장음표시 사용
11쪽
4 ANTON II M v IMI is Ad colum. Vetonica cum uino austero atque proficit.
Herbae uetonicae uncias duas ex melle accipiat per dies novem.
Herbae uetonicae drachmas duas, arno os ae drachmam unam, eX aqua calida cyathis quatuor dato, hibat sub accessione. Ad tertianas. 'Vetonicae pulegii drachmas singulas,aquae calidae cyathos tres sub ipsa accessione dato bibere, sta
Herbae uetonicae drachmas tres, mellis Attici unciam unam,aqus calidae cyathos tres in unum misce. his,& ante accessionem dabibat,mire sanabitur. Ad uesicae dolorem. Herbae uetonicae drachmas quatuor, apii radicis scrupulos tres. Decoque apii radices in sextario aqvs ad medias,quum decoctae fuerint, tum demum uetonicam permiscebis, oc dabis bibere, dolorem in per petuum sanabit.
α4 Ad calculum. ΤVetonicae drachmas tres ex aceto scyllitico, &mellis unciam unam Θc aquae calidae cyathos noueri hibat,confert.
Vetonicae drachmam unam ex aquae calidae cya tho uno da triduo bibere.
12쪽
DE HERBA VETON Iic A. Iα6 Ad mulieres quae partu laborant.
Vetonicae drachmas duas, aquae calidae cyathos quatuor,si cum febre fuerit: sin uero sine febre mulsi thos duos 5c aquae calidς cyathos duos da bibere. α Ad paralysim. a Vetonica trita et imposita neruos etiam praecisos glutinare ec per sanare creditur. 18 Ad horroreS. Vetonics drachmas duas ex aquae caIidae cyathis duobus, ec uini austeri cyathis duobus sub accessio, ne dato bibere.
α' Ad mulieres quibus loci prae frigo
re uexati sunt. Vetonicae drachmas tres ex aquae calidae eyathistribus iesianae dato bibere triduo,remedia seqtietiso Ad eos qui sanguinem per os retiaciunt purulentOS. Vetonicae drachmas tres 8c lactis recentis capri ni cyathos tres bibat triduo,ec statim sanabitur. si Nesas ebrius. IVetonicam prius sumas. 3 α Adeuersos deuehiculo. Vetonicae drachmas tres ex uini ueteris cyathis duobus calefactis bibat.
3s Ad tetericos,id est, morbo rem la
borantes,qui sunt auriginosi a Vetonica herbam ex uini cyathis tribus seequenter sumptam,proficere didicimus.
Ad carbunculum. Vetonics drachmam unam aquae calids cyathos
13쪽
5 ANTONII rivs AEduos bibat Item uetonica cu axungia trita plagae isti ponatur,prodest.
n Qui perfrictionibus laboratat.
Vetonicae unciam ex uino cyathia quatuor bibat triduo. 36 Lauis ex itinere. Vetonicae drachma unam ex oxymetitos cyathistribus potui dato.
3γ Aegris fastidientibus cibos.
Vetonicae drachmas duas ex aqus mulsae cyathis uibus bibat. 38 Vt facile quis concoquat.
Vetonicae drachmas tres,mellis unciam unam,aa quae calidae cyamos duos hibat.
continere. Vetonicae drachmas tres, mellis unciam una concoquito donec indurescat, Sc pastillos ex his facito quatuor, ex ipsis cum aquae calidae cyathis duobus
unum per singulos dies deglutiat ecbibat. 46 Ad veretri dolorem & tumorem.
Vetonica ex uino trita tumores foueto, ipsam apponito,potenter facit.
4i His qui uenenum sumpserunt. Vetonicae drachmas tres ex uini cyathis tribus statis dato bibat, reiiciet. α Ad serpentum morsus.
Vetonicae drachmas tres in uini cyathis tribus diluito 8c potui dato,omnium serpetium morsus sanat. Item uetonica drachmas sex in uini nigri cyathis tria hull
14쪽
DE HERBA VETONI c A. hus conterito & stiper uulnus illinito.
Vetonica contusa morsui imponatur.
Vetonica contusa dc trita ex hae rotundulas faetito, 3c paululum salis inserito,ic fistulam obligato,ex purgat ec sanat.
Vetonicae drachmas duas ex mulso potui dato:sehricitanti ex aqua calida, lumborum dolores sanare creditur.
Vetonicae drachma ex uino data purgationes haerentes expellit.
Vetonteae radices cum soliis decoctas ad tertias in aqua potui datas: ipsam* per se tritam 8c impostatam, mire dolorem lenire experti adfirmant. Hactenus Antonius se.
