Het amboinsch kruidboek, dat is, beschryving van de meest bekende boomen, heesters, kruiden, land en waterplanten, die men in Amboina, en de omleggende eylanden vind, na haare gedaante, verscheide benamingen, aanqueking, en gebruik mitsgaders van een

발행: 1750년

분량: 516페이지

출처: archive.org

분류: 식물학

5쪽

Med. Doct. Hanadiensis, Mereatoris Senisns, θ' is loinaci fulis, nomine

ademiae Naturae Curis rum Germaniae.

. . , Adeuratissime deseriptas juxta earum formas, cum diversis

. denominationibus, cultura, usu, ac virtutibus. QUOD ET INSUPER EXHis ET

. Rrx IN SIC TORUM ANIMALIUMQUE GENERA,

Plurima cum naturalibus eorum figuris depicta.

Omnia magno labore ac studio multos per annos conlecta,& duodecim conscripta sbris.

, 'Nune primum in lucem edita, & in Latinum sermonem versa,

g Qui varia adjecit Synonyma, suasque Observationes.

6쪽

GEORGIUS EVERHARDUS RUMPHIUS,

IOANNES BUR MANNUS,

8쪽

AMBO INENSIS

LIBER QUARTUS,

Arbores continens silvestres, quarum

pars aliqua fabrilis est.

CAPUT PRIMUM.

Cunctae Meni deseriptiones, ejusque dclineatim

nes mihi hucusque oblatae adeo inperfectae sue. runt aruue incertae, ut ex iis Mutiquam vera Eusforma dignosci potuerita dum itaque favente sortuna his, in in tulis ipsam rupius viderim non tan tum, sed etiam ipse cam coluerim, hinc eius historiam tu lenter & plenarie exhibebo. non tamen ulterius, quam in hiice Orientalibus insulis fuerit -- servata & nota: Lector interim facile percipiet a vitenim deseriptione maxime differre. Rus itaque tres primo detum species, quae proprie nomine imius tantar, exceptis binis Ubiisve spuriis speciebus: Prima autem species est seu Eboura quae in hoc describetur capite, secunda 1 pecies est Lemararim, tertia vcro avi. Genur. Vulgaris Mentit arbor est altissima & erecta, emmam gerens angustam i cuius mimus non omnino est Totundus, sed angulosus, ste prope radices parum quasi alatus. Trunci cortex haud erassus est, sed durus ae firmus, externe ex nigro dc viridi fuleus, seu nigricans, quo facile ab aliis silvestribus dignoicitur amoribus, estque porro scaber, ac fissus, interne su-1eus est. lolidia, ct siccus, sub hoc durum recondi tur lignum, landum , di album, tenuibus & nigricanti.

hus venis hinc inde variegatum , quae quo p ius ad cor seu meditullium adcedunt, eo frequentiores sese obserunt: Loco autem cordis interni crassa dixe&so. Iida. gravisque nifra substantia excrescit, quae lignum Menum proprie clicitur, totum occupan1 truncum, crassiore,que ramos, in uali tamen proportione, re spectu albicantis ligni, in junioribus enim arboribus crus circiter crassis, nigrum hoc cor vix pollicem crassusn est, in adultis vero arboribus, quas vix bini amplecti possunt viri, attacans lignum non ultra quatuor quinqueve digitos erasium est, reliqua pars ni

gra omervatur, haec autem proportata variat rataone

I i ct soli, quod oceupant hae arbores, quarum radices externe itidem nigrione , nigrum quoque se Tentes cor, quae vero vix pollicem crassa sunt, illo

det tituuntur.

In juventute haec arbor et Mntiorem & laete magis viridem gerit comam Pm in senectute, quae ex malistis componitur longis vagellis, quae solia gerunt a sibi juncta stat irregulari ordine locara brevissimis in. sidentia petiolis, quatuor pollices longa. binos digiutos lata, in olatusum apicem desinentia, inferiora umro semper mi breviora, rotundiora, crassa, firma, oris & apice deorsum inflexis instar cochlearis seu cymbae. nullas notabiles Ferentia costas. superne imiense viridia, elabra. α vplendentia, sulco per me elum decurrente, inferne sunt gilvaieu stava paucis tenuibus pertexta venulis. Juniora lalia prope ortum odammodo rubent uti di petioli: In vetustioribus arboribus non ita elegantis sunt semiae, fusea enim sunt mmmae maculis notata, quae venulas inserius quoque gerunt norabiles masis, plurimumque decitant, ita ut earum tinuli unt nodosi , incurvi, &nudi. bitia tantum ternave gerentes solia ad ipsorum extremum: arbores oro, quae solo locatae tantarenoso vel molli, solia geriint multo majora de tenuio. ra, rari soliis quodammodo similia, non multum in. curvata, sed magis extensi, qualia solia gerunt omnes ta- arhcires, quae in hortis plantatae sunt. Tm. m. Flores

HET AMBO IN SCH

die gena arn , dis nim in de lictum nans.

