E dissertatione Nicolai Stenonis De solido intra solidum naturaliter contento excerpta in quibus doctrinas geologicas quae hodie sunt in honore facile est reperire curante Leopoldo Pilla

21쪽

veris animalium partibus, vel omnino similia sint. vel solo pondere, et colore ab illis disserant, vel, praeter solam tiguram externam, cum illis nihil commune habeant. Magnam disticultatein movet innumerus ille numerus dentium, qui singulis annis ex insula Melitensi exportantur; cum Vix navis ulla eo appulerit . quin illius miraculi quaedam indicia secum revehat. Sed huic ego dissicultati aliam responsionem non invenio, quam , 1. Quod singulis Canibus sexcenti. et plures dentes sint, et toto tempore dum vivunt, novi dentes subcrescere videantur. 2. Quod ventis agitatum mare obvia sibi corpora versus unum aliquem locum Pr trudere. et ibidem accumulare soleat. 3. Quod Canes

marini gregatim incedant, adeoque odem loco plurium Canum dentes relinqui potuerint. 4. Quod in glebis

uelitonsibus huc allatis. praeter dentes diversos dive forum Canum, etiam Varia conchylia reperiantur. ut adeoque, si numerus dentium dissuadet productionem eorum, terrao adscribendum esse eorumdem dentium labrica, et in singulis animalibus copia. terra lando maris similis. aliaque corpora marina eodem loco reperta contrariae opinioni faveant. Aliis disti euitatem movet magnitudo semorum , craniorum. et dentium , aliorumque OSsium , quae e terra eruuntur: sed nec tanti est haec obiectio. ut quantitas solita quantitate maior . modum Naturae viribus superiorem, inferre debeat. quandoquidem. 1. Mstro saeculo visa sint corpora hominum facie admodum procera. 2. Certum Sit . extitisse aliquando monstruosae magnitudinis homines. 3. Saepius itidem pro humanis ossibus habeantur . quae aliorum anim lium ossa sint. 4. Idem sit attribuere Naturae ossium vors librosorum productionem, ac dicere posse Νa-Disjtiam by Cooste

22쪽

turam . alis lito rPli illo hominμ. hominis manum pri

Sunt , quibus diuturnitas temporis reliquorum

argumentorum Vim evortere videtur: cum nulliussareuli memoria constet, inundationes eo adscendisse. ubi multa marina corpora hodie reperiuntur . si diluvium uni v rsale exestperis. unde ad nostra uriu' tempora quatuor mille anni praeter propter numerantur: nec rationi consonum videtur, tot annorum iniuriis restitisse animalis corporis partem: cum Videamus saepe paucDrum annorum spatio eadem corpora in totum destriti. sed huic dubio facile respon-dstur, eum a soli varietato id totum dependeat: strata

enim ex certa argillae specio vidi, quae omnia sibi inclusa corpora tenuitate succi resolverunt: alia ar nac a strata plurima Obsemavi . quae omnia sibi rommissa integra consservarunt. Duo Experimento licersei in rounitionem venire illius succi, qui solida corpora rosolvit: quod vero certum sit, multorum conchyliorum . quae hodie reperimus. productionem ad tempora cum universali diluvio coincidentia res rondam ctsse. fiuisiciet sequens argumentum. Certumost ante iacta Romanast Urbis iundamenta, Volaterranorum urbem iam tum viribus potentem extitisse:

at vero in saxis illis praegrandibus, quae quibusdam in locis ibi reperiuntur murorum antiquissimorum vestigia in omnis generis conchylia reperiuntur, et non ita pridem in medio foro excisum saxum est conchis stratis resertissimum: ut adeoque certum sit hodie indictis saxis reperias conchas iam tum productas fuisse. quo tempore muri Volaterrani extruerentur. Et nequis dixerit, solas testas in lapidem conversas , vel lapidi inclusas ah edaci tempore nullum damnum passas fuisse: lotus ille collis, cui ut hium Etruscarum Diuitiam by Corale

