Disquisitio de libertate civili apud veteres scripsit Barth. Jac. Lintelo de Geer

131쪽

atque hanc libertatem celebrare etiam primi Sacrorum antistites solebant: γαρ inquiebaut επ' ἐλευθερί εκληρητε αδελφοὶ . ἐλευDρωθAτες απὸ τῆς αμαρτίας, ἐδουλωθητε τῆ δικαιοσύνη t. 2 . Quae quis legens. non illius recordatur antiqui effutit Deo Aa re libertas est pQuam autem iam aliquoties memoraVimus moralis libertatis cum virtute coniunctio Iem. etiam ex antiquis illustrare juvat. Quamvis eniti ivnrie de virtute disputaverint, videtur tetmen haec magis verborum, quam rerum Iis fuisse, et virtus plurimis persecta in se et ad summum Perducta natura, omniumque rerum, quas in animo Posuerunt, una res optima dicta suit S). Αρετα, inquit Metopus Pythagoreus , εντ ι ανθρω-

νικαυτα αρετά έθ. Eadem quoquo Platonis sententia suit. qui homini virtutem tum incsse

132쪽

Tu in vero maxime lioc apparet . ubi de jus titia agit, 'inae virtutiS est maxima pars, quReque hunc sicciitiam et liberalitatcui complectitur , qua quidem iiihil est lio minis naturae accommodatius 2 . Irae, inquit, ct metus, ut voluptatis, Et omnium Ona Diti O cupiditatum inani tuo tyraii nidum, in justitium csso a stirnao a ,

Sic veteres eum Iibui tutu morali xii tutum Cou iunxerunt et Et sanit spontu UO Pur 'CD crurit . cum Cnim homini R esse orianus CCtis Ercui, Ni magis inagis litu per suctum sus C PE id CPe CONR-YC tia P. ut luo ad EO COmni uiae CSSUt praeceptum

lio uiiuum ad Dei similituditium tendere oportere . tu aquam PCrsectissimum . t luod seque ratur Exemplar t. 5), licui utitue non potati t. quin cus i litutes . Iuus cum hulluis ii mo ha-l et communes. Puti otii subjiciundus cssu statuerent . qua cum Deo sanitas cognati. Num,

133쪽

I 22

cum animi partes a se invicem ilissideant, situque divulsae, tum vitium nascitur ut inconcitinitas, contra vero. quoties praestantior pars imperabit , atque inferiores paruerint , tum virtus et omnis honestas in toto animo nasci

Hac ratione antiqui philosophi de morali libertate simpliciter disputarunt, eam ex ipso

homine, ejusque naturam declarare studentes: et multum sine dubio eorum disputationes profuerant, ut homo melius cognosceretur, et

illa virtutis selicitatisque principia, quae ipsi

inessent, indigareiatur accuratiust qua tu re, si subtilius sint recentiores versati, laudum tamen acuminis et sagacitatis non solum, sed hanec tiam gloriam, quod in multis primi verum videritat, nemo facile veteribus denegabit.

De ratione . qua anti Τui philosophi et legislatores hominρm ad libertatem moralem adducendum esse, Cenauerunt. Quod antea diximus , hominem natura libertate frui morali, i ita rationis est Particu PS, non hujusmodi cst, ut uultis opus sit rum Ediis, quibus rati Otiis auctoritas vita dic tur,

134쪽

imprimis, cum Iatio non nisi paulatim vires suas explicet. ut exorcere suum in cupiditates imperium possit. Cum enim cetera aut malia brevi, postquam nata sunt, sponte sentiunt naturam suam, nant, volant, Currunt; homo

contra nil sine doctrina scit, non sari, non ingredi, non vesci, breviterque non aliud naturae Sponte, quam flere i). nequo ullum habetur animal , quod tanta dis scultate ct tam lente ad porsectionem perveniat. non Corporis tantum , verum Etiam aulini; nam . uti Plato

dixit, λογισμου δ' Fυιοι μεν εμοιγε δοκουσιν οὐδεποτε

μεταλαμ νειν, σι δε πελλοι ὀψιε πότε I . Quos dictum non ita intelligendum. ac si homi ucs. ratione EXI, ertes , eristare posse celisuerit philosophus , verum multos csso significavit, apud quos ratio non exculta sit, et illa, quae animo insunt, semina virtutis torpeant. Sumtun enim virtutum nostris inguiatis innata sunt, quou si adolescere liceret, ipsa itos ad beatum vitam natura Perduceret ν Huno autem simul at sue oditi in lucem et suscepti sumus, in Omnicontinuo pravitate et in summa opinionum purversitatu versamur e ut paene cum lactu uu- tricis errorum suxisse lideamur n). Atque omnium honestarum rerum semina, SenuCaoit , animi gerunt, quae admonitione exci-

