Disquisitio de libertate civili apud veteres scripsit Barth. Jac. Lintelo de Geer

151쪽

adducerem mandarunt. ut ipsum interfieerent. Tum quidem ostendi mortem me quidem ne-l illi sacere , sed illud mihi omnibus modis curae esse, ne quid injusti aut inhonesti sacerem, ἐμὴ γλρ η αρα ἡ οὐκ ἐξεπληξεν ουτως ἰσχυρAουσα, αττε αδικόν τι ἐργάσασθαι, sed equidem domum abii 1 . Talem virum frustra minis et metu ab eo, quod re tum bonumque intelligiti rannus abducere conatur set . Ex his facile civilis libertatis natura apud antiquos perspicitur, quam tum obtinere Censebant, si omnes id, quod debebant, tuto agere possent, nemine impediente aut cogente et qualis antiquarum civitatum optimis temporibus conditio fuit, quum uuusquisque ageret, quod vellet; voluit autem semper optimum, quod ipsi tanquam rectum et justum ratio proposuisset 5 . Haec igitur civitatis liberias ab omni licentia toto, quod ajunt, coelo distabat . quae bonis moribus, legum obserVantia,

Senatus auctoritate , civium aequalitate et conjunctione . tanquam stabili fundamento nitebatux et sola continebat universae reipublicae salutem. Ad hanc tuendam conspirarunt legislatorcs et prudentissimi quique in civitatibus istis, qui ipsi flagratites hoe libertatis

152쪽

aTdore, utere eum studuerunt in civium ani

Et sic quidem nostram de Iibertate disquisitione ui ad si item Perduximus , qua ipsius na turam ex antiquae politicae principiis, atque antiquorum sapientium effatis cognoscere studuimust quorum quidem admiramur ingenium, qui multa sane protulerunt, quae, .licet gentium conditio sit valde mutata, et alia plane

ratione civitatem consideret recentior aetas, VeΙ sic etiam a nostrorum temporum historia com-Probata sunt. Atque haec egregie simul valent ad multa explicanda. quae apud recentiores populos locum habuerunt, ut facile inteIliget, quicunque illas Europae turbas reputaverit, quae patrum memoria acciderunt; quique etiam illam, quae ab antiquis celebrata suit libertas politica, nostris adhibuerit temporibus. Nam semper eadem maqsit libertatis ratio, et quam antiqui ita expetebant . eadem nunc quoque vera libertas est dicenda. Reliquum Vero est, ut jam ad ipsam, quae explicanda fuit, sententiam accedamus t servi omnes legum 3umus, ut liberi esse possimus , quam tota antiquitas admirata, summum omnis politicae principium habuit, atque unicam civitatibus salutis et floris viam.

153쪽

DE VETARUM EFFΛTor SERVI OMNEA LEGUM SUMUS, UT LIBERI

Mira in sane lioc antiquomini dicitim videri nobis clebet, qui libertati ni et leges saepe sibi opportitii iis, vel saltem litani bis coarctari et ire iotisci ibi putamus, quin logum nomen tam late opud nos patet . ut Omuia iussa. quibus actio Deq reguntur nosti ae, ita dicantur. quod apud antiquos multo socias fuit. Vidimus,

quid illi legibus inicit excitiit. Erat illa ius

torum ci iniustorum disti otio, ad illam antiquissimn in legem nutrirae Comparata. atque Sic leges cum insita homini justi notione et recta ratione conveniebant. e qua ortae erant; et status ille naturalis ibi obtino hat maxime, ubi tales vigorent leges st). Optime enim perspexe runt v leves, sine legibus D ullam exstare posse ei vitutem, quia inulta in hominum animo insunt, quan ab ossicio ipsum non tantum avo cant. Verum e Sciunt etiam, ut alios abducere conetur. iis Pio noceat; ut opus sit via i qua majore , qua o ipsum cohibere et emendore possit, qualis honis legibus in civitate constituitur, quae bonos admoueant et pro-Pugnent , alios , qui cupidi latibus abduci se

154쪽

passi sunt, in viam roducere conentur. Nόεισι δῖ, I lato inquit, ῶς ἔοικε , οἱ μῖν των

Leges igitur ratiotii quasi opitulatitur, et , quae educationis ope fuisset cupiditatibus praeponenda. jam iugibus sulcitur et sustentatur, uti de rite arctam necessitudinem ess cere licet inter moralem et civilem libertatem in antiquis civitatibus. Ubi enim cupiditates legum Vincula perruperunt, nulla salus supEPeSt, εἰ

τοῖς νόμους ἔχι σωτηρίας μηχανή 3b. Vivcbant igitur antiqui iisdem studiis, eodem virtutis amore coti juncti sub legum imperio; et, crimius atque pudor Vincula essent civitatum, lex