23쪽

antiquissima superstructa est, ex maris sedimentis exurgit sibi invicem impositis, et horigonti parallelis, ubi multa strata non lapidea veris conchis , et nullam omnino mutationem passis abundant; ut adeoque certo pronunciare liceat, quas hodie inde extraximus, non immutatas conchas ab hinc ter mille annis, et amplius productas fuisse. Ab Urbe condita ad nostra usque tempora numeramus bis millo quadringentos viginti annos, et quod excedit; et quis non largietur plura saecula eaeuxisse, ex quo primi homines eo sedes suas transtulerunt, usque dum in illam magnitudinem excreVerit, qua vigebat tempore conditae urbis 8 quibus seculis si illud tempus adiunxerimus , quod intem cessit a iacto primo sedimento Collis Volaterrani ad relictum a mari seu indem Collem, connuentesque malienigenas, facile ad diluvii universalis tempora

adscendemus.

Eadem historiae aut ritas dubitare velat, quominus praegrandia illa ossa, quae ex agris Aretin rum eruuntur, mill se nongentorum annorum saevitiei restiterint: certum enim est, 1. Crania iumentorum, quae ibi reperiuntur, non esse ex huius caeli animalibus, sicut neque semora illa ingentia. et praelongae Mapulae . quae ibidem reperiuntur. 2. Certum est transiisse illac Annibalem, antequam ad lacum Τrasimenum cum Romanis confligeret. 3. Certum est, extitisse in ipsius exercitu iumenta Africana, et immensae magnitudinis Elephantes turrigeros. 4. Certum eSt, dum a montibus Fesulanis descenderet, nimia aquarum alluvie periisse in locis paludosis magnam partem animalium oneribus vehendis destinatorum. 5. Certumost locum, unde eruuntur dicta Ossa. ex variis stratis congestum esse, quae plena sunt saxis a circumsitis montibus torrentium impetu devolutis; ut adeoque cuilibet loci, et ossium naturam cum historia conse-Disilirco by Cooste

24쪽

renti evidens in omnibus consensus latere amplius

non possit si .

VII. rariae mutationes quae in Etruria eontigerunt. Quomodo praesens alicuius rei status statum praeteritum eiusdem rei detegit, prae caeteris suo id exemplo Etruria evidenter declarat, in cuius hodierna facie obviae inaequalitates manifesta diversarum mutationum indicia in so continent, quas ordine inverso

recensebo a novissima ad primam regrediendo 2).1. Aliquando planum inclinatum A sig. 1ὶ in eodem plano fuit cum plano horigontali altiori B, ot eiusdem plani A ita elevati limbus, ut et limbus plani horitontalis altioris C ulterius continuati hierunt, sive planum horigon tale inserius D in podem plano luerit cum planis hori ontalibus altioribus B , C , sive aliud corpus solidum ibi extiterit planorum altiorum nuda latera sulciens: seu quod idem est . quo loco hodie fluvii, paludes, planities depressae, praecipitia, et

plana inclinata inter colles arenaceos conspiciuntur. olini plana omnia extitere, eoque tempore aquae Omnes tum pluviarum, tum sontium, vel ipsam illam planitiem inundabant, vel sub planitie canales subtemraneos sibi aperuerant; saltem sub stratis superioribus cavitates erant.

2. Quo tempore formabatur planum B, A, C sig. 2), et illi supposita alia plana, totum planum B , A , C ,

aquis tectum fuit: seu quod idem est. supra colles arenaceos ut ut aItos mare aliquando elevatum sitit.

1ὶ Mirum certo accidit Sienonem, cum testaceorum fossilium veram sustineret originem , non recie sentisse do ossium magnorum quadrupedum, qua ex Valdarno emulluntur, derivatione i2 Ex hoe integro rapitulo nomo non est qui non arguat nostrum auctorem primum fuisse, qui aetates geologicas, seu, uil petullari nomine hodie appellantur. Drmationes clarissime distinxerit.

