장음표시 사용
61쪽
bilia omnia prout 3e ipsa vitis e. m ejusmodi
aquam , in alimentum assumere necesse sa-bent, insciuntur toto substanti. & eorum fruoctibus talibus mineralibus, inter quae Be subintilissima argilla invenitur, quia eam praedicta salia potentissime inter se univerunt, prout apparebit, si quis ejusmodi terrὲ argillosa etiam aquam distillatam inficiat, non separaturum amplius ab illa aqua hunc limum, nisi per distillationem ipsa teste experientii Cum autem non vaporibus sed liquore ipso vegetabilia nutriantur , εt in ejusmodi liquore
mixtura ante dicta contineatur, evenit ut radix in alimentum sugat. 8e tanquam sbi improportionatum non immutet, sicque spiritus insitus vegetabilia hospitati in suis membris, cum ad expialendum sit impotens, per . mittere cogitur , hinc aecidit ut salubiccum insalubri commixtum minus faciat salubre alimentum animalibiis,potissimum vero homini. Haec de sedimento. per vulgus Se A utho. rem Tarraro Mastigis calce nuneupatis dicenis
da occurrerunt, non enim tempus, 3c occa
sio mihi fuit ad intimio a penetrandi, nequzmei muneris est tantam de hujus natura habere solieitudinΦm, cum alij snt, qui aerario publieo aluntur . ut patriae bono prospicianr,
hinc ergo ipsa palavim praeripere nolui. si mihi
62쪽
' mihi quandoque haec sparta conrtigerit,ostendam publice , quod mihi salus , atriae majori sit curae, quam illis, qui multa ex alienis libris corradunt, ut bono publico servire videantur, interea vero summe necessaria negligun tame a magni videri volunt.
is. Quomodo alijs nominibus id appelle- Itur, & , an varijs in locis, effodiatur in
. QMoravia, impertinens declaratu, judicavi. Cibum & potum Nitri particulis refertum esse quid noeet Nitrum enim omniisum salium radix, tam in aere, quam aquis habitar, sine quo terra sterilis,& inanis existeret. Est omnium rerum Pater, sine quo nullum vegetabile, animale, aut minerale, potest existere, aut crescere 3 subjectum omnis admirabilitaris , ex quo omnia suum incrementum sumunt, & in quod levi pragmatica reduci possunt. In Nitro est vis vitae, Mercuistius Catholicus , clavis ad aurum, & caetera metalla reseranda. Quomodo ergo insalubre erit Nitrum i3 cdm, quo magis abundet y C i illo
63쪽
illo terra, eo magis sit saecundior λ Fiat experientia cum terra sterili dc fertili , dc invenietur, quam multum haec, quam parum illa aut nihil habeat de Nirrae. Si ergo Nitrum insalubre, Ac causa morborum est . tum certe de nec unditas Soli. quam Nirrum in requisita quantitare producit. Beati ergo agri steriles . quia sanissimas fruges secundum mentem Aut horis producunt. AR audio aliquem susurrantem: Nitrum non est insalubre per se, sed tantum ejusdem copia, quia igitur, eodem Moravia superabundat ; hinc non sana producit alimenra. Respondeo: si Nitrum in tanta copia inest terrae Moravieae ι tum illa inepta esset
ad fructus serendos: nam ad omnes operationes certa requiritur mensura, dc tempera
mentum; si illud invertatur , esse stus intentus non sequitur, unde si terra Mora vica suis perfluentem haberet Nitri copiam, idem fie-ier cum illa, quod in cumulis terreis, ex quihus Nitrum sol ct elixiviari, prodirer scilicet
vix graimen , taceo fruges, quarum semen susceptum copia salse dinis corrumperetur. Si tamen aliqui ex ejusmodi terra ederenturis .ctus. essent cerre medicamenta alimento ἀsa, quae , si copiose se merentur, nocere pos sent, non Nitri causa, sed eopiae ingestae. M le igitur asseritur : Nitrum esse causam
64쪽
morborum, prout in parre secunda susias pro-Mbitur. An vero e x Nitro oriantur grandines, 4lludque sit principium coagulationis oportebat per experientiam probare, quam facile enim asseritur . ram facile negatur. Quὲnti vero Aiathor insuffcienter produm nem grandinis ostenderit, pater inde; quia 'grandinem descripsit, guttas ex nube resorumta , antequam ad terram perveniant, frigora
per antiperistasn intenso, tam in infima quam
media regione, ex Nitri virtute glaciatas.
