장음표시 사용
31쪽
FAVILE est Mathematico lineam activitatis sonori definire, sidato quouis pariete
aut corpore reflexium, audientem ac sonorum ita constituere ut vel ab ips sonoro directa echo, vel ab alijs obliqua Iecundaria, aut tertiaria, vel in orbem audiatur; contra, dato quovis sonoro, cum linea activitatis ipsius, ita constituere corpus refectens, ut echum reddat pro libito. Sicut ignis & aqua per rubum ita per soniductum eo cta voxmelivi propagatur. Si fornicum rem eaui sint, ab angulo ad angulum exaudietur sensu , nili --miam intermediis.
Ρ TIC A seu perspectiva, de radijs visus, lucis, hoe est de visone illuminationeque pertractat, quia in praefatis radiis considerat lineas,anpulos, pyramides in c. quae ad Geometinae obiectum pertinent, non tantum Physicae sed praesertim Geometriae substernatur Tripertita vero est, pro triplici propagationein profusione radiorum , directa, repercussa, infracta. P o melissem e vi mi oculi, quam oeulm, etiam in homine lusio. II. OCVLVM . Tunicae eonstituunt, humores tres intus eomplexae septem musis culi, &neruus opticus. Praecipuum visionis organum integrant humor costallinus aranea & retina tunica. Oculus totus, cornea superficies, chumor e stallinus, habent diuersi centra, sed in directum iacentia Nerui optici non sunt transversim decussati, sed proprijs meatibus& partibus discreti. Humani oculi pupilla exquisito iuvamine euidenter constringitur, in obscuro dilatatur, diducta nimirum compreMque vuea quod pariter accidit quando spectatur acicula aut aliu4 obiectum nunc remotum nunc propinquum. Ludin opticvi est quod altero oculo elauso transearsoque a sere deus baca macra eonsiti uisu, eert tangi non possit. III.
PRO PRIA obiecta visus sunt turnen, color. Communia , quanistas, figura,cus, situs, distantia, continuitas, discretio motus 'uies, aut si quae alia, ad haec reuocantur Colores non disterunt a complexione primarum qualitatum, accedente certo densitatis, opacitatis gradu, eertoque luminis appulsa apparentes autem Vr o cant, colores, veri fiant, licet maxime versatiles, quia plus pendent a lumine,quam caeterici Quinque sunt colores simplices, albus, flavus, rubeus, caeruleus, niger tres vero inter compositos praecipui, aureus, purpureus,viridis, ad quos abireuocantur, aut Regliguntur ut sordidi. bara pars visa, qu rei a minores, e maior apparet. IV COLORES commmmmr chrobus modis Primo realiter, per eram rimine invisi auripigmento adlaum interatur, componitur viridis saecululo
32쪽
ret, risi pletaraestiuae Indiciam perspicuum, tenui rura indueatur, si eroeus eceruleo panno astricetur, vel coeruleum corpus lumine candelae persundatur , color viridis intentionali permixtione repraesentatur. Quomodo autem ex primarum sisecundarum qualitatum luminisque congressione, uniueria eolorum varietas, numerositas otiatur, in auium plumis , luamis piscium, hominum&quadrupedum pilis in floribus, ructibus, herbis in lignis,4 metallis, in varia colorum contemperatione vatiuque se tectis: quam ob caulam albedo visum dissipet, nisredo colligat, rubeta inflammet,cc Meus, flavus, xviridis color oblectent, admirati possimus, explicare vix possumus. Minima candeluia lumis, interdiu aerensum, aint Iumen in caelo toto mundo.
VISIO non fit per enusiitios radios,sed per inrus rusceptionem pecierum visibiliv.
quas reipsa dari ram certum est,quam non esse fornus alumine distinctas Species ipsa videntur, quod patet celebri experientia, per quam cubiculo undequaque clauso Aemicositamine peruto,quicquid extrinsecus positum est valdeq; illuminatum, in charta candida etiam quoad colores, inuerso tamen utu ostenditur, praesertim si modice eonvexum vitrum foramini apponatur Ingeniose vero , possunt eaedem species post euersi nem erigi, etiam absque peculo concavo.
rema flammuta , si iuxta erepuisiare constitumiu , Dum proferret lumen, suam mod. stare ravi, porrigantur.