25쪽

3. Antequam formaretur planum B, A, C sng. 3 .

plana F, G. cumdem suum habebant, quem modo obtinent, seu quod idem est antequam formarentur collium arenaceorum Strata, iisdem in Iocis profundas

valles extiterunt.

4. Aliquando planum inclinatum I M. 4ὶ eum planis hori Eontalibus F , et G in eodem plano extitit, et

planorum F. et G nuda latera, vel ulterius continuata suerunt. vel aliud ibi solidum extitit eadem nuda latera sulciens, cum dicta plana sormarentur: seu quod idem est, quo loco hodie, inter altissimorum montium planos vertices, valles conspiciuntur, aliquando una continua planities erat. sub qua ingentes cavitates

formatae erant, ante stratorum Superiorum ruinas.

5. Quando planum F, G sig. 5ὶ sormabantur.

fluidum aqueum illi incumbebat: seu, quod idem est, aliquando altissimorum montium plani vertices aquis tecti fuerunt. Sex itaque distinctas Etruriae lacies agnoscimus, dum bis uvida, bis plana. et sicca , bis aspera suerit; id quod . ut multorum a me inspectorum locorum inductione de Etruria demonstro. sic de universa terra variorum locorum descriptionibus a variis authoribus allatis confirmo. Νe vero a novitate periculum qui quam metuat. Νaturae cum Scriptura consensum Paucis exponam, recensendo praecipuas dissicultates. quae circa singulas terrae lacies moveri poterunt. De prima terrae lacie in m Scriptura, et Natura consentiunt, quod aquis minia lecta suerint; quom dovero, et quando coeperit, et quanto tempore talis extiterit, Natura silet. Scriptura loquitur. Quod autemnuidum aqueum suerit, quo tempore nec dum animalia, et plantae reperiebantur, et quod siuidum illud omnia texerit, montium altiorum strata omni liet rogeneo corpore destituta evincunt; quorum figura Diuiti Cooste

26쪽

nuidi praesentiam, materia absentiam corporum het rogeneorum testatur: materiae vero, et figurae in diversorum, et ab invicem remotorum montium stratissimilitudo, nuidum illud universale demonstrat. Quod si quis dixerit, contenta in illis stratis diversae naturae solida successu temporis consumpta suisse, negare minime poterit, conspicuam ibi diversitatem observandam suisse inter strati materiam, et materiam per strati poros percolatam , corporumque conmmyt rum spatia replentem. Quod si vero supra primi fluidi strata quibusdam in locis alia strata reperirentur diversis corporibus reserta, aliud inde non sequeretur quam supra strata primi nuidi ab alio nuido nova strata deposita suisse, quorum materia itidem replere potuerit a primo nuido relictorum stratorum ruinas: ut adeoque Semper eo recurrendum Sit, quo tempore strata illa simplicis materiae , et in omnibus montibus obvia formabantur. reliqua strata nondum extitisse. sod omnia tecta suisse nuido plantis, et animalibus , aliisque solidis destituto: quae strata, cum ex illorum genere Sint, quae nemo negare mi erit, quin a primo Motore potuerint immediate esse producta . manifestum Scripturae cum Natura consensum inde agn

scimus.

De secunda terrae facie . quae plana, t Siccasuit, quando, et quomodo coeperit, ii idem Νatura tacet, Scriptura loquitur; caetera, quod talis terrae sa-cies aliquando extiterit, asserentem Naturam Scriptura confirmat: dum ab uno sonte scaturientes aquas t tum terram irrigasse docet. De tertia terrae lacie, qua aspera statuitur , quando coeperit, nec Scriptura, nec Νatura de or- minat : magnam illam suisse inaequalitatem Νatura demonstrat, montium autem mentionem diluvii tempore Scriptura incit: caetera quando producti fuerint

