장음표시 사용
41쪽
. Insituti Lostea. PAps 2. Externum seu respectivum, quod definit, D Arsotele, ensi aut calculus motus secutidon prius d posterius id est rampus est sit νεβο Faritium priorum N posteriorum in mota 8 quasi Extensio motus Vel sic Tempus est suadtitas successima aestimata e revolatione corytixum coelestium. Ita ex motu primo Dies, ex periodis Solis l
unae Annus mens jue Core putantur. Partes Temporis sunt. I. Fraeteritis m. 2. Praesens. 3. Futurram Tell
oris communis terminus est instans, non prat eris tempus; praesens enim connectitur tali raeterito quam futuro per instantias. Nihil libum perstat, sed fluunt omnia, ceduntque stituturis. l2. Qi antita6pri manens est cujus Flartes oniae pariter coexsunt. t Estque triplex, linea, superficies, dc corpus i. Linea, est Quant iras longa Partesiphua
lunt Lineae minoreS. Terminus est unctum. iiqctum vero est, cujus Fars nulla.
a. Superficies est Quantitas longa & fata. Fur- ει ipsius sunt minoressuperficies, Terminus vel ro Linea l3. Corpus est Quantitas longa, lata sol; η-u a Partes ipsius sunt iminoia Coi ra, Termi letu vero Aperficies.
Linea. Superficies. Profunda. CorpuS.
I. Tres hae Species ita se habent, ut stet adirimam, utramque tertia includat materiali rersed nonfimati fer. 2. Dubitatur utrum Linea superficies forma-lli ut Mabstractim sumta usquam sint Man
detur Quantita me relata aut langa Sed umbr identur esse tales superite ira, dist 'tiae tales li- ita imo quicquid ex motibus implicatis relinquitur,meu linea, seu superficies. Quod de angulis planis smiliter dici potest. 3, Lineae & Superficies non ahent Sud tum 4mmediatum, sed mediatum; quia illae includuntur in corpore, Colm in Substantia inhaeret. 3. Linea
42쪽
3. Lineam Superstetes infinitae non differunt essentialiter a finitu, sed solum accidentaliter, adeoque speciem non murant; proinde reponi possunt in hac Caregorix quia Extensio, urest rati Quantitatis, in utrisque servatur.Licet enim infinitae illae in .ssus aetenduntur, non tamen magis quam finitae. Utraeque partici pant extensionem, non utraeque deteraei
s. Linea quatenus longa estivantit i qua tenus expers lutitius nis, est Terminus. Itideni uperficies, quatenus Lia, si s uantitas , qua-enus profunditate carens, e Termin Frori modo utraque est Hisbuisin extensa P0hrio ri utraque inex ensia Mindiruisbitu est.
6. Comin habet tres Terminos Communes, lu-los remotos, &alter L in proximum. Supersciti duos, alterum remotum, alterum Proximua Linea unicum.
T. corpus quatenus Subjectum Profunditatis, est Substantiu quatenus ipsa Profuni uas, est se santiissis. Tres,in tres tantum in quantitate continua esse dimensiones sic demosserari poterit. Dismi quaelibet assignabilis sumatur : Verbi grati Α. B. Illa linea ui, a terminos istos attingente, eaque radia, s quidem illa est simplicis una brevisssima quod a curvis miniine fiet, cer os expedite mensim ab uire. Cum vero santiae non tantum in dirima protendi, sed etiam in transuersum Tlduci queant, verbi gratia C. D. respectu A. B. Illa utique, I. iri antitat. s I .a es44 ad ansulos rectos post A.
