장음표시 사용
61쪽
1 BIBLIOTHECA Columna , atque ipsius dedicatione, Petrus Galesinius Pti, ton Apost Commentarium edidit luculentur .
te Iubile in initio Pontificatus Sixti'. celebrato. o Emblemate, illius amplissimi Iubilei, quod Anno M. D. L X X X V . pro Dei ope impetranda ad Christianae Reipublicae gubernacula capessenda I x Tvs V. diuino consilio assumptus per uniuersem Christianum orbem promulgauit, descTiptio continetur. Ibi autem videre licet annum ram hominum cuiuscunque sexus, conditionis, lanatis mutilitudinem,supplicem ac demissam, turmatim,longoq. ordine ad Basilicam anctae Mariae maioris ad Praesepe confluentem.
Sixtus Regnum iniens indicit publica vota.
Ponderis δ quanti tota fuisse vides f
LLvDIT, ut opinor, Inscriptionis Auctor ad antiqua P, illa consuetudinem,qua non solum inaugurati Pontifices, aut Reges a diuinis precibus, supplicationibus Regnu, MPontificatum suum auspicabantur: verum etiam Poetae ipsi, ut ille omnium optime nouit, operum suorum initia ab inuo. catione ducebant. Quod autem sibiungit exclamans Ponderis . quanti vota fuisse vides' Ingeniole innuita, qualis quantus sit Samaa V. Pontificatus , uniuersaeq. Ecclesiae preces illas non mille irritas, quarum fructum litate summa omnium utilitate , maxima Pontificatus gloria manifeste cognoiuimus, 4ble clariorem videmus. Hinc late patet, publicarum precum tantam esse vim , quantam ego verbis explicare numquam possem i. SI XTO enim scdente, Christiana disciplina instauratur, et propagatur Ia con-1eruatur, et 1ecuritas praestatur facinorosi et perditi homines puniuntur boni remunerantur, et fouentur virtutes extolia luntur, et vitia funditus extirpantur inopia Apellitur, et
62쪽
annona assiuenter subministratur Urbs denique Auctoritatis Apostolicae sedes, religionis catholicae arx, dignitatum omnium parens, legum sanctarum seminarium, Christianarum virtutum templum sanctissimum, gratiarum caelestium thesaurus refertissimus , uniuersiq. Christiani Orbis theatrum amplissimum, egregijs actionibus in dies magis atque magis illustratur, commoclis item et beneficijs afficitur, ornamentisq. passim decoratur . Emblema. V I.
De Palati, Lateranensis restitutione est Obelisci dedicatione. O C Emblemate Palati Lateranensis restitutio, obelisci translatio, ac dedicatio reprςsentantur. Est hic obeliscus citra basim ad altitudinem 'm'palmorum centum et nonaginta octo,omnlumq.
Obeliscorum, qui in Urbe extant, maXinauca que pulcherrimus, Hieroglyphicis, quorumda scilicet animalium , aliarumq rerum insignitus notis, Heliopoli,hoc est, in Solis Urbe AEgyptia erectus , et inde a Constantino Magno Alexandriam, ut eum hinc postea Romam asportaret, transsatus quem deinde Constantius eiusdem Constantini Filius in Urbem transilexit, et in Circo Maximo locauit ex quo deniqtie loco I x Tvs V operos labore ante sacras Edes Lateranenses transtulit, erexit, et inuictissimae Cruci dedicauit. In huius obelisci, cum Constantius in Circo Maximo ipsum locauit deserexit,quattuor Inscriptiones,Vic fragmentis colligi potuit, fuerunt insculptae, sicut infra videre est.