135쪽

tantur non aliter . quam scintilla flatu levi adjuta ignem suum explicat i . Quaecunque igitur homini clesint, ea ab educatione ipsi tribuuntur. Cetera enim animalia, cum ad illum persectionis gradum nunquam adscendant, quo homo assurgere solet, cito suam persectionem attingunt, vita vero hominis, cum continuasit ad persectio tiem progressio, lente admodum procedit, cumque mens iacultates ejus corpo- Tales regat, physicae illae facultates una cum moralibus explicantur, et ad perfectionem perveniunt. In his igitur viribus rite explicandis et adhibendis educatio versatur, quam hinc duplicem dicere possumus, phFsicam et mo Talem, utraque autem sibi propositum habet hominem ita consorinare, ut, Corporis et animi viribus auctus, suas ipsius actiones ad suam selicitatem regere et instituere possit. Quapropter pliffsica corpus curat, cum id agat moralis, ut animus submotis, quae virtuti acquirotidae obstarent , ad hujus cultum et amorem mature fiat aptus et paratus ain . atque tenerum haec et imbecillum hominem excipiens, ita instituere et ordinare debet, ut rationis vires excolautur, deprima

Li) Seiaeea Epist. l 4. p. 593 Α. es. Cl. I euadii Initia V. II. T. l. p. 33. . i. U. III. p. 166. Semilia tioin tui virtutis iuvatae se iam Platonis aevi, negarunt: vid. Plato de RepubI. II. p. 518 C. 2 Η. vati deti Ideii Comm. de liberorum educat. api id Romanos. p. 10

136쪽

tur cupiditatum vis et homo liber si at, ita ut ab educatione reliqua tota hominis vita pen

deat.

Antiqui philosophi et legislatores egregie vi

derunt, quanta educationis vis esset, quo sae- tum , ut maximam semper curam habuerint. ne ea Corrumperetur: nam omnibus Persuasum veteribus erat, ως οἱ γε , σύ, εδὸν

αγαιοὶ γιγνονται 1). Cum igitur antiquarum civitatum flos et vigor civium virtute et moribusessiceretur, tanti rem momenti habuerunt educationem iuventutis , ut, quae apud recentiO- res parentum fere arbitrio permittitur educandi ratio. apud antiquos legibus esset definita et descripta, et iis commissa, quos ipsi cives peculiores magistratus elegissent. Ita a tenevis jam inde annis pueri ex parentum tutela in reipublicae curam transibant, quae vel publice , quemadmodum solebant Lacedaemonii , eos educabat, vel eos etiam, qui in parentum domibus versabantur, erudiebat et informabat convenienter cum reipublicae principio; ut non vires tantum corporis augerentur, et juvenes milites fierent fortes, sed imprimis, ut eupiditates domarent, et omnia officii virtutisque impedimenta ex animo tollerent et . Coegit adeo Lycurgus τῆ Σπάρτεν ἄσκειου

137쪽

παντας αρετὶς si) , atque multa in eius logiboccurrunt hinc explicanda, quae Celeri qu, mira videntur u). Ut autem antiquorum de educatione placita rite intelligamus . illud animadvertere oportet. duabus imprimis rebus

ipsam contentam fuisse , musica , quae animum Spectabat, et gymnastica, quae corporis vires xercebat utraque autem tondebat eo. ut homo φύλαξ οῦν αὐτου ἀγαθος. εὐρυθμόν τε κῶ εὐάρμοe v εαυτοv- 3 . His artibus educatio absol-Vebatur, sed musicae etiam nomen multo latius apud eos patuit, et non tantum ad sonorum intervalla et concentus reserebatur, sed poesin. literas et omnia complectebatur, quae vulgo dicuntur ad Musarum cultum Portinere , artes omnes Et doctrinas elegantiores. Quo eirca , quae harum vis est ad animum humanum eX olendum. tribuebatur haec Musicae,

quippe quae ostion ciu sua illis voluti aditum ita intimos animorum sensus praeberet si imprimis cum tam acri sensu pulchri essent Graeci Pracditi. Apud Spartanos jam antiquissimo aevo mu-Sicae mentio occurrit . quac animos ad leges Lycurgi aptos redderet et proclives. Miserat