'i' Ti, utilia quavis pariter mensura
β' ii designantur. Et quia plures: μ' , Gihi ai designantes, non possvnx d. et era . ibi gratia A. concurrere, ita ut si μ', ' IAd6hfiet in , distantiae,que Pad
43쪽
36 Instituti Lastea. PAR I. 3. Lineam Superistes infinitae non differunt essentialiter a finitis, sed solam accidentaliter,
adeoque speciem non murant; proinde reposti possunt in hac Categoria : quia Extensio, urest ratio squantitatis, in utrisque servatur.Licet enim infinitae illae in m qu eaetenduntur, Ositamen magis quam fmtae. Utraeque partici pant Xtensionem, non utraeque determinatam. s. Linea quatenus Anea est suantitis qua tenus expers latitudinis, est Terminus. Itiden superficies, qualenus lota est uantita , quatenus profunditate carens, en Termini fren modo utraque est Hisbili set ea tensa : uterio ri utraque inex ense Mindilisbilu est. 6. Corpus habet tres Terminos communeS, dum remotos, alteri. In prciXimum. Supers
duos, alterum remorum, alterum Proximin LInea unicum.
T. corpus quatenus Subjectum Profunditatis, est Subsuntii quatenus ipsa rosi altas, eliquantita6. Tres,in tres tantum in quantitate continua esse dimensiones sic demeastrari poterit. Disanti quaelibet smignabilis sumatur : Verbi grati A. B. Illa linea uti a terminos istos attingeti ei eaque recta, siquidem illa est simplicissima brevissima quod a curvis In inime fiet, certo&expedite mensis3 ab tIsr. Cum vero santiae non tantum in direma protendi, sed etiam in tran*ersum diduci queant verbi gratia C. D. respectu A. B. Illa utique
tura est' isui, subersit distantiae ratio
44쪽
.ssi Infinitio Logisa. PΑRsdemquadratos, quonia in quater sibi addita, est'. iii . ducta, effficient I 6. Et solidum bt pus sive cubus A. E. FAE A C. B D cujus latra sunt peduIn habebit 64 cvbi, o pedes, quejus latus in aream ductum id est .i6. vicibadὰ ita efficit 6 . Superficies est vel
I. Concama interior, vel 2 contexa exterior.
upei ficies Oncava potest Considerari, vel Extrinsece in ordine ad Corpus quod abit. lacontinetur, Mextra quod eae vel Dirinsece in ordine ad Corpus, cui inhaeri S cujus terminus est. Stipei fetes intrinsece sutata illa est, de qua dictum est. Supelficies extrinsece sumta dicitur Locus. Ita que Locus est Super'cies coi Cava brporis ambi, eniti aliud Corpus Supe ficus dicitur, sola emna extremiscas circumlcribit, Tambit id quia lactatur Dicitur supertacles Ambientu, quia locu est ulterficies Corporis, non qua terminah,
aut absolute per se accepti, sed qua ambisntis Scontinentis aliud Ruti staque Loci est ambi erat , quae ipsium a superfcie distinguit acci
dental e 8 extrinsece tantum Proinde nostelae geniuria pecus vantitatis, sed e X UIs a i L. muni opinione quasi annumerata, non enisi rapriniuriae sunt vel linearim, vel si perficierum,3 I. De mantitate. s Dictum est hactenus de sitantitatis continuae
ei ebus, quarum proprietates hae duae sunt. I. suantitati huic Di veni quod mensurae, it m curata per dimensionem rimarium Scropriam Licet enim Sub antiam uantitu 11sιrare pus et ur, quia ipsa illi coex enditur, qua recipitur tamen haec menctura est secun-inati insensibilis. Mensura privria est homogenea, quando id quodensiurat, id quod mensuratur, ejusdem gene
sunt. Mensi ira est duplex. I. per A plicationem, seu congruentiam, cumensuransd mensurarum coaduecyitin v secun
dimetisione in Ut Palmis respectu a I 2. Per Ne tieationem, qtiando mensiurans his, Irve, saepiusve replicatur ad metiendum id Lod merisiuratur. Ut Digitis respectu Palmιῶ iraque est Quantitat iv. . Norandum Mensuralis esse aut primarias, aut ρ-
I. Mensurae sunt primariae quae dimensiones
iantitaris immediate metruntur. a. Secundariae, quae alio intereteniente id praestant
differt a Suste fele nisi per solam extrinseco
rinum Detationem, nempe continentiam: Superscies iraque te minat, Loc continet artes rer
minusque Loci sunt illi ipsi quos habet a perficies. Alii malunt locum esse spatium cor Dore repletum, eoque iii terna quantitate mazime definiri Iail torpori
45쪽
aes quadratos, quonia in quater sibi addita, id est . iii . ducta, emetient I 6. Et solitam corpus sive cubus A. E. FAE A. C. B D cujus latira sunt peduin, habebit ci bico piaci, qui
ejus ius Lia aream ductum id est . i5. vicibι addita, emcit 6 . Superficies est vel