V obiectum aliqnod perseetrvideatur, debet habere, Primb iustam opaeitatem
magnitudinem, distantiam,&oppositionem , Secundo requirit medium Diapha- mim, Momni colore nudatum, Tertio debet obiectum medium morganum esse illuminatum. Quotiescunque aliquod obiectum pectatur duobus oculis. non e directo, toties, una eademque res, eipsa maiorvi minor, eodem tempore.& ab eodem intue te videtur. Oculi lani in diuaricari nequeunt, ut axes optici nrmentur paralleli. Si plures cernis in circulum dissonantur, minimum tamen erit in rantro. v II. . ME est qualitas intentionalis quae ab omni parte orporis luminos,rectis semper lineis,4 in orbem , momentoque temporis diffunditur languescit sensim uniformidisformitate,secundum Geometricam proportionem. Et quamuis amoto luminos,ut plurimum perire videatur,de facto ramen conseruatur in putri quercu, nocti-Iueis, selium oculis, lapidibus quibusdam,& nostris etiam oculis post attentam vis nem Solisin cancellorum, in oleo valde rarefacto diutissimLeonteruaretur. Lumen
maius offuscat minus , complendo potentiam organi Exquisitum lumen diutius spectatum, labefactat organum virus, partim ob sensibilis exuberantiam, partim obmmium conatum organi.
Vmbra Taxi, Nuris Ivlandis Nitimassi a lia μαι, sese viaica, non Mnaxia, nisi per ritus, ab ovante tanta excisatos. v III. DIVERSA luminoia, distincta producunt lumbra, quae venetrative posita, sese. mutuo intendunt, retinent tamen uram disti stionem x aut conspirantia ea b
33쪽
ientius &longius agunt, quam numquodque per se Concurrentium vero Oeeurre tium luminum activitas cuniforme aecremenrum augmentumue ipsorum numer
rum proportionibus exponi potest, habita ratione distantiae xvirtutis ipserum omnia Iumina ecelestia ae sublunaria eiusdem sim speciei. Fieri potest ut luminosum, expropinquiori loco, rem obiectam miniti illuminet, quam E remotiori. Item, ut oracum corpus, ex inaequali distantia a signo luminoso aequaliter illuminetur. missiora mn aquilatara. -ham misee o qui eras IX.
SOLI villuminationes per angulori foramina profusae in planis obiectis tornegae
aut ouales apparent, aut etiam Eclipsis tempore, Eclipsit . quia infinitae prr mides illuminationum infinitae illuminationes rotundae , suas angulorum prominentias in circulum dispositas habent. Extremitates umbrae solaris tremere videntur , pr pter halitus qui de umbra in lucem, de luce in umbram reciproce mouenturi Sic etiam sit oriens treinere videtur. illustridie agri&glebrutrepidare, accens prunis pluribusque eandelis, in cubiculo tremere omnia videntur, simili exhalationum & furno. nim agitatione Astra quoque firmamenti scintillant, praecipue ob vapores in medio agitatos, accedit tamen debilitas specierum& visus ex longinquitate, asperi c&tus stellarum lumen recipientium, , ij motus in coelo fluido inferiori.
Vnum irimu obiectum videri toto Hrecto simulo refera, tracto simule, -- paci rassio. COLUMNA illa nubis&ignis,quae Angeli ministerio comitabatur eastra Issis
Exodicis. ωr . eonstabat rariore quadam halituosa sabstantia, nubis in modum concreta,& insto lucebat splendore ignis;eadem tamen interdiu solis radiis percussa.n bem repraesentabat habebat autem molem maximam, cum Istaelitarum castra prope tricies centena millia hominum numerarent, quibus eriὶ ut figerent tabernaocia, non minus quam quindecim vel duodeeim millia passuum opus erant, quiescente autem Istaeste,columna tabernaculo insistens, basi illud operiebat, capitulo in Iublim erecto Nuna m ita apparent magnitudines rerum visunt in direm visuno, sed inos e minoras. ΣΙ. VI SVs non sillitur circa proprium obiectum in genere spectatum sirpi sene ac
fere semper fallitur circa commune, quoad apparentem obiectorum distantiam isma itumiacm figuram &stum&c prout variantur caulae ex quibus dignoscuntur ob testaeommunia,& deficiunt,vel mutant ui conditiones ad pei sectam visonem requisitam ex patre oboedit,organi.&meli. Omnes aurem oculi sallaciae in parriculari, parum speculariue partim ori .uita era Mathematico exhiberi, d aduocato mentis aliorumque --
sirim iit sicio,vel ex praecedenti cognitione,vel ex cognita magnitudine,distantia,& si tibus detegi ac corrigi politat. Lupum arbori an satim connitar sep tans Lituania rustissu profuso per dorsum Lais
34쪽
x II. visione hae sere sum sallaciarum uis. Inaequalitas angulorum, sub qui