138쪽

ille Tlialetem poetam . qui carmina iis ad ly

Sed qui quid musica posset ipse viderat, etiam

maxime Cavit, ne musicae ab usu civium animi corrumperentur. Et, molles sacti, cupiditatibus resistere amplius haud possent. Paritur Athe nienses a teneris inde annis musica imbuebantur , ut ita rite cotisor moretur animus. Parentes liberos ad ma; istrum dimittentes, ait Plato, ἐντέλλονται ἐπιμελεῖσθαι πιλυ μἁλλον εὐκοσμίας τωvπαίδων ἡ γραμματων τε καὶ κιθαρίσεως ' iidemque illis poetarum opera legenda praebent. εν οἷς πολλαὶ

μῖν νουθετησεις ἔνεισι, πολλαι διεξοδοι καὶ επαινοι καὶ εγκωμα παλαιων ἀνδρων αγαθῶν, Σα ὁ παῖς ζηλῶ, -μηται και ὀρεγηται τοιουτος γενέσθαι καὶ τους ρυθ- μους τε και τρις αρμονίας ἀναγκαζουσιν Οικειουσθαι ταῖς ἡ υχαῖς των παιδων, λα ημερατεροι τε , καὶ εὐρυθμοτεροι καὶ εὐαρμο τεροι γιγvομενοι χρήσιμ uεις το λεγειν τε και πράττει v πῶς γαρ ὁ βιος του

Quibus verbis Plato Atheniensium de educatione liberorum sententiam nobis optime descripsit , sed ipse in suis scriptis magis etiam

139쪽

musicae atque gymnasticae vi in explicuit. Cum enim, uti iii iidibus, sic in animo harmonia adesse debeat , ut omnes partes rite temperatae

consentiant. Et συμφιλονησωσι τω λόγω. Erit autem educatio, i ta O hunc inducat consens lim, ἡ μουσικης γυμνατικῆς κρἁσις σύμφωνα αὐτα ποιησει, το μεν λογιτικου ἐπιτεινουσα κῶ τρέφουσα λογοις τε καλῶς καὶ μαθήμασι, το δῖ ἁGῶσα, παραμυθουμενη καὶ ἡμερουσα ἁρμονίιν τε καὶ sυθμιω - και τούτω δὴ ουτω τραφευτε καὶ ως ἀληθως τα αὐτῶν μαθόvτε καὶ παιδευόσυτε προ σετον του ἐπιθυι ετικού, uir de omnis libertas moralis et

virtus oritur i). Sic juvenes, tanquam in sanis salubribusque locis habitantes, ab omnixo utilitatem capiunt, ut grata quaedam suntiatis aura leniter spirans eos sensim adducit

εις ὁμοιοτητά τε καὶ φιλίαν καὶ συμφωνια9 τω καλωλόγω su). Quicunque igitur musica rite Ostitistitutus, cum sibi, tu in civitati pliarimum

produxit , ne ' ullo sacto vorbove inconcinno utens. tem P Crantium sol apEP Et honestatem scrva hii t verum latius Et in m musica Platonis spectata at . atque , i PSam Philosophiam complectebatur, quam Plato τὴν μεγιχην μουσικήυ dixit S). Et sane nil aptius, quod hominem in libertatem moralem vindicot. Socratica ct Platonica philosophiu, suae cadem optima est hominis

παιδεία. Solebat Socrates omnes ad temperan-

140쪽

tiam et virilitem excuare, iis quam turpe esset cupiditatibus Obsequi, ostendere, ut ita ipsos ad optima quaeque duceret . . Plato autem philosophiae ope hominem ad veritatem adducere voluit, ut ab hac revum mutabilium sede ad id, quod reapse bonum, pulchrum et jus tum ESt. convertatur, atque ita veram percipiat voluptatem . quam cupiditatibus obtem-

Perans , ne siugere quidem sibi potest ci .

σοφιαν φήσομευ εωαι u). Hoc efficere disciplinae debent, ut animus ita rite Comparetur, et, a Sordibus purgatus, ad ipsum verum meu te assequendum fiat aptus, atque se totum ad bonum justumque consormare possit tantoque imbuatur hujus amore. ut sponte illud in vitae actionibus referre gestiat et intelligat, quam turpe sit. ab ossicio et honesto se ab duci sineve. Hinc unice intelligitur ars Verae

1nstitutionis. Tουτου τοίνυν αὐτου ria vis ε'I, περιαγωγῆς, τίνα τροπον ως τε καὶ ανυσιμωτατα μεταςραφησεται ' οὐ του εριποιῆσαι αὐτω το ὁρῆυ, ἀλλα Id Plato de Itepubi. IX. p. 584 D sqq. 2 Plato de Repulit. II. p. 52l C. Sie loeum eonstituit As