9쪽

4 HERBARII AMBO INENSIS Liber N. cap. I.

Plores pusilli admodum sunt, se les sere, non ad-

inutiliam numerosi . ad silioni in ortum progenies n. res, fiuntque primo par a allucanua capitula, quae duris conliant apicibus, qui in tria aperiunt breviacta ra, a meantia petata, quae quaedan parva gerunt stamina. in ora penitus , admodum caduca; totus nutern mi ius non est semine Porri, in me

mirum ei. adeo am in consipectum v iat, incolisque 'urimum ignotiis sit, unde α quidam mihi Persuadere conabantur, hane arborem solibus dem. tutam este, alii contra inuos &-ips rebi,uebant di adseribebant stores, quae cunnia credere debui tam diu, donee ipse ari, tales plantaverim, α coluerim , quae mihi nores exhibuerunt, quos quinto poli sationem anno in ipsis observavi. In Mileuro hoe tripetalla tanquam in calice primo sese obseri capitulum Lani caput reserens,lud mulio minus est, quod in fructum excrescit diu. maiorem nuce avellam, qui basi insidet stellatae stellisormi , primo. obloims, ovisormis . dein iis me planus & quasi eomptes in atque umbilicatus,in

centro remam metens apicem. Fructus hi maturi tam. aurei ae tandem rubent , multrumque con emunt

eum Tan et fructibus. Sub excerna. iiii lique pellicula pauca recor vlitur,rena,muccisi arinacea, ac dulcis ea quae edulis est, sed Auees comi ingens .imis tria continentur oblon' dura . & ossea la, magnitudine illorum Insula, sed parum trigona, quae acutiore latere m-tionum deminant, Lmque nigra, ius , α splende tria, aliqua do vero quatuor de quinque tallia iis orbem locantur, ii premoque apice sibi ad arahunt, quaeve. 'ra arboris semina sunt, atque facillime progerminant

Boerone is i arboris lignum nigrum penitus est, non tamen adeo niurum ac splendens. quam si elaboratumiderit. scd ob eure nigrum est inllar carbonis diu sublatta cor liti, bendorem enim suum di et antem conquirit colorem poliendo & Dieando. Uti hoe lignum per totam plurimum crescit ori . lam plasnm,sie S colore ae substantia diversum cst,m errimum en:m, politii simum, ae protrinoptimum ex Aethiopia ad semir, unde Daedalariae primum ad laeum rubrum. ac dein Tyrum venale addueunt, &hodie Portu alli illud emunt Mosambiquae, nostrate vero in insula M. Minuritii. Portu allis illa de cisne .

bant, quam insulam nostrates diu occuparunt hujus ligni gratiar Hoe lignum subsequitur illud, quod inveteri occurrit India. dein Meronense, quoa tamen Maiiatiano in pretio ac virtute cedit, terquam ii in quod eramoribus constet fibris, facillime itidem rimas agit lini studii ales, spuriumque gerit cor ma mi dis avreum fissuris, unde non iatm praebet a seres: in hujus autem caum mihi videmur ipsi nostra. tes. qui hasce arbores non catis adultas, nee justo dunt inua re, quae enim haud multum viro sint crassiores, non ita rimam adquisiverunt crassitium . quarum lignum minim viride atque succosum lacillime finditur, si caedantur. Iam ite ipso rimas itidem tr Praeter haee excisores alium etiam committunt orem, quod caesas nempe arbores nimis cito albos lient ligno, denudatumque cor pliariis ae seli ex- nant, unde adeo facile rimas contrahit: E contrae duceret caesas has arbores cortice extemoque li-

lax per aliquot menses in silvis e ni, uti intelligo illud observari in insula Mauritii per tres

menses. donee externiam inutila albastriam Me cora. putruerit. Alia porro Oeeurrit dimetillas, imae alleui dubium dicrueret. an nempe hodiernum nostrum menum mmvn idemque sit, quod veteres deseripserunt, ejus enim odor, qui Di risidit r. i. cap. a. ejusque pla artis gratus habetur, si eam ibus ignitis fuerit inpostum; qae vero in hodierno tam Mauritia quam Indi eo neutiquam Iucundus est. sed subacidus ; cru eum autem lignum earbonibus inposnam acrem sandit odorem simumque ulos vellicam , licet quosdam cistiarios narrantes audiverim. ejus odorem inter claborandum msis visum fuisse de Pipere partici a te: Ita quoque murum Genim igni inpositum non ita oleo. . iam H t H et re inem Homφνει, πιλν Mersu 1, m is in Ysitas, ira deu ο- der Mara-