PATRIS OPUS MVNVSQLSvVM TIBI ROMA DICAVI ΤΑ vGvSΤvS TOTO CONSTANTIUS ORBE RECEPTO ET IOD vLLA TULIT TELLUS NEC VIDERAT AETAsCONDIDIT UT CLARIS EX EQUE DONA TRIVMPIS HOC DECvS ORNATVM GENITOR COGNOMINIS, Is ESSE VOLENS CAESA THEBIS DE RUPE REVELLIT
63쪽
SED GRAVIOR DIVUM ANGEBAT CUR VEHENDI QUOD NULLO INGENIO NISU M ANUQ. MOVERIC AUCASEAM MOLEM DISCURRENS FAMA MONERETA DOMINUS MUNDI CONSTANTIUS OMNI FRETUS CEDERE UIRΤVTI TERRIS INCEDERE IvSSIT ΗΑVD PARTEM EXIGUAM MONTIS PONTOQ TUMENTI CREDIDIT ET PLACIDO VECTA EST VELOCIUS EUROLI HvS AD HESPER IUM POPULO MIRANΤE CARINAM INTEREA ROMAM APOR UASTANTE TYRANNO AUGUSTI IACVIT DONUM STUDIUM 4 LOCANDI NON FASTU SPRETI SED QUOD NON CREDERET ULLUS TANTAE MOLIS OPUS SUPERAS CONSURGERE IN AVRAS NUNC VELUTI RURSUS RUFIS UvLSA METALLIS EMICUI PULSATQ . POLOS HAEC GLORIA DUDUM AUCTORI SERVATA SUO CUM CAEDE TYRANNI REDDI TVR ATQUE ΛDIT RO WAE VIRTUTE REPERTO VICTOR OVANS URBI O . LOCA SUBLIME TROPAEUM PRINCIPIS ET MUNUS CONDIGNIS SQVE RIVMPIS
Hisce in Inscriptionibus duae voces, Tropaeum, scilicet acu um Triumpus, sese mihi offerunt declarandae, ne eis qui anti- quam scribendi sorinam ignorant, menda esse videantur . Quod enim Latini Tropharum, Graeci, aspiratione praetermissa , Τροπαιοι dicunt quodq. Graeci Θρίααζον, Latini Triumphum appellant hi namque scilicet Latini 1pirationem exprima syllaba huius vocis Θρια uci in nouissimam transferentes, b, mp mutata, Triumphum nunc dicunt. Etenim antiquiores Latini non in consonantibus, sed in vocalibus aspiratione utebantur , graecasq. diphtongos frequenter adhibebant, ut ex vetusto lapide ad Pontem Cestium clarum fit, ad
64쪽
parietem scilicet cuiusdam domus , in qua haec legitur In
scriptio. Heic ea sepulcrum, hau pulcrum pulcra femina
Nomen parentes nominarunt Douriam , or c.
Vbi ponuntur heic pro hic, pulcra pro pulcrae, et Claoudiam Gr/e. pro Claudiam , more Graecorum et sepulcrum ac pulcrum absque aspiratione. Ita etiam NiceporuS, et Stepanus, pro Nicephoro ac Stephano, et id genus aliae dictiones permultae sine aspiratione a veteribus scribebantur, Gut Aldus Manuistius Iunior, Vir quidem eruditus, ct in Latinorum vetustim mis codicibus manuscriptis,atque Inscriptionibus optime versatus, in sua maiori orthographia diffuse docet. Angelus item Politianus suis in Miscellaneis nummum argenteum apud Laurentium Medicem se vidisse testatur hisce litteris, Trium-pus. Sed ne Librariorum , vel eorum qui litteras incidebant, inicitia id factiam este nonnulli credant, ea quae de huiusmodi scribendi genere Cicero ait, subscribam. Ipse enim in libro de Oratore, se hanc scribendi formam, hoc est, sine alpiratione in coninantibus, equutum fuisse aperte fatetur, dicens: Quin ego ipse, cum scirem ita Maiores locutos esse, ut nusqua Cicero anisi in vocali aspiratione uterentur, loquebar sic, ut pulcrum, Eae Cetegos, Triumpos, Cartaginem dicerem aliquando, idq. sero, conuitio aurium,cum mihi extorta veritas esset, vim l quendi populo concesti, scientiam mihi reseruaui. Haec Cic m. Nemo igitur admiretur, si Tropaeum,ac Triumpus absqtie aspiratione pro Tropi o ac Triurnpho ab antiquis Latinis scribebantur,ut ex Inscriptionibus superius positis patet .
