anglica siVesud 0r anglicus v00atus; iS tam gra-Vis et periculosus erat, ut alii intra du0 decimam li0ralia, DX quo Sudare coeperunt, alii intra decimam quartam m0rerentur; alios cibum et potum sumendi causa sedentes, alios dormientes invasit. In una domo interdum Septem aut octo aegrotabant, qu0rum raro unus Sanabatur. Seni 0res ejus erant experieS, JuVenes autem imprimis agitabat.1) uod sequitur fragmentum addere milii licuit per summam viri doctissimi et

immanissimi, Mansae, Ilasniensis, benevoletiliam. Cum enim liunc virum rerum Iiisl 0ricarum peritissimum i 0gassem, ut quae ipsi cognita essent de Sudoris anglici per Daniam regionesque vicinas migrali 0 nilius Scriptorum Danicorum si agmenta, ni ecum communicaret, certiorem quidem me fecit, jam anno 1802 ipsum Grunerum literas ad virum rerum I anicarum peritissimum, G. L. Baden, miSSiSSe lias vero literas Baden ius ipse Mansae donaverat) in quibus si iiii ies meis preceS protulerat, nec tamen Ba denium aliquid habuisse, quod ad lianc rem speclaret. Ita Se quoque ab initio omnino desperavisse, quin certi 0ra quaedam in illi de sudoris anglici per Daniam progressu indicaturus sit. Nec lamen pervolvere denu0 chr0nica l0ngi quo pulvere obducia virum liberali SSimum laeduit, nec spes omnin0 ipsum sesellit, etsi pauca tantum sunt, quae Bddenda Grilnero curavit. De promtum est si agmentum, teste Mansa, ex codice manuscripto bibli 0lhecae regiae Hasniensis et t. Colleci. Reg. Ν0. 1180. Fol.). Praeterea cel. II ansa addit: Ludovicus Boesen antistes sacrorum, nat.

1733, mori. 1788) in sua II elsingorae descriptione Alburgi 1757) memoriae prodidit, sudorem anglicum IIel singorae grassatum esse ibique multas prostravisse victi

510쪽

quidem Micii aelis, ivit in hoc

regno atr0X illa lues sudat0ria, ille mortius, qui Vocabatur Su-d0r Anglicus, ide0, quia primum in Anglia initium cepit, ac tum

per totam sere regnabat Germaniam, Angliam et alias regiones pitu res, eratque haec adeo horribilis et pestifera, ut vir Vel se-

1) Τhen si00rmaglighe lioghoi ne Furstes Her Gustam, fordom Su eriges, Gollies octi Wendes Icontings Historia, 2de Deele. Sammendragen ocii begkressen asEricli Jorens son, vilii St0ckh0lm 1622. f. Fors le Deel p. 26T. ad a. 1529. Eadem verba Io. Magnus habet exscripta. Suea och Gollia Cronica iveruthiii-nen beskris es, iche aliena the Inrikis Κ0iuingars les erile octi nam nkunnige be-drisster uilii theras eghit Τosteria nil, Stockholin 1620. In celeris M agni libris, Gothorum Sueo numque Historia, Rom. 1554. et Historia de omnibus Gothoruni Sueonumque Regibus, qui unquam ab initio nationis extitere, e0rumque mem0rabit. bellis- opera Oloi Magni Gothi fratris, in lucem edita, ibid. 1554. qui reVera conveniunt, neque in Hist0riae 31elr0politanae ecclesiae Upsalen. a Jo. II agno collecla, opera Ol. II agni in lucem edita, Bom. 1560. aliquid de sudore Anglico legitur. Etiam cl. et amicissimus pros. Thunberg, lileris haec ad nos perscripsit, ,in actis quibusdam inveni, quod Sudor Anglicus in Ostrobothnia, Sueciae provincia, a. 1530. fuerit, atque Va hominum necaverit. Hic auctor etiam, teste Perill. Hallen bergio, historiographo regio, dicitur Ericus Georgii Tege l, unicus rei gestae testis, fide ac aucl0ritate certUS. - G. -