27쪽

23 illi montes. quorum Scriptura ibi meminit, fuerintne illi montes iidem cum montibus hodiernis, sueritne initio diluvii ea profunditas vallium , quae hodie.

an vero ad deprimendam superliciem excrescentium aquarum novae stratorum rupturae novas voragines aperuerint, nec Scriptura, nec Natura determinat. Quarta facies, quando omnia mare erant. Plus negotii lacessere videtur: licet re vera nil non facile ibi occurrat. Extitisse mare altius. quam modo est,

collium e maris sedimento productio testatur: idque non modo in Etruria, sed in plurimis locis sic satis

a mari remotis . unde versus mare Mediterraneum

aquae dilabuntur: quin et in illis locis, unde in Oceanum aquae denuunt. Quanta illa maris altitudo fuerit, scripturae illam determinanti Natura non repugnat; quandoquidem. l. Certa vestigia maris extent in locis

PlureS centenos pedes supra maris supersiciem elevatis. 2. Negari non poterit, quin, ut Omnia terrae solida initio rerum suido aqueo tecta suerunt, Sic aqueo fluido iterum tegi potuerint: cum rerum naturalium mutatio quidem continua sit, nulla autem naturalis in nihilum reductio. Quis autem penetralium terrae labricam Perscrutatus est, ut negare ausit. Posse ibi ingentia spatia extare nuido modo mum, modo aereo plena Τ 3. Incertum omnino sit, quae vallium prosunditas initio diluvii extiterit: ratio vero suadeat, Primis mundi saeculis ab aqua, et igne minores cavitates exesas suisse, adeoque minus profundas stratorum ruinas inde sequutas fuisse: montes autem altissimi , quorum Scriptura meminit, altissimi erant eorum montium . qui tunc temporis reperiebantur, non autem eorum . quos hodie videmus. 4. Si animalis motus id agere poterit, ut pro arbitrio modo aquis obruta loca Sicca reddantur. modo novis aquis obruantur, quidni primo rerum omnium Motori ea indem libertatem,

28쪽

easdemque vires ultro concederemus ' De tempore diluvii universalis Historiae Sacrae omnia minutim recensenti historia profana non repugnat. Antiquae urbes Etruriae natales suos ultra ter mille annos extendunt, quarum nonnullae in collibus a mari productis extructae sunt: in Lydia autem vicinius ad quatuor mille annos accedimus, ut inde colligere liceat, tempus quo amare derelicta terra suerit, conveniens esse tempori. cuius Scriptura meminit. Quod modum crescentium aquarum Spectat, Varios asserre possemus Naturae legibus convenientes. Quod si quis dixerit, in terra centrum gravitatis non semper idem esse cum centro figurae, sed modo ab una, modo ab altera eius parte recedere, prout cavit ales subterraneae varii locis creverint , sacilem rationem asserre licet. cur nuidum initio rerum Omnia tegens cpria loca arida reliquerit,

iterumque redierit ad illa oecupanda 13. Eadem facilitate universale diluvium explicatur, si circa ignem in

medio terrae aquarum sphaera, aut saltem ingentia receptacula constituerentur; unde, absque centri motu,

inclusae aquae effusio deduci poterit 2). Sed, et facilis

admodum sequens modus mihi videtur, quo et vallium minor profunditas, et sussiciens quantitas aquae inveniuntur , nulla habita ratione centri, vel figurae, vel gravitatis. Quod si enim admiserimus. 1. Fragmentis quorumdam stratorum delapsis obturatos fuisse

meatus, per quos in terrae cava penetrans mare ad sontium scaturigines aquam mittit. 2. Aquam Visce-st in Nescio an aliquis antea vel post Stenonem hane in medio produxerit speciosam explicat loriem einersioni m atque subin r-stonuin terrarum, propter alternantes variationes maris olim obiit. mescentis ac cedentis.

2ὶ Polentiana ignis subierranei in producendis revolutionibus. quae Telluris iaciem mularunt, Flenonis perspiculi ali occurrissis et lite et alibi patel.