Nota illae instrumentorum, aliarumq lerum, necnon ani Cor. Tae.
malium species , quae in belisco ips videntur insculptae,
sunt litterae, quibus olim AEgypti utebantur , ut Strabo, o Plin. Tacitus, Plinius, Diodorus affirmant. Nam per speciem . V. Apis mella conficientis Regem indicabant cui cum iucundi)Diod Γλtate moderante aculei debent inesse per accipitrem, rem cito ' ρ in factamci per Ceruum , longaeuum hominem sper Leonem se titudinem, et vigilantiam per manum, hominem aedilicati nis studiosum, vel hominem laboriosum, siue opuS: per oculum, prouidentiam per serram maledicentiam: per falcem, tempus: per gladium,crudelitatem signincabant, et hunc in
65쪽
ro BIBLIOTHECA modum scribebant, variosq. animi sensus explicabant. Haec pauca de huiusmodi Hieroglyphicis, hoc est sacris notis, vel sculpturis,ut Budaeo placet,perfunctorie mihi dicere visum est, ne hoc scribendi genus, de quo quidem Ortis Apollo, necnon Pierius Valerianus diffuse scripserunt, intactum penitus a nierelinqueretur. Quae autem hoc in belisco Hieroglyphica cernuntur incisa quamuis a nemine ad hanc usque diem, quod sciam, fuerint declarata, quid scilicet stingula quaeque animalium, aliarumq rerum nota sibi velit Leorum tamen omnium Amm ti sensium, ut apud Ammianum Marcellinum videre est, Graeca δη interpretatione Hermapion aliqua ex parte complexus est: Ammianus autem duorum tantum Obelisci Laterum Insci ptiones in Solis, vel magis in Rhamestis Regis AEgypti laude incisas, ceteris duabus omissis, declarat quas etiamsi Petrus Angelius Bargaeus, que semper honoris causa nomino, in Latinam transtulerit linguam, Hieronrmi tamen Brutielli ex si cietate Iesu, Viri quidem eruditistim , et optime Graecum Idioma callentis, verssionem nondum diuulgatam apponere hoc in loco libuit. Inscriptiones autem sunt quae sequuntur:
H.ecsunt, quae Rem Rhameni donauimus e quem Sol amat et ApoLlo, quι omnem terrarum Orbem cum audio regit. Potens veritatis amicus, Fibus Heroms Deo satus, conditor orbis terra quem Sol diligit, ac ceterispraetulit strenuus Martis Rex Rhamestes, cui omnis terra cum vigore, et audaci ubiecta u. Rex Rhamsei, Solis Fi
Versiis, vel Ordo secundus. Aposto potens, qui en reuera dominus Hadematis, et Aegyptam glorificans fiduci qui Solis Vrbem flendidam reddidit, qui
condidit reliquum orbem terrae, et valde honorat Deos in Sotis Ciuritate constitutos, quos amat Sol. Versus, siue ordo tertius. Aposto potens Salis Filius praefulgidus, quem Sol ceteris praefert, Guars strenuus muneribus ornat cuius bona in omnι Iempore
66쪽
V A IC AN A . I permanent quem Ammon aetigit, qui Phoenicis delubram bonis eripleuiι cui Di, vita tempus donauerunt Aposto potens stius HGronis, rex orbis terra Rhamses, qui conseruauit Aeraptum, alia gente deuicta quem Sol amat cui multum tempus vitae donarunt Dis dominus orbis terrarum Rhamses in aeternum vivens Alius Versus, vel Ordo ecundus..D Deus magnus Dominus cali dono tibi vitamine satietate: Aposto potens dominus diadematis incomparabilis , cui tuas dicaui in hoc regno dominus Aegypti, ornauit Solis Urbem, similiter et ipsum Solem, dominum cati, qui tecit bonum, Mia Filius
Versus, siue ordo tertiuS. Sol Dem dominus caeli humecti regi dono imperium 'inpotestatem, quem Aposto critatis amicus, dominus temporum, ct Vulcanus Deorum pater delegit ac praetulit propter Martem Rex omni exparte laetus Solis Filius, et qui a Sole amatur. parte Orientali primus Versus, vel Ordo. A Solis Vrbe magnus Deus incola caeli Aposto potens, Heronis fius, quem Sol Vigit, quem , honorant qui omnem terram re si, quem Solpra ceteris delegis strenuus propter Martem Rex quem Ammon amat, e praefulgidus eligenssempiternum regem.