I. Concata meri cr, vel 2 con vexa exterior.
Super cies Concava potest considerari, vel Exti insece in Ordine ad Corpus quodahildi continetur, c extra quod est vel Dirins α' in ordine ad Corpus, cui inhaer Elicujus terminu est. Si peifcies intritisecessitata illa est, de qua a m est.
Stipe orcies extrinsece suinta dicitur Locus. Inque Locus est Super cres coiinava cὸrporis ambi et tis aliud Corpus Superficies dici rur, sola erim extrem Has circumlcribit, cambit id uulicia Dir. Dicitur sul erit cles.Ambientu, quia De Mest Sulaerticies Corporis, non qua te snta, aut ab lute per se accepti, sed qua ambisnus Sc Intinentis ali iid. Ratio iraque Loci est ambγertia , quae ipsum a superscie distinguit acci
centaliter c X trinsece tantuin i Proinde noste gentrina Species viantitatis, sed e conὶ-1ὶ uni Pilatone quasi annismerata non enisscsi fert a Sutesci nisi per Olam extrinsecazce sminari nem, nempe Cntinentiam: Supersci-ε itaque te minat, ocu continet arte ser
ita inu iae Loci sunt iis ipsi quos habet u
se scies. Alii malunt locum esse spatium corpore repleruin, eoque iti Ierna quantitate a
imedenturi. Di byses. Te mantitate. 9Dictum est hactenus de suantitatis continuaetciebm, quarum Proprietates hae duae sunt. I. Quantitati huic Dia enit quod mensuriit, at mcnsurata per dimensione in primarium taropriam Licer enim Sub antiam Ovantitisi Uurale pus et ur, quia ipsi illi coex en itur, , qua recipitur tamen haec mensura est secun ira 8, insensibilis.
Mensura prγIria est homogenea, quando id quod leni urat, id quod mensuratur, ejusdem gene-
I. per A plIca Icnem, seu congruentiam, cumen stransd menti rarum coadaeqv ntur secun
.im dimetisionein Ut ulmis respectu FaG2. Per Re 'reationem,qtiando mensiurans his, sye, saepiusve replicui ur ad metiendum id a mensulatur. Ut igitis resipectu Palmi raque est Quanritativa. Norandum Mensura esse aut primarim, aut fia. Mensurae sunt primariae quae dimensiones
iantitaris immeriat metrantur. a. Secundaride, quae alio intereteniente id praestant.
Primarii sunt vel tinearum vel superficieram
46쪽
inresura superficisrum. Pes quadratus, actus, clima, versus, actus quadruviugerum, porca centuria, saltus, Ecc. Mensura corporum in tigruis. Ligula, cyathus, acetabulum, quartarius, hemina, sci
Granum, scrupulum, semiuncia, uneta sextans, in drans, triens, quincunx, semis, septunx, hes,dodrans,di tans,deeunx, assiVelibra, bilibris, trilibris, centum portis do mille pondo Loo OPondo,&c. MenDravati my-num rum. Teruncius, quadrans, obolus, as sestertius, quinaria i denarius, solidus, mina, talentum, &C.