GII RAVENῖPURGENSIS, IN LIBEL. tum Antonη Musae de herba Vetonica ENARRATIONES.
R τ o Nic Ari) Vetonica herba est nota,satis
ab autore descripta, Sc quotidiani ac laudatissimi nostro tempore cotra capitis morbos usus, - praesertim flosculi ipsius saccharo conditi.Di Ela est aute Vetonica ab inuentoribus, uti Plinius lib. cae testatur inquiens, Invenerat Vetones in Hispania
15쪽
eam quae betonica dicitur in Gallia, in Italia autem serra
tuta, a Graecis cestron aut psychotrophon, ante cunctas
laudatissima. Prionileno Prionite Graecis dicta est, quemadmodum Latinis serrata, a serra quae Grsce dicituriid eo qd solia habeat per ambitum serrae modothcisuris alui sal Cestron. Cestron uocata est Grae cis auaxietate 3c copia remediorum. Variis enim N pluarimis morbis accommoda est. Pyrinen. Pyrine di cta est aut salorifica. triνος enim Graecis ignitus est. Alia
terum tamen exemplariorum nostrorum hoc loco non
pyrinen,sed cyroen scriptum habet,ut sic dicta sit herba a dominio Sc autoritate quae Graecis κυρο- dicituri Adianton.) sic appellata uidetur quod folia habeat in extremitatibus inciruris diuisa ceu proprie adianton di- ctum. Psychotrophi autem causa satis ab autore reddita est. Cosmicen. Cosmice uocata est ab ornatu &pulchritudine, κοσμομ Graecis ornatum uocantibus, quem
Latini mundum appellant. Sideritin. Sideritis di cta est quasi ferraria. O II IO- enirn ferrum est Habo af rem id nominis a proprie dicta sideritide herba, eo 4d 'lia habeat illi similia, Sc similiter per ambitu incisuris ditivisa. Seu quod quemadmodu illa, sic etia haec ipsa uulneribus ferro factis conglutinandis & sanandis sit accomoda dc utilis. Pandionam. Pandiona uocata est quasi tota iovia, propter uirtutum ipsius excellentiam 8c maiestatem:quemadmodum etiam thia rhiza, id e diuina radix dicta est, eadem ratione. Prophetae.) Prophetae gentilibus nam in Christiana religione loge alii hoc nomine intelliguntur dicebatur Magi. Quo nomine & in eadem significatione utitur hic Musa 8c aliquando Apuleius:hi non qui simpliciter futura praedicebant 8cua ticinabantur uates, sed qui uaticiniis religionem & medicinam miscebant, in quo tota magicae artis summa olim consistebat. Quae artium fraudulentissima plurimum in
oto terrarum orbe plurimis in saeculis ualuit, cuiP in exsina
16쪽
1M AN T. MVSAM ENARRAT Oxima suit autoritas : quandoquidem sola artium, uti Plitanius naturalis historis lib.3o.refert, tres alias imperiosi simas humanae metis compleXa in unam se redegit, quam natam primum e medicina nemo dubitauit, ac specie satalutari irrepsisse uelut altiorem sanctiorem medicinam,
deludebladissimis desideratissimis promissis addidis
se uires religionis, ad quas maxime etiamnum caligat humanu genus. Atq; ut hoc quom suggesserit miscuisse a tes mathematicas nullo non auido futura de sese sciendi, atq; ea e coelo uerissime peti credente.Et ex hac disciplina professione* sapietiae a potiore uaticiniorum parte in gos δc prophetas appellat Μusa, qui mutatis medicae materiae nominibus, religione* aliqua cosecratis diuinam quandam medicinam tractare uideri uolebant. Hierancorynen. Hoc est, sacram clavam. Gκ enim claua dicitur, sic nuncupata propter flores & ex his semina sic in summo caule disposita ut clauae sermam ostendant. Sed uide num potius legendum sit, hiera botane, id est sacra herba. Nam Scribonius Largus copositione medicina li tyo. scribit hieran botanen a Latinis uetonicam dici.Sacra uero dicta est propter usum sacrum:Sc quia omni rei,
ut ait, sancta est. Syri. Syri Asiae populi sunt, de quorum prouinciis plura Plinius lib. s. cap. ii.&is. Tusci.)Tusci Italiae populi, de quorum regione Plinius lib. 1. 8c
Strabo lib.M. Rusmarinam.) Ηsc in exemplaribus nostris nulla est appellatio.Potuit autem sic dici quod odo rata sit herba ceu rosmarinus. Animas hominu &c. Nam ut Plinius at tantu gloriae habet, ut domus in qua sata sit tuta existimet a piaculis omnibus. Nocturnas. Quia nocturno tempore S in tenebris ambulantibus talia maxime contingere,& se offerre atq; ostentare solent.