bur obiecta tota aut partes ipsbrum visentur. Breii rus cm potis quo C: ze tum videtur, Ignorantia mutorum, aut intellectorum corporum. Defectus lunam'
Immoderata distantia varius radiorum visivalium situs. Velox motus obiecti Dis iunctio axium opticorum Agitatio, spirituum Moculi, c. In re fiexa autem , hQς est, in speculic specularibus corporibus , qualia sunt vitra terminata , metallata lira, gemmae niarmora& similia,sive plana sue sphaerica pyramidalia, Cylindric , aut irregularia, siue concaua, siue eonvexa, sere semper acei diuitiat actae propte hane nacam causam, quia ima ro cuius ibet obiecti per sprentum apparens .eo modo, detur, quem pollulat concursus Iineae reflexionis cum Catheto in cicientiae. In refracta autem quando sunt media diuelsae transparentiae ut ad aqua,&carterili timores, vitium, cornu, gemmae, charta oleo perlita&e. Haec est errorum causi, quod ol,lectu in eo modo videatur, quem postulat concursus radij visualis directi eum latea peirendicul4ri , HAE ab obiecto producitur ad seperficiem secundi Diaphani. Dato quolibet obiecto, quodlibet res resentare perspectila. Montem ex atomst, ui rum ut Asimnum caput ex λιmano, Euphanum a cap D. XIII. I duo oculi, directo situ,&ex aeqtiali distatia, intueannir obiectam, in partes aequales arei pa vel cogitatione visiectum quaecuq pars uni oculo minor apparebit.eadem alteri inaior videbitur; quaelibet tamen pars aequaliter distans a medio aequalis v:debitur αquaelibet in medio sumpta. totum obiectum utrique oculo idem eodemque modo apparebit. Possunt duae lineae subiecto plano inscribi,quarum intercapedo etiam in infinitum producta,nusquam angustari videatur. Possunt duo muri in subiecto plano sic excitari,ut oculo in eorum extremis constituto, appareant in medio conuenire,oculo vero in
medio existente, semper aeqtiali interuallo distare videantur. Astinatur urara x quo data munituri avareat suri in aut sterim pars vel muc Ulix in data ratione.
XIV. PERSPECTIVA practici, repraesentat resin plano,eo modo quo a ii ab oeulo
ad obiectum emissi, vel speetes ab obiecto ad oculum productae pyramictai sene intermediam tabulam secare concipiuntur cum enim sublimioribus radiis, sublimiora, humilioribus, humiliora, sinisterioribus sinisteriora videantur ve patet in longa porticu, cuius tabulata deprimi, pauimenta attolli parietes contrahi videntur . necessatium est,post maximam distantiam,vt Horizonte ipso ad altitudinem oculi apparenter P blato omnia desinant in punctiim, quo semel constituto, lineae omnes satis commode ducentur, si secundum visum tetraiant ad eam partem ad quam tende sent lineae quae ab oculo ipsit parallelae ducerentur.
Pot/s insupersis qualibet quamlumliber aspera , quodlibet obieorum reprasentari.
VARIAE int vulgares Praxes, quibus optice efformentur obiecta, vel ex pro
totypo delineentur, trans charram oleo perlitam. trans vitra per lineamentorum
35쪽
mum per sexcentas regulas, quas Persipectivae aut hores exponunt, in Ichnosraphia, orthographica, Stereographina, Scenographica proiectione Breuis est rau: ρα aeuam datae imagines qualibet proportione exscribuntur umbrae solaris operi dedia in prototypo parata tabula, certae proportionis stylis Neque contemnendi tu praxis per species intentionales obscuro cubiculo exceptas,hac enim phai datantum G cometria rerum magnitudines situs, distantias explorare verum eranseographia 4rosopograph; , Mars victoria uti potest. Corpora umbroia te hisbent i Gnomones Data igitur luminosi altitudine prosundendas a quolibe torpore umbras facile est ductis radijs designare data vero umbra, corporis quinutas caraetorporein umbra, luminosi altitudo Lmagnitudo facile colligit ur. CumJhura videtur, potest ex oculi distantiae, anguli optici quantitate, illammi r nexim, contra ex HamGrais angula.ocmi distanιia. XVI. RADIVS naturalis cuiuilibet motus, inuento obice, reflectitur aut re anptar: sic tamen, ut reflexa, refracta qualitas, tum ab agente principali, ril 'tate corporis reflectentis aus refrangentis producatur Angulus reflexionis, ic TFG aequalis angulo incidentiae , itendit ad partes illi oppositas. Radit luca s, LQGId di qualitatum, si progrediantur a denso ad ratum, refranguntur a perpenci ut transeant a rariori in densius . ad perpendicularem Saepe fit absque ullo aruiop, videm punctum visibile, priusquam percipiatur, per octo diuelsos radios, in iussi. visus organum illabatur.
Spem mensurari potes lavitudo, iatitudo, abiiudo spissandi:M.