10쪽

sum est, nec ita massescit, si supra porphyritim coni raue, uti Dioseondes id de suo inflatine. Non tamen dubitandum est, quin hodiemum unum idemque laae illud antiquorum , uti illud quoque doctus afutti Iera in cim minis suis ad illud captu confimini, quum aliis in qualitatibus e veniant, nee neo 'asas nec Psi is ti odore quidquam coannentati nant. Addo insuper Ehenum Athiopicum quandam lane posside.

re inlitatem, quae in Indica non observatur, nee etiam Meronense eum illo Indiae veteris . colore convenit, plurima enim para nigricat, sed in re. nitamur quoque frusta , quae amplas gerent strias albicantes ae vortices, quae non ita bonae sant substan. tiae, sed eriantioris adspectus, ac sorte conveniuntaeum illo, quod D euriris Genum In vin vocat, de sub hoc titulo desicribit, quod autem nigrum est, ab omni tempore gravissiinum omnium lignorum habi. tum fuit, atque aquae inpositum fundam petit, quam vetustum ae eccum etiam si, unde concluditur, coris stare ex partibus tenuissimis & solidissimis, e contra. quo masis ad cinereum vergit colorem, quoque plures gerit venas albicantes. eo levius est, sua tamen semper in aqua fiandam pist. Curiositas me in stiravit, ut semel quosdam Perdolatos asseres sexdeetin vel septendeeim gravissimorum

lignorum, quae in Am ina crescunt, ponderarem, ut gravitatis proportionem detegerem, quum exper tus Rii, Boeronense Εbenum gravitate superari ab Holoensi, quod in Leytimora crescit, ac tere eon. venit cum Mangio serreo , fieri tansen posset, pro portionem a me observatam alio experimento asiam Mervari, quum, quantum memini, quaedam ligna non rite essent siccata. πεω in Merra ω, ais maen V stem vos, ge-0 Dioscor. - 1 V Une 1 et his vult' bis rei ορ e t et semetisv d M ao te oω- een in v tes, mel ori Euenboia der stude . ω κden helamisit Matthiol 'ia et ne fidiis', de xapitul vel teti, atra in anum

Arborem Meroffensis rami ligni non inultum differre a muritiana, atque hane ipsam sorte non e AEthiopita. Mutares testes mihi sancta adfirmarum fi de . di tes solummodo, Mauritianae arboris folia, quantum meordari poterant, paulo esse maiora illis, quae in Meronensi observabant, sed in vetustis quo rae arboribus esse cinerea, rugosa, ac urimum in uo. Sie quoque arbor Mauritiam nane habebat

qualitarem, Qua corticem paulo magis este cinereum, zuum Memnensis multas conquirat maculas nigras, amor persecteste adulta di a caedendum apta, quae eantae crassitiei tum temporis est , ut duo vix virimam complecti possintiri ei, eas Pisardus scriptor ueotericus itotas longe gliter suam detineat Menum e v. s. quam observavit

an Astiea 2 Madagawara. quum ipsi tribuat sormam vi altitudinem oleae, latia Salviae , floresque albos Instar Rostrum &α quae si vera sint, arbor Asrieana

multum a nostra differt, quin salviae similitudinem deae erit a cinereo colore ae rua'sitate vetustorum aiorum, hune vero auctorem Miis in rebus observavi onge peritas componere similitudines, quae itaque curiosis Africanaram regionum investigatoribus inda. Eanda relinquuntur.

Uno ore veteres binas meni species observarunt, vas minoridet De. est. in AEthiopi eam & Indium hinguit: Τυπω. Ηἰβ. M. lib. 4. cap. F. Qitto iuvenum verum ac spurium, quem sequitur Pirum vi His. Nar. lib. I a. cap. 4 . ubi spurium dicit esse speciem fiuti eoam sorina Cytis, per eorum erescen vim Indiam, hiat hi auctores dirunt mmum solummodo in invia cresicere. Heredatis apud Plini x De. e t. illud tantum in Ethiopia ponebat, Dissem rvero ex utrisque illud petic regionibus, quod etiam

Quid jam veteres per fruticosium Menum intellex alat, quod ex eorum opinione maculatum est , leve, ne vilis pretii, me huc usque latet, a fide enim dignis testibus omne menum, quod hic in India crescit, ab excelsi, dc ii gentibus colligitur arboribus, intellexi a rem simul, unam Geni speciem vilem & levem ex ora Comandetensi deduci, quod sine dubio ex divisa erit arborei quae inquirenda porro est: In ea sere es sentenua, supra des piam Issio restare nigram seu uasi rei, quae in plurimis Indiae locis occurrit, a v teribus pro Eheri habitam, haec enim est arbor miti eosa, ejus ligno, leve, ex cinereo nigricans, longis striatum venis, quodammodo odoratum

Di vero Dioscurides blata ultima quini Tm m. litates

SEARCH

MENU NAVIGATION