Minutum, hora, dies, septimana, mensis, annus, ii strum, laeusum,&c. Hinc etiam aliquid Leittir. Longum. breve, curtum, latum, angustum, profunduit exiguae profunditatis, altum, humile, magnum, Parvae, vastum, exiguum quia licet ex habitudinera relatiae ad alia oriri videantur istae denominationes con noua tamen quantitatem continuam vel discretam.
antitas eontinma ei divisibilis in partes sen per divis biles quaelibet enim ars Quantitat est ex ensa. Proinde ex divisione non devet tur ad omentum indi-1ybile, quod pars quaatitatis esse non potest. Primo enim, quicquipars ipsius est, molem addere debet, inimisibilia autem quotcunque id est non utensa, extensum init aut magnum emcere utunt nempe ait Aristotelia, quod inae odibi
additum cindi uisibili non potest prodii
pΑς I. De quantitare. ει cere dii stibili. Secundo, si Para aliqua qua iliatis sit Indimisibilis, uniri non potest arti a linteri. Quomodo enim haec uniti fiat non per
si ipsam separabiles enim sunt subdivisibi
les, quia partes ex seipsis non Continuantur. Neque per Terminis Coinmunem λ quia cum
ista indivisibilis sit, Parte in indivisibilem non
potest connectere. n. υisibilia enim duo nec sese immediate contingimi, nec ne rimi quippe si duo, pariter&infinita, adeoqiquantita iiDus binis aut pluribus nihil com tuu ne eis potest.
uantita discreta sequitur, quae resultar ex Histone continuae se saltem quanti rates continuas denominat Definiturque, Osant taricia jias Parte nusso Termino Communi copulantur. Estque duplex I. Numerus. . oratis. I. Numer m est sitan ita discreta conflata ex unitatibus. Numerius est duple X. I. Numerans,nota sive Calculus per quem numeramus. Ut hae figurae L Iasicae 2.3. q. 2. Numeratus, res Ciluae numerantur. Ut tres quatuorve Homines, Equi S C. Refinitur hic umeruo, non Numerans ityntum
quia is est nihil nisi signum, non Numeratus tantum, quia is vel est Species alterius Praedicamenti, vel alia Species huJus sed conceptuae utroque consstens.
Numerus vel estsimplex qua digitus dicitur, vel compositus qui arti lus appe latur. Est etiam cardinalis aut ordinalia, par aut impar, pari. rei par, pariter impar, impariter impar, pri mus, compositus, simplex, multiplex, aequi- multiplex, uidus, metiens, rationalis, irra
47쪽
62 Infitutis Logica. Alis ltionalis, apotomos, abundans , ita inutus , hi noui ius, duplex, superbipartiens, superi particularis, commensurabilis , Inconnare nil
Bd Audi mensionum sunt, plani, quadrat lcubici, quadrat quadrati,&c. viiit M est Indi misi Emis in plura Entia i deoque Unum est ens non divisu in . Uni tm spectari potest
Abs.lute, quatenuSper se sumitur. Relative, quatenu ordinatur ad unita reis a lliam. Numerus non conflatur ex unitatib ullsoli te lataris, sic enim numerus ellet anili. tens non si in pleni Entia iic Ens sed ut sistit ex unitatibus quatenus inter s. ordinabili sunt, unaque aliam praecedit taediare vel in mediate ira enim plures nitates subori nati producunt ιVerum mim. Licet enim Annalper se sit inextensa, tamen unitatum Muttit in uua indam extensionem parit disicretam, no Tic0ν tum m Indiet Vibiis enim possunt extra te pota ut punctaseatq; ita numerari, non verOcontinaῆi Materia numeri cujusque sunt unitates quot continet, formavero, summa resultans e untatibus, quae in diversis numeris, s lia 3,q, 7
eadem esse nequit. Hanc quidem silmmfm de nolmina rari ultimi termini, seu ordinis pillatum ad unum sc 3. unitates ternarium, ScaTam eis unitates quae cirrasti ruunt ulnerunt sint diuise quoad unionem continuae Quanti siliis quaeli per terminos Communes sunt talpe li itis quoad ιnionem est intialem, qualis potenti ad Actus V. ιι ma enim uni tm est qua' l