Ah quantum chaos hic dicituri grandoplos quam chymera resultat ex hisce dictis: nubes, quae nihil aliud est Philosophorum omnium sensu, & experientia, quam vapores aquei puri, vel siccis mixti. videre hoc licet apud furnos Chymicos in dies) vi caloris attenuati, in sublime elati, quomodo illa
in guttas resolvetur λ Potestne tenue per re.
solutionem fieri crassum Puto quod nullus tantus erit idiota, qui id praesumet asserere , quod enim resolvitur, dividitur ab invicem, quare in minima dissipatur, hinc fit tenuius 3erarius. Quomodo ergo grando, quae corpus est crassum,& condensatum ex tali modo divulsa nube, produceretur ρ Si recte dicere voluisset Author, nubem in guttas coagulari verbo alteri contrario, ac saniori, rem explicare debuisset.
65쪽
- Quid autem Nitri frigus eum imaginaria anti peristasi hic allegatur ' Habet ne Nitrum vim glaciandi ξ Nitrum secundum Philosophos & Medicos,vim resolvendi nactum est ; ideoque ad obstruistiones reserandas adhibetur, ergone jam grandinem in Mega- cosmo glacia bir. Affertum tuum, nudun dictum est; nisi experientiam apposueris ,
Solent Agyrtae , scutellas in aestate vel hyeme agglatiare tabularis , ast qui artem callent, non Nitro virtutes adscribet, sed alijs adjunistis, & eur non omnis pluvia vertitue in grandinem ιcdm, quae in Martio vel cum tonitru decidit, eo piosiori, teste experientia, abundet Nitro. quam grando ὶ Applica manus ad carbones, sic experientiam, videbis de convinceris. Neque hie frigus opponas vesim,quia Martio majora sunt frigora, quam Iulio Ac Augu. io ; dc tamen grando non deincidit, dc cur hyeme non cadit grando, quae
ad sui pro duistionem majori frigore indiget, quam nixi' Vides quomodo cum frigore de Nitro in grandinis generatione subsistas. Productio grandi s altiorem sapit Phi-- losophiam: Si antiperistasin obijcies , haee frigoris δc caloris lutia, nihil operari poterit,
nisi contrarium per experientiam demonstra
bis. Quia cum unum destruat, quod ab alter
66쪽
tero fit, motus erit, sed nunquam ad sinem deducitur; fiat proba eum re quacunque, Avidebitur veritas. Vlterius progrediendos video male probari Moraviam Nitro resertam, ideos quia copiosas expeririar grandine Si Styriam, Tyrolim, Helvetiam , consulas , copiosiorem ibi grandinem reperies, quam tamen Nitro prae Moravia abundare magis, non asseres; ecce quantum chaos in grandiis
ne positum est. erae quidem pretium esset, grandinis productionem apponere, sed puro me meum institutum transgredi.
NE x men alium modum nascentis granis
dinis ignorare videar, addo meam sententiam cuilibet assensum, vel dissensum liberum relinquendo. Mensibus quihus Sol Borealia percurrit signa, evenit, ut idem stellis fixis majoribus, diametraliser sepia Ponatur, aut opponatur, quorum radijs sunt etenim alij veluti soles non minores in loecisolis, quani sol in terra nostra apparentes, soli magnitudine pares. si non majores, prout ex R. P. Ritcheri coelesti extatico elucer itinere
ingens lux in solare corpus evibratur, quae fa
67쪽
eli solem; copiosiorem qu im alias, In ter tam diffundere lucem ι quare illis temporibus, major in terra sentitur calor, vi reflexi num & lucis scandeseen rite prout suprii capi- te,de Calce dictum abunde. Aers quena machina Mad eburgica Ac Boyliana experii menta, ac R. P Scholi S. J. non nisi efflaviaeorporum sibi unarium in aethere natantium esse demonstranti cum plurimis constet vaporibus, aqueis, terreis, salinis. dum calore nienso sursum magis ac magis pelluntur, ob motum ad calore in ijsdem corpusculis pro- ur n aromis ad radios solis in obscuro euh culo videre est) concitatum , elevantur au. tem magis de magis, donec extra caloris activitatem perveniant, ad regionem aetheris, 1 ealore liberam. natur1 sua frigidissimam ς
mox illo intenso loci frigore si enim adhue aliquid caloris sit aetheri immixtum isque adeo sit tepidus, pluvia generatur, quo loco
etiam in hyeme nives concrescunt aere tunc non tam intense frigido, prout altior ejus
pars existir, ubi grando generatur ) glaciari-rur, fle constringuntur aqueae particulae, quatum moliae unam consthuunt ν'andinentio, , Iam majorem, iam minorem; quae naturali
suo pondere vel sola, vel cum pluvia, loco inferiori enata. plerumque ob Impetum venti, illam protrudentem cum ingenti impetu in
68쪽
in terram deeidie. Probabilem hane esse senistentiam, frigus in suprema regione aeris,evincit , quod frigus cum corpusculis in aethere natantibus assignari ob incapacitarem non valeat, AEtheris qui in Genesis capite primo, per caelum intelligitur, dc est spatium a terra usque ad coelum Empyreum extensum naisturae merito ad judicatur.