Ceterorum laterum Obelisci Inseriptiones ab Ammiano fuerunt praetermissae, quas in Hermapione reperiri credem dum est, cum idem Ammianus ad earundem Inscriptionum finem dicat, Et reliqui. Immo ex Inscriptionum ordine multa alia omissa fuisse dijudicandum est. De Hieroglyphicis noti hactenus. Nunc reliquum est, ut alteram Emblematis parten Palati scilicet Lateranens restitutionem ex
Palatium, de quo hic agitur, vetustissimum erat Laterani cuiusdam Civis Romani Consulis designati, qui iussu Neronis
interfectus est,&it Hieronymi utar verbis,Caesariano trunca 'Τ''tus est gladio. Post Lateranum AEdes hasce, quas Iuvenali Sar. a.
appellat egregias, incoluit Constantinus Imperator, ad fidem
67쪽
BIBLIOTHECA fidem conuertus, Siluestro Papae, a quo hic fuerat bapti ratus, donauio. Hinc sancti Ioannis Basilica, quae varia sertitur nomina, ut summatim in Emblemate secundo dictum est, Lateranensis ad hunc usque diem vocitatur , quod eo in loco extrudia sit, ubi olim erat, teste Hieronymo ad Marcellam, Palatium Lateranensium clarissima apud Romanos Familiae. Dicta est etiam Constantiniana a Constantino magno, qui Dρ arus eam aedilicauit, necnon Fausta domus, ab eius uxore, Optato t. . Mileuitano teste: Aurea ite ab ornametis, diuit ijs: postre- να- ον mo Ecclesita lancti Ioannis in Laterano, vel ob baptisterium, in quo fuit baptiZatus Constantinus a Siluestro Papa, in ancti Ioannis Baptistae memoriamin honorem fuit appellatari vel ob Monacnoruri , seu fratrum Monasterium titulo sanct rum Ioannis Baptistae, & Euangelistae, Pancrati sub Ioanne III. Papa constructum iuxta eandem Lateranensem Basili- nuph. e cam, in qua dicti Fratres, ut Onuphrius in libro de septem ρε η Vrbis Ecclesijs narrat, sacras horas QPsalmos canebant et Canonici vero sacra tantum in ea faciebant, & sacramenta omnia administrabant. Ea autem Ecclesia appellata est Basilica,quasi regalis a verbo Graeco,vel quia fuit olim domus Imperatoria, vel quia Regi omniti Regum Deo sacris ia inibi offeruntur Auctor igitur Inscriptionis Palati restitutionem, dc Obelisci dedicationem tractans hunc in modum ait :
Visnsus renituitLaterana Palatia Sixtus, Amp2e belum medias tranRidit ante fores.
HAEC Inscriptio adeo facilis,&clara est, ut expositione non indigeat Adda tamen Inscriptionis Auctore hoc in loco minus dixisse, plura signtificare voluisse, Palati Lateranensis restitutionem exponens , ut e Palatio IxΤ V. iussi a fundamentis restituto, in ditiorem, nobilioremq. formam , ct vere Pontificiam redacto , aliaq inibi instaurata , in augustiorem speciem reddita, geminasq. potaticus, magnincentissimas quidem eiusdem Basilicae aditui additas, inferiorem scilicet, superiorem, in qua summus Pontifex benedictionem die sancto Paschatis largiri blet.
68쪽
VATICANA Mnecnon celeberrimam illam Scalam sanctam pretiolo Christi languine conspersam in insigniorem, commovioremq. locum translata, sacrarum q. ustoriarum picturis,alijsq. ornamentis ad deuotione, meditationemq. excitantibus mirifice insignitam facile quis intelligat. Nec ab re, ut reor, Blancus illud ingens saxum a Iperrimum, Leuigatum,& quadratum, χX- celsum, obeliscum scilicet a cres V . visu a Circo Maximo ante Lateranensis Basilicae fores translatum, de erectum, Obelum nominavit Obellicus enim, ut nonnullis placet, diminutivum nomen est ab obelo maiore dictum. Hinc huiusmodi lapidem,ut suspicor, Obelum non obeliscum Blancus Plim lib. appellauit Plinium imitatus est enim omnium Obeliscorum, qui Romae inuenti sunt, maximus. Inscriptione autem ninuae sunt quae infra legunturia:
69쪽
Fons Felix celebri notus super aethera versi, Romulea passim iugis in Urbe suis.