'M, reliquae sunt quasi potentiae. Ex utrisque ronflatur unum essentiale, an Continuxet. LiceE:nim numerus per suas unitates numeret partes sagnitudinis aut ponderis, non tamen illae unitates continuitatein magnitudinis, aut gravitatem ponderis acquirunt, sibique vindicant. Duo spectantur in Numero. I. Multitudo. . ordo Uni ratum. Illa liabetur ex parte Materi. iii pendet ab intelJectu ordinante unitates, lure sit posterior priorve. A ultu litici est quas materiale Numeri, ordo est luasi Formalera ordo ut dixi Omnium nitatum ad iij m.rm. Materialiter iraque numer in Ens real , formalifer est Ens rationis. Numerus autem vulgo est duplex, I. Transcendentalis, qui est plut Iis quoium usque Entiu in ordinatio, id est Entium , quae icet non habent veram, tamen similitudi- taliam trabent fruantitatem. Num rus hujuΩ podi est propraeni meam, quarenus dicit multitudinem Unitatumri se quod aiunt nonis praedicamento hoc reponitur, quia illae uni lates noti sunt Quantae. 2. Praedicamentalis, qua est Ordinatio quanti istum plurium eontinuarum. Priori modo albe litas suae conficiunt Numerum Pnse ιο. i Ola ina Corpora, aut binaesuperficies, aut bivi a ci-
vovis, ulterior addi potest; nam datus quivis pposita unitate fit major Hinc etiam patet a quod
48쪽
suod continue addenaeo meim non evadit adiis initus; ideoque nunqua in trali lce iacui ha Praedicament uina in qualiscunque X aia..tione aut subistractione fuerit, sub aliqua u. merorum specie cadet, eritque Commensiura bilis aut incommensurabilis, ii teger aut fratcius pars aut parteM radicali aut quadratus, at ilauhus, C. 2. Orat o definitur esse si antitM Diser u eon notans I uirilinem aut itatem prolati. um Syllabarum. In Oratione spectantur. I. Sonus, qui est uuat iras. 2. Iterae, ex quibus compingitur eae inlunitates, creultitudo earum numeruS. 3. Fronuntiandi cratia, quae est Tempus. r . Res fgnificata, quae Categorias in pestpervadit.
comsanctim ex iis omnibus; quod iidat unum ens est, sed multiplex. Nihil itaque reliquum est in Oratione quul
Naturam uan ι talis praesie fert atque igitur: Categoria hac rectius exterminatur. Nequ: Amfoteles eam ex sua, sed vulgari sententia dicent ut PCap. de Guantitate quare in Metap Maea ouisit dispula Xitque.
I. quantitίει non est scar, sed rantum passi va,4 disponit Subjectin ad patiendum non pirandum.
Σ. antitati nil id est Contrarium, quia nihili ipsum a subjecto suo potest extrudere, sed como individua et inlaaeret. 3. ip 13sq. De ruantitate. 6s3. Siluantit non suscipit magis Mir minus. quia non habet Gradus partesiaue infensiva6, per
quas pauatim perfici, complerique potest in eadein portione Subjecti non enim bicubi tun sotest reddi magis bicubitum.
. A mantitate res dicuntur aequales res se
AE qitalitas, itidemque Inaeqnalitas , en Gui. Figiirata, aut metaphoraca quae Ouve risit ualitati. 2 Propria, quae convenit soli quantitati. AEquati impropria,est extensioru in duorui νel pluriuin quanti tm eadem. Inaequaliis propria, est extensorum duorum vel pluriuua gisanti τI Hversa.
OUantitatis seriem litatu sequitur categoria, ob rationes prius allatas reliqua Glque septem praecedit primo, quia formae non materiae eomes est. Secundo, quia Accidens absolutum est non relativum. mali tola autem est duplex. I. Transcendentalis i eaque est vel Eseηtialis, quae est Forma sibiantialis , ut Rationale vel lactrix talis, quae Sκfectum quiovisi nodo aseit;
ut G ceidens omne ; quia id alfcit subjectum reddit quale secundum quid L Entiim enim rediuit Subjectum quale quantur.