155쪽

cientes. sed tanquam filii, qui patrona antant et colunt, lubentur ipsi obsequentus, ουτω λα-νοώμεθα περὶ vomas, δεῖν γιγνεσθαι ταις σιν, εν πατρός τε καὶ μητρος , φιλουντων τε

και vούν ἐχόντων φαίνεσθαι τα γεγραμμένα I . legis tutelam confugi charit omnes. quae illos desuntlcrct. et bonum rectuiti lite Semper Pro-J, Oneret omnibus, singulos eo adhortans et sui

ossicii commonefaciens, quod ipsi esset Peramgendum. Sic leges impedimenta, quae ab ossicio li ominem rcti Dere possent, SubmoVebant, rationi viiii addebant, et, uti Telemacho Minerva aderat, ita legos cives tuebantur, si quis eos injuria assicere , aut ad iniustum Cogere vellet, poema asscientes malos, non ut ita sachum ulciscerentur aut irae satisfieret, sed ut ipsos ab improbitate reducerent, et redderent meliores. Punitur improbus, ut ait Plato,

οὐχ του κακουργῆσαι, διδοῖς τἡv δικην, ου γαρτο γεγονος αγένητου εται ποτε, του δ' εἰς του αυθις νεκα a ρόνον, ἡ το παραπαν μι σαι τὴν αδικίαν, αὐ- τον τε καὶ τοῖς ιδοντας αὐτου δικαιουμενον , ἡ λω σαι μέρη πολλα τοιαύτης συμφορας

1u legibus igitur positum est bonorum praesidium t hae essiciunt, ut tuto vivere possint, Suum agentes munus, atque sic leges sunt, quae ei vilem hominis vindicant libertatem; quoruet iam vetercs, licet suae libertatis studiosissimi. bas civitatum praesides libenter agnoverunt,

156쪽

quae quulem lex, uti ratio hominem . sic totain civitatem administraret , et omnes reprimeret, qlii sese prae aliis efferre vellent. Hujus ministri erant magistratus, qui vitam ei et, vocem dabant. et ejus jussa exsequebantur. , Quo igitur in antiquis civitatibus magis virtus colebatur, et legum erat major reverentia, eo magis libertate Duehalitur cives; quare id sem-Ρer egerunt Veteres legisIatores, ut summam legum venExationem animis civium injicerent,

atque illud iis veteres philosophi praeceperunt , videndum esse τοιουτους θησουσι τούς vst μυς, ους εκοντες οἱ καὶ τὶ πλήθη δέξονται

atque una fuit et communis antiquitatis vox sine legibus nullam esse politicam libertatem. Pro uti antiqui memorarunt. quam amator amasio servit, ut melior fiat, ita probus quisque sese Deo, summo optimoque

numitii subjicit. Ita quicunque boni civis osti eio fungi velit, legibus Susu submittit, quae, rationi, atque iusti sensui consentaneae, iΡ' sum propugnant et defendunt. Quid enim hominem ab aliorum injuriis tutum praestarerct . quid Vitam ejus, atque hora a ab aliorum invasionibus defenderet, nisi leges addessent Hue si ah rogatae fuerint , abeat horno ita deserta. Cum seris latebras quaerat, nulli hi tutus, nulli hi orit liher. Sinc luge nulla cogituri ΡΟ-ιust libertas, haec ejus ust auctor et iunda

157쪽

mentum , quae Eadem omnibus aequalis et e , deiti omnes modo excipiens. propugnans, du-sendens , verae in civitate aequalitatis est vindex , et jus et aequum omitibus tribuens fons est aequitatis. Haec vitam addit civitatibus ,

quae sine ea corpora essent Vita Et meu te Ea

xentia, et id agere jubet, quod sua sponte boni omnes iaciunt. Quare Xenocrates rogatus. quid assequerentur ejus discipuli 3 respondit, ut id sua sponte sacerent, quod Cogerentur sacere legibus si). Et quid plura dicam de legibus , quae vere ita dici possitit Si quis leges libertati derogare putet, CODSideret velim recentiorum temporum historiam, et quid patrum memoria acciderit. Hoc ipso imprimis tempore gentibus contingit, omnem legum salubrem vim percipere, et liheviatis frui bonis, cum talem, qualem nos cogno imus, numquam cognoverunt regiminis formam , ut saepius antiquorum respublicae, internis dissidiis et turbis distractae, legum imperium frustra in vocarunt, cum huic illive factioni subjecta D, ejus voluntati obedirent. Sed firma regiminis Duma. quam recentior aetas protulit . et clita omnium in civitate auctoritas aequabiliter est temPerata , ita ut factionibus aut ambitioni nullus sit locus relictus, hanc legum vim ad libertatem politicam vindicandam, egregie OS-

tenuit. Sic, quod antiqui vexu dixerunt, hoc

158쪽

nostris i mporibus non est salsum t Legum ministi i magistratus . legum interpretes judices. legum denique idcirco omnes servi sa mus , ut liberi esse posSimus.