XVII. SPECULA storia, quibus Archimedes&Proesus, velut noui promethei&lem fulminatores,aduocatum e coelo ignem, in aduersis Naues4 hostium copia tua lati sunt solo radiorum solarium concursu ignem accendebant multiplicatis enia i ς' sexione aut refractione radiis producitur calor in anteriore,quidem parte a caui ,1 --δ' ricis,parabolicis,Ellipticis, imo etiam a pluribus planis keonvexis; In posteriore 3 si Ggynte a conueris vittis parabolicis etiam atque Ellipticis quae si1fficienter diaph MImo dari possunt specula, quae per omnes longissimae lineae paries comburant Potest, tibi non aduenenii, conretiri auru a Junii concaur.
XVIII. FχEQUENTES illae refractiones, inaequales.&irregulares, quas in c. ,ea
lis &oculis 1psis, meritissim E considerant recentiores Mathematici, sicut δε demonstrant scitu non iniucunda , hactenus parum eo gesta Ita exaduci se pisii Astronomiae& Opticae propositiones, hactenus proum habitas in maximam des tionem reuocare possunt Siquidcm omnia patentis coeli puncta, praeter verticmi, stingun: ur,&iusto sublimiora apparent. Totum de coelo quod videtur, plus est apparet citcula coelestes, resi actione exaltanturis contrahuntur syderum lac , se stantiae, altitudines, aliaesturi in iei; sa quam appareant, praesertim iuxta Horizon ς' Solares hi bra horologiis scio: helicis aliter proijciuntur, quam si indu a ti
36쪽
DI0PTRICUM illud instrumentum, per quod Lyneeis oeulis obiectarem
ti lima attinguntur, latentiaque in coelis 3dera deteguntur , demonstrationem habet vulgaribus dioptris familiarem. Facile adduci potest eo persectionis, ut milliessere maiores res exhibeat,& plusquξm in terdecupla ratione viciniores, aut eonir Gnrues, minusque distantes. Quod aliquorum oculi, res propinquas κνὰ, remotas acute cernant Ali contra. Quod aliqui myoptris& concauis specillis, alii Omphaloptris siue conuexis gaudeant uatio reserenda videtur, in corneae tunicae, crystallimitumoris dispositonem, pupilla foramen, luminis copiam aut inopiam, c. A ripatest, vi in nost/culo videata imaginem tuam venienum, in abero recerinis
REFR ACTIO, reflexio, varia in eoelestibus ae sublunaribus pingit phasmata,
Halones Iarelia, Paralelenas , Irides in nubibus, in Crystallo trigona, in ampullis viti eis, in Polyoptris, in aqua sontium arcuata cirrorata, in lucernis ardentibus. Vbi certum videtur , colores hic apparentcs, causim habere congenerem puta pernalitionem retractae lucis cum restinetente subie isto figuras autem diuertas, inciden-r irm, refia florum si nubit reflexorum radiorum legibus gubernari. Probabile est ge-ini nati posse utrarem ira dcm,sct t&lolarem, sic tamen. t secundaria Iris non scim go altei ius ex ress cxione producta.
Jectitii corpore refxos, hora demonstrantur. XXI. Si nua scientia experimentorum est serax prae eae teris Optica sue quando trans vitra planoconuexa. aut plano concaua , vel utrinque convexa,am utrinque eoncaua, aut alterius cuius ibet figurae; colorata, liquore plena, aut imbuta, aut vacua. Sive quando perforamen unum aut multiplex magnum aut paruum, distans aut propinquum, vel per pocularia corpora, ex stupcrsicie ex sundo, sime diis partibus reflectentia proprii culi, solis, lunae, candelarum, aut specierum radi3, transmissi ,repercussi decussati, colore tincti,diuersis luperficiebus excepti,diuersurum laminarum obiectu impediti, infurrata prope Phoenomena repraesentant. Ex una demo Drsu; ex cataphracto milite insignis amatorum acies rvmentari
potess, etiam absque pol viris auulecui. XXII. S LIS aut alterius obiecti imago, per vitrum convexum rubo insertum, in chartam
illapsa, extensionem sentu aequalem retinet, apertura uri imb fisuri suantum-urs immutata, dummodo eadem ubi laxatio, idemque chartae antro interstitium eistaeatur clarior tamen est figura solis sub maiore obscurior sub minore apertura vitri. Ferrum candens, triplo maius apparet teipso non ignito Intra idem speculum , apparcnter planiam, duae, tres, interdum octo candelae, obliquo unius obiectu reprae lenta rami. Duobus verb speculis, inuicem opposcis, utrumque multoties intia alterum, Min Da ipsum, alterais posita rurisque imagine repraeseniatur. Si in medio soramine sit
37쪽
globulus, detro soramen multae faces accensae, oculus defigens obtutum intie globulum intermeatum, quasi multiplicem, singulis iaculis inIia ere Videbit. Nunquam eonsentient multa Asransmarum obseruationes, nisi oeulo edi aera es ratione temperato caelestua Phanomena explorem.