49쪽
permoduintio ma accideiualis,& reddit Subje.ctum quale tant Lm si nec monito. oia iit e- ni in sola τι Q.Vem statem adjicit, formae sub stantia simillima. Definitis esse Aecidens absolutum perficiens ibjectum in es endo operundo Si Uantia enim pisse in Gradu suo consu in marissima, invenusia Siners, fere recavidetur, nisi ,3salitate m hir, B quasi abs tetitur. Homo etenim quali tale Orbus, ineptus misi est; ostris Num expers, Subsantia immobilis, impolita, nuda idenique tantum homo sua litvis est vel effecti et aactutim, vel assectiupensium prior dicitur facultari, altera objemm. Facuhias vel est instita, vel addita. Faculta insita, vel ii struit ad Gendum,&dicitur potentia natis ratis aut ad patrendum, &di citur impotentia. acvltus addita vel est serfecta dicitur ibitus vel impersem,&dic: rbiIJ tio. Objectum sentitium est vel propriasm, vel COII-mpne. Alteri pertinent patibilis quatium N passi: alteri forma & figura. Folentia natu asis, est quasi tota insita per quan Subsantia fit valde idonea ad agendum, duatiendum. Est autem duplex, Activa vel pa=ι a. I qtie vel . Corporis, quae varia stra recondi
ta , lempe proprietas unaquaeque speciei, ' Individui 2 quibus accenseri possunt sympa thiae, antipat iliae, vires agneticae, electricae, elasticae, c.
um oblivio. Qui nissius multiplicandra lata S
ultricem, assimilatricem, plasticam sentitivxtionali aestimativam, cogitativam, instinctum, tua
uam Substantia apta est ad agendum patien
ior.a utraque Essentialiter eadem, sed Acc deni aliter istincta Impotentia enim Cnsumitur negatim pro solo defectu Potentiae, et postulet pro potentia deficiente, inurui . et ei nil actuum non Formali aut Specifica re pectu Fotentiae , sed Materiat aut In *' υρα. spectu OGuno, rum, quae non per se ne contor imantur ad exercitium potentiae.
50쪽
Habitudines eorporea. Integritas, mutilatio, sanitas, morbus, putredo, indωlIentia, dolor, vigor, marcor, obesitas, macie , pulcritu ldeformitas, robur, debilitas, agilitas, Inhabilitas, celeri. tas, tarditas, claudicatio, secunditas, sterilitas, caecitu, surditas, stupor palati, torpor obesitas naris, contagio, lues, herpes, contusio, vulnus, lethora, cachnchym ilcachexia,instammatio, oppilatio, inflatio abscenus, a. anthema papula, apostema ulcus, bubo, stula, git. mena,sphacelus, cicatrix, tabes, pestis, variolae, morti hi, impetigo, laabies, eris pelas, lepra lues Venerea, P nouhaea, arthritis, pustulae, nodi, tumores, Phlagmo scrophula, tona morhus, cancer, carbunculus, paron chi: schirrhus, varix neurisma, ganglion, pernio, it bris, Iebris hectica, intermittens, continua, Iutricii ephemera, lactea phrenitis, delirium, insan a vetet nus, Iethargus, poplexia, Catarrhus, heumὸtiimus, vertigo, pilepta, paralysis, stupor, morosis, carus, eo lma, 4ncubus, convulsio, spasmus, Synanche, rachici cephalalaia, melancholia, orthopncei sthma phthi sis, empyema, palpitatio ordis, at pothymia syncopelpleuritis, cardiauia, chlorosis, icterus, hydrops, tyagmnites, scortatum, morbus hypocondriacus, colica, csseta iliae passio, di arrhaea , dysenterium , diabete istrangurium, nephritieus morbus, calculus, hernia, ha morrhagia, hysterica passio, sustocatio, e limotandum est mbitum posse sumi triplicitet 1. Pro omni eo quod Friturioni opponitis issPost praedicamentui est.2. Pro applicatione est ita Praedicantentum ultimum est 3. Pro agendi promtitudine, ita in no loc
Habitus di finitur esse Sualita actibαςΤΣυ, facilitans oleotiam in operando, diincussiaobilis. rheualitate. Us
Tum facilitas manat agendi ld Obum
id huc prius inepta atque indi hii e facilitas vocatur Ha-
iu , minus obstinata, dispositiones esse peri bent' ita etiam se habet χω ς' 'ρra'