Maleficiis. hoc est,iniuriis, S ut seipsum exponens ait, periculis. Loca sancta. id est,ioca sacra re templa
deorum religioni consecrata, ubi talia se maxime osten dunt δέ nobis occursant, quemadmodu etiam circa bu c
17쪽
4o SAB. Η V ME LB ER arrsta, id est caemiteria &loca ubi mortui sepeliuntur, etialis si non usta fuerint cadauera. Olim enim bustum proprie
dicebatur locus in quo mortuus combustus ac sepultus erat, nunc uero dicitur sepulchrum quamuis non uratur
corpus. Visibus metuendis.) Visus metuendos uricat phantasmata& spectra quae oculis nostris ad modicutemporis sese ingerunt, sed neutiquam clare, uti geniiciunt 8clemures, & quicquid est noeturnorum terriculamentorum. Semine spicato.) id est, in caule sic disposito ut spicae in frugibus forma ostendat. Thymbrae. Thymbra herba est quae alio nomine satureia dicitur &α cuniIatde qua Dioscorides lib. . cap. a. Ad tertias.)hoc est, ut una tertia parte aqus absumpta, dus tertiae partes adhuc supersint. Foueto.) id est, calefacito. Foue re est res calidas siue siccas siue humidas medendi causa corpori laeso adplicare. Et inde fomenta 8c latus dicuturs huiusmodi rerum adplicationes. Rosa liquida. hoc
est,ut alterum exempla orum nostrorum habet, oleo rolaceo. Spissato. hoc est, obturato S obtegito. Ca6 ligines.) Caligo, quae 3 caligatio dicitur, est uisus debisitas,nunc ex lippitudine, nunc ex senectute aliaue imbecillitate contingens, autore Celso lib. . . Drachmam.)Drachma quae 3c denarius dicitur, nummi genus est &ponderis.Pro nummo accipitur apud A. Gellium Atti carum noct. Itb.x.qui, ubi Lais nobile scortum a Demo sthene pro re Venerea nur ας-.i. dece mille dra chmas poposcit, ait, hoc facit numi nostratis Romani scilicet : erat em Romanus Gellius) denarium decε millia. Et in sacris literis apud D.Luca euaget i sui ca. is.ubi ait;
gae mulier habes drachmas decem , 8c si perdiderit drachmam unam, nonne accendit lucernam 8c euerrit do mum dc quaerit diligeter donec inueniat eam: Et cum in uenerit conuocat amicas &uicinas dicens, Congratula mini mihi, quia inueni drachma quam perdideram.Pro
Pondere uero accipitur apud medicos , est octava pared unciae,
18쪽
unciae, pendes scrupulos tres. Scrupulus uero tritici uel hordei quibus pondera nunc metiuntur, grana uiginti, undesexaginta drachmam constituunt, quae, ut Plinius
ait, denarη argentei habet pondus.Sed quia in dictionis huius orthographia communiter nuc erratur, & passim dragina pro drachma dc scribitur δέ legitur, non abs re fuerit uel obiter discrimen eoru subiugere. De drachma iam dictum est quid sit. Dragma uero longe aliud significat.Na ut Hesychius in lexico tradit, ine id est dra gina est ομ-Θ lini, hoc est, quatum sinistra manu comprehedit meor, id est, fasciculus
siue manipulus sceni aut segetis. Et Celsus lib. ς. cap. ας. Manipulus qui manu c5prehendi potest. Inuenitur etiaid est drama, esti id,ut ide Hesychius ait, πίημα, actus aut sermo rei alicuius argumentu δc materiam quandam continens &complectens, quales sunt in scaenis comoe diarum seu tragoediarum actus 8c fabulae, rei' alicuius repraesentationes factae. Cyathos.) Cyathus liqui doru mensura est, & pars duodecima sextar', continens cochlearia octo.Pondere autena,vini quidem, uti ex Africano medico colligitur, qui cum Hippocrate Latinis magis conuenit, pendet uncias duas & scrupulos octo. olei uero unciam unam cum dimidia, hoc est, drachmas duodecim: licet Plinius simpliciter cyatho decem latum drachmas tribuat lib.it.ca.ultimo,ubi ait, Cyathus pendet per se drachmas decem. Μellis aute cyathus pendet uncias duas cum dimidia. Sunt em cuiusq; materiae meniurarum pondere plurimae differetiae. Nos nunc in liquidis potionibus medicinalibus olei pondere communiter utimur, & cyathum uncia una cum dimidia, hoc est drachmis duodecim,pendimus. Rotundulam. Rotun 6 dulam uocat pastillum a forma rotuda, quem Graeci tro chiscum,Latinis nunc etiam usitato nomine, uocant, re