FONTEM hunc Inscriptionis Auctor Felicem appellat, cuius etiam aquam Felicem statuit nominandam SI V. qui sicut olim Felix nomine proprio dicebatur, ita nunc ex re ipsa vocitari potest. Felix igitur tum nomine tum re SI X rvri . Felix item fons, Felix aqua, ea saltem nuncupatione quam GKeci Metonimiam, Latini vero transnominationem , siue nominationem dicunt, hoc est, ea ratione qua domus laria nuncupatur, eo quia laetos homines reddit. Hunc ergo in modum hanc aquam Felice appellare licet propterea quod sua irrigatione felices colles, felices hortos, felices campos, felices denique eorundem locorum incolas reddit, cum dicta omnia ob
nimiam aquarum penuriam infelicia quodam modo fuerint ad hac usque diem. Nunc enim Felix ipsi aqua ingenti copia salubritate sua Quirinaleminaxquilinum Colles reddit amaenos, hinc eXcultos,& salubres. Hic interca fons a Blanco locutione Virgiliana super anhera notus, appellatur, idest, v xijs ab ipse versuti generibus insigniter decatatus eo praesertim in libro suo, qui Aquae felices, inscriptus est, ubi inter alia eleganter cingeniose explicata, in Ecloga Mopsi, Tityri interlocutorum,qtiattuor versibus tria comprehendit, miriticam
scilicet Fontis structuram, expensas non modicas pro quis Felicibus
70쪽
relicibus in Urbem deducendis, iro hac re agenda incred,
bilem difficultatem daborem, dicens: Aspice , quam ovo ducantur fornice riui lAspice, ut in Calum mous substructa feratura
Naturam ars superari fontes natura negauit
Montibus hisci fontes ars montibus ipsa mini rat. HI s versibus Blancus in tantarum rerum admirationem, ac stuporem tractus, expensas ingentes in Fo Nir. renuit, cum dictas Aquas in Urbem longo fornice, hoc est, vi l et gesimo ab Urbe lapide collectas per longos Aquaedu Fripti .ctus tam arcuatos, quam subterraneos ad Quirinalem usque Montem adductas ait , Id quod non nisi maximis impensis fieri potuiG. Difficultatem insuper ostendit , cum ipsam Naturam, quae aquas Quirinalim Exquilino montibus negauit, ab arte superatam fuisse inquit, aquae natura reluctam re, cuius est deorsum labi , non autem sursum ferri Mirificam Fontis struituram per admirationem innuit, cum In lem in caelum usque , hyperbolice loquens, sublatam esse dicat . Hic enim fons lapidibus marmorei extructus, lumnis, Taxis in Obelisci formam excisis, necnon historijs ad aquam pertinentibus,mira arte exculptis ornatur. Habet autem Fons tria aqua magna, ut vulgo dicitur, Capita, siue Ostia. Super horum mediu adstat Moysis statua marmorea: Adlaeuam super alterum aquae Caput,historia Gedeonis exculpta . . cernitur quando ex decem millibus hominum trecenti tantum selecti fuerunt ad proeliandum: hi sunt qui ad aquas ducti, instar canum aquas lambere visi sunt, ceteris, qui cernui biberant, proelio exclusis. Ex altera parte super tertium aquae caput historia Moysis , cum e saXo ad Hebraeorum Nam. a.. murmurationem , aquam excussit. Qua de re extat ingeni
sissimum Blanci Epigramma, quod est :
crapti deserto abiens e viscere montis Antiquus Moses eliciebat aquas: Nunc aster Moses inscci culmina montis Sixtus aquas Roma ducit ab Urbe procul. Magna ambo essed te fecit maiora, requires 'insons isti, hic monti suppeditavit aquas.