29쪽

ribus terrae inclusam nulli mortalium dubiam, vi ignis subterranei omnibus noti partim versus sontes actam, partim per terrae non dum aquis Obruta poros in aerem propulsam suisse; illam vero aquam, quae tum aeri semper inhaeret, tum praedicto modo illi immiscebatur. pluviarum specie delapsam fuisse. 3. Fundum maris ob dilatatas cavernas subterraneas elevatum. 4. Reliquas in superlicie terrae cavitates repletas fuisse terrena materia ab altioribus locis continuo pluviarum allapsu abrasa. 5. Ipsam terrae superficiem minus inaequalem fuisse, utpote ortui viciniorem , nihil nec Scripturae, nec rationi, nec quotidianae experientiae contrarium admiserimus. Quid in terrae superficie contigerit dum aquis tegeretur, nec Scriptura, nec Natura declarat: id solum ex Νatura asserere possumus, profundas valles tunc temporis productas esse. 1. Quod ignium subterraneorum vi ampliores redditae cavitates maioribus ruinis locum praebuerint. 2. Quod aquis aperiendus suisset reditus in profundiora terrae. 3. Uuod hodie in locis a mari remotis profundae valles conspiciantur repletae pluribus sedimentis marinis. Quinta facies, quae iterum sicca reddita terra ingentes planities monstrabat, extitisse planities illas Natura demonstrat, Scriptura non refragante; caetera, an illico totum mare recesserit: an vero labentibus seculis novae voragines apertae novis regionibus detegendis occasionem praebuerint, cum Scriptura sileat,

et gentium historia de primis a diluvio seculis ipsis gentibus dubia, et sabulis plena credita fuerit, nihil eorti ea de re determinare licet. Id quidem certum

est, magnam terrae quantitatem singulis annis deseret in mare sui numinum amplitudines, et longa per mediterraneas regiones itinera, torrentiumque innumerum numerum, paucis, omnia terrae declivia consideranti Di siligod by Coos e

30쪽

facile obvium est in adeoque devectas a numinibus terras, littoribusque adiunctas in dies novas terras relinquere novis habitationibus aptas: id quod consimmat Antiquorum opinio. qua integras regiones cogn minum nuviorum munera dixerunt: ut et Graecorum traditio, dum reserunt homines sensim a montibus descendentes maritima loca ob nimiam humiditatem. sterilia , successu temporis laeeunda reddita inc

luisse.

Sexta terrae facies sensibus obvia est, qua dictae planities aquarum praecipue rosione, interdum, et ignium exustione, in Varios canales . valles, et Pra cipitia transierunt: nec mirandum est, apud historicos non legi, quo tempore quaelibet mutatio contigerit. Primorum enim a diluVio secutoriam confusa est et dubia historia apud profanos: labentibus vero seculis illustrium virorum facta, non autem Νaturae miracula celebranda sibi sumpserunt. Desideramus nihilominus citata Scriptoribus monumenta eorum, qui in variis locis iactarum mutationum historiam conscripsere; et dum reliqui Authores, quorum scripta conservata Sunt, singulis tantum non annis inter portenta reserant terraemotus, e terris erumpentes ignes, fluminum, et marium exundationes; sacile patet quatuor mille annis multas, et Varias mutationes contigisse. Ut adeoque

multum errent illi, qui in scriptis Antiquorum multos errores accuSant, quod varia ibi occurrant ab hodierna Geographia dissona. Nollem ego sabulosis Antiquorum narrationibus facile sidem adhibere: sed et multa ibi occurrunt, quibus iidem non denegarem. Ex illorum enim genere multa ibi deprehendo, qu rum salsitas potius, quam veritas mihi dubia esse videtur: ut sunt mare Mediterraneum ab Oceano Oecidentali separatum: e mari mediterraneo in mare rubrum transitus; insulae Atlantidis submersio; va-Diuitiros by Corale