19쪽
ix GAB. HUMELBERGII 8 Largus. Vomicos. Vomicos uocat eos qui pulmo nis uomica S pustula, quam Graeci phyma dicunt, laborantiquae quomodo in pulmone generetur, docet Isipopocrates lib. de morbis. Suspiriosos.) id est, anhe los, aegre spirates, S spiritus angustia difficultatem labo rantes, quorum Graeci tres differentias faciunt, , aliosasthmaticos, alios orthopnoicos, alios dyspnoicos uo cant. Asthmaticos quidem eos, autore Galeno Paulo Aegineta, qui sine febre crebra respiratione ueluti a cete
riore cursit laborat, Sc laborioso conatu cum angustia respirantes simul quum desederint surgere & quum sur
rexerint sedere coguntur. Orthopnoicos uero eosdem quum strangulari timentes ad respirationem recta ceruice dc recto toto pectore nituntur. Et dyspnoicos, in qui
bus ueluti per angustias elisus spiritus A anima egredi tur. Quod malu & prioribus & aliis pluribus malis commune est.Latini omes indiscriminatim N promiscue an hesos,suspiriosos,o Graeca uoce asthmaticos &aliis nos minibus appellitat. Phthisicos. id est, eos qui phthisi laborat. Phthisis autem pulmonis exulceratio est, quae ex pituita a capite destillate oritur, quam febricula sequi tur &frequens tussis, pus excreatur, interdu cruentum
aliquid, autore Celso. Purulentum.) hoc est, res putridas, S pus, quod Graeci πνομ dicunt, crassium 8calbum, glutinosum . Vnde Spurulentae excreationes &sputa
I 2 dicuntur, quae Graeci Uπνωατα uocant. Lienosos. id est,ut Graeco uocabulo nuc vocamus spleneticos, quibus lien obstruso obsepto' in eo atrae bilis excremento induruerit.Quos Galenus in diffinitionibus suis destri hens, splenicos, id est lienosos esse dicit, quibus post in flammatione lien in antiquum non restituitur habitum, S sed tumor permanet &duricies. Mulso. Mulsum dicitur uinum melle dilutum 8c consectum, quod antiquis plurimum in usu fuit,& meminit Μartialis, Attica nectareum turbatis mella phalernum,
20쪽
1N AN T. MVSAM ENARRAT is Μisceri decet hoc a Ganimede merum. Graece οινομελι, id est, Gnomeli dicitur.Quod quo pacto conficeretur quondam, docet Dioscorides lib.r.cap. s.&Palladius lib.ti.in mense Octobri. Lumboru. Lum hi diculur pars illa ab cinctura usq; ad nares,ubi 8c renes siluantur. Vino Amineo.) id est, uino optimo quale est Amineum,id est Phalernum, a regione sic vocatum, quod inter Italica praecipuae bonitatis laude meruit, praesertim uetustu. Cruditate.) Cruditas dicitur, quan- Iodo cibus in stomacho male aut nullatenus concoquitur,
Graeci μιπενιαμ &Emψ αμ dicunt. Hydrometitos. ιγΗydromeli, quod 3c melicraton dicitur, est aqua mulsa,
hoc est, potio ex aqua δc melle confecti, nunc vulgo me donem uocat. Colum.) Colus siue morbus colicus i 8 est morbus uehemens intestini plenioris 3c crassi, quod etiam colon dicitur. Vncias.) Vticia est duodecima i 'pars librae, continens stateras binas, quae pendent dra chinas octo. Quotidianas.) scilicet febres.Est autem Σοfebris calida 8c sicca passio. Na caloris natiui ad igneum conuersio,cuius sedes est cor. in cuius disseretiis est quae quotidiana dicitur, ex pituita putri consistens,& singulo quoq; die reuertens Sc exacerbans infestans*. Arno
glossae.) id est plataginis. Sub accessione.) id est, ante accessionem. Est autem accessio in febribus quae &pa roxismus dicitur, dc periodi tempus est deterius, hoc est, exacerbationis N afflictionis morbi tepus. Periodus ue
ro siue circuitus morbi est tempus ex intensione in mor
ho&remissione constitutum. Tertianas.) scilicet se athres. Est autem tertiana febris quae ex flaua bile consistit, alternis diebus infestat.Nam uno intermittens die, at tero paroxismus & afflietio redit. Quartanas. scili- Σαcet febres. Est autem febris quartana quae ex atra bili seu humore melacholico putri efficitur.Sic dicta quod quar .ro die reuertaturhexacerbet infestet .Nam integro bi