Sunt haec. Viri Clarissimi, quae de sententia illa veterram animadvertenda habui . quibus quam multa desilit equidem probe intelligo; et

vires uti uam voluntatem aequassent , Sed . Vestrae benevolentiae conside iis , has vobis studiorum primitias offero, qui 11on docta ac uinxi me elaborata a juvene exspectare soletis. Sed

diligenti ne specimina accipere cupitis. Erunt aemuli. qui mihi palmam et honorem praeripient , sed utilitatem hanc mihi nunt quam extorquebunt, quam ex hac opella me percepisse senti O . nnmquam auferent jucundam huius temporis memoriam, quod antiquis legendis impendere licuit, quae studia profecto dulcissimum vitae diverticulum constituunt, ubi minus laeto nos adspiciat vultu sortuna, et curae anim in angant. Μecum autem, Viri Clarissimi . bene actum arbitrahor, si e vestro judicio intellexero, mea vobis non plane displicuisse, eritque mihi, qui primum nunc in arenam descenderim, ut alia deinceps melius aggredi

159쪽

ADDENDA ET EMENDANDA .

P. S. reg. 13. Quam multa Plato e Graecariam civitatum moribus et institutis profecerit, in suis de Re publica et de Legibus Operibus, nuper demonstravit C. F. Hermania: Disput. de vestigiis ivstu. veterum, imprimis Atticorum, per Plat. Iur. de Legibus indagandis. II Programmata. Mar-hurgi I 836. udi p. is scribit: Quhi, quod

ipsa illa reipublicae eoustituendae standamenta, quae Legibus cum Civitate communia Sunt, a legitimis Graecam in civitatum principiis neutiquam abhorrent, et nihil Plato proposuit, nisi quod Optimus quisque in Graecia semper expellerat ac persequutus erat. Cf. P. I 8-22. p. . reg. 9. Sententias Philosophorum de nobilitate recenset Welcher. Proisgomena ad Theognidem,

sehen Sinaisve fassungen. p. 255 sq. qui p. 2I-29. . multa talia profert. Ceterum hunc librum demum inspicere licuit, cum mea typis essent jam descripta. De censorum in mores ductori. tale, cf. Hii limania Romische Grundi erfnsfungp. 35l l. Niebutir Rδm. Geschichte V. II. p. 4 9 sq. P. 2O. not. l . Ci . Τiti mann l. l. p. 59-78. Diuiligod L Cooste

160쪽

IDDENDA get EMENDANDA .

p. m. not. IJ. Cf. Bahe V. Cl. Biblioth. Critiea Nova V. II. P. 233. p. 25. not. 3 . Eadem instituta Plato in libris de Legibus probavit vid Hermann l. l. p. 3O.

P. 26. reg. I 4. De Platone aliter sensisse videtur Hermania l. l. p. 33. qui tamen, ut Verum latear, mihi non persuasit, nam licet in Platonis operibus multa insint, ex Atheniensium republica petita, magis tamen ipsi Spartanorum instituta' placuisse tota probat civitatis, quam in opere de Legibus descripsit, ratio et constitutio, ad illam expressa. Eadem maxime Xenophonti placuit. vid. Schneider Proteg. ad ejus libellum derep. Athen. p. 88 sqq. Aristoteles suum judicium protulit in Politicorum. L. ΙΙ. e. II. p. IIII. cf. Heeren Meen V. II. p. I 27 sqq. de Polybio vid. Cl. Α. van Goud ver, de historicis Pol b. Iaudibus, p. 85 sqq. num libere suam protulerit tamen Polybius sententiam, dubitare posses, ex ea, quae in alia re monuit Lucas, uher 'θ-

p. 34. not. 4 . Platonem hac fabula sua placita exisplicare voluisse, nullus dubito, licet contrarium videtur statuisse Stailbaum ad h. l. p. 55 SU.' CL Geel, Hist. Crit. Soph. p. Ios. p. 39. not. 5 . Cf. Kreenen, Specim. in Cohortis Sa- erae apud Thebanos historiam, p. 8 sq. Koppius

Hist. reipubI. Boeotorum, p. II 6 sqq. de ratione, qua Demosthenes, excitandis Pudore et φιλοτιμία, cives ad honesta quaeque incendere studuit,vid. SchOlten de eloqueAtiae Demostis. charactere, P. I 8 sqq.

라틴어 텍스트