E dissertatione Nicolai Stenonis De solido intra solidum naturaliter contento excerpta in quibus doctrinas geologicas quae hodie sunt in honore facile est reperire curante Leopoldo Pilla

7쪽

PRAEFATIO

NwοLLus Setino, anatomicus celeberrimus saeculi XVII, Danus origine, Etruscus doctrina si), vixit clariores suos dies Florentiae, in aula Ferdinandi II Magni Etruriae Ducis, Principis Medicet scientiarum, bonarumque artium benem ritissimi, et familiaritate devinctus suit cum viris praeclaris qui tunc temporis in Etruria florebant, Francisco Redio, Vincentio Vivianio, Alphonis B rellio, Carolo Dato, Laurentio Magalottio, aliisque pluribus. Inter alia scripta quao in secunda sua patria typis commisit est dissertatio, cui titulus: De solido intra solidum naturaliter eo mento. Ad hanc scribendam Stenoni materiam praebuere it,nera quae, jussu Principis Ferdinandi, per Etruriae loca peregit, ut naturales productiones quae ad illam regionem pertinebant diligenter colli-

1ὶ luter viros illiinum Italiae, quomina ullae a Gerastino Angelo Fabronto exaratae luere, Steno recensetur. Qui Hasciam loci ei naturae, Finenuam vero luris ot voluntatis albi patriam ulmo electat. Fabront Uuae natorum clodirina aeneinanuum vol. III. Vldo suam epistolam ad Domini eum Cotunnium, Sienonis vliae pra missam .

8쪽

4geret atque illustraret. Doctrinarum, quae in eo libello expositae sunt, aliae ad mineralium angulatorum seu crystallorum Originem, aliae ad corticis Telluris structuram explanandam, Spectant. Quarum postremae doctrinas geologicas hodie vulgo praedicatas multo tempore praecessere. Et quoniam habent sua sata libelli, Stenonis opusculum, et inde animadversiones circa Telluris labricam , longa Oblivione obrutae remansere. Donec hisce temporibus a viris summis, et praesertima laudatissimo Humboldtio si), ad novam lucem

proditae tuere, et ad maximum honorem evectae; ita ut non facile statui potest magis ne anatome excelluerit Steno an geologia. Interea Geolog rum magna pars praeclarissimi anatomici doctrinas non aliter quam incerto rumore cognoscunt, propterea quod opusculum in quo sunt illae declaratae, jam vetustate rarum, raro Occurrit prae manibus. Rem inde haud inutilem lacero duxi e Stenoniana dissertatione mologicas haurire doctrinas, et ab aliis excogitatis ejusdem auctoris disjunctas ini vulgus reproducere. Si hono consului videant qui Italicae gloriae sa- vero student 2 .

9쪽

Ad sedimenta uuidi terrae strata pertinent. l. Quod pulverulenta materia stratorum non

aliter in illam liguram redigi potuerit, nisi, nuido cuidam immixta, et proprio pondere inde excidens

eiusdem superincumbentis fiuidi motu explanata suisset. 2. Quod iisdem stratis contenta maiora corpora ut plurimum gravitatis leges Observent, tum quo adsitum cuiuslibet corporis per se, tum quo ad situm variorum corporum inter M. 3. Quod pulverulenta materia stratorum ita se accomodaverit contentis corporibus, ut tum minimas quasque cavitates contenti corporis implevori t. tum laevorem nitoremque eiusdem corporis expresserit illa

sui supersicie, qua illud tangit, licet pulveris asperitas simili laevori, et nitori minime respondeat. Fiunt autem sedimenta, dum eontenta in fluido proprio pondere ad landum delabuntur, sive aliunde eo delata suerint dicta contenta, sive ab ipsis nutili Particulis sensim fuerint secreta, idque vel in superficie

10쪽

superiori, vel aequaliter ab omnibus siuidi particulis.

Licet crustas inter, et sedimenta, magna allinitas intercedat, facile lamen dignoscuntur, quod crustarum superior superficies inferiori superficiei, ut ut variis eminentiis maioribus asperae, parallela sit, sedimentorum vero superior superficies hori onti parallela sit, aut parum admodum inde declinans. Sic in fluviis crustae minerales. modo virides, modo navae, modo rubescentes, landi saxosi inaequalitatem non tollunt, arenarum vero . aut argillae sedimentum omnia plana reddit: quo sit, ut in variis terrae stratis compositis, crusta a sedimentis facile distinxerim. Circa materiam stratorum sequentia determinari

poterunt.1. Si in strato saxeo particulae Omnes eiusdem naturae, et quidem subtiles extiterint, nulla ratione negari poterit, quin idem stratum creationis tempore productum fuerit e nuido omnia tunc temporis obvol-Vente; quo modo etiam Cartesius stratorum terrae piraductionein explicat. 2. Si in strato quodam alterius strati fragmenta. aut animalium, plantarumque partes reperiantur , certum est, non esse illud stratis accensendum quae creationis tempore a primo siuido subsederunt. 3. Si in strato quodam salis marini indicia, animalium marinorum spolia . navium tabulas . et fundo maris similem substantiam observaverimus, certum est, eo loci aliquando mare extiti Me, quocunque demum modo sive propria exundatione, sive montium eructatione eo pervenerit. 4. Si in strato quodam iunci, graminis, conorum pini, truncorum ramorum, Similiumque magnam c plam deprehendimus, Sive suspicamur, stuminis exu

datione, vel torrentis illapsu eo abreptam fuisse dictam

materiam.