Hinc ubi lux copiosa ingredi, 3c innuis merabiliter refrino , sicque scandeseere 3e
per hoc calorem produsere nequit, Athes frigidus, metis ac minus pro diversitate mixturae caloris, in se produisi, remaner, quare cellaria, antra, δc loca a sole non illuminata
frigidiose ut sunt, quia pauci aut nulli solis radii illue perveniunt 3 unde si aer tepefactus ingredi loca subterranea non potest; ilia iisdem contentus frigidissimus est, ob aetheris aetivitatem , nifi vaporibus subterraneir
sic, quo altiores quis montes ascenderit. maius etiam frigus reperier. tantum in aliquibus, ut momento congelari possit, quia aether Prope terram sol immodo calidus est, obiae. numeras illas Iucis reflexiones, quae nimium in alium ascendere prohibentur, ideoque pa--rum vel nihil lux ibi scandescit; hinc parvus ut nullus calor, quo vero scandescentia, lu-
eis non pertingit, ibi naturaliter qualificatus existit aether ; unde frigus ingens. Ex
69쪽
Ex hae ratione , hyemis frigus saevit aetherem paucitas radiorum solis, Rexigua eorundem, & rarior resta aio propter nimis obliquam incidentiam , calore rem perar 3 quare is naturalem suam qualitatem libere exercet, adhuc autem ob aliqualem scando. scentiam non est tam frigidus apud nos, seuein se ipso est. Expertus est Helmoni per varias probas aerem esse frigidum, quod de aethere enu tiasset si ipsi cognita suisset per machinai Mad eburglaam aeris natura, nimium evaga
Nixri definitio, quam parum eiusdet Lanaturam explicet, patet ex sequentibus. Vocatur ab Authore eoπειε, mam
xim igneum , s aFreum, ast aereum corpus Nitrum esse non potest, siquidem a er non n si est congeries e Suviorum emanantium ex corporibus sublunaribus diversissimae mixtu- natantium in aethere, sive spatio, quod omnia implet, & extenditur, a centro terra , ad sedem usque Beatorum 3 prout de aere..experimenta Boyliana , commen taria R. Schorti, nos edocent; nihil ergo i ' Nitro ex
ejusmodi . corpusculis heterogeniis invenu bile, l
70쪽
hile ι eum illud ex principijs rerum non comis positis aliarum specierunt sit esse istum. Notari velim; hic aetherem pro aere. sicidi sto. sumi non posse ι ideoque de nomine non esse quaestionem: aer enim subtilissima rum atomorum variae speciei certum aetheris spatium implentium, nosque mole sua prementium, & respirare cogentium , est quasi infinita congeries quo, ad vitam sustentanis dani, necesse habemus ἔ n n tamen elemenis eum est , quia ex heterogeneis aggregatus , prout experientiae, supra dictae demonstrant evidenter. AEther autem spatium est, & locus omnium rerum existentium, in quo stellae manent, & omnia corpora 3 neque is elementum est ι quia natura elementi, multis ex cauis sis, ob brevitatem temporis, hic praeteritis . eidem non competit.
Nitrum an sit igneum λ Ego dubito, ju
dicant omnes: vident enim , in pulvere py- , xio, abire in flammam operationis potentis ised sine sulphure, quod etiam est parfi, nunquam ardebit Nitrum, Hinc dubium mihi
exoritur, an revera Nitrum verratur in flammam, 'el solum sulphur, Nitri particulistib
arva flammae occuliatis, atque ob copiosui. Inarum particularum subitam de s muli meam evolutionem